Podstawowe pojęcia
w osteopatii
AUTOR: mgr Piotr Godek
ALLOPATIA ®öMEDYCYNA ALLOPATYCZNAÅ»ö BIODROWEJ KOÅšCI DYSFUNKCJE  zabu-
 w piśmiennictwie anglosaskim oznacza medycynę rzenia ruchomości i pozycji kości biodrowej wzglę-
klasyczną posługującą się leczeniem farmakologicz- dem kości krzyżowej i kości biodrowej przeciwnej
nym i chirurgicznym, a więc stosującą zewnętrzny strony:
bodziec przeciwdziaÅ‚ajÄ…cy temu, który wywoÅ‚uje ·ö przednia  rotacja talerza biodrowego w stawie
stan chorobowy (np. antybiotyk przeciw bakteriom, krzyżowo-biodrowym, objawiająca się obni-
zabieg operacyjny w zaćmie), w przeciwieństwie żeniem kolca biodrowego przedniego górnego,
do osteopatii, gdzie z
ródła sił naprawczych doszu- uniesieniem kolca biodrowego tylnego górnego
kuje się w samej konstrukcji ciała. i ograniczeniem ruchomości podczas mobilizacji
kości biodrowej w kierunku tylnym;
ART lub TART  mnemotechniczny skrót uży- ·ö tylna  rotacja talerza biodrowego w stawie
wany w piśmiennictwie anglosaskim określający krzyżowo-biodrowym, objawiająca się unie-
podstawowe cechy tkanki, na jakie zwraca się sieniem kolca biodrowego przedniego górnego,
uwagę w badaniu osteopatycznym: obniżeniem kolca biodrowego tylnego górnego
T tissue texture (jakość tkanki w znaczeniu konsy- i ograniczeniem ruchomości podczas mobilizacji
stencja), kości biodrowej w kierunku przednim;
A  asymmetry (asymetria), ·ö w otwarciu  wtórna do dysfunkcji przedniej,
R  restriction of motion (ograniczenie ruchomości), objawiająca się powiększeniem wymiaru między
T  tenderness (tkliwość). kolcem biodrowym przednim górnym a pęp-
kiem;
BARIERA RUCHU  koÅ„cowy punkt w zakresie ·ö w zamkniÄ™ciu  wtórna do dysfunkcji tylnej,
ruchu, jaki pozwala osiągnąć staw w czasie testo- objawiająca się zmniejszeniem wymiaru między
wania jego ruchomości: kolcem biodrowym przednim górnym a pęp-
·ö anatomiczna bariera ruchu  zakres ruchu, kiem;
na jaki pozwala anatomiczna budowa stawu ·ö górna  zwiÄ…zana z przemieszczeniem piono-
wynikająca z kształtu i pola powierzchni stawo- wym talerza biodrowego ku górze bez rotacji;
wej oraz napiÄ™cia tkanki miÄ™kkiej (torebka sta- ·ö dolna  zwiÄ…zana z przemieszczeniem piono-
wowa, więzadła); wym talerza biodrowego ku dołowi bez rotacji.
·ö elastyczna bariera ruchu  zakres ruchu miÄ™-
dzy barierÄ… anatomicznÄ… i fi
zjologiczną, podczas CHAPMANA STREFY  system punktów
której ruch bierny napina aparat więzadłowo- i pól punktów znajdowanych na powierzchni ciała
-torebkowy; z powodu zmian w systemie powięziowym jako
·ö fizjologiczna bariera ruchu  zakres ruchu reakcji na dysfunkcjÄ™ narzÄ…dów wewnÄ™trznych
osiągany w sposób czynny;  opracowany przez amerykańskich osteopatów
·ö patologiczna bariera ruchu  zakres ruchu F. Chapmana i Ch. Owensa.
z ograniczeniem narzuconym przez stan
powierzchni stawowej, przykurcz tkanki mięk- CHRZ
STKOZROST KLINOWOºöPODSTAWºö
kiej lub inne czynniki. NY (sphenobasilar junction, SBJ)  w teorii osteo-
PODSTAWOWE POJ
CIA W OSTEOPATII 1
patii czaszkowej miejsce, gdzie zachodzi fazowy DYSFUNKCJA SOMATYCZNA  zaburzenie
ruch między kością klinową i potyliczną, powodu- funkcji tkanki w aspekcie kryteriów TART.
