RECEPTURY i PRZEPISY
--------------------------------------------------------------------------------
NIE PRZECHWUJ MIESZANEK ZBYT DLUGO!!!
!!!! NIE ŻAŁUJ LONTU !!!!
--------------------------------------------------------------------------------
W nawiasach podano przybliżone ilości objętościowe
Stosowane w tekście skróty:
MP - Mieszanina pirotechniczna
Dla niekumatych- azotan potasu to saletra =]
Spis treści:
Proch czarny - namiastka (mączkaprochowa)
Pyrodeks [PYRODEX] - tzw. proch organiczny
Czerwony płomień
Czerwony płomień #1
Czerwony płomień #2
Niebieski płomień
Niebieski płomień #1
Niebieski płomień #2
Zielony płomień
Bialy płomień
Biały dym
Żółty dym
Szary dym
Mieszanka iskrząca
Mieszanka błyskowa (egzotic flash powder)
Swiszczala (mieszanki świszczące)
Wulkany
Wulkan #1 (z dwuchromianu amonu)
Wulkan #2 (magnezowy)
Mieszanki samozapalne
Mieszanka samozapalna #1
Mieszanka samozapalna #2
Nazwa Ilość
Proch czarny - namiastka (mączkaprochowa)
Azotan potasu 75,00 %
Wegiel drzewny 15,00 %
Siarka 10,00 %
OPIS Jest to podstawowa MP, wykorzystywana do wyrobu lontu, jako opozniacz lub mieszanina zapałowa do innych, trudniej zapalnych mieszanin Składniki należy OSOBNO zmielić (np. w młynku do kawy lub moździerzu laboratoryjnym) i bardzo drobno przesiać (starczy sitko kuchenne, choć lepsza pończocha), po czym zmieszać w słoiku. Otrzymana mieszanka nie jest prawdziwym prochem, ale tzw. mączka pro chowa, ktory posiada o wiele gorsze własności wybuchowe niz prawdziwy proch czarny. Ten ostatni otrzymuje się na drodze bardzo długiego mielenia osobno każdego ze składników i następnie zmieszaniu ich na mokro. W domowych warunkach nie jest to łatwe do przeprowadzenia, więc można poprzestać na mączce prochowej, która dla wygody będzie często nazywana wymiennie prochem czarnym (tylko w tym artykule).
UWAGA Otrzymana mieszanka nie jest zbyt niebezpieczna, ale jak każda MP powinna być traktowana jako potencjalnie niebezpieczna. Pali się eksplodować szybko i zamknięta w pojemniku po zapaleniu może eksplodować
Nazwa Ilość
Pyrodeks [PYRODEX] - Proch organiczny
Azotan potasu 75,00 %
Benzoesan sodu 15,00 %
Siarka 10,00 %
OPIS Jest to jedna z możliwych wersji pyrodeksu (PYRODEX) - powstał on z myślą o zastąpieniu w broni prochu czarnego jakimś prostszym i łatwiejszym do uzyskania materiałem. W efekcie węgiel drzewny - najgorszą pod względem obróbki substancję, a przy tym nie indywiduum chemiczne jak azotan potasu i siarka - zmienne za każdym razem - spróbowano zastąpić go substancjami wywodzącymi się z kwasów karboksylowych, hydrokarboksylowych i wielu, wielu innych z tej rodziny m.in. kwas benzoesowy i jego sole, kwas salicylowy, galusowy itp. Sposób postępowania jest podobny jak przy prochu czarnym. Składniki należy zmielić i zmieszać, a uzyskany białożółty proszek nadaje się do dalszych celów jako podsypka, na lont itp.
UWAGA Otrzymana mieszanka nie jest zbyt niebezpieczna, ale jak każda MP powinna być traktowana jako potencjalnie niebezpieczna. Pali się dość szybko i zamknięta w pojemniku po zapaleniu może eksplodować
Czerwony płomień
Nazwa Ilość
Czerwony płomień #1
Chloran potasu 20,00 %
Azotan strontu 60,00 %
Szelak 20,00 %
OPIS Składniki należy OSOBNO zmielić i ostrożnie zmieszać. W przypadku szelaku mielenie może być dość uciążliwe, więc można poprzestać jego mielenie, gdy uzyskamy postac zbliżona wyglądem do kryształków cukru lub soli kuchennej. Nie wpłynie to zasadniczo na jakość otrzymanego efektu.
Mieszanka pali się stosunkowo wolno świecąc pięknym karminowo-czerwonym płomieniem. Z mieszanki tej można uzyskać gwiazdki (kulki, bryły), które mogą posłużyć do wyrobu rzymskich świec, wulkanów itp.
UWAGA Otrzymana mieszanka nie jest zbyt niebezpieczna, ale ponieważ zawiera chloran potasu zmieszany z paliwem (szelak) może stanowić niebezpieczeństwo. Nie przechowywać.
Nazwa Ilość
Czerwony płomień #2
Chloran potasu ?? (40,00 %)
Siarczan wapnia ?? (40,00 %)
Siarka ?? (20,00 %)
OPIS Składniki należy OSOBNO zmielić i ostrożnie zmieszać.
Mieszanka pali się stosunkowo wolno świecąc czerwonym płomieniem, mniej intensywnym niż mieszanka #1.
