Obowiązywanie normy prawnej
Wyróżnia się 3 strefy obowiązywania normy prawnej:
Strefa obowiązywania systemowego. Warunki - pierwszy i drugi nie mogą zajść równocześnie, musi być jeden z nich. Natomiast dwa pozostałe zachodzą zawsze.
Jeżeli została ustanowiona zgodnie z normami proceduralno - kompetencyjnymi i ma wejść w życie - explicite.
Normy proceduralno - kompetencyjne to normy drugiego stopnia. Nakładają prawa lub obowiązki. Mówią, kto i w jaki sposób może wydać normę prawną. Wszyscy adresaci powinni mieć możliwość zapoznać się z tą normą prawną zanim wejdzie ona w życie - konstrukcja Vacatio Legis - czas od momentu ustanowienia do np.: momentu wejścia w życie(określona dokładna data).
Jest uznana konsekwencją norm, które weszły już do systemu prawnego - implicite.
Konsekwencja - quasi logiczna(została użyta logika formalna). Wprowadzona zostaje ustawa, przypisuje się normom z tej ustawy znaczenie/treść. Norma ta obowiązuje długi okres czasu. Zmienia się wtedy trochę jej znaczenie - tekst jest ten sam, ale nadaje się nowe znaczenie(w zależności od warunków) to nowe znaczenie staje się konsekwencją w systemie prawa.
Norma nie została wyraźnie uchylona, czyli formalnie deregowana. Istnieją dwa sposoby deregowania. Przez normę derogacyjną(w sposób dokładny wskazuje w swojej treści uchylaną normę) lub klauzule derogacyjną(uchyla całą grupę norm odnoszących się do jakiejś strefy życia społecznego lub stosunków społecznych).
Norma ta nie jest sprzeczna z żadną z innych norm należących do systemu prawa, a jeżeli jest sprzeczna to nie traci swej mocy obowiązującej ani na podstawie norm proceduralno - kompetencyjnych, ani na podstawie reguł kolizyjnych, ani na podstawie dyrektyw interpretacyjnych.
Zasada niesprzeczności - teoretycznie normy nie mogą być sprzeczna, ale istnieją w praktyce i są sposoby ich usuwania.
Strefa obowiązywania faktycznego, - kiedy norma nie została deregowana przez nie stosowanie. Jeżeli jest niestosowana to formalnie nie obowiązuje - uchylenie przez niestosowanie.
Strefa obowiązywania aksjologicznego - każda norma powinna być zgodna z systemem aksjologicznym. Uznaje się norma jest zgodna z przepisami odsyłającymi poza systemowo.
Akt prawny
Jest to oświadczenie woli organu państwa w zakresach jego kompetencji przedmiotowych i terytorialnych zmierzających do wywołania określonych skutków prawnych. Przy czym akt ten musi być formalnie wyodrębniony.
Wyróżnia się dwa rodzaje aktów:
Akt normatywny - jest to władcze oświadczenie woli organu państwa wydawane z zachowaniem określonego trybu i skierowane do adresatów określonych generalnie.
Wyróżnia się następujące akty normatywne:
Ustawy (Konstytucja - ustawa zasadnicza)
Dyrektywy z mocą ustawy
Rozporządzenia Rady Ministrów
Zarządzenia ministrów
Uchwały Rady Ministrów
Uchwały ministrów
Akty normatywne mogą mieć charakter
Samoistny - samodzielna podstawa decyzji sadu lub innego organu stanowiącego
Wykonawczy - Akty wyknowacze - zostały wydane na podstawie aktów wyższego rzędu w celu ich wykonania.
Akty normatywne skierowane są do ogółu społeczeństwa i wydawane przez odpowiedni organ oraz ogłoszone.
Indywidualne akty stosowania prawa (w szczególności akty administracyjne) - są to akty indywidualne o charakterze władczym, które regulują konkretne sytuacje jakiegoś konkretnego adresata. Dzieli się je na:
Akty konstytutywne - akty, które tworzą jakąś nową sytuację prawną np.: akt nadania obywatelstwa.
Akty deklaracyjne - potwierdzają dotychczasową sytuację prawną np.: akt uznania obywatelstwa.
Budowa aktu normatywnego
Akt normatywny musi być formalnie wyodrębniony - przez swoją nazwę rangę itp.
Każdy akt normatywny posiada wewnętrzną systematykę, ale są elementy wspólne dla wszystkich:
Preambuła/wstęp
Nazwa rodzajowa np.: ustawa, rozporządzenie
Data wydania - dzień/miesiąc/rok
Przedmiot regulacji
Miejsce ogłoszenia - promulgowania, np.: Dziennik Ustaw
Rok, numer i pozycja tym akcie, pod którym akt się znajduje np.: Dz.U. (Czasem z dnia 13III2008) 2008.823.74
Jedyna słuszna wersja danego aktu normatywnego znajduje się w Dzienniku Ustaw.