jący pociąganie opony twardej w kanale kręgowym
i ruch kości krzyżowej za jej pośrednictwem. DYWERGENCJA  ruch rozbieżności powierzch-
ni stawowej obserwowany np. podczas zginania
CZASZKOWA OSTEOPATIA (cranial osteopa- kręgosłupa (skłonu do przodu).
thy, cranial concept)  gałąz
osteopatii opracowana
przez W. G. Sutherlanda w 1. połowie XX w., umoż- EFFLEURAGE  technika rytmicznego opuki-
liwiająca poszukiwanie i leczenie dysfunkcji soma- wania tkanki, stosowana w pracy z układem lim-
tycznych w obrębie szwów czaszki, systemu opony fatycznym.
twardej i kości krzyżowej traktowanych jako funk-
cjonalna całość (core link). ERS  skrót odnoszący się do dysfunkcji soma-
tycznej, gdzie krÄ…g znajduje siÄ™ w pozycji wyprostu
CZASZKOWOºöKRZYÅ»OWY MECHANIZM (E), rotacji (R) i zgiÄ™cia bocznego (S); dla wyznacze-
(craniosacral mechanism)  wg teorii Sutherlanda nia dokładnej pozycji kręgu należy podać stronę
 fazowa zmiana kształtu mózgowia, wynikająca rotacji, np. ERSd  oznacza, że mamy do czynienia
z pulsacyjnego wydzielania płynu mózgowo-rdze- z pozycją wyprostu, rotacji w prawo i zgięcia bocz-
niowego w komorach bocznych mózgu, powoduje nego w prawo zgodnie z II zasadą Fryette a.
odkształcenie membran czaszkowych, za ich
pośrednictwem kości czaszki dzięki podatności FILOZOFIA OSTEOPATYCZNA  koncepcja
szwów oraz pociąganie opony twardej rdzenia, która oparta na następujących założeniach:
wprawia w ruch kość krzyżową na osi poprzecznej. 1) ciało jest całością,
Mechanizm ten ma dwie fazy: 2) struktura i funkcja są wzajemnie sprzężone,
·ö zgiÄ™cie (cranial flexion)  poÅ‚Ä…czone z unoszeniem 3) ciaÅ‚o ma staÅ‚Ä… tendencjÄ™ do samoleczenia.
opony twardej rdzenia przez ruch na poziomie
chrząstkozrostu klinowo-podstawnego (spheno- FRS  skrót odnoszący się do dysfunkcji soma-
basilar junction) i kontrnutacją kości krzyżowej; tycznej, gdzie krąg znajduje się w pozycji zgięcia (F),
·ö wyprost (cranial extension)  poÅ‚Ä…czone z obniża- rotacji (R) i zgiÄ™cia bocznego (S); dla wyznaczenia
niem opony twardej rdzenia przez ruch na pozio- dokładnej pozycji kręgu należy podać stronę rota-
mie chrząstkozrostu klinowo-podstawnego cji, np. FRSd  oznacza, że mamy do czynienia
(sphenobasilar junction) i nutacją kości krzyżo- z pozycją zgięcia, rotacji w prawo i zgięcia bocznego
wej. w prawo zgodnie z II zasadÄ… Fryette a.
