Kod ucznia	Liczba uzyskanych punktów

WOJEWÓDZKI KONKURS

PRZYRODNICZY

Etap rejonowy

11 lutego 2005r.

Drogi Uczniu!

Przed Tobą test składający się z 26 zadań. W zadaniach wyboru prawidłowa jest tylko jedna odpowiedź. Wybierz i zaznacz ją znakiem X. Jeżeli pomylisz się, otocz ją kółkiem. Odpowiedzi do pozostałych zadań wpisz czytelnie w wyznaczonych miejscach.
Zadania możesz rozwiązywać w dowolnej kolejności. Na udzielenie wszystkich odpowiedzi masz 90 minut. Nie denerwuj się. W tym konkursie nic nie tracisz, zdobywasz natomiast nowe doświadczenia.

POWODZENIA

1.Korzystne działanie mchów w środowisku przyrodniczym polega na tym, że:

a) gromadzą ogromne ilości wody, dzięki czemu powietrze staje się wilgotne

b) przygotowują nagie tereny, skały i piaski dla innych roślin

c) chronią glebę przed erozją i nadmiernym wyparowaniem wody

d) wszystkie powyższe odpowiedzi są prawidłowe

2. Która para ryb odbywa wędrówki związane z rozrodem?

a) śledź, szprot b) śledź, węgorz c) węgorz, łosoś d) łosoś, szprot

3. Pióra papug, gołębi i strusi przed wilgocią chroni:

a) wydzielina gruczołu kuprowego

b) puder wytwarzany przez pióra pudrowe

c) duża ilość piór puchowych

d) specjalna konstrukcja chorągiewek w piórach okrywowych

4. Rozpoznaj przedstawiony na rysunku organizm jednokomórkowy i podaj jego dwie cechy zwierzęce:

Rysunek przedstawia…………………………………….

5.Na mapie odcinek ma długość 7 cm. W rzeczywistości jest to odległość 14 km. Jaka jest skala tej mapy?

a) 1:200 000 b) 1: 1000 000 c) 1: 20 000 d) 1: 2000 000

6. Jaki to rodzaj skały? W odpowiednich miejscach w tabeli wpisz właściwe nazwy skał.

Występuje jako:	Rodzaj skały
		sypka	zwięzła	lita
a) Wydma nad Morzem Bałtyckim
b) Wąwóz na Wyżynie Lubelskiej
c) Skałka na Wyżynie Krakowsko- Częstochowskiej
d) Grzbiet Tatr Wysokich

7. Rysunki poziomicowe przedstawiają różne formy terenu.

A B

a) Która forma terenu przedstawia kotlinę? A) B)

b) Wysokość bezwzględna punktu C wynosi: …………………….

c) Wysokość względna punktu D wynosi:…………………………

d) Na jakiej wysokości leży szczyt formy A?.......................................

8. Znajdują się tu wysokie urwiska brzegowe, które powstają na wskutek nieustannego niszczenia lądu przez wodę. Można tu spotkać orła bielika. Rośnie tu mikołajek nadmorski, wydmuchrzyca piaskowa, rozchodnik zwyczajny.

Charakterystyka dotyczy:

1. Kampinoskiego Parku Narodowego

2. Wolińskiego Parku Narodowego

3. Karkonoskiego Parku Narodowego

4. Biebrzańskiego Parku Narodowego

Zaznacz znakiem X położenie tego parku na mapie Polski.

9. Na mapie Polski wpisz nazwy rzek: San, Nysa Łużycka, Pilica, następnie uzupełnij zdania:

a) San jest prawym dopływem……………………………

b) Nysa Łużycka to……………………………..dopływ…………….

10. Byliny to rośliny wieloletnie, które mogą przetrwać zimę w postaci cebuli, kłącza lub bulwy.

Do bylin należą:

a) marchew, krokus b) paproć, krokus c) tulipan, aksamitka d) tulipan, pomidor

11. Zimą wróble mają nastroszone pióra ponieważ:

a) między piórami znajduje się powietrze, które jest dobrym izolatorem cieplnym

b) między piórami znajduje się powietrze, które jest dobrym przewodnikiem cieplnym

c) jest to sposób obrony przed drapieżcą

d) ciało ptaka staje się lżejsze

12. Poniżej zaznaczono miasta A i B. Mają one:

69˚ 68˚ 22˚ 21˚

1. szerokość geograficzną północną (N) i długość geograficzną wschodnią E)

2. szerokość geograficzną południową (S) i długość geograficzną zachodnią (W)

3. szerokość geograficzną południową (S) i długość geograficzną wschodnią E)

4. szerokość geograficzną północną (N) i długość geograficzną zachodnią (W)

13. W obszarze, w którym leży Polska występują wyraźne zmiany temperatury powietrza w ciągu roku.

Ile termicznych pór roku wydziela się w Polsce?

a) 4 b) 10 c) 8 d) 6

14. Rozmieszczenie roślin w Bałtyku podobnie jak w innych zbiornikach wodnych zależy od ilości docierającego światła. Jakiego koloru rośliny występują na wskazanych głębokościach?

a) A-czerwony, B-zielony, C-brunatny

b) A-zielony, B-czerwony, C- brunatny

c) A-zielony, B-brunatny, C-czerwony

d) A-brunatny, B-czerwony, C-zielony

15. Które z poniższych stwierdzeń dotyczących gazów jest fałszywe?

a) Przyjmują kształt naczynia, w którym się znajdują.

b) Wypełniają w całości naczynie, w którym się znajdują.

c) Tworzą powierzchnię swobodną.

d) Można je sprężyć (są ściśliwe).