Z mieszanki tej można uzyskać gwiazdki (kulki, bryły), które mogą posłużyć do wyrobu rzymskich świec, wulkanów itp.
UWAGA Otrzymana mieszanka jest BARDZO niebezpieczna, gdyż zawiera mieszaninę chloranu potasu i siarki. NIE WOLNO ZBYT DŁUGO PRZECHOWYWAĆ
Niebieski płomień
Nazwa Ilość
Niebieski płomień #1
Chloran potasu ?? (40,00 %)
Chlorek miedzi (II) ?? (40,00 %)
Siarka ?? (20,00 %)
OPIS Składniki należy OSOBNO zmielić i ostrożnie zmieszać.
Mieszanka pali się dość szybko świecąc intensywnym niebieskim płomieniem. Z mieszanki tej można uzyskać gwiazdki (kulki, bryły), które mogą po służyć do wyrobu rzymskich świec, wulkanów itp.
UWAGA Otrzymana mieszanka jest niebezpieczna, gdyż zawiera mieszaninę chloranu potasu i siarki. NIE WOLNO ZBYT DŁUGO PRZECHOWYWAĆ. Jest wrażliwa na bodźce mechaniczne.
Nazwa Ilość
Niebieski płomień #2
Bromian potasu ?? (50,00 %)
Siarka ?? (50,00 %)
OPIS Składniki należy OSOBNO zmielić i ostrożnie zmieszać.
Mieszanka pali się dość szybko świecąc niebieskim płomieniem różniącym się od #1 tym, że jest on raczej bladszy i zbliżony bardziej do fioletu ). Zastosowany w tej mieszance bromian potasu jest substancją, której nie widziałem do tej pory w ani jednej mieszance pirotechnicznej. Ze względu na to, iż bromiany są krewnymi chloranów (i jodanów) uznałem, iż substancja ta może z powodzeniem zastąpić chloran potasu. Już przy pierwszym teście okazało się, że spełnia ona swoja role i znakomicie nadaje się na substytut chloranu potasu.
Z tego co ostatnio dowiedziałem się z InterNetu mieszaniny pirotechniczne nie zawierają bromianu potasu, ponieważ mieszaniny go zawierające wykazują większą podatność na samowolny rozkład w czasie przechowywania niż mieszanki chloranowe.
UWAGA Otrzymana mieszanka jest niebezpieczna, gdyż zawiera mieszaninę bromianu potasu i siarki. NIE WOLNO ZBYT DŁUGO PRZECHOWYWAC. Jest wrażliwa na bodźce mechaniczne. Traktować jak mieszaniny zawierające chloran potasu.
Nazwa Ilość
Zielony płomień
Chloran potasu ?? (40,00 %)
Weglan baru ?? (40,00 %)
Siarka ?? (20,00 %)
OPIS Składniki należy OSOBNO zmielić i ostrożnie zmieszać.
Mieszanka pali się dość szybko świecąc intensywnym jasnozielonym płomieniem. Z mieszanki tej można uzyskać gwiazdki (kulki, bryły), które mogą posłużyć do wyrobu rzymskich świec, wulkanów itp.
UWAGA Otrzymana mieszanka jest niebezpieczna, gdyż zawiera mieszaninę chloranu potasu i siarki. NIE WOLNO ZBYT DŁUGO PRZECHOWYWAĆ
Nazwa Ilość
Bialy płomień
Azotan potasu ?? (86,00 %)
Siarka ?? (14,00 %)
OPIS Składniki należy OSOBNO zmielić i ostrożnie zmieszać.
Mieszanka pali się dość wolno płonąc oślepiającym białym płomieniem. Ze względu, na to, iż jest ona dość trudno zapalna, trzeba ja odpalać prochem lub jakąś inną łatwiej zapalną mieszanką (nie zapala się od zapałki).
UWAGA Otrzymana mieszanka nie jest zbyt niebezpieczna. Można długo przechowywać.
Nazwa Ilość
Bialy dym
Azotan potasu ?? (40,00 %)
Cukier ?? (60,00 %)
OPIS Składniki należy OSOBNO zmielić i zmieszać, a następnie ubić jak najmocniej w rurce papierowej, pozostawiając na samym końcu troszkę pustej przestrzeni (ok. 1 cm od końca). Cukru musi być więcej, tak aby mógł się spalać niecałkowicie - część z niego ma być źródłem dymu. Rurka nie powinna być pełna do końca, gdyż wylatujące gazy nie powinny się palić - ta wolna przestrzeń jest po to, aby gazy miały czas trochę ostygnąć (jak w kominie).
UWAGA Otrzymana mieszanka nie jest zbyt niebezpieczna, Można ją długo przechowywać, ale jak zwykle zalecana ostrożność.
Nazwa Ilość
Żółty dym
Nadmanganian potasu 50,00% (??,?? %)
Dermatol 50,00% (50,00 %)
OPIS Składniki należy OSOBNO zmielić (tylko nadmanganian, bo dermatol jest sprzedawany dostatecznie zmielony) i zmieszać, a następnie wsypać luzem do jakiegoś pojemnika (można spalać na kartce). Mieszanka po zapaleniu pali się dość wolno wydzielając sporą ilość żółtego dymu.
UWAGA Otrzymana mieszanka jest bardzo niebezpieczna, gdyż zawiera nadmanganian potasu. Mimo to nie jest zbyt mocno wrażliwa na bodźce mechaniczne. NIE WOLNO JEJ DŁUGO PRZECHOWYWAĆ - najlepiej zużyć w dniu mieszania.