CZASZKOWY RYTM (cranial rythmic impulse, FRYETTE A REGUA
Y  biomechaniczne reguły
CRI)  wg teorii Sutherlanda  rytmiczna zmiana odnoszące się do współruchu zgięcia bocznego
kształtu czaszki wyczuwalna palpacyjnie, wynika- i rotacji kręgosłupa w zależności od pozycji wyj-
jąca z pulsacyjnego wydzielania płynu mózgowo- ściowej:
rdzeniowego w komorach bocznych mózgu. DziÄ™ki ·ö I reguÅ‚a Fryette a: jeżeli krÄ™gosÅ‚up w odcinku
przenoszeniu napięć poprzez system membran piersiowym lub lędz
wiowym znajdujÄ… siÄ™ w pozy-
czaszkowych i oponę twardą rdzenia na system cji neutrealnej, to kierunek zgięcia bocznego jest
powięziowy całego ciała, rytm może być wyczu- przeciwny do kierunku rotacji;
walny w każdym miejscu ciaÅ‚a. ·ö II reguÅ‚a Fryette a: jeżeli krÄ™gosÅ‚up w odcinku
piersiowym lub lędz
wiowym znajdujÄ… siÄ™ w pozy-
DEKOMPENSACJA  załamanie adaptacyjnych cji nieneutrealnej (zgięcie lub wyprost), to kieru-
właściwości systemu prowadzące do powstania nek zgięcia bocznego jest zgodny z kierunkiem
dysfunkcji somatycznej. rotacji;
·ö III reguÅ‚a Fryette a: ruch krÄ™gu nigdy nie
D.O.  doktor osteopatii  tytuł przysługujący odbywa się w jednej płaszczyz
nie.
po ukończeniu szkolenia osteopatycznego na pozio-
mie uniwersyteckim w USA, poza USA tytuł ozna- KAWITACJA  powstawanie mikrobąbelków
cza  dyplomowany osteopata. gazu podczas manipulacji stawowych na skutek
podciśnienia między oddalanymi powierzchniami
2 WRZESIEC
2012
stawowymi, objawiające się słyszalnym i charakte- (kość krzyżowa  patrzy powierzchnią mied-
rystycznym odgłosem. niczną w prawo);
·ö skoÅ›na prawa/lewa  rotacja ku tyÅ‚owi koÅ›ci
KOMPRESJA CZWARTEJ KOMORY ®öCV4Å»ö krzyżowej na osi skoÅ›nej przebiegajÄ…cej od lewego
 technika wprowadzona przez W. G. Suther- kąta górnego do prawego kąta dolnego (kość
landa, odnosząca się do pracy z kością potyliczną, krzyżowa  patrzy powierzchnią grzbietową
a za jej pośrednictwem ważnymi ośrodkami wege- w lewo);
tatywnymi poÅ‚ożonymi na dnie czwartej komory ·ö skoÅ›na lewa/prawa  rotacja ku tyÅ‚owi koÅ›ci
mózgu. krzyżowej na osi skośnej przebiegającej od pra-
wego kąta górnego do lewego kąta dolnego (kość
KONTRNUTACJA  ruch kości krzyżowej w sta- krzyżowa  patrzy powierzchnią grzbietową
wach krzyżowo-biodrowych na osi poprzecznej, w prawo);
w którym podstawa koÅ›ci kieruje siÄ™ ku tyÅ‚owi. ·ö pionowa prawa  rotacja koÅ›ci krzyżowej jedno-
stronna ku tyłowi na osi pionowej prawej, prze-
KONWERGENCJA  ruch zbieżności powierzch- ciwna do rotacji L5;
ni stawowej obserwowany np. podczas wyprostu ·ö pionowa lewa  rotacja koÅ›ci krzyżowej jedno-
kręgosłupa (skłonu w tył). stronna ku tyłowi na osi pionowej lewej, prze-
ciwna do rotacji L5.
KOC
COWY PUNKT OPORU (end-feel)  odczu-
cie jakości ruchu w zbliżeniu do bariery ruchu KRZYŻOWEJ KOŚCI OSIE RUCHU  hipo-
(sztywny  dotyczy struktur kostnych, sprężysty tetyczne osie, względem których porusza się kość
 struktur mięśniowo-powięziowych); brak lub krzyżowa i na których dochodzi do dysfunkcji
zmiana fi
zjologicznego końcowego punktu oporu kości krzyżowej:
typowego dla danej struktury Å›wiadczyć może o jej ·ö poprzeczna  na poziomie S2, umożliwiajÄ…ca
uszkodzeniu. ruch nutacji i kontrnutacji;
·ö skoÅ›ne lewa i prawa  od kÄ…ta górnego (zagÅ‚Ä™-
KOSTNE PUNKTY ODNIESIENIA  struktury bienia krzyżowego) do kąta dolno-bocznego
kostne dostępne badaniu palpacyjnemu, ułatwia- umożliwiające skośne rotacje;
jÄ…ce orientacjÄ™ anatomicznÄ… i odnalezienie struktur ·ö pionowa  równolegÅ‚a do stawu krzyżowo-bio-
trudnych do wyczucia dotykiem lub ocenę symetrii drowego umożliwiająca ruch zawiasowy, jedno-
ciała, np. kolec biodrowy tylny górny w ocenie wza- stronny ku tyłowi.
