EGO I ID
ŚWIADOMOŚĆ I NIEŚWIADOMOŚĆ
Podstawowe założenie psychoanalizy: podzielenie psychiki na świadomość i nieświadomość
Psychoanaliza nie może przenieść istoty psychiki do świadomości, lecz musi świadomość rozpatrywać jako cechę psychiki, która może łączyć się z innymi cechami
Bycie świadomym - termin opisowy, który odwołuje się do najbardziej bezpośredniego i najpewniejsze postrzeżenia
Stan świadomości szybko przemija
Nieświadomość - psychiczna dynamika - przyjęcie założenia, że istnieją intensywne procesy czy wyobrażenia psychiczne, które mogą implikować dla życia psychicznego wszelkie następstwa
Teoria wyparcia - treści wyparte są modelem nieświadomości;
Ego - źródło wyparć, których zadaniem jest wykluczenie ze świadomości pewnych dążeń psychicznych, oraz uniemożliwienie im innych rodzajów manifestacji i aktywności
EGO I ID
Świadome są wszystkie postrzeżenia (zewnętrzne i wewnętrzne - doznania i uczucia)
Jak coś staje się świadome? W skutek pojawienia się związki z odpowiednimi wyobrażeniami słownymi
tymi wyobrażeniami są resztki wspomnień
uświadomione może zostać tylko to co już było świadomym postrzeżeniem a to co w naszym wnętrzu dąży do uświadomienia, musi się przekształcić w postrzeżenie zewnętrzne
jest to możliwe za pośrednictwem śladów pamięciowych
resztki wspomnień tkwią w systemach granicząco bezpośrednio z systemem percepcyjnie świadomym
resztki słowne wywodzą się zasadniczo z postrzeżeń akustycznych
postrzeżenie wewnętrzne przekazuje doznania procesów przebiegających w najbardziej różnorodnych oraz w najgłębszych warstwach aparatu psychicznego
procesy te są pierwotniejsze i bardziej elementarnych od procesów pochodzących z zewnątrz i mają dochodzić do skutku jeszcze w stanach zmąconej świadomości
doznania przyjemne nie mają nic w sobie z natarczywości
doznania przykre - mają natarczywość w wysokim stopniu; dążą do zmiany i odprowadzenia (wzrost obsadzenia energii)
opór przeciwko presji, zatrzymanie akcji odprowadzenia uświadamia nam przykrość
rola wyobrażeń słownych - za ich pośrednictwem wewnętrzne procesy myślowe stają się postrzeżeniami
Grodecka - to co nazywamy naszym ego, zachowuje się w życiu biernie i jesteśmy życi przez nieznane i nie dające opanować się moce
Ego jest częścią id, która uległa zmianie pod bezpośrednim wpływem świata zewnętrznego
Ego dąży do ułatwienia wpływu świata zewnętrznego na id i umożliwić by w miejsce zasady przyjemności postawić zasadę rzeczywistości
Id przypada popędowi, namiętnością; ego rozumowi i rozwadze
Ego ma władzę nad dojściem do sfery ruchowej
Ego ma charakter cielesny , jest ono nie tylko istotą powierzchniową, lecz wręcz projekcją powierzchni ciała
W nieświadomości kłębią się niskie namiętności
Praca intelektualna, może być spełniania też przedświadomie, nie docierając do świadomości
Są ludzie u których samokrytycyzm i sumienie pozostają nieświadome i jako takie mają najpoważniejsze skutki (trudności w leczeniu)
Nieświadome w ego może być nie tylko to co najgłębsze, ale też to co najwyższe
EGO I SUPEREGO (IDEAŁ EGO)
Przekształcenie libido związanego z obiektem libido narcystyczne, pociąga za sobą porzucenie celów seksualnych, deseksualizację
Kompleks Edypa - kiedy mała dziewczyna musi zrezygnować z ojca jako obiektu erotycznego, wydobywa z siebie swoją męskość i zamiast z matką, identyfikuje się z ojcem
Najogólniejszym rezultatem fazy rozwoju seksualnego rządzonej przez kompleks Edypa jest pewien relikt w ego który prowadzi do powstania tych dwóch identyfikacji; ta przemiana ego zachowuje swą odrębną pozycję, przeciwstawia się pozostałej treści ego jako ideał ego czyli superego.
