Howard Philips Lovecraft (1890-1937)

Howard Philips Lovecraft uwazany jest dzis, razem z E. A. Poem, za ojca wspólczesnego horroru. Urodzil sie 20 sierpnia 1890 roku w Providence w Nowej Anglii. Nie mial szczesliwego dziecinstwa, zyjac pod jednym dachem z ojcem alkoholikiem i matkaa - neurotyczka wciaz obawiajaca sie o zdrowie syna. On sam, chorowity i cherlawy prawie nie opuszczal domu i nie utrzymywal kontaktów z rówiesnikami, czesto opuszczal zajecia szkolne. Mimo to interesowal sie ksiazkami, z których czerpal ogromnaa wiedze w wielu dziedzinach. Czytal praktycznie wszystko co znalazl, Jednak najwieksze powodzenie mialy u niego ksiazki o mitach i z dziedzin scislych, zwlaszcza astronomii. Jego talent pisarski objawil sie juz za mlodu', wraz z chwila smierci matki. Czytywal wówczas magazyny literackie oferujace literackaa groze na dosc niskim poziomie. Lovecraft czytal je uwaznie i wyrabial sobie wlasny model horroru, który naprawde by straszyl. Aby nadac tej literaturze glebie chcial czerpac z dokonan Poego, pisarzy nurtu gotyckiego, francuskich dekadentów. Wielkim wkladem w pózniejsza twórczosc Lovecrafta odznaczylo sie rodzinne Providence, po którym HPL lubil przechadzac sie w nocy, kiedy panowal w miescie tajemniczy nastrój. Providence zawdzieczalo to starej architekturze jeszcze z czasów kolonialnych. Pierwsze utwory stanowily galerie tematów, jakimi poslugiwali sie XVIII-wieczni pisarze, a wiec zapelnione byly wampirami, duchami, i innymi smiesznymi dzis potworami. Pierwsze publikacje HPL pojawily sie w biuletynie Stowarzyszenia Pisarzy Amatorów i przyciagnely uwage kilku innych pisarzy kierujacych sie ku fantastyce. Nawiazywali oni z HPL korespondencje, która bedzie glównym srodkiem komunikacji z Lovecraftem, przez cale zycie unikajacym raczej towarzystwa innych ludzi. Publikowal wówczas niewiele, czesto za marne pieniadze, z których ciezko mu bylo sie utrzymac. Stad tez zyl bardzo skromnie, ale nie narzekal, gdyz nie przeszkadzalo mu takie zycie, czul sie wówczas niezalezny. W calym swoim zyciu spedzonym w Providence tylko raz opuscil miasto, kiedy to udal sie do Nowego Jorku wraz ze swiezo poslubiona zona - Sonia Greene. Szybko jednak powrócil do domu rodzinnego z powodu nieodpowiadajacego mu bogatego zycie towarzyskiego, jakie prowadzila zona. Podczas pobytu w Nowym Jorku myslal nad podjeciem stalej pracy, dostal nawet propozycje stanowiska redaktora w "Weird Tales". Powrót do Providence byl dla niego ulga, czemu dal wyraz w korespondencji. Tworzyc zaczal wtedy cykl opowiadan zwiazanych tematycznie z dziecinnymi zabawami, kiedy to budowal oltarze, skladal na nich ofiary, intonowal piesni na czesc wymyslonych bogów. Nazywal te opowiadania "zagubieni w kosmosie ". Rozszerzal tym samym horyzonty fabularne, laczac horror z science fiction. Wlasnie wtedy powstal charakterystyczny dla HPL krajobraz, w którym obok naszego, normalnego swiata istnial drugi, pelen grozy, strachu, obcych istot przybylych z kosmosu i obserwujacych nas - ludzi. Ta druga rzeczywistosc ukryta byla za parawanem, przekroczenie którego dla wielu smialków konczylo sie tragicznie. Okruchy tego swiata trwaja do dzis w pierwotnych wierzeniach i kultach. Jednym z takich okruchów mial byc "Necronomicon" - ksiega napisana przez szalonego Araba Abdula Alhazreda (ok. 700 r. P. n. e.). Kilka stuleci pózniej "Necronomicon" zostal przelozony na greke i otrzymal wówczas ten tytul (wczesniej istnial jako Al - Azif, czyli okreslenie dzwieków wydawanych przez demony w czasie nocy. "Necronomicon" byl inspiracja dla mistyków przez stulecia, póki nie zostal wyklety w 1232 r. przez Grzegorza IX. Powstalo kilka kopii tej ksiegi, lecz do dzis zachowalo sie tylko kilka egzemplarzy, przechowywanych m. in. w fikcyjnym miescie Arkham. Podstawowym elementem w swiecie HPL jest mitologia, która opisuje bóstwa stworzone nie tylko przez HPL, ale takze przez innych pisarzy tworzacych w tym wyimaginowanym swiecie. Kazdy zwykle dodawal do mitologii swoje "trzy grosze", co powodowalo niescislosci historii i wierzeniach w tym swiecie. Mitologia ta zawiera wiele bóstw, bogów, istot bez wyraznego podzialu. Najwazniejsi Bogowie Zewnetrzni to m. in. Azathoth - wladca bogów, zwany tez Bestia Nuklearnego Chaosu, który istnial zawsze, poza nasza czasoprzestrzenia w Centrum Nieskonczonosci. Yog - Sothoth jest bogiem poteznym w wiedze i we wladze. Niejako prawa reka Yog - Sothoth jest Nyarlathotep - Wielki Poslaniec i dusza wszystkich bogów. Nodens - Pan Wielkiej Otchlani zwykl pomagac ludziom sciganym przez Nyarlathotepa lub przez Wielkich Przedwiecznych. Wazna role w swiecie HPL odgrywa Kraina Snów. Jej panem jest Hypnos, który mimo pokazywania sie pod postacia mlodzienca, jest istota przerazajaca. Oprócz Bogów Zewnetrznych istnieja tez Wielcy Przedwieczni, tacy jak Cthulhu. Zyli oni na Ziemi jeszcze przed czlowiekiem, spotykali sie takze ze Stara Rasa przybyla z gwiazd i stoczyli z nimi wojne o Ziemie. Spoczywaja teraz w pod dnem oceanu w R`lyeh - Miescie Cyklopów. Wedlug legend nadejdzie czas, kiedy Wielcy Przedwieczni obudza sie i zajma miejsce czlowieka jako pana na Ziemi. Najpotezniejszym Wielkim Przedwiecznym jest Cthulhu porozumiewajacy sie z ludzmi za pomoca koszmarów, a jego kult na Ziemi jest dobrze zorganizowany. Korzysta z pomocy wielu slug, m. in. ze Sluzebnej Rasy z pomocy Dagona i Hydry. Innymi Wielkimi Przedwiecznymi sa: grozny Ghatanothoi, Tsathoggua przybyly ze swiata bez swiatla, oraz Yig - Ojciec Wezy. Ostatnia grupa istot wystepujaca w mitologii HPL - Mitologii Cthulhu sa tzw. Rasy Niezalezne, jak Mi-Go podrózujacy poprzez kosmos przy pomocy skrzydel, czy tez Shoggothy - pozostalosc Starej Rasy, której byli amorficznymi slugami. W swoich opowiadaniach HPL staral sie przedstawic zdarzenia w sposób realistyczny, dlatego bardzo czesto jego opowiadania laczy podobna konstrukcja: narrator okazuje sie byc swiatkiem jakiegos zdarzenia, stoi przed nieznanym forum i prowadzi swoja opowiesc. HPL pisal opowiadania dbajac o szczególy, czesto tak skutecznie, ze dla niezorientowanego czytelnika fikcja brzmiala jak prawda. Pisarze zainspirowani twórczoscia HPL, zwlaszcza Henry Kuttner, Robert Bloch, Robert E. Howard, Fritz Leiber, czy Manley Wade Wellman stworzyli po smierci Lovecrafta w marcu 1937 r. tzw. "lige" lovecraftowska. Takze po smierci HPL powstalo male wydawnictwo - "Arkham House", które w latach 40- i 50-tych wydalo dziela zebrane HPL. Lovecraft dotychczas znany i ceniony w USA "wyplynal" wówczas w Europie i zyskal tu duza popularnosc. W Polsce Lovecraft pojawil sie w 1956 r. za sprawa Zygmunta Kaluzynskiego, który opisal HPL'a w tomie "Listy zza trzech granic". Pierwsze wydanie ksiazkowe HPL'a w Polsce mialo jednak miejsce dopiero w latach 80-tych. Zbiór "Zew Cthulhu" wydany w Czytelniku dal przedsmak prozy Lovecrafta, zawierajac kilka jego najslynniejszych opowiadan, ale nie dajac pelnego obrazu mitologii przez niego stworzonej. Przeklady i sposób wydania jego nastepnych ksiazek przez oficyne AS-Editor, kierowana przez Andrzeja Szatkowskiego, wlasciwie nalezy pominac. Dopiero edycja wydawnictwa S. R. w serii "Odmienne stany fantastyki" dala pelny obraz jego twórczosci. Skromnej, co widac na zalaczonej bibliografii, ale wciaz zywo oddzialywujacej na czytelników na calym swiecie. Trudno dzis wyrokowac, skad wzial sie ów renesans Lovecrafta, niewatpliwie znacznie przyczynil sie do tego rozwój role playing games. Nastrój niesamowitosci, grozy, rozbudowana mitologia - to wszystko wrecz idealnie nadaje sie na scenariusz rpg. "Zew Cthulhu" to dzisiaj jedna z najpopularniejszych gier, i nikogo o tym przekonywac nie musze.