jemnej rotacji talerzy biodrowych.
A
AC
CUCH KINEMATYCZNY  grupa stawów
KRZYŻOWEJ KOŚCI DYSFUNKCJE  zabu- o pokrewieństwie funkcjonalnym wraz z tkankami
rzenia ruchomości i pozycji kości krzyżowej wzglę- miękkimi odpowiedzialnymi za rodzaj i zakres
dem kości biodrowej i kręgu L5: ruchu oraz strukturami układu nerwowego steru-
·ö przednia na osi poprzecznej  zgiÄ™cie koÅ›ci jÄ…cymi tym ruchem.
krzyżowej w stawie krzyżowo-biodrowym
z obniżeniem jej podstawy (nutacja) i ogranicze- A
ONOWEJ KOÅšCI DYSFUNKCJE  zaburze-
niem zgięcia ku tyłowi w teście kompresyjnym; nia wzajemnej ruchomości i pozycji kości łonowych
·ö tylna na osi poprzecznej  wyprost koÅ›ci krzy- na poziomie spojenia Å‚onowego:
żowej w stawie krzyżowo-biodrowym z obniże- ·ö górna  zwiÄ…zana z przemieszczeniem pio-
niem jej szczytu (kontrnutacja) i ograniczeniem nowym gałęzi górnej ku górze i ograniczeniu
zgięcia ku przodowi w teście kompresyjnym; ruchomości w kierunku dolnym;
·ö skoÅ›na lewa/lewa  rotacja ku przodowi koÅ›ci ·ö dolna  zwiÄ…zana z przemieszczeniem piono-
krzyżowej na osi skośnej przebiegającej od lewego wym gałęzi górnej ku dołowi i ograniczeniu
kąta górnego do prawego kąta dolnego (kość ruchomości w kierunku górnym.
krzyżowa  patrzy powierzchnią miedniczną
w lewo); MOBILIZACJA  technika zabiegowa polega-
·ö skoÅ›na prawa/prawa  rotacja ku przodowi jÄ…ca na powtarzalnym zbliżaniu siÄ™ do aktualnej
kości krzyżowej na osi skośnej przebiegającej bariery ruchu, bez jej przekraczania w celu poprawy
od prawego kąta górnego do lewego kąta dolnego zakresu ruchomości tkanki.
PODSTAWOWE POJ
CIA W OSTEOPATII 3
MANIPULACJA  technika zabiegowa polega- OSTEOPATIA  system diagnozowania i lecze-
jąca na jednorazowym przekroczeniu aktualnej nia, a także fi i opieki medycznej stworzony
lozofi
bariery ruchu w celu poprawy zakresu ruchomości przez A. T. Stilla, oparty na zabiegach manualnych,
tkanki. respektujący jedność psychofizyczną człowieka
i stałą tendencję ciała do samonaprawy.
NSR  skrót odnoszący się do dysfunkcji soma-
tycznej, gdzie krÄ…g znajduje siÄ™ w pozycji neutreal- PIERWOTNY SYSTEM ODDECHOWY (primary
nej (N), rotacji (R) i zgięcia bocznego (S); dla wyzna- respiratory system)  koncepcja stworzona przez
czenia dokładnej pozycji kręgu należy podać stronę Sutherlanda, zakładająca:
rotacji, np. NSRd  oznacza, że mamy do czynienia 1) spontaniczny, fazowy ruch mózgowia,
z pozycją neutrealną, w rotacji w prawo i zgięciu 2) pulsacyjne wydzielanie płynu mózgowo-rdzenio-
bocznym w lewo zgodnie z I zasadÄ… Fryette a. wego,
3) równowagę wzajemnych napięć w membranach
NUTACJA  ruch kości krzyżowej w stawach czaszki,
krzyżowo-biodrowych na osi poprzecznej, w któ- 4) wzajemną ruchomość kości czaszki,
rym podstawa kości kieruje się ku przodowi. 5) spontaniczną ruchomość kości krzyżowej sko-
jarzoną z cyklem wydzielania płynu i ruchu
OBJAW WYPRZEDZANIA  objaw zaburzonej czaszki.