Nazwa Ilość
Szary dym
Aluminium ?? (25,00 %)
lub Cynk ?? (25,00 %) zamiast aluminium
Tlenek cynku ?? (75,00 %)
Tetrachloroetylen ilość odp. do zrobienia pasty
OPIS Aluminium zmieszać z tlenkiem cynku (bielą cynkową) - oba są na szczęście sprzedawane jako pył - nie trzeba więc mielić. Następnie należy dodać odpowiednią ilość tetrachloroetylenu tak, aby mieszanka przyjęła postać pasty. Otrzymaną pastę można nałożyć do rury papierowej lub puszki po konserwach. Otrzymany dym ma postać szarą lub czarnoszarą. Nie wolno go wdychać, gdyż składa się on z sadzy i toksycznego chlorku cynku. Mieszanka nie jest łatwo zapalna, więc jako zapalnik można zastosować mieszankę saletry z cukrem.
UWAGA Mieszanka zawiera trujący, lotny tetrachloroetylen, który działa narkotycznie. NIE PRZECHOWYWAĆ !!!. Tetrachloroetylen rozkłada się w świetle dnia na silnie trujący fosgen. Święcę odpalać można tylko na zewnątrz i z dala od miejsc publicznych, gdyż ilość dymu jest obfita, a zarazem dym jest silnie toksyczny. Przed robieniem większych ilości trzeba sprawdzić, czy mieszanka nie ma tendencji do rozkładu pod wpływem wilgoci (zależy od metalu i rozdrobnienia składników).
Nazwa Ilość
Mieszanka iskrząca
Azotan potasu 62,50% (??%)
Aluminium 25,00% (??%)
Siarka 12,50% (?? %)
Kwas borowy 0,5-1% całości
OPIS Składniki sproszkować i zmieszać. Podczas palenia się mieszanka sypie białymi iskrami.
UWAGA Mieszanka jest niebezpieczna, gdyż zawiera azotan + sproszkowany metal - Pod wpływem wilgoci może się zapalić. Do dłuższego przechowywania niezbędne jest dodanie kwasu borowego. Zapobiega on samozapłonowi. Rozkładowi mieszanek tego typu towarzyszy wydzielanie amoniaku, który łatwo wyczuć - w takim przypadku należy mieszankę wrzucić do garnka z wodą, aby zapobiec samozapłonowi. Osobiście nie miałem tego typu przypadku (miałem z magnezem, a nie aluminium), ale może to być spowodowane tym, że pył aluminiowy sprzedawany jako farba jest pokryty stearyną, która zapobiega utlenianiu.
Nazwa Ilość
Mieszanka Błyskowa (egzotic flash powder)
Nadmanganian potasu 50,00% (??) lub 33,33% (??)
Aluminium 25,00% (??%) lub 33,33% (??)
Siarka 25,50% (?? %) lub 33,33% (??)
OPIS [Na temat mieszanki tej miałem kilka listów, więc teraz ją zamieszczam.] Składniki należy OSOBNO zmielić i wymieszać delikatnie na kartce papieru. Otrzymany proszek w zależności od sproszkowania spala się jasnym płomieniem sypiąc iskrami bądź też błyska jak proch błyskowy, a zapalony w zamkniętej z jednej strony rurce może wybuchnąć.
UWAGA Mieszanka jest BARDZO niebezpieczna, gdyż zawiera nadmanganian potasu, a ten zmieszany z paliwami tworzy mieszanki szczególnie wrażliwe na bodźce mechaniczne. POD ŻADNYM POZOREM MIESZANINY TEJ NIE WOLNO PRZECHOWYWAĆ, GDYŻ MOŻE NASTĄPIĆ SAMOZAPŁON - NAWET OD WILGOCI !!! ZUŻYĆ JAK NAJSZYBCIEJ PO ZMIESZANIU !!!
Nazwa Ilość
Świszczała
Chloran potasu 70,00 % (ok. 45,00 %)
Benzoesan sodu 30,00 % (ok. 55,00 %)
OPIS Składniki należy OSOBNO zmielić (np. w młynku do kawy lub moździerzu laboratoryjnym) i bardzo drobno przesiać (starczy sitko kuchenne), po czym BARDZO OSTROŻNIE ZMIESZAĆ n a kartce papieru bądź w pudełku po zapałkach. Oderwać pasek z kartki A4 o szer. ok. 4-5 cm. Zwinąć go w rurkę na ołówku lub kredce i skleić taśmą. Jeden koniec rurki zakleić taśmą klejącą. Przez drugi koniec wsypać trochę mieszanki i upchać ją za pomocą tego samego ołówka, na którym została nawinięta rurka. Czynność kilkakrotnie powtórzyć. Po ubiciu proszku powinien on sięgać do jakichś 1/2 wysokości rurki. Na sama górę należy wsypać proch czarny i przykleić lont. Całość można zatkać kulka z papieru. Po zapaleniu, iskry z lontu nie mogą bezpośrednio paść na mieszankę, bo nie zdąrzysz uciec. Zamiast rurki papierowej można zastosować rurkę z plastiku, jednak trzeba pamiętać, iż w razie ewentualnego wybuchu odłamki będą bardziej niebezpieczne od papierowych. Zmiana średnicy rurki pomaga uzyskać różne częstotliwości świstu, jednak im szersza średnica rurki, tym większe niebezpieczeństwo wybuchu. Częstotliwość świstu można także zmieniać, dodając do mieszanki tlenki metali takich jak żelazo (tlenek żelaza), tytan (tlenek tytanu), miedzi (tlenek miedzi). Z tego co podają w Necie, ilość dodawanego tlenku nie powinna przekroczyć 2% (wagowo) całej mieszanki.
