Kamienie na szaniec

Autor

Aleksander Kamiński - urodził się 28 stycznia 1903 roku. Wychowawca społecznik, pracownik nauki, pisarz, działacz harcerski od 1922 roku. Od pierwszych dni okupacji związany z konspiracją, jeden ze współorganizatorów Szarych szeregów, twórca i komendant Organizacji Małego Sabotażu ,,Wawer”. W latach 1940 - 1944 pełnił obowiązki redaktora „Biuletynu Informacyjnego” pisma konspiracyjnego, po wojnie piastował funkcje wiceprzewodniczący ZHP (1945 - 1948), a potem przewodniczącego Prezydium Rady Naczelnej ZHP. Wykładowca na Uniwersytecie Łódzkim. Współtwórca harcerstwa dla dzieci w wieku od 8 do 11 lat (zuchów). Aleksander Kamiński jest autorem licznych książek, rozpraw i artykułów naukowych oraz harcerskich. Największą poczytalnością cieszą się „Kamienie na szaniec” - pisana na gorąco okupacyjna opowieść o warszawskich harcerzach z Szarych Szeregów, których pseudonimy utrwaliły się w pamięci Polaków jako symbol waleczności i bohaterstwa. „Szare Szeregi” - kryptonim harcerstwa miejskiego, walczącego w konspiracji w latach 1939 - 1944 r. „Szare Szeregi” zorganizowały się z czasem w trzy warstwy : najstarsi służbą i wiekiem, najbardziej wyrobieni tworzyli „Grupy Szturmowe” (GS), przeznaczone do dywersji bojowej i do partyzantki „Bojowa Szkoła” (BS) - tworzyła warstwę „średnią”, pełniącą służbę wojskową, głównie na różnych odcinkach łączności. „Zawisza”- to najmłodsi wiekiem, których ćwiczenia i zbiórki były najbardziej zbliżone do przedwojennych harcerskich ćwiczeń i zbiórek. Grupy GS i BS wchodziły w skład Armii Krajowej, zachowując w ramach AK swą autonomię harcerską. Z czasem utarł się zwyczaj obejmowania nazwą „Szare Szeregi” także organizacji harcerek z okresu konspiracji.

Postacie

Zośka

Tadeusz Zawadzki, pseudonim Zośka - urodził się 24 stycznia
1921 roku poległ 20 sierpnia 1943 roku pod Sieczychami, harcmistrz, odznaczony krzyżem Virtuti Militari 5 klasy
i dwukrotnie Krzyżem Walecznych, pierwszy komendant
Grup Szturmowych na terenie stolicy, podporucznik Armii
Krajowej, komendant rejonu Mokotów Górny w organizacji
„Wawer”; wysoki, szczupły, wysportowany, obdarzony niemal dziewczęcą urodą, miał delikatną cerę, jasno niebieskie oczy
i jasne włosy. Swym wyglądem przypominał dziewczynę.
Dlatego nazywano go Zośką. Zośka był urodzonym organizatorem
posiadał niezwykły talent przywódczy. Jego ojciec był profesorem,
matka działaczką społeczną. Jego starsza siostra była również
związana z konspiracją. Zośka odznaczał się wybitną inteligencją i wyjątkowymi zdolnościami, był bardzo oporny i ambitny,
wrażliwy i wyrozumiały, w działaniu konsekwentny
i przewidujący, bardzo lubił samotność, chętnie przebywał
z rodziną, łączył go silny związek emocjonalny z matką.
Pomysłodawca akcji „Pod Arsenałem”. Jeden z inicjatorów tajnych kompletów, prowadzonych przez dawnych nauczycieli z Liceum im. Batorego. Poległ 20 sierpnia 1943 r. pod Sieczychami. Prowadził pamiętnik oraz napisał wspomnienia o Rudym, zatytułowane "Kamienie rzucane na szaniec". To on nalegał, aby Aleksander Kamiński nadał swojej książce taki właśnie tytuł. Jego imieniem „Zośka” został nazwany batalion GS.