ruchomości stawu krzyżowo-biodrowego w teście
zgięcia ku przodowi, gdzie kolec biodrowy tylny POMPA LIMFATYCZNA DALRYMPLE  tech-
górny po stronie restrykcji zaczyna ruch wcześniej nika drenażu limfatycznego kończyn dolnych
i wykonuje dłuższą drogę niż po stronie zdrowej. u chorych obłożnie, wykorzystująca rytmiczny
powolny ruch zgięcia grzbietowego i podeszwo-
ODRUCH HAMOWANIA (inhibitory reflex)  wego w stawie skokowym.
technika wykorzystywana podczas pracy ze wzmo-
żonym napięciem mięśnia, polegająca na stałym, PRZYKURCZ  stały, patologiczny opór tkanki
umiejętnie dozowanym jego ucisku do chwili roz- wyczuwalny podczas ruchu czynnego lub próby
luz
nienia bÄ…dz
wzmacnianiu mięśni antagonistycz- mobilizacji biernej.
nych.
PUNKT SPUSTOWY  punkt w tkance miÄ™-
ODRUCH SOMATOºöSOMATYCZNY (somato- Å›niowo-powiÄ™ziowej powstajÄ…cy wtórnie do dys-
-somatic reflex)  reakcja odruchowa przeniesiona funkcji mięśnia, stawu, narządu wewnętrznego,
z jednej części narządu ruchu na inną; klasyczny charakteryzujący się nadwrażliwością palpacyjną
przykład stanowi odruch rzepkowy. i charakterystycznym promieniowaniem podczas
drażnienia, wykorzystywany do pracy technikami
ODRUCH SOMATOºöTRZEWNY (somatovisceral SCS i FPR.
reflex)  reakcja odruchowa przeniesiona z układu
ruchu na układ narządów wewnętrznych, np. dys- RESTRYKCJA RUCHOWA  ograniczenie
funkcja m. piersiowego większego może wywoły- naturalnej ruchomości tkanki lub zmiana wektora
wać zaburzenia rytmu serca o typie częstoskurczu ruchu, jedno z kryteriów dysfunkcji osteopatycznej
nadkomorowego lub objawy niewydolności wień- TART.
cowej.
RUCHOMOŚĆ ODDECHOWA  zakres ruchu
ODRUCH TRZEWNOºöSOMATYCZNY (visce- stawów miÄ™dzykrÄ™gowych wyczuwalny za poÅ›red-
rosomatic refl
ex)  reakcja odruchowa przeniesiona nictwem kostnych punktów odniesienia (najczęściej
z układu trzewnego na układ ruchu, np. dysfunkcja wyrostków poprzecznych) podczas swobodnego
pęcherzyka żółciowego powodująca bóle barku. oddychania pacjenta  czuły test diagnostyczny.
ODWIJANIE (unwinding, guiding)  technika SKURCZ  efekt pracy mięśnia; ze względu
pośrednia mająca na celu ułatwienie spontanicz- na reakcję mięśnia na siłę oporu wyróżniamy skró-
nego uwolnienia mięśniowo-powięziowego poprzez cenie, wydłużenie lub brak zmian długości mięśnia
odciążenie części ciała, której dotyczy. w trakcie pracy:
4 WRZESIEC
2012
·ö s. koncentryczny  zachodzi skrócenie, zbliże- TECHNIKA POZYCYJNEGO UWOLNIENIA
nie końców mięśnia; (positional release, PR)  opracowana przez L. Jonesa
·ö s. ekscentryczny  zachodzi wydÅ‚użenie miÄ™- technika pracy z tkankÄ… poprzez precyzyjne usta-
śnia podczas skurczu; wienia tkanki w pozycji najmniejszych napięć, co
·ö s. izolityczny  skurcz z wydÅ‚użeniem poprzez uÅ‚atwia jej spontaniczne rozluz
nienie (uwolnie-
przewagę siły zewnętrznej (np. terapeuty) nad nie).