UWAGA Jest to bardzo niebezpieczna mieszanka. Nieubita wybucha natychmiast po zapaleniu. nawet jeżeli nie jest w SZCZELNIE ZAMKNIĘTYM POJEMNIKU
Zapalać koniecznie za pomocą długiego l ontu.
Mieszanki NIE UBIJAĆ MŁOTKIEM - jest wrażliwa na tarcie i uderzenie - może eksplodować
Wulkany
Dobry wulkan powinien palić się dość szybko tak, aby cząstki metaliczne będące zwykle źródłem iskier mogły wzlecieć na 1-2m i więcej (zależy od wielkości wulkanu). Niektóre wulkany, oprócz opiłków metalicznych, wyrzucają również gwiazdki palące się różny mi kolorami. Jeżeli do typowego wulkanu dołączyć jeszcze rurkę wypełniona mieszanką świszczącą uzyskany efekt będzie spektakularny.
Ważnym czynnikiem decydującym o tym, na jaka wysokość będzie wyrzucana "lawa" jest obudowa wulkanu. Jeżeli jest to rura - mieszanka powinna palić się dość szybko, to zagwarantuje iż iskry będą lecieć odpowiednio wysoko. Wulkany w kształcie rury często posiadają dyszę, i działają na zasadzie podobnej do silnika rakietowego, z tą różnicą, że tu dysza skierowana jest tu do góry.
Najlepsze efekty dają wulkany, których obudowa jest w kształcie ... krateru. Z kartonu trzeba wyciąć koło o jak największej (odpowiedniej do celów) średnicy i przeciąć wzdłuż promienia (od brzegu do środka). Powstałe przecięte koło zwinąć w stożek i zakleić mocno taśma. W wierzchołku zrobić małą dziurę i wcisnąć w nią lont. Od spodu wsypać mieszankę, a po niej wcisnąć "zaślepkę" w kształcie koła o średnicy trochę mniejszej niż średnica podstawy stożka. Wystające części krateru wcisnąć do środka i przykleić taśmą lub klejem. Część od spodu po winna być przyklejona solidnie, gdyż po zapaleniu może na tyle wzrosnąć ciśnienie, że wulkan się "rozpruje" od spodu.
Nazwa Ilość
Wulkan #1 (z dwuchromianu amonu)
Dwuchromian amonu 100,00 % (100,00 %)
OPIS Kupny dwuchromian amonu ma postać drobnych pomarańczowych kryształków, więc nie trzeba go mielić. Substancje należy wsypać do papierowej rurki lub dowolnego innego pojemnika, w ostateczności nawet wysypać "luzem" na kartce lub pokrywce od słoika. Od strony, gdzie wulkan będzie zapalany, należy nasypać trochę prochu czarnego. Czysty dwuchromian amonu zapala się nawet od zapałki, ale chwile to trwa, więc proch operacje te po prostu przyspieszy.
Po zapaleniu, dwuchromian amonu zacznie się rozkładać. Procesowi temu towarzyszą trzaskające iskry, lekki syk oraz bardzo duże ilości zielonego "popiołu" - trójtlenku chromu, tworzącego się w wyniku rozkładu dwuchromianu amonu. Ilości te są kilkakrotnie większe od Ilości samego dwuchro mianu amonu, całość więc eksperymentu najlepiej przeprowadzić na dworzu lub balkonie, gdyż "popiół" ten jest podczas spalania dość intensywnie rozrzucany na boki.
UWAGA Dwuchromian amonu jest uznawany za materiał wybuchowy jak wynika to chociażby z opisu na opakowaniu, które posiadam. Nie wolno jej mieszać i przechowywać z substancjami palnymi, gdyż mieszaniny te mogą eksplodować.
Nazwa Ilość
Wulkan #2 (magnezowy)
Azotan potasu ?? % (50,00 %)
Cukier ?? % (50,00 %)
Magnez ?? % (ok. 40-50 % w stos. do reszty)
OPIS saletrę i cukier drobno zmielić. Magnez jeżeli jest w taśmie lub jako wióry trzeba zmielić, co nie jest sprawa taka łatwa. Odpowiednie do wulkanu rozdrobnienie można uzyskać mieląc przez jakiś czas wióry w młynku od kawy. Po zmieleniu magnezu na drobne opiłki, dosypać je do reszty mieszanki. Bardzo dokładnie wymieszać. Z kartonu lub tektury zwinąć rurkę o średnicy ok 1-2 cm i długości ok. 10-15 cm. Skleić ja całą taśma i zalepić (również taśmą) od dołu. Do rurki wsypać mieszankę, na samą górę nasypać prochu czarnego (ułatwi zapalenie). Na koniec przykleić lont. Po zapaleniu wulkan powinien zapalić się i jasno płonąć sypiąc na boki drobnymi, ale jaskrawymi iskrami.
