KONIEC WOJNY Z ROSJĄ RADZIECKĄ. USTALENIE GRANICY WSCHODNIEJ.
Od 4 lipca 1920 Rosjanie zaczęli przełamywać polski front.
W Moskwie powołano organ władzy, noszący nazwę Polrewkom (Polski Komitet Rewolucyjny). Kierował nim Julian Marchlewski i Feliks Dzierżyński. Był to organ władzy, który gdyby wygrali bolszewicy miał sprawować władzę w Polsce.
Piłsudski zaczął być krytykowany w prasie. Narodowa Demokracja oskarżała go o wplątanie Polski w wojnę z bolszewikami. Sejm powołał jednak Radę Obrony Państwa na czele której stanął Piłsudski. W jej skład wchodził także premier ( wówczas Władysław Grabski) oraz marszałek sejmu.
Społeczeństwo obawiało się, czy znajdą się ochotnicy do wojska, wstąpiło jednak do niego 100 tysięcy ludzi, a niektórych odpędzano nawet ze względu na zbyt młody wiek.
Polska zaczęła zamykać się w izolacji:
Czechosłowacja, której prezydentem był Masaryk, zamknęła granice, to samo uczynili Niemcy, uniemożliwiając dostęp towarów z Francji.
W Gdańsku miały miejsce strajki, przez co zamknęło się nasze okno na świat.
Austria oraz Litwini byli wrogo nastawieni do Polski.
Źle spoglądał na nas również zachód Europy. Wielka Brytania uważała, że to Polska jest przyczyną tej agresji.
W Polsce, wszystkie misje dyplomatyczne z Warszawy, zaczęły uciekać. Jedynym dyplomatą jaki pozostał był Achille Ratti nuncjusz Stolicy Apostolskiej,( w latach 1922-1939 papież Pius XI).Francuzi wysłali misję oficerów, którzy mieli pomóc, doradzać.
Piłsudski miał jednak plan, w którym wykorzystał pomysły Prądzyńskiego.
Polacy w klasyczny sposób okrążyli przeciwnika. Na linii Praga-Radzymin znajdowała się I Armia generała Latinika ,na północy, nad rzeką Wkra - V Armia Władysława Sikorskiego, a na południe od Warszawy nad rzeką Wieprz - grupa manewrowa Piłsudskiego.
Tuchaczewski wzorował się na rzezi Pragi z 1974 i liczył, że sytuacja ta powtórzy się. Jegorow kierował się na Zamość i miał pomóc Tuchaczewskiemu w okolicach Warszawy. Do ich klęski pod Warszawą przyczynił się Stalin, który pełnił wówczas funkcję komisarza frontu - był to oficer polityczny, który nadzorował działania armii.Stalin skierował bowiem konarmie, tak by szturmowała Lwów, Tuchaczewski przegrał pod Warszawą, a Budionny nie zdobył Lwowa.
Wszystko rozpoczęło się 12 sierpnia, a zakończyło 16 sierpnia. Momentem przełomowym był 15 sierpnia. Rosjanie uderzyli na Warszawę od wschodu. W Radzyminie znajdował się batalion Pogonowskiego, który tam właśnie zginą. Życie stracił tam również ks. Skorupka. W momencie, gdy skończyła się amunicja, walczono na łopaty, kilofy, ręcznie. 14 sierpnia znad Wkry przybyła V Armia. 16 sierpnia zjawiła się grupa manewrowa. Tuchaczewski zaczął wycofywać się w kierunku Bugu, licząc, że jeszcze wróci. Rosjanie zatrzymali się nad Niemnem, gdzie we wrześniu 1920 miała miejsce bitwa niemeńska.
Polacy pod Komarowem, koło Zamościa pokonali konarmie Budionnego.
Rosjanie spasowali.
W sobotę 18 marca 1921 obie strony podpisały pokój ( pokój ryski), który tego samego dnia sejm polski ratyfikował. Poprzedniego dnia, 17 marca 1921 uchwalono konstytucję marcową.
Postanowienia pokoju ryskiego:
- ustalono wschodnią granicę ( wyznaczono ją w polu, drutem kolczastym, liczyła 1412 km długości),
- Rosja miała oddać wszelkie zagrabione Polsce skarby - czego nigdy nie zrobiła,
- Rosja miała wypłacić odszkodowanie - pewną sumę rubli w złocie - co rzeczywiście spełniła.
Pokój od wschodu utrzymał się na 20 lat. W dwudziestoleciu międzywojennym nie dokonywano w nim żadnych korekt.
Do Polski włączono także okręg wileński.
W październiku 1920 miał miejsce bunt Żeligowskiego (*który przygotował także armię Piłsudskiemu do przewrotu majowego). Rzekomo było to jego samowolne działanie, gdyby było bowiem wiadomo, że zamieszany jest w to Piłsudski, to Polska mogłaby być uważana za kraj zaborczy, a tak Piłsudski zawsze mógł się wytłumaczyć, że nie miał na to wpływu. Po paru latach przeprowadzono tam plebiscyt, w którym większość opowiedziała się za zajęciem Wileńszczyzny (* na terenie Wilna 90% mieszkańców stanowili Polacy).
Konferencja w Spa
W sierpniu 1920 w Belgii, w Spa miała miejsce konferencja. Przybyła na nią polska konferencja z premierem Grabskim, jak również delegacja radziecka, na czele z Kamieniewem. Rosjanie przedstawili wówczas Polakom warunki jakie muszą spełnić, aby zapanował pokój. Granica miała się znajdować na linii Kerzona, Rosjanie mieli mieć w Polsce uzbrojoną milicję ludową, a armia polska miała zostać zredukowana o 50%. Premier Wielkiej Brytanii, George, stwierdził w dodatku, że są to warunki korzystne dla Polski. Grabski odrzucił tą prpozycję, a po powrocie do Polski, w obliczu nieudanej misji, podał się do dymisji. W 1920 premierem został Wincenty Witos.
Wojna polsko- bolszewicka była największą potyczką militarną w walce o granice. Łącznie w walkach o granice zginęło 100 tysięcy osób, z czego 50 tysięcy właśnie w tej wojnie.