siłą pacjenta;
·ö s. izometryczny  skurcz mięśnia bez zmiany TECHNIKA SPR
ŻYNOWANIA  technika
jego długości, siła pacjenta równa sile terapeuty; małej amplitudy i małej prędkości wykorzystywana
·ö s. izotoniczny  skurcz mięśnia z jego skraca- do poprawy ruchomoÅ›ci stawu poprzez rytmiczne
niem, siła pacjenta większa niż terapeuty. powtarzanie mobilizacji z intencją poszerzania
zakresu ruchu w każdym powtórzeniu.
TECHNIKA BEZPOÅšREDNIA ®öSTRUKTUºö
RALNAÅ»ö  technika pracy, gdzie wektor siÅ‚y dzia- TECHNIKA STAWOWA (articulatory technique)
łania terapeuty na tkankę skierowany jest przeciw  technika bezpośrednia oparta na mobilizacji lub
barierze ruchu z zamiarem przełamania oporu manipulacji stawu, której celem jest odzyskanie
ruchu (w granicach bariery anatomicznej). fizjologicznego zakresu ruchu stawu.
TECHNIKA DUŻEJ PR
DKOÅšCI I MAA
EJ TECHNIKA UA
ATWIONEGO POZYCYJNEGO
AMPLITUDY (high velocity low amplitude, HVLA) UWOLNIENIA (facilitated positional release, FPR)
 technika bezpośrednia używana do normaliza-  opracowana przez S. Schiowitza technika pracy
cji ruchomości stawów, tj. poprawy gry ślizgowej z tkanką poprzez precyzyjne ustawienia tkanki
powierzchni stawowych, gdzie wybierając wszyst- w pozycji najmniejszych napięć i kompresję tkanki
kie aktualnie dostępne składowe ruchu w danym do chwili jej spontanicznego rozluz
nienia (uwolnie-
segmencie stawowym, osteopata zbliża się do aktu- nia).
alnej (patologicznej) bariery ruchu i poprzez szyb-
kie wzajemne przemieszczenie powierzchni stawo- TECHNIKA UWOLNIENIA MI
ÅšNIOWOºö
wych wg precyzyjnie dobranego wektora siły (tzw. POWI
ZIOWEGO (myofascial release)  technika
impuls) przekracza tę barierę, uzyskując nową pośrednia lub bezpośrednia adresowana do niepra-
(bliższą fizjologicznej) amplitudę ruchu stawu. widłowych napięć w systemie mięśniowo-powięzio-
wym, gdzie podczas pracy z tkankÄ… terapeuta jest
TECHNIKA NAPI
CIE ö PRZECIWNAPI
CIE w stałym nasłuchu informacji płynących z tkanki
(strain  counterstrain, SCS)  opracowana przez (biofeedback), korygując siłę i wektor pracy w kie-
L. Jonesa technika pracy z tkanką za pośrednic- runku uwolnienia napięć.
twem punktów spustowych, dzięki którym doko-
nuje się precyzyjnego ustawienia tkanki w celu jej TECHNIKA ZRÓWNOWAŻENIA WI
ZAºö
pozycyjnego rozluz
nienia (uwolnienia). DA
OWEGO (balanced ligamentous tension technique)
 technika pośrednia polegająca na poszukiwaniu
TECHNIKA PARAMETRÓW ZA
OŻONYCH pozycji tkanki z minimalną sumą napięć (punkt
(composantes multiples)  technika stawowa polega- ciszy  still point) w celu ułatwienia spontanicznego
jÄ…ca na stopniowym dochodzeniu do bariery rucho- uwolnienia oporu tkanki.