UWAGA Magnez "nie lubi" wilgoci - najlepiej mieszanki nie przechowywac, bo może się zapalić.
Mieszanki samozapalne
Mieszanki samozapalne są szczególnie niebezpieczne, gdyż powodują największe niebezpieczeństwo pożarowe. NIE WOLNO ICH PRZECHOWYWAĆ (na szczęście niektórych się nawet nie da). testować tylko w małych ilościach, gdyż w niektórych przypadkach ich większe ilości mogą eksplodować.
Mechanizm działania mieszanek samozapalnych jest dość prosty - z reguły są to reakcje egzotermiczne, które raz zapoczątkowane dostarczają ciepła w takiej ilości, że powodują zapłon lub nawet wybuch mieszanki.
Nazwa Ilość
Mieszanka samozapalna #1
Nadmanganian potasu kilka gram
Gliceryna 1-na kropla
OPIS Jest to chyba najbardziej znana reakcja tego typu. Z nadmanganianu potasu usypać górkę, a następnie na sam czubek upuścić jedną kroplę gliceryny. Po jakichś 30-60 sekundach nastąpi SAMOZAPŁON. Najpierw pojawi się dym, a następnie cały kopiec zapali się fioletowym płomieniem.
UWAGA Wykonywać z dala od substancji palnych.
Nazwa Ilość
Mieszanka samozapalna #2
Azotan amonu ?? % (50,00 %)
Cynk ?? % (50,00 %)
OPIS To też dość znana mieszanka. Oba składniki dokładnie zmielić, a następnie zmieszać. Z mieszanki usypać górkę, a na sam czubek trzeba kapnąć 1-ną kroplę wody. Kopiec zacznie chwilę później syczeć i zacznie wydobywać się z niego dym. po czym całość zapali się i może troszkę wybuchnąć.
UWAGA Pod żadnym pozorem nie przechowywać gotowej mieszanki. Troszkę wilgoci może spowodować SAMOZAPŁON lub wybuch (zwłaszcza jeśli mieszanka jest pojemniku).
Nazwa |
Wzor |
Opis |
Aceton |
CH3COCH3 |
Najprostszy keton. Bezbarwna ciecz o charakterystycznym zapachu. Znajduje zastosowanie do wyrobu peroxyacetonu i jako rozpuszczalnik (np. nitrocelulozy). Koszt (tech.) to 3,00 PLN/1l. |
Acetylenek miedzi (I) |
Cu2 C2 |
Substancja otrzymywana poprzez działanie acetylenu na amoniakalny działanie soli miedzi (I). Rdzawy, czerwonobrunatny proszek, nierozp. w wodzie i większości rozp. organicznych. Wybucha od ogrzania. Stosowany jako składnik mas zapałowych w zapłonnikach elektrycznych, ze względu na łatwość z jaka zapala się od iskry elektrycznej. |
Acetylenek miedzi (II) |
CuC2 |
Substancja bardzo nietrwała, wybucha od lekkiego ogrzania. Jest bardzo wrażliwy na uderzenie i tarcie. |
Acetylenek olowiu |
??? |
??? |
Acetylenek srebra |
Ag2 C2 |
Biały proszek, powstający po przepuszczeniu acetylenu przez amoniakalny działanie chlorku srebra. Ma silniejsze właściwości wybuchowe niż Acetylenek miedzi (I). Podczas wybuchu rozkłada się na srebro i węgiel. |
Aluminium |
Al |
Srebrny metal stanowiący podstawowy składnik nowoczesnych MP Do nabycia w sklepach chemicznych i sklepach z farbami jako tzw. "brąz aluminiowy" lub "srebran". Koszt ("srebran") ok. 1,60 PLN/100g. |
Antracen |
C14H10 |
Węglowodór aromatyczny stosowany jako paliwo w mieszankach dymotwórczych. Tworzy bezbarwne płytki. Otrzymywany ze smoły pogazowej. Można kupić tylko na zamówienie. |
Arsenian baru |
??? |
??? |
Auramina |
??? |
Barwnik stosowany do wyrobu mieszanin dymotworczych dających podczas spalania zółty dym. |
Azotan amonu |
NH4NO3 |
|
Azotan baru |
Ba(NO3)2 |
Inaczej: saletra barowa. Bezbarwne lub białe kryształy stosowane przede wszystkim do wyrobu ogni sztucznych (daje zielony kolor) oraz w mieszaninach oświetlających i fotobłyskowych jako utleniacz. UWAGA SUBS TANCJA SILNIE TRUJACA - znajduje się na wykazie "B" SANEPID-u . Można go jednak otrzymać z węglanu baru i kwasu azotowego. |
Azotan litu |
LiNO3 |
Bezbarwne, higroskopijne kryształy. Stosowany do wyrobu mieszanin oświetlających palących się liliowo-czerwonym płomieniem. |
Azotan potasu |
KNO3 |
Inaczej: saletra potasowa, śnieg chiński. Najważniejszy utleniacz dla celów amatorskich. Do nabycia w sklepach chemicznych, kosmetycznych (saletra spożywcza) i ogrodniczych (nawóz). Najbardziej godna uwagi jest saletra - nawóz, która jest kilka razy tańsza od spożywczej. Można ja kupować na kilo gramy w większych centralach chemicznych i sklepach ogrodniczych. Koszt (nawóz) to ok. 4,00 PLN/1000g. |