Bibliografia

1. The Shadow over Innsmouth

2. A History of the Necronomicon

3. The Moon-Bog

4. The Picture in the House

5. The Terrible Old Man

6. The Music of Erich Zann

7. The Nameless City

8. The Outsider

9. The Hound

10. The Rats in the Walls

11. The Unnamable

12. The Call of Cthulhu

13. Pickamn's Model

14. The Colour of the Space

15. The Dunwich Horror

16. The Whisperer in Darkness ?

17. The Thing on the Doorstep

18. The Shadow Out of Time

19. The Haunter of the Dark

20. At the Mountain of Madness powiesc

21. The Case of Charles Dexter Ward - powiesc

22. The Shunned House

23. The Dreams in the Witch-House

24. The Dream-Quest of Unknown Kadath - powiesc

25. The Silver Key

26. Dagon the

27. Polaris

28. Beyond Wall of Sleep

29. The Doom That Came to Sarnath

30. The White Ship

31. The Cats of Ulthar

32. The Outer Gods

33. The Quest of Iranon

34. Herbert West-Reanimator

35. The Festival

36. Imprisoned with the Pharaohs

37. The Horror at the Red Hook

38. The Strange High House in the Mist

39. The Evil Clergyman

40. Azathoth

41. The Descendent

42. The Thing in the Moonlight

43. The Curse of Yig

44. The Mound

45. Medusa's Coil

46. The Last Test

47. The Electric Executioner

48. The Man of Stone

49. The Horror in the Museum

50. Winged Death

51. Out of the Eons

52. Through the Gates of the Silver Key

---