wej stawu poprzez wybieranie poszczególnych skła-
dowych ruchu, przez co zapewnia bezpieczeństwo TECHNIKI ENERGII MI
ÅšNIOWEJ  tech-
pracy, ponieważ redukuje komponentę rotacyjną niki opracowane przez m.in. F. Mitchela, K. Lewita,
manipulacji. V. Jandę, w których tkankę mięśniową wykorzy-
stuje siÄ™ jako dz
wigniÄ™ do mobilizacji stawowych
TECHNIKA POÅšREDNIA ®öFUNKCJONALNAÅ»ö i odbudowy równowagi napięć w ukÅ‚adzie miÄ™-
 technika pracy, gdzie wektor siły działania tera- śniowo-powięziowym.
peuty na tkankÄ™ skierowany jest w kierunku naj-
mniejszego oporu (od bariery ruchu) z zamiarem TEST ANALITYCZNY  test służący do oceny
uzyskania nowego zakresu ruchu po spontanicz- gry ślizgowej ściśle określonego stawu w ściśle
nym uwolnieniu oporu tkanki. określonej pozycji wyjściowej.
PODSTAWOWE POJ
CIA W OSTEOPATII 5
TEST GLOBALNY  test oceny ogólnej rucho- WZORCE POWI
ZIOWE (compensatory fascial
mości łańcucha kinematycznego bez wyselekcjono- patterns)  opracowane przez amerykańskiego
wania jego ogniw. osteopatę G. Zinka wzorce przenoszenia napięć
w strefach poprzecznych powięzi tułowia, mających
TEST KOMPRESJI  sposób diagnozowania wpływ na możliwości kompensacyjne ciała i podat-
poprzez zbliżanie do siebie powierzchni stawowych ność na nabywanie dysfunkcji somatycznych.
(np. staw międzypaliczkowy), struktur kostnych
(np. ocena integralności miednicy lub kręgosłupa) WZORZEC TOREBKOWY STAWU  kolejność
lub tkanki miękkiej (np. więzadła). i zakres usztywniania (ograniczania ruchomości
stawu) specyficzny dla poszczególnych stawów,
TEST TRAKCJI  sposób diagnozowania wyłączający stopniowo kolejne kierunki/wek-
poprzez oddalanie od siebie powierzchni sta- tory ruchu, np. dla stawu biodrowego ogranicze-
wowych (np. staw międzypaliczkowy), struktur nie początkowo rotacji wewnętrznej i wyprostu,
kostnych (np. ocena integralności miednicy lub następnie odwiedzenia, w końcu zgięcia.
kręgosłupa) lub tkanki miękkiej (np. ocena zwar-
tości/stabilności stawu). ZESPÓA
GÓRNEGO OTWORU KLATKI
PIERSIOWEJ (thoracic outlet syndrom)  złożona
TEST ZGI
CIA DO BOKU  test ogólny oceny dysfunkcja z bogatą symptomatologią, objawiająca
możliwości konwergencji/dywergencji powierzchni się ograniczeniem ruchomości wszystkich struktur
stawowych po jednej stronie stawów międzykręgo- anatomicznie tworzących górny otwór klatki piersio-
wych. wej (przejścia szyjno-piersiowego kręgosłupa, pierw-
szego żebra, stawów mostkowo-obojczykowych
TEST ZGI
CIA KU PRZODOWI  test ogólny i obojczykowo-barkowych) oraz nieprawidłowymi
oceny możliwości dywergencji powierzchni stawo- napięciami tkanek miękkich (m.in. mm. pochyłych,
wych stawów międzykręgowych. piersiowych i aparatu wieszadłowego opłucnej).