Superego to też silna formacja reaktywna wobec id
Superego jest rezultatem dwóch istotnych czynników biologicznych:
Długotrwałej bezradności i zależności jakim podlega człowiek
Kompleksu Edypa, który sprowadzony został do przerwania rozwoju libido przez okres latentny
Rozdzielenie ego i superego nie jest przypadkowe, reprezentuje ono najistotniejsze cechy rozwoju jednostki i gatunku
Ideał ego jest spadkobiercą kompleksu Edypa, a zatem wyrazem najpotężniejszych poruszeń i najważniejszych libidynalnych losów id
To co biologia i losy gatunku ludzkiego stworzyły i pozostawały w id, zostaje przejęte przez ego w procesie kształtowania ideału
Ideał ego może sprostać wszelkim wymogom, które stawiamy wyższej istocie w człowieku
DWA RODZAJE POPĘDÓW
Podział psychiki na id, ego i superego oznacza postęp w naszym poznaniu; podział okazuje się też środkiem do głębszego rozumienia i lepszego opisu dynamicznej relacji w życiu psychicznym
Popęd seksualny - eros -
rzuca się w oczy i jest bardziej dostępny poznaniu ;
obejmuje niezahamowany popęd seksualny oraz wywodzące się z niego popędy zahamowane ze względu na cel i wysublimowane
popęd samozachowawczy
przypisany ego
przeciwstawny seksualnym popędom skierowanym na obiekt
działająca w ego i w id dająca się przemieszczać i neutralna energia wywodzi się z narcystycznego zapasu libido, a więc jest zdeseksualizowanym erosem → wysublimowana energia
zmiana w teorii narcyzmu: na początku libido nagromadzone jest w id, podczas gdy ego jest jeszcze bardzo słabe; id zużytkowuje część tego libido na erotyczne obsadzenie obiektów, a wzmocnione ego stara się opanować to przedmiotowe libido i narzucić się id jako obiekt erotyczny; narcyzm id ma więc charakter wtórny
zasada przyjemności służy id jako kompas w walce z libido i wprowadza zaburzenia w tok życia
ZALEŻNOŚCI EGO
ego w dużej mierze tworzy się z identyfikacji, które pojawiają się na miejsce kateksji pozostawionych przez id,
superego zawdzięcza swe szczególnie stanowisko i ego, dzięki czynnikowi który trzeba ocenić w dwóch aspektach : że jest ono pierwsza identyfikacją do której dochodzi, póki ego jest słabe, oraz że jest ono dziecińcem kompleksu Edypa, a więc wprowadziło do ego najwspanialsze obiekty
normalne, świadome poczucie winy polega na napięciu między ego a ideałem ego; jest wyrazem oceny ego przez jego krytyczną instancję
nerwica natręctw : poczucie winy odzywa się aż nadto głośno; nie może się przed ego usprawiedliwić („ja” chorego broni się przed przypuszczeniem, że jest winne i żąda od lekarza by dodał mu sił do walki z poczuciem winy
wrażenie, że superego przyciąga do siebie świadomość jest silniejsze w przypadku melancholii (ego wyznaje swoją wiję i poddaje się karom)
mechanizm zachowania poczucia winy w nieświadomości: histeryczne ego broni się przed bolesnym postrzeżeniem, które grozi mu ze strony krytyki jego ego, w ten sam sposób skądinąd zwykło się bronić przez nieznośną kateksją obiektu, mianowicie przez akt wyparcia
ego dokonuje stłumień w służbie i z polecenia swego superego
id jest całkowicie amoralne, ego stara się być moralne, a superego może być przesadnie moralne i wtedy staje się okrutne
im bardziej człowiek ogranicza swoją agresję na zewnętrz tym surowszy, a więc bardziej agresywny, staje się w swym ideale ego
im człowiek bardziej opanowuje swoją agresję, tym bardziej wzrasta agresja jego ideału przeciwko jego „ja
superego powstało wskutek identyfikacji z obrazem ojca; każda taka identyfikacja ma charakter deseksualizacji czy nawet sublimacji
rozdzielenie miłości i agresji jest rezultatem regresji, która dokonała się w id; proces ten przerzucił się z id na superego, które wzmaga swą surowość wobec niewinnego „ja”
można zaryzykować przypuszczenie że normalnie duża część poczucia winy musi pozostać nieświadoma, ponieważ powstanie sumienia ściśle związane jest z kompleksem Edypa
superego okazuje swą niezależność od świadomego ja i wewnętrzne związki z nieświadomym id
istnieją dwie drogi, na których treść id może przenikać do ego:
bezpośrednia
poprzez ideał ego
lęk jest wyrazem cofania się przed niebezpieczeństwem
ego jest właściwym siedliskiem lęku
mechanizm lęku przed śmiercią mógłby polegać tylko na tym, że ego uwalnia w dużych ilościach swe narcystyczne obsadzenie energią libido, a więc wyrzeka się samego siebie (rozgrywa się miedzy ego a super ego)
lęk przed śmiercią występuje jako reakcja na zewnętrzne niebezpieczeństwo i jako proces wewnętrzny