Kształtowanie się społeczeństwa feudalnego w średniowiecznej 2


Kształtowanie się społeczeństwa feudalnego w średniowiecznej Europie, podr. s. 25 - 30

Oprac. RM

1. Istota feudalizmu. Znaczenie pojęcia „feudalizm” (system feudalny).

  1. w średniowiecznej Europie ustrój społeczno - prawny oparty na wzajemnych zależnościach

między seniorem i wasalem

b) posiadanie ziemi przez feudałów, a uprawianie jej przez zależnych chłopów zobowiązanych do

renty feudalnej;

epoka (tzw. formacja społeczno - ekonomiczna) charakteryzująca się tym, że ziemię

posiadają feudałowie a uprawiają ją zależni chłopi (zjawisko to jest zatem charakterystyczne nie

tylko dla średniowiecza ale także dla następnych stuleci)

feudał - właściciel ziemski w okresie feudalizmu (zob. drugie znaczenie terminu feudalizm), którego

ziemię uprawiają zależni chłopi (feudał świecki: np. król, książę, rycerz, feudał duchowny - biskup, opat klasztoru)

feudum - dobra ziemskie, których właścicielem jest feudał (rodzaje feudum: lenno i alodium),

łac. feudum - ziemia

alodium - majątek ziemski z którego posiadaniem nie wiązało się podporządkowanie seniorowi

(zjawisko charakterystyczne dla dóbr kościelnych we wczesnym średniowieczu)

lenno (feudum) - majątek ziemski nadany wasalowi przez seniora w zamian za wierność i

pomoc wojskową (początkowo, tj. we wczesnym średniowieczu, lenno było przeważnie nadawane

dożywotnio, z czasem jednak przekształciło się w dobra dziedziczne)

beneficjum (dwa znaczenia terminu)

domena (domena królewska, królewszczyzny) - posiadłości ziemskie, których właścicielem jest

suzeren (tj. te, których nie nadał w lenno)

prekaria (prekarium) - ziemia nadana w użytkowanie (w dzierżawę), z zamian za co dzierżawca (użytkownik ziemi) był zobowiązany do danin, czynszu lub robocizny (zjawisko to dotyczy przede wszystkim dóbr kościelnych we wczesnym średniowieczu w Europie Zachodniej)

formularz umowy prekaryjnej - podr. s. 30 (zad. 4, s. 29)

komendacja - oddanie się człowieka wolnego pod opiekę feudała (uzyskuje od feudała środki do życia oraz gwarancję bezpieczeństwa )

formularz aktu komendacji - podr. s. 30 (zad. 6, s. 29)

dziesięcina - świadczenie na rzecz Kościoła, wynoszące jedną dziesiątą dochodów lub zbiorów

2. Funkcjonowanie systemów lennych w średniowiecznej Europie.

senior - feudał, któremu w wyniku hołdu (lennego) podporządkowany jest wasal

wasal - feudał, który w wyniku hołdu (lennego) podporządkowany jest seniorowi

suzeren - najwyższy senior; feudał stojący najwyżej w hierarchii lennej, nie będący niczyim

wasalem

hołd - uroczyste przyrzeczenie wierności składane seniorowi przez wasala

hołd lenny - uroczyste przyrzeczenie wierności składane seniorowi przez wasala

towarzyszące nadaniu mu lenna (a zatem towarzyszące inwestyturze), il. w podr. s. 27

inwestytura - uroczyste nadanie lenna; lennikowi (osobie, której nadano lenno) świeckiemu

senior wręczał włócznię lub chorągiew, lennikowi duchownemu pastorał i pierścień, il. w podr. s. 27

felonia - zerwanie zależności lennej (przez wasala lub seniora)

3. Znaczenie immunitetów w średniowiecznej Europie.

immunitet -„ wyłączenie majątku feudała lub Kościoła spod iurysdykcji (władzy) monarchy” -podr. s., 26 - 27

rodzaje immunitetów:

immunitet ekonomiczny (gospodarczy) - zwolnienie dóbr feudała ze świadczeń na rzecz

panującego (władcy, suzerena); na mocy immunitetu ekonomicznego ludność zamieszkująca dobra

feudała (chłopi, mieszczanie) uzyskuje zwolnienie z danin, posług i czynszu na rzecz władcy

immunitet sądowy - przywilej sprawowania władzy sądowniczej przez feudała w jego dobrach;

na mocy immunitetu sądowego władca zrzeka się władzy sądowniczej wobec ludności

zamieszkującej dobra feudała (chłopi, mieszczanie)

