POLITECHNIKA RZESZOWSKA

ZAKŁAD POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH I SILNIKÓW SPALINOWYCH

Temat: Pneumatyczne układy hamulcowe.

1. Cel ćwiczenia.

Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z budową pneumatycznego układu hamulcowego.

2. Wstęp teoretyczny.

Pneumatyczne układy hamulcowe są układami obcosiłowymi. Źródłem energii potrzebnej do uruchomienia hamulców jest sprężone powietrze dostarczane przez sprężarkę i magazynowane w zbiorniku. Zadaniem kierowcy jest sterowanie dopływem sprężonego powietrza do mechanizmów hamulcowych. Pneumatyczne mechanizmy uruchamiające dzięki możliwości uzyskiwania dużych sił hamowania przy niewielkim wysiłku kierowcy znalazły zastosowanie w samochodach ciężarowych i autobusach.

Podobnie jak w hamulcach hydraulicznych, także w przypadku hamulców pneumatycznych stosuje się układy dwuobwodowe. Podział na obwody jest zwykle taki, że hamulce kół przednich pojazdu ciągnącego i hamulce przyczepy stanowią obwód pierwszy, natomiast hamulce kół tylnych ciągnika - obwód drugi. Sterowanie dopływem sprężonego powietrza do mechanizmów hamulcowych umożliwia główny zawór sterujący.

Istnieją dwa rozwiązania sterowania hamulcami przyczepy : układ jedno- lub dwuprzewodowy. W układzie jednoprzewodowym przyczepa połączona jest z pojazdem ciągnącym jednym przewodem, który spełnia dwie funkcje : zasila układ hamulcowy przyczepy w sprężone powietrze i jednocześnie steruje pracą hamulców. W układzie dwuprzewodowym te funkcje są rozdzielone. Jeden z dwóch przewodów doprowadza sprężone powietrze, a drugi jest przewodem sterującym. Przepisy wymagają obecnie, aby układ hamulcowy przyczepy zasilany był także i w czasie hamowania, co oznacza konieczność stosowania układów dwuprzewodowych.

W pneumatycznych układach hamulcowych stosowane są najczęściej bębnowe mechanizmy hamulcowe z rozpieraczami mechanicznymi typu krzywkowego lub klinowego uruchamianymi przez siłowniki pneumatyczne. Ze względu na duże wymiary siłowniki te umieszczane są na zewnątrz koła.

Zgodnie z przepisami hamulec postojowy pojazdu powinien być uruchamiany mechanicznie i działać bez konieczności dostarczania energii. W pneumatycznych układach uruchamiających realizuje się to za pomocą siłowników sprężynowych. Działa on w ten sposób, że napięta sprężyna uruchamia hamulec wtedy, gdy w siłowniku odciągającym następuje spadek ciśnienia.

3. Przebieg ćwiczenia.

Podczas ćwiczenia zapoznaliśmy się z budową pneumatycznego układu hamulcowego autobusu AUTOSAN H9.

1- sprężarka; 2- regulator ciśnienia; 3- odmrażacz; 4- dwuobwodowy zawór zabezpieczający; 5,6- zbiorniki powietrza; 7- zawór przepływowy; 8- główny zawór hamulcowy; 9- ręczny zawór hamulcowy; 10- zawór przekaźnikowy; 11- siłowniki; 12- manometry.

4. Wnioski.

Pneumatyczne układy hamulcowe mają możliwość sterowania zarówno pojazdem ciągnącym jak też i przyczepą. Wadą ich jest większy stopień skomplikowania, strata części mocy silnika na napęd sprężarki, większe wymiary siłowników niż przy hamulcach hydraulicznych i dłuższy czas zwłoki. Znalazły one zastosowanie przede wszystkim w pojazdach ciężarowych, a także autobusach.

---