16. Silny wiatr wiejący z południa w Tatrach jest nazywany:

a) tajfunem b) halnym c) bryzą d) pasatem

17. Rysunek przedstawia dwa organizmy, które żyją w symbiozie. Rozpoznaj te organizmy i podaj jakie korzyści czerpią z tego współżycia.

18. Jaką rolę u ryb pełni pęcherz pławny?

19. Podaj trzy przystosowania wielbłąda do życia na pustyni.

a)……………………………………………………………

b)…………………………………………………………...

c)……………………………………………………………

20. W którym zestawie wymieniono tylko organizmy należące do owadów?

a) stonka, ćma, kleszcz c) trzmiel, nartnik, osa

b) mucha, rozwielitka, osa d) biedronka, konik polny, zatoczek

21. W tabeli przedstawiono średnią temperaturę powietrza (T) w poszczególnych miesiącach w Warszawie.

	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X	XI	XII
T (˚C )	-1,1	-0,2	3,4	8,2	13,8	16,9	18,8	17,7	14,2	9,0	3,6	0,4

Oblicz roczną amplitudę średnich miesięcznych temperatur powietrza w Warszawie i wybierz prawidłową odpowiedź spośród podanych:

1. 17,7 Obliczenia:………………………………………..

2. 19,9

3. 18,6

4. 15,2

22. Bartek wykonał następujące doświadczenie:

Przez słomkę do napojów wdmuchiwał powietrze do wody wapiennej.

Początek doświadczenia Po kilkunastu minutach trwania doświadczenia

woda wapienna

Jaki był cel doświadczenia Bartka?

Napisz wniosek , który powinien wyciągnąć Bartek ze swojego doświadczenia.

23. Gnomon służy do wyznaczania kierunków geograficznych. Cień gnomonu w południe słoneczne na półkuli północnej jest:

a) najdłuższy i wskazuje północ

b) najkrótszy i wskazuje południe

c) najdłuższy i wskazuje północ

d) najkrótszy i wskazuje północ

24. W jakiej wodzie ciepłej czy zimnej rozpuści się więcej:

a) cukru…………….

b) tlenu…………………

25. Narysuj jak ułożą się opiłki żelaza wokół magnesu sztabkowego:

26. O pasożytniczym trybie życia tasiemców świadczą między innymi takie cechy, jak:

1. olbrzymia płodność, oddychanie beztlenowe, odżywianie się całą powierzchnią ciała

2. rozdzielnopłciowość, oddychanie tlenowe, brak układu pokarmowego

3. oddychanie beztlenowe, zróżnicowany przewód pokarmowy, obojnactwo

4. haczyki i przyssawki, dobry wzrok, nieliczne potomstwo

Klucz odpowiedzi i schemat punktowania

Numer zadania	Prawidłowa odpowiedź	Punktacja
1	d	1
2	c	1
3	b	1
4	euglena zielona lub klejnotka-1 cechy zwierzęce: cudzożywność, ruch-1	0-2
5	a	1
6	a)piasek-sypka, b) less-zwięzła, c) wapień-zwięzła, d) granit-lita	0-2 1 pkt-3 poprawne odpowiedzi 2pkt-4 odpowiedzi
7	a) B, b) 300mn.p.m. c) 100m d) 450mn.p.m.	0-4 za każdą poprawną odpowiedź 1pkt.
8	b-1pkt, prawidłowo zaznaczony park-1pkt	0-2
9	1pkt-każda prawidłowo wpisana rzeka wzdłuż biegu, San jest prawym dopływem Wisły-1pkt. Nysa Łużycka to lewy dopływ Odry.-1pkt	0-5
10	b	1
11	a	1
12	b	1
13	d	1
14	b	1
15	c	1
16	b	1
17	roślina motylkowa (łubin) i bakterie brodawkowe (azotowe)-1pkt, roślina otrzymuje azot, bakterie -pokarm- 1pkt	0-2
18	umożliwia pływanie na różnych głębokościach	1
19	zamykane nozdrza, zdolność termoregulacji, długie rzęsy, tłuszcz zgromadzony w garbach szerokie kopyta nie zapadają się w piasku,	0-2 1pkt-2 poprawne odpowiedzi 2pkt-3 poprawne odpowiedzi
20	c	1
21	b	1
22	Cel: zbadanie czy w wydychanym powietrzu obecny jest dwutlenek węgla- 1pkt Wniosek: w wydychanym powietrzu znajduje się dwutlenek węgla, który powoduje zmętnienie wody wapiennej-1pkt	0-2
23	d	1
24	cukier- ciepła, tlen-zimna	2
25		1
26	a	1

Razem: 40 pkt

Uczeń przechodzi do etapu wojewódzkiego, jeżeli uzyska co najmniej 34 punkty.

100

+ 450

200

200

100

0000

300

●D

●C

200

81˚

80˚

71˚

72˚

A

●A

●B

B

B

Cechy zwierzęce:

a)……………………………………….

b)…………………………………………

C

Głębokość

A

A

B

C

B

…………………………………………………

…………………………………………………

………………………………………………….

………………………………………………….

N

S

---