Katarzyna Rosner - Semiotyka strukturalna w badaniach nad literaturą- jest próbą opisu semiotyki strukturalnej. „Stara się odpowiedzieć na pytanie jakie problemy z zakresu literaturoznawstwa stara, filozofii sztuki czy teorii literatury formułuje semiotyka strukturalna w sposób nowy, odkrywczy, jakie zaś pozostają poza zasięgiem metody”.
W pierwszym rozdziale Katarzyna Rosner przedstawia porównanie semiotyki strukturalnej i strukturalizmu. Zaznacza, że Ferdynand de Saussuere wielokrotnie wskazywał na potrzebę stworzenia semiotyki. Semiotyką strukturalną Rosner nazywa typ badań nad sztuką, który był możliwy gdy pojęcie systemu językowego zaczęto stosować do opisu znaków nielingwistycznych. Za metodę strukturalną uznaje takie postępowanie badawcze, które charakteryzując własności przedmiotu podkreśla, że są one zdeterminowane przez szerszy układ. Semiotykę strukturalną traktuje ona jako odmianę metodologiczną strukturalnych badań nad literaturą. Przywołuje koncepcje Ingardena, ale nazywa ją niesemiotyczną, dlatego, że jedynie dwóm spośród czterech warstw dzieła Ingarden przyznaje charakter znakowy. Rosner zaznacza, że wśród strukturalnych koncepcji dzieła literackiego wyróżnić można dwie: semiotyczną i niesemiotyczną. Pisze też, że w semiotyce strukturalnej pojęciem pierwotnym stał się system, a nie znak i dokonano rozróżnienia między langue a parole. Nawiązuje też do teorii Morisa, wg. Której istnieje związek między analizą semiotyczną a problematyką własności estetycznych. Za semiotykę strukturalną uznaje taką teorię, która całemu dziełu nadaje charakter znakowy, a głównym przedmiotem analizy staje się język pojęty jako system. Kolejno przedstawia wspólne myśli Saussure'a i współczesnych semiotyków strukturalistów, z najważniejszych wymienia: rozróżnienie między językiem a mową, relacyjna koncepcja znaku, systemowe rozumienie języka, język jako jedność znaczącego i znaczonego, język jako forma, a nie substancja, przeciwstawienie badań synchronicznych nad diachronicznymi, czy też niepsychologiczne ujmowanie znaczenia. Zaznacza też, że pojęcie rozumienia przez strukturalistów róźni się od semiotyki przedstrukturalnej. Przywołuje też opozycje między systemową i niesystemową orientacją w semiotyce, przywołana w znakach niesłownych, ikonimicznych. Analiza wypowiedzi w semiotyce strukturalnej wolna jest od relacji między wypowiedzią a jej nadawcą i odbiorcą, czy tez kontekstu jej powstania i intencji nadawcy. Przywołuje też Eca, Barthesa którzy uważali, że semiotyka strukturalna ma bardzo wąski zasięg problemowy. Katarzyna Rosner kolejno przytacza stanowsika Proppa i Levi'Straussa, które stanowiły inspiracje dla semiotyków formalnych. Na końcu przedstawia róźnice dzielące formalizm rosyjski, strukturalizm czeski, szkoły w Tartu od semiotyki formalnej. Wyróznia również dwie podstawowe orientacje w semiotyce strukturalnej: funkcjonalną i generatywną.