Alek

Aleksy Dawidowski, pseudonim Alek - przez kolegów nazywany
„Glizdą” ze względu na wysoki wzrost, urodził się 3 listopada
1920 roku, zmarł w wyniku odniesionych ran 30 marca 1943 roku,
podharcmistrz, członek podziemnej organizacji „Wawer”, sierżant podchorąży AK, odznaczony krzyżem Virtuti Militari. Alek był wysokim, szczupłym chłopcem o niebieskich oczach i jasnych włosach, ciągle się uśmiechał, szybko mówił, wymachując przy tym rękami. Potrafił jednak panować nad sobą w chwilach ważnych, był wyjątkowo szczery, bezpośredni i uczynny, posiadał też wyjątkowy talent przywódczy. Był doskonałym narciarzem, pochodził z rodziny inteligenckiej. Jego ojciec był kierownikiem fabryki, znanym działaczem społecznym. W akcjach Małego Sabotażu szczególnie wyróżnił się zdjęciem niemieckiej tablicy z pomnika Kopernika, wymalowaniem na murze Muzeum Narodowego napisu: Ludu Warszawy - jam tu! Jan Kiliński, wybijaniem szyb w zakładach fotograficznych. Później dowodził akcjami dywersyjnymi. W czasie akcji „Pod Arsenałem”, która miała na celu odbicie Rudego z rąk gestapowców, został śmiertelnie ranny w brzuch. Zmarł 30 marca 1943 r., tego samego dnia, co uwolniony przyjaciel. Jego imieniem „Alek” nazwany został pluton „GS”.

Rudy

Jan Bytnar, pseudonim Rudy - urodził się 6 maja 1921 roku.
Zmarł na skutek odniesionych ran i skatowania przez gestapo.
30 marca 1943 roku. Był harcmistrzem, członkiem organizacji „Wawer”, podporucznik AK. Odznaczony Krzyżem Walecznych. Rudy był chłopcem drobnym i szczupłym, o piegowatej twarzy i rudych włosach. Odznaczał się wybitną inteligencją, był skromny i delikatny wobec przyjaciół, interesował go świat
uczuć i myśli ludzkich. Pochodził z rodziny inteligenckiej, jego ojciec był bardzo zaangażowany w życie społeczne. Chłopiec wszechstronnie uzdolniony, autor m.in. rysunków żółwi i kotwic na warszawskich murach oraz wielu rozwiązań technicznych ułatwiających akcje Małego Sabotażu. Inicjator spotkań samokształceniowych wśród walczącej młodzieży. Później dowodził akcjami dywersyjnymi. Aresztowany przez gestapo, uwięziony na Pawiaku i przesłuchiwany w Alei Szucha, został odbity przez przyjaciół w czasie akcji "Pod Arsenałem".. Jego imieniem "Rudy" nazwana została kompania GS w batalionie „Zośka”. Zośka, Rudy i Ale walczą o wyzwolenie Polski mimo tego, że mają z początku jedynie 18 lat. Dwóch z nich przepłaca to życiem. Zośka przeżył te zdarzenia, które skrzętnie notował w swoim pamiętniku na podstawie którego Aleksander Kamiński stworzył tą książkę. Należałoby teraz konkretniej uściślić czym oni sobie zasłużyli, że nazwałam ich bohaterami. Ich działalność zaczęła się od walki z okupantem. Były to na pierwszy rzut oka drobne czyny, ale jak się później okazało bardzo niebezpieczne. Na większą skalę przynosiły Niemcom duże straty moralne. Chłopcy rysowali na murach kotwice, które były znakiem Polski walczącej. Wypisywali różne hasła antyniemieckie. Rysowali żółwie, które miały oddać rodzaj pracy Niemców. Od tego zaczęli. Potem zaczęli odważać się na większe czyny. Zdjęli tablicę niemiecką z pomniku Matejki. Niedługo po tym zaczęli już walkę z bronią w ręku. Udało im się powstrzymać wywózkę polskich więźniów, wysadzili most co pokrzyżowało plany Niemcom w kolejnym ataku. Jak widać ich działalność była naprawdę bardzo niebezpieczna. Niebezpieczna do tego stopnia, że wiele z nich (mówię teraz o całej młodzieży polskiej, która walczyła w tamtym okresie) musiało zginąć.

1

---