Skutki wprowadzenia immunitetów: przyśpieszały osadnictwo (t.j. lokacje - zakładanie wsi i miast) i

tym samym rozwój gospodarczy średniowiecznej Europy (osadnicy bowiem chętniej osiedlali się w dobrach

ziemskich objętych immunitetem, niż w dobrach, które go nie posiadały), pogłębiały zależność chłopów od

feudałów, ograniczały zakres władzy króla (wpływały zatem na przekształcenie monarchii

patrymonialnej w stanową)

przykład dokumentu immunitetowego (WHS, t.4, s. 264), formularza immunitetu (Wiek V- XV w źródłach, nr 111)

4. Społeczeństwo średniowiecznej Europy (społeczeństwo feudalne) i jego stratyfikacja

(rozwarstwienie) - zob. schemat w podr. s. 26, il. w podr., s. 28, 92

stan społeczny - warstwa społeczna w społeczeństwie feudalnym posiadająca te same

prawa i przywileje

  1. stratyfikacja społeczeństwa wczesnośredniowiecznej Europy, il. w podr., s. 28, 92

- oratores („modlący się” - duchowieństwo) /częściowo feudałowie

b) stratyfikacja społeczeństwa Europy pełnego i późnego średniowiecza - społeczeństwa

stanowego

5. Renta feudalna (w społeczeństwie feudalnym).

renta feudalna - świadczenia poddanych na rzecz pana feudalnego w zamian za użytkowanie ziemi

rodzaje renty feudalnej:

danina (renta naturalna) - świadczenia w produktach gospodarki rolnej (żywność, zwierzęta)

▪ czynsz (renta pieniężna)

pańszczyzna (renta odrobkowa) - przymusowa praca chłopów w gospodarstwie pana feudalnego (na folwarku) od

kilku dni w roku do kilku dni w tygodniu.

6. Dziesięcina - świadczenie na rzecz Kościoła, wynoszące jedną dziesiątą dochodów lub zbiorów

(do dziesięciny byli zobowiązani nie tylko chłopi i mieszczanie, ale także świeccy feudałowie - rycerstwo, szlachta)

2



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
!! Wypracowania !!, 81, KSZTAŁTOWANIE SIĘ SPOŁECZEŃSTWA FEUDALNEGO W EUROPIE ZACHODNIEJ
KSZTAŁTOWANIE SIĘ USTROJU FEUDALNEGO, H I S T O R I A-OK. 350 ciekawych plików z przeszłości !!!
49 Kształtowanie się społeczeństwa stanowego w Polsce
Kształtowanie się ustroju feudalnego w Europie
225 , Kształtowanie się więzi i skutki jej braku w ujęciu psychologii społecznej
23. Zrzeszenie społeczno - polityczne Włoch. Kształtowanie się specyfiki kultury Renesansu., Kulturo
Historia Od Do Kształtowanie się Średniowiecznej Europy
41 dom baryki, „ Wpływ domu oraz oświadczeń życiowych na kształtownie się postawy moralnej i s
Kształtowanie się więzi i skutki jej braku w ujęciu psychologii społecznej., Pedagogika
20. Znaczenie społeczno - polityczne Włoch. Kształtowanie się specyfiki kultury Renesansu, Kulturozn
Dzieje kształtowania się instytucji polityki społecznej na ziemiach polskich konwersatorium
ksztaltowanie sie narodow europejskich we wczesnym sredniowi 1
Rola Kościoła w kształtowaniu się średniowiecznej Europy(1)
Kształtowanie się narodów europejskich we wczesnym średniowi 3
Spoleczenstwo feudalne pelnego sredniowiecza
14 EWA MASŁOWSKA Kształtowanie się wtórnych znaczeń wyrazów pod wpływem obowiązującego w danym społe

więcej podobnych podstron