TEST ZGI
CIA KU TYA
OWI  test ogólny ZESPÓA
MI
ÅšNIA BIODROWOºöL
Dy
WIOºö
oceny możliwości konwergencji powierzchni sta- WEGO (psoas syndrom)  dysfunkcja mięśnia powo-
wowych stawów międzykręgowych. dująca wtórne dysfunkcje (odcinka lędz
wiowego,
mięśnia gruszkowatego, rotację talerza biodrowego
TRZEWNA OSTEOPATIA  system manipulacji i powstawanie charakterystycznych punktów spu-
używany w odniesieniu do narządów wewnętrznych stowych).
w celu poprawy ich wzajemnej ruchomości, ukrwie-
nia i drenażu limfatycznego, a także w przypadku ZESPÓA
MI
ÅšNIA GRUSZKOWATEGO (piri-
zrostów otrzewnowych i blizn pooperacyjnych. formis syndrom)  dysfunkcja mięśnia powodująca
wtórne dysfunkcje (odcinka lędz
wiowego, stawu
USZKODZENIE OSTEOPATYCZNE (oste- biodrowego, rotacjÄ™ talerza biodrowego i powstawa-
opathic lesion)  termin historyczny, początkowo nie charakterystycznych punktów spustowych).
określający wszystkie nieprawidłowości w badaniu
osteopatycznym, póz
niej zastąpiony terminem ZESPÓA
MI
ÅšNIA PIERSIOWEGO MNIEJºö
dysfunkcja osteopatyczna, aby odróżnić uszko- SZEGO  dysfunkcja mięśnia z uciskiem pęczka
dzenie (zaburzenie strukturalne, nieodwracalne) naczyniowo-nerwowego na jego przebiegu, często
od zaburzenia czynnościowego (funkcjonalnego, z odruchem somato-visceralnym.
odwracalnego) stanowiącego właściwy przedmiot
zainteresowania osteopatii. ZESPÓA
MI
ÅšNI POCHYA
YCH (scalenus syn-
drom)  dysfunkcja mięśnia powodująca ucisk
WZBUDZENIE/UTOROWANIE (facilitation) na pęczek nerwowo-naczyniowy w szczelinie
 termin odnoszący się do nadpobudliwości w ukła- przedniej mm. pochyłych (między mm. pochyłym
dzie nerwowym na poziomie receptorów, dróg lub przednim i środkowym).
ośrodków rdzeniowo korowych, będących często
przyczyną podtrzymywania przewlekłych dysfunk- ZESPÓA
STAWÓW MI
DZYKR
GOWYCH
cji somatycznych. (facet syndrome)  dysfunkcja powierzchni stawo-
6 WRZESIEC
2012
wych stawów międzykręgowych (kolumny tylnej), żebrowego przy specyficznym ukształtowaniu
prowadząca do ich zmian zwyrodnieniowych. krzywizny żeber na odpowiednich poziomach,
powodująca, że wyróżnić można dwa podstawowe
ŻEBER DYSFUNKCJA WDECHOWA  dys- ruchy żeber:
funkcja somatyczna żebra polegajÄ…ca na ogranicze- ·ö typu rÄ…czki od wiadra  odbywa siÄ™ w pÅ‚aszczyz
-
niu ruchomości w trakcie fazy wydechu. nie czołowej, gdzie w czasie wdechu poprzeczny
wymiar klatki piersiowej ulega zwiększeniu,
ŻEBER DYSFUNKCJA WYDECHOWA  dys- ruch dominujący dla żeber dolnych;
funkcja somatyczna żebra polegajÄ…ca na ogranicze- ·ö typu pompy  odbywa siÄ™ w pÅ‚aszczyz
nie strzał-
niu ruchomości w trakcie fazy wdechu. kowej, gdzie w czasie wdechu strzałkowy wymiar
klatki piersiowej ulega zwiększeniu, ruch domi-
ŻEBER WZORZEC RUCHU  wypadkowa osi nujący dla żeber górnych.

stawu poprzeczno-żebrowego i stawu kręgowo-
BIBLIOGRAFIA:
1) Colot T., Verheyen M., Manuel Pratique de Manipulations Osteopathiques, 1992.
2) DiGiovanna E., Schiowitz S., An Osteopathic Approach to Diagnosis and Treatment, 2004.
3) Kuchera W., Osteopathic Principles in Practice, 1994.
4) Ward R. C., Foundations for Osteopathic Medicine, 2. edition, Lippincott 2003 (słownik terminów oste-
opatycznych Amerykańskiego Towarzystwa Osteopatycznego, AOA).
PODSTAWOWE POJ
CIA W OSTEOPATII 7