Oblicza państwa

podręcznik str. 123-128

1. Czym jest władza ? wpływ na zachowania innych ( wydawanie poleceń, podejmowanie decyzji, ustala reguły postępowania i pilnuje ich przestrzegania)

siła ( kara) autorytet ( zaufanie, podziw)

władza państwowa- aparat przymusu, władza legalna, obdarzona autorytetem

2. Państwo- schemat - str. 124

• suwerenna władza,

• prawo stosowania przymusu - policja, sądy, prokuratura,

• aparat państwowy ( administracja, wojsko, policja)

• ochrona bezpieczeństwa,

• terytorium ( granice),

• prawo,

• symbole ( godło, flaga, hymn)

• porządek wewnętrzny

3. Pojęcia dotyczące państwa:

1. anarchizm- państwo jest człowiekowi niepotrzebne, narzuca wiele obowiązków, najważniejsza jest wolność jednostki

2. dyktatura- rządy jednego człowieka lub grupy ludzi z nieograniczoną władzą, często z wykorzystaniem siły ( wojsko, policja, służby bezpieczeństwa)

3. ustroje polityczne ( reżimy polityczne)- sposób rządzenia państwem, uprawnienia władz:

• państwo demokratyczne, np. demokracja ateńska ( polis państwo-miasto, zgromadzenie ludowe na agorze, sąd skorupkowy)

• władza podzielona jest między kilka organów ( rząd, parlament, sądy), które się wzajemnie kontrolują

• obywatele mają duży wpływ na funkcjonowanie kraju ( wybory, referenda)

• przestrzegane są prawa i wolności obywatelskie

• wyróżniamy demokrację bezpośrednią ( antyczne Ateny) i pośrednio ( współcześnie obywatele decydują o państwie poprzez wybranych przez siebie posłów, radnych, burmistrzów, itp., referendum)

- państwo autorytarne

• władza skupiona jest w rękach przywódcy i jego otoczenia

• są organy demokratyczne ( rząd, parlament), ale nie mają dużego wpływu

• ograniczone prawa i wolności obywateli ( cenzura, policja polityczna)

• państwo totalitarne: np. nazizm, faszyzm, komunizm

• cała władza w rękach dyktatora, partii rządzącej

• najważniejszy jest interes jednostki, nie obywateli

• prawa i wolności obywatelskie łamane na każdym kroku,

• rozbudowany aparat przymusu ( wojsko, policja)

• forma rządów: struktura najwyższych władz, sposób ich powoływania, relacje między nimi

• monarchia

• republika

5. ustrój terytorialny: podział uprawnień między władzą centralną i lokalną

• państwo unitarne, jednostki terytorialne nie są samodzielne politycznie, podporządkowane władzy centralnej, np. Polska, Czechosłowacja, Francja,

• państwa złożone ( federacje)- poszczególne części kraju ( landy, kantony, stany) są dosyć samodzielne, np. Niemcy, Szwajcaria, USA

6. ustroje ekonomiczne:

• ( wolnorynkowy ( państwo minimalne i państwo opiekuńcze),

• gospodarka centralnie sterowana, tzw. nakazowo-rozdzielcza ( kraje komunistyczne)

• państwo opiekuńcze- nacisk na wyrównanie różnic ekonomicznych, pomoc społeczna, bezpłatna edukacja i służba zdrowia, wysokie świadczenia emerytalne- kraje skandynawskie

• władza centralna ( rząd), władza samorządowa ( gmina, powiat, województwo), federalna ( USA, RFN, Rosja)

Winston - Stwierdzono, że demokracja jest najgorszą formą rządu, jeśli nie liczyć wszystkich innych form, których próbowano od czasu do czasu.

Arystoteles- Demokracja jest najgorszym z możliwych ustrojów, gdyż są to rządy hien nad osłem

Wojciech Cejrowski- Nie podoba mi się system w którym dwaj pijacy spod budy z piwem mają w demokratycznym głosowaniu dwa razy więcej do powiedzenia niż profesor.

Jacek Kuroń - Demokracja to taki ustrój, który gwarantuje nam, że nie będziemy rządzeni lepiej niż na to zasługujemy.

---