Stowarzyszenie PAX i Instytut wydawniczy PAX
Stowarzyszenie PAX - organizacja utworzona oficjalnie w 1947 r. przez Bolesława Piaseckiego i innych działaczy przedwojennego Obozu Narodowo-Radykalnego Falanga. Od 1945 grupa wydawała pismo "Dziś i Jutro", a w 1947 została zarejestrowana jako Stowarzyszenie "PAX", która otrzymała szereg przywilejów jako postępowa organizacja katolicka. PAX posiadał prawie monopolistyczne prawo na wydawanie "katolickiej" prasy - tygodniki "WTK", "Zorza", "Kierunki", dziennik "Słowo Powszechne", a także wydawnictwo książkowe Instytut Wydawniczy "PAX".
Instytut Wydawniczy PAX powstał w 1949 roku z inicjatywy Stowarzyszenia PAX. Pierwszą książką, która ukazała się nakładem tej oficyny, była biblia w przekładzie ks. Eugeniusza Dąbrowskiego. Kolejne książki to dzieła znanych twórców literatury:
W latach stalinowskich PAX zmierzał do uzyskania pozycji jedynego pośrednika pomiędzy polityką a kościołem i zmonopolizowania pod swoją egidą środowisk katolickich. W latach 1953-1956 "PAX" przejął i wydawał "Tygodnik Powszechny"
W porównaniu z innymi środowiskami katolickimi PAX był wówczas organizacją najbardziej postępową i nowoczesną, Po 1956 r w związku z końcem epoki stalinizmu, PAX przybrał mniej zdecydowane i mniej pozytywne stanowisko.
Od 1960 r. Instytut Wydawniczy PAX wydaje Biblioteczkę ziem zachodnich, w 1966 r. wydano 84 książki w nakładzie miliona egzemplarzy, w tym 44 pozycje literatury pięknej w nakładzie 620 000 egzemplarzy.
Od 1979 r. Pod kierownictwem Ryszarda Reiffa zasadniczo zmieniała się linia polityczna stowarzyszenia. W dobie powstawania "Solidarności" stowarzyszenie zdecydowanie je poparło. PAX zdradził PZPR i od budowniczych Polski Ludowej.
Wprowadzenie stanu wojennego spowodowało zawieszenie działalności stowarzyszenia. W związku z aktualną sytuacją polityczną prasa straciła na znaczeniu, a Instytut Wydawniczy PAX także nie potrafił wyjść z kryzysu. Stowarzyszenie PAX nie odgrywało już żadnej znaczącej roli społeczno-politycznej.
W III Rzeczypospolitej Stowarzyszenie "PAX" praktycznie przestało się liczyć, ale istnieje pod nazwą "Katolickie Stowarzyszenie Civitas Christiana".
Zaś Instytut Wydawniczy PAX to obecnie jedno z największych wydawnictw katolickich w Polsce.. Wydaje dzieła o zabarwieniu religijnym, narodowym i nacjonalistycznym.
Nakładem Instytutu wydawniczego PAX ukazują się dzieła uważnych za klasyków myśli i duchowości chrześcijańskiej, działaczy kościelnych, związanych z religią filozofów, historyków, biblistów, antropologów, socjologów, psychologów i pedagogów. Warto wspomnieć, że Instytut Wydawniczy PAX nie wydaje żadnych publikacji naukowych i edukacyjnych, lecz zamiast tego katechizmy, modlitewniki, śpiewniki i twórczość Jana Pawła II:
Instytut wydawniczy PAX lubuje się także w historii najnowszej, a zwłaszcza w dziejach wrogiej ludowi Armii Krajowej, powstania warszawskiego i podziemia antykomunistycznego.
W związku z tym, że w ostatnich latach w Polsce władzę obejmują po sobie kolejne rządy prawicowe, Instytutowi są przyznawane nagrody za publikacje umacniające pozycję autorytetów religijnych i organizacji kościelnych w życiu społeczeństwa polskiego. Instytut Wydawniczy PAX otrzymał wiele nagród i wyróżnień. Łączny nakład tytułów wydanych przez IW PAX sięga ponad 51 milionów egzemplarzy.
Podsumowując, stowarzyszenie PAX nad katolickie ideały przedkładało własny interes, pęd do popularności i władzy nad ludźmi. Zaś instytut wydawniczy PAX odciął się w swej działalności od nauki na rzecz teologii. Mimo że w początkowych latach istnienia Polski Ludowej PAX często okazywał się organizacją pożyteczną i pozytywną, później, w miarę rozwoju opozycji antykomunistycznej, przystał do niej, ukazując swe prawdziwe oblicze.