Azotan sodu |
NaNO3 |
Inaczej: saletra sodowa . Silny utleniacz. Może być substytutem azotanu potasu, jednak jest bardziej higroskopijny, co czyni MP stworzone na jego bazie, mniej odpornymi na warunki zewnętrzne. Stosowany również jako nawóz. |
Azotan strontu |
SrNO3 |
Silny utleniacz, stosowany głównie w mieszaninach palących się pięknym, karminowo-czerwonym płomieniem. Do nabycia w sklepach chemicznych. Koszt (cz.) to ok. 15,00 PLN/500g. |
Azotan wapnia |
Ca(NO3)2 |
Utleniacz stosowany jednak głównie do wyrobu nawozów sztucznych. |
Azotek rteci |
??? |
??? |
Azotek srebra |
??? |
??? |
Azydek olowiu |
Pb(N3)2 |
MWI stosowany do wyrobu spłonek. Otrzymywany z azydku sodu i azotanu olowiu. |
Azydek sodu |
NaN3 |
Substancja wykorzystywana do otrzymywania azydku olowiu |
Azydek srebra |
AgN3 |
MWI, związek nietrwały i wrażliwy na bodźce zewnętrzne |
Bawelna strzelnica |
### |
Patrz: Nitroceluloza |
Benzoesan potasu |
C7H5O2K |
Substancja wykorzystywana do przyrządzania mieszanin świszczących. Do nabycia w sklepach chemicznych. |
Benzoesan sodu |
C7H5O2Na |
Substancja wykorzystywana do przyrządzania mieszanin świszczących. Do nabycia w sklepach chemicznych. Koszt (cz.) to ok. 35,00 PLN/1000g. |
Benzyna |
--- |
Mieszanina ciekłych węglowodorów alifatycznych. Stosowana jako paliwo do samochodów :-) samolotów itp. Jest składnikiem napalmu. |
Blekit metylenowy |
??? |
Barwnik służący do uzyskiwania niebieskiego dymu. |
Bromian potasu |
KBrO3 |
Bromian potasu jest substancja, której nie widziałem do tej pory w ANI JEDNEJ mieszance pirotechnicznej. Ze względu na to, iż bromiany są krewnymi chloranów (i jodanów) uznałem, iż substancja ta może z powodzeniem zastąpić chloran potasu. Już przy pierwszym teście okazało się, że spełnia ona swoja role i znakomicie nadaje się na substytut ww związku. Do nabycia w sklepach chemicznych. Koszt (cz.d.a) to 2,22 PLN/2,784g (sprzedawany jest w ilości odpowiedniej do sporządzenia roztworu 1 n). Przy większych ilościach (500g) prawdopodobnie jest tańszy - kupiłem tylko 1 ampułkę do testów po powyższej cenie. |
Celuloza |
(C6H10O5)n |
Inaczej: blonnik. Naturalny polisacharyd będący podstawowym składnikiem tkanki roślinnej. Służy do wyrobu papieru, tworzyw sztucznych, nitrocelulozy. Podstawowym źródłem celulozy może być wata lub gaza, które można kupić w każdej aptece. |
Chloran amonu |
NH4ClO3 |
Biały, krystaliczny proszek, który wybucha po podgrzaniu. Jest substancja nietrwała. Powstaje w mieszankach zawierających obok chloranów sole amonowe, co może być przyczyna samorzutnych wybuchów takich mieszanin. |
Chloran baru |
Ba(ClO3)2 |
Biały proszek. Używany w MP palących się zielonym płomieniem, dzialając przy okazji jako silny utleniacz. |
Chloran potasu |
KClO3 |
Inaczej: Kalichlorek. Sol Bertholetta. Najważniejszy do niedawna utleniacz w MP. W profesjonalnych fajerwerkach został prawie całkowicie wyparty przez trochę bezpieczniejszy Nadchloran potasu. Dla amatora jest to substancja niezbędna do uzyskania wielu spektakularnych efektów, niemożliwych do uzyskania z pomocą innych utleniaczy (jest tez ok. 2 razy tańszy od nadchloranu potasu). Moc chloranu potasu objawia się głównie w tym, iż nie ma chyba substancji or ganicznej, z którą ten nie tworzyłby mieszanki palnej lub wybuchowej. Co więcej mieszaniny te są wrażliwe na tarcie i uderzenie (zwłaszcza z fosforem , cukrem lub siarką). Kiedyś b ył on wykorzystywany do wyrobu MW chloranowych takich jak np. miedziankit. Obecnie używany jest głównie do wyrobu świec dymnych, zapałek (składnik masy w główkach) i mieszanin wrażliwych na tarcie. Do nabycia w sklepach chemicznych. Koszt (cz.) to ok. 47,00 PLN/500g. |
Chloran sodu |
NaClO3 |
Substancja o podobnych wlasciwosciach co Chloran potasu. ale bardziej higroskopijna. Może być użyta jako substytut chloranu potasu w większości MP. |