Rozdział II-poświeca orientacji funkcjonalnej. Zaznacza, że zapoczątkowali ją formaliści rosyjscy, kontynuowali strukturaliści czescy i radziecka szkoła strukturalna z Tartu. Opiera się na dorobku Jurija Łotmana, przedstawia takie poglądy, które podziela znaczna część przedstawicieli. Formaliści rosyjscy byli przekonani, że przedmiot badań powinny stanowić same utwory literackie. Rosner przedstawia najważniejsze tezy formalistów, które ukierunkowały badania orientacji funkcjonalnej: podstawowym pojęciem poetyki była kategoria języka poetyckiego, problem tekstu artystycznego, przeciwstawiali utwory poetyckie innym wypowiedziom, pojęcie chwytu zastąpili pojęciem cząstki znaczącej, zadanie poetyki widzieli w wydobyciu poszczególnych morfemów, teoria poezji miała być dyscypliną systematyczną, nie historyczną, znaczenie elementu struktury traktowali jako wartość zmienną, zależną od literackiej tradycji. Zasadniczą kategorią było pojęcie funkcji znaczenia. Koncepcja dzieła sztuki jako struktury otwartej, dzieło sztuki jest pojęciem szerszym niż tekst. Koncepcja poezji była teorią opisową, a nie akcjologiczną. Rosner zaznacza też, że praska szkoła strukturalna zachowała wszystkie tezy formalistów. Kolejno przedstawia wkład Jana Mukarovskyego w program badań orientacji funkcjonalnej. Wsród najważniejszych jego tez wymienia: dzieło sztuki to te wytwory człowieka, które dana zbiorowość uznaje w danym czasie za dzieło sztuki, funkcję estetyczną analize w opozycji do innych motywów i aktywności człowieka. Za poetyckie utwory uznawał takie, w których funkcja poetycka dominuje nad innymi. Mukarovsky przeciwstawia się funkcjonalizmowi w dwóch aspektach: funkcję estetyczną należy analizować w odniesieniu do innych fukcji i relacje między nimi występują w kategoriach dominacja-podporządkowanie. Uważał też, że człowiek może się potwierdzać do rzeczywistości w sposób pośredni lub bezpośredni. Rozróżnił funkcje bezpośrednie i znakowe. Od 1934 roku przyjmował nastawienie semiotyczne. Uwazał, że sztuka nie wskazuje na rzeczywistość. Dzieło zyskuje znak właśnie w akcie czytelniczym. Następnie Rosner przedstawia Łotmanowską koncepcję języka poetyckiego. Uważał on, że teksty pełnią szereg innych funkcji. Ponadto istotne własności danego tekstu nazywał jego strukturą, struktura tekstu jest strukturą jego znaczenia, pojęcie struktury jest szersze niż pojęcie tekstu. Łotman wyróżnił dwa sensy terminu „struktura tekstu”. Kolejno Rosner przedstawia koncepcje sztuki jako odmiany wtórnych systemów modelujących, obejmuje ona język poetycki jako jedną odmianę artystycznego systemu modelującego. Przedstawia też słabość badań funkcjonalnych. Pokazuje, że Łotmanowska koncepcja języka kładzie nacisk na szerokie wyznaczniki funkcji poetyckiej. Utożsamia język poetycki z jednostkami mniejszymi niż słowo, a mającymi znaczenie samodzielne. Podkreśla również wiele zasług które do badań wnieśli funkcjonaliści.
W rozdziale III przedstawia i poddaje krytyce badania nad tekstami w tamach orientacji generatywnej. Rosner wymienia najważniejsze tezy Hjemsleva, które ukształtowały cele i metody badaczy orientacji generatywnej, m.in.: lingwistyka jako nauka ścisła, teoria języka jako teoria dedukcyjna, przedmiotem nauki są nie przedmioty, a relacje, język jest systemem figur, paradygmatyka i syntagma tyka jako dwa odmienne aspekty języka. Następnie wymienia też niektóre tezy Chomsky'ego, który uważał, że gramatyka jest niezależna od semantyki, składa się z 3 członów, czy też, że język jest skończonym lub nieskończonym zbiorem zdań. Następnie autorka przedstawia ogólne założenia programowe semiotyki generatywnej. Zaznacza, że semiotyka (omawiana w książce) nie stanowi kontynuacji lingwistyki Chomsky'ego , lecz przedstawia nowy