Chlorek amonu |
NH4Cl |
Inaczej: salmiak. Biała lub bezbarwna substancja krystaliczna, stosowana do lutowania, cynowania oraz wyrobu MW. Podgrzewany sublimuje dzięki czemu znalazł zastosowanie jako składnik mieszanin dymotwórczych. |
Chlorek baru |
BaCl2 |
Bezbarwna substancja bądąca składnikiem mieszanin palących się zielonym płomieniem. UWAGA SUBSTANCJA SILNIE TRUJĄCA - znajduje się na wykazie "B" SANEPID-u |
Chlorek cynku |
ZnCl2 |
Białe, rozpływające się kryształy. Jest bardzo higroskopijny. Cecha ta znalazła zastosowanie przy wyrobie świec dymnych. Podczas reakcji odpowiedniej mieszaniny (tzw. mieszanina metalo-chloroorganiczna), cynk reaguje z chlorowcopochodna, tworząc w efekcie gęsty dym z chlorku cynku i sadzy. |
Chlorek miedzi (I) |
CuCl |
Służy do barwienia płomienia na niebieski kolor. |
Chlorek miedzi (II) |
CuCl2 |
Służy do zabarwiania płomienia na intensywny niebieski kolor. Jest to sól najtańsza (ewent. siarczan miedzi) służąca do uzyskania tegoż efektu. Łatwo się rozkłada, wiec nieduża ilość starcza, aby kolor przybrał intensywny kolor niebieski, niezakłócony innymi domieszkami. Do nabycia w sklepach chemicznych. Koszt (cz.) to ok. 27,50 PLN/500g. |
Chromian potasu |
??? |
??? |
Cukier |
C6H10O5 |
Najwazniejsze paliwo do celów amatorskich. Do nabycia w sklepach spożywczych Koszt to ok. 2,00 PLN/1000g. |
Cynk |
Zn |
Metal używany w swiecach dymnych i do uzyskiwania iskier w kolorze granitowym (jasnobniebieskim). Do nabycia w sklepach chemicznych i podobno (nie spotkałem) w sklepach z farbami jako tzw. "brąz cynkowy" . Koszt (cz.d.a. sprowadzony na zamówienie z Niemiec) ok. 78,00 PLN/500g. |
Czterochlorek tytanu |
TiCl4 |
Czterochlorek tytanu jest używany przede wszystkim do wyrobu mieszanek dymotwórczych, w których wykorzystuje się bardzo duża higroskopijność tego związku. W temp; pokojowej jest silnie dymiącą cieczą. To dymienie spowodowane jest rozkładem na chlorek cynku i chlorowodór. Otrzymywany w reakcji chloru z dwutlenkiem tytanu. |
Czterochlorek wegla |
CCl4 |
Inaczej: Tetra. Dobry rozpuszczalnik. Może służyć do otrzymywania mieszanin dymotwórczych wg legendarnego już przepisu Sękowskiego. Niestety jest obecnie bardzo trudny do zdobycia, gdyż niszczy powłokę ozonowa. Dobrym, tanim substytutem może być czterochloroetylen. |
Czterochloroetylen |
C2Cl4 |
Inaczej: PER. Dobry rozpuszczalnik. Ciecz o charakterystycznym zapachu. Silna trucizna, na słońcu rozkłada się z wydzieleniem fosgenu, pierwsze objawy zatrucia przypominają objawy upojenia alhoholowego. Służy do prania odzieży w pralniach chemicznych. Można go użyc do wyrobu świecy dymnej. Koszt ok. 14,50PLN/1l. |
Czteronitrometan |
C(NO2)4 |
??? |
Dechloran |
C10Cl12 |
Biały proszek służący jako tzw. donor chloru w mieszankach palących się kolorowym płomieniem. |
Dekstryna |
C6H12O5 |
Żółty proszek służący jako lepiszcze w wielu MP. Do nabycia w sklepach chemicznych. Koszt (tech.) to ok. 6,00/100g. |
Dwuchromian amonu |
(NH4) 2Cr2O 4 |
Pomaranczowe kryształki. Utleniacz stosowany przy wyrobie wulkanów oraz jako dodatek do paliw rakietowych, zwykle zawierających azotan amonu. Koszt (cz.) to ok. 6,00 PLN/500g. |
Dwuchromian potasu |
K 2Cr2O4 |
Pomarańczowe kryształki. W roztworze wodnym substancja silnie trujaca i żrąca. Znajduje zastosowanie w garbarstwie, fotografice, a także w pirotechnice jako bufor w mieszankach zawierających np. magnez - jego działanie polega na powstrzymywaniu mieszanki przed samozpałonem. |
Dwunitrobenzen |
C6H4(NO2)2 |
??? |
Dwunitrodwuglikol |
??? |
??? |
Dwunitrofenol |
C6H3(OH)(NO2)2 |
??? |
Dwunitronaftalen |
C10H6(NO2)2 |
??? |
Dwunitrotoluen |
C7H6(NO2)2 |
??? |
EDNA |
### |
Patrz: Etylenodwunitroamina |
Ekrazyt |
### |
Patrz: Kwas pikrynowy |
Etylenodwunitroamina |
??? |
Inaczej: EDNA, Haleite Bardzo silny MW, silniejszy niż tetryl, a zarazem mniej wrażliwy na uderzenie. |
Fosfor biały |
P |