przedmiot badań. Następnie Rosner przedstawia główne kierunki współczesnych badań orientacji generatywnej: gramatyke syntaktyczną Claude'a Bremonda, semantyczno-syntaktyczną gramatykę narracyjną Greimasa, strukturę mitu u Levi-Strausa. Omawia też „Morfologie bajki” Proppa jako pierwszą gramatykę tekstu. Podaje 4 poziomy analizy: poziom manifestacji, poziom powierzchniowy, poziom struktur głębokich i poziom bardzo głęboki. Przedstawia krytyczną ocenę gramatyki syntaktycznej Gremonda, porównuje jego wyniki z wynikami badań Proppa, czy też wskazuje niesłuszne sugestie w tezach Gremonda. Zaznacza, że semantyka ogólna Greimasa stanowi próbę częściowej realizacji programu Hjemsleva z lingwistyki ogólnej, ukazuje też ewolucje koncepcji Greimasa. Wspomina o uniwersum i mikrouniwersum(które jest głównym przedmiotem badań). Przedstawia opis poziomu bardzo głębokiego gramatyki podstawowej Greimasa . Wskazuje też na to co krytykowane było w jego koncepcji. Jeden rozdział poświęca też omówieniu wkładu jaki wnieśli do gramatyki narracyjnej Sorin Aleksandrescu, Tzvetan Todorov i Roland Barthes, wymienia ich najważniejsze dzieła i analizy. W podsumowaniu stara się wskazać trudności i dylematy które są wspólne wszystkim którzy zajmowali się semiotyczną generatywistyką tekstualną. Przywołuje też Junga i jego cztery funkcje świadomości. Podkreśla, że w obu orientacjach „tekst” i „język” są pojęciami osiowymi, ale obydwie orientacje poprzez te pojęcia rozumie co innego. Obie orientacje dążą do wyznaczenia zbiorów tekstów, które dadzą się opisać jako teksty w tym samym języku.
W ostatnim rozdziale stara się odpowiedzieć na pytanie jaką koncepcje kultury zakłada semiotyka strukturalna. Przedstawia rys historyczny semiotyki kulturalnej poczynając od końca lat 60-tych, wymienia najważniejsze wątki refleksji nad kulturą. Rosner dokładnie omawia wątek typologi kultury. Omawia pierwsze próby typologi kultur, wprowadza pojęcie kultury tekstualnej, antykultury, różnicę między kulturą rozumianią przez Łotmana, Uspienskiego czy Toporowa. Zajmuje się też uniwersaliami kulturowymi w radzieckiej semiotyce kultury, opiera się głównie na założeniach Łotmana, porównując je z poglądami Greismana. Przedstawia też sprzeczności w analizie Łotmana, jego pojęcie „tematu”. Podkreśla też, że uniwersalia kulturowe stanowią dla wielu funkcjonalistów istotny aspekt badań. Wiele miejsca poświęca też reorientacji badań nad systemami modelującymi, które związane były z przejściem od akcentowania wykrywalnej w analizie poszczególnych znaków swoistości sztuk poszczególnych do podobieństw między sztukami traktowanymi ogólnie. Swoje spostrzeżenia opiera na artykułach Gasparowa (uważał on m.in. że istnieje niekonwencjonalna więź między znakiem i tym na co wskazuje, w historii muzyki widział wzrost zjawisk dźwiękonaśladowczych, szukał różnic między znakami jakimi posługują się poszczególne sztuki) i Uspienskiego (który koncentrował się na swoistości kodów plastycznych, uważał że podstawowym systemem przekazu w malarstwie jest perspektywa). Rosner zaznacza też, że nowe badania polegały na szukaniu nie różnic a wzajemnych funkcji między systemami sztuki. Wymienia też dwa typy zmian w kulturze: zmiany ewolucyjne i wymiana pomiędzy podsystemami kultury. Kończy taką ogólną myślą, że semiotyka kulturalna nie jest w stanie wypracować ogólnych założeń teorii kultury. Pewne istotne problemy badań nad kulturą pozostają poza zasięgiem tej metody. Semiotyczna analiza kultury powinna ogarniać swym opisem wszystkie teksty danej kultury i tylko te teksty. Semiotyka nie stanowi i nie może stanowić ogólnej teorii kultury. Może być natomiast użyteczną metodą analizy w pewnych teoriach kultury, której ogólne założenia będą uzasadniały te analizy.