Biała, woskopodobna substancja, żółkniejąca pod wpływem światła. Silnie trująca i parząca. Stosowana w bombach zapalających i do wyrobu napalmu samozapalnego. UWAGA SUBSTANCJA SILNIE TRUJĄCA - znajduje się na wykazie "B" SANEPID-u |
Fosfor czerwony |
P |
Czerwonobrunatny proszek stosowany do wyrobu mas potarkowych (np. w zapałkach), kapiszonów i korków, a także świec dymnych. |
Gliceryna |
??? |
??? |
Glin |
### |
Patrz: Aluminium |
Guma arabska |
??? |
??? |
Gutaperka |
??? |
??? |
Haleite |
### |
Patrz: Etylenodwunitroamina |
Heksamina |
??? |
??? |
Heksogen |
C3H6N3(NO2)3 |
??? |
Heksyl |
??? |
??? |
Hydroksyloamina |
??? |
??? |
Iditol |
??? |
??? |
Indygo |
??? |
Intensywny niebieski barwnik. Służy do otrzymywania niebieskiego dymu. |
Jodan amonu |
??? |
??? |
Kakodyl |
??? |
??? |
Kalafonia |
??? |
??? |
Kalichlorek |
### |
Patrz: Chloran potasu |
Kamfora |
C10H16O |
??? |
Karbid |
### |
Patrz: Weglik wapnia |
Kwas azotowy |
HNO3 |
Bardzo silny kwas i zarazem silny utleniacz. Znajduje zastosowanie przy nitrowaniu i jako składnik paliw rakietowych. Koszt (cz. 70%) to 9,00 PLN/1l. |
Kwas borowy |
H3BO3 |
Slaby kwas. Używany jako dodatek do MP zawierających metale (głównie aluminium), jako środek opóźniający ich reakcje z wilgocią. |
Kwas pikrynowy |
C6H2(OH) (NO2)3 |
Inaczej: Ekrazyt |
Kwas siarkowy |
H2SO4 |
Silny kwas, znajduje zastosowanie przy nitrowaniu jako katalizator odciągający wodę. Służy np. do wyrobu nitrocelulozy. Koszt (cz. 98,9%) to 11,00 PLN/1l. |
Kwas solny |
HCl |
Silny kwas, znajduje zastosowanie do wyrobu chlorków, peroxyacetonu. Koszt (cz. 38%) to 7,00 PLN/1l. |
Magnez |
Mg |
Metal stanowiący podstawowy składnik nowoczesnych MP Do nabycia w sklepach chemicznych. Koszt (wióry cz.) ok. 37,00 PLN/500g. |
Magnezja |
### |
Patrz: Tlenek magnzeu |
Maczka drzewna |
C6H10O5 |
??? |
Metylonodwunitroamina |
??? |
Posiada własności MWI. |
Metylonitroamina |
CH3NHNO2 |
Silny MW. Nie ma znaczenia praktycznego, ze względu na duży koszt otrzymywania. Otrzymywanie: 1) działanie aniliny na tetryl 2) hydroliza nitrowej pochodnej uretanu otrzymanego z metyloaminy. |
Mrowczan amonu |
??? |
??? |
Nadchloran amonu |
NH4ClO4 |
Białe kryształy. używany jako utleniacz w MP stroboskopowych i paliwach rakietowych. |
Nadchloran potasu |
KClO4 |
Białe kryształy. Używany jako utleniacz zastępujący w mieszankach chloran potasu, ze względu na to, iż tworzy mieszaniny mniej wrażliwe na bodźce mechaniczne. |
Nadchloran sodu |
??? |
??? |
Nadmanganian potasu |
KMnO4 |
Fioletowe, połyskujące kryształki. Bardzo silny utleniacz. Z proszkami metali, cukrem i innymi związkami organicznymi oraz nieorganicznymi tworzy mieszaniny palne lub wybuchowe, wrażliwe na uderzenie i tarcie. Mieszaniny z nadmanganianem potasu są nietrwale i niebezpieczne - nie powinno się ich przechowywać. Stosowany do płukania gardła i dezynfekcji. Można go kupić w aptece, jednak jest relatywnie dość drogi. Koszt (cz.d.a. /apteka/) ok. 1,60 PLN/5g. |
Nadmanganian wapnia |
Ca(MnO4)2 |
Silny utleniacz. Składnik paliw rakietowych. |
Nadtlenek acetonu |
??? |
Inaczej: Peroxyaceton. Substancja bardzo lotna w temp. pokojowej, nietrwała. Wrażliwa na tarcie i uderzenie. Zapalona, pali się bardzo intensywnym płomieniem, zaś w zamknięciu wybucha. Otrzymywanie: 1) Z A cetonu i perhydrolu, w obecnosci Kwasu solnego 2) z Acetonu i nadsiarczanu potasu w obecnosci Kwasu siarkowego. |
Nadtlenek baru |
BaO2 |
Biały proszek bedacy składnikiem mieszanin fotoblyskowych i smugowych. Służy do otrzymywania Wody utlenionej. UWAGA SUBSTANCJA SILNIE TRUJACA - znajduje się na wykazie "B" SANEPID-u |
Nadtlenek benzoilu |
??? |
Substancja ciekła stosowana jako utwardzacz do żywic epoksydowych. Jest bardzo łatwo palna, posiada charakterystyczny zapach. Jest wykorzystywany do uzyskiwania spektakularnych kul ognia w filmach (podobnie jak naftalen). |
Nadtlenek cynku |
??? |
??? |
Nadtlenek wodoru |
H2O2 |
Silny utleniacz, znajduje zastosowanie do wyrobu |