Jerzy Z Łoziński, Grobowe kaplice kopułowe w Polsce 1520-1620, PWN, Warszawa 1973, s. 264-266.
Nie ma też żadnych elementów sepulkralnych w innej kaplicy kopułowej dawnego województwa łęczyckiego - w Poddębicach (wcześniej została opisana kaplica Matki Boskiej Różańcowej przy kościele parafialnym w Brzezinach koło Łodzi, znana pod nazwą kaplicy Lasockich-przyp.MK). Mogła to być kaplica grobowa rodziny Grudzińskich, wzniesiona ok. 1610 r. jednocześnie z kościołem, „ufundowanym kosztem znacznym” przez Barbarę z Karśnickich, żonę wojewody rawskiego Zygmunta Grudzińskiego, właściciela miasta i inicjatora budowy późnorenesansowego pałacu (K. Niesiecki, Herbarz Polski t. 4, s. 297; por. też Katalog zabytków sztuki w Polsce, woj. Łódzie, s.93. - Kościół ukończył, niewątpliwie po śmierci w 1618 Zygmunta Grudzińskiego, syn jego Stefan, starosta ujski (Niesiecki, loc. cit.); z tegoż czasu pochodzi dekoracja sklepień kościoła, późniejsza chyba od resztek dekoracji w kaplicy. Może kaplicy dotyczy marmurowa płyta z inicjałami Zygmunta i Barbary Grudzińskich). Nie znamy pierwotnego wezwania tej kaplicy, ani jej funkcji. Dostawiona od północy do prezbiterium (i osłonięta od zachodu dobudowaną w końcu XIX w. nawą boczną) sprawia na zewnątrz wrażenie ośmiobocznej, naroża korpusu są bowiem w części górnej ścięte, a ściany jego tworzą jedno lico ze ścianami bębna (il. 245). Wnętrze o ścianach pozbawionych dekoracji jest czworoboczne, a przejście do ośmioboku tworzą płaskie, trójkątne, nachylone płaszczyzny pseudopendentywów (czy pseudotromp). Spoza gzymsu widoczne są znacznie cofnięte ściany ośmiobocznego bębna, przeprutego oknami w kształcie leżących owali, którego naroża podkreślono hermowymi pilasterkami. Skromna dekoracja ośmiodzielnej kopuły (il. 244), zwieńczonej wysoką latarnią o zamurowanych otworach, jest chyba tylko resztką pierwotnej; i tu występują płaskie, stylizowane rozetki w kilku wariantach.
Podobnie jak w Poddębicach płaskie, trójkątne pseudopendentywy wspierają ośmioboczną podstawę kopuły w kaplicy św. Anny przy kościele [koniec strony 264] bernardynów w Warcie pod Sieradzem. Kaplica, wzniesiona kosztem Wojciecha Kobierzyckiego, dziedzica Lipiec, ukończona została w 1610 r. i w tym samym roku poświęcona (wg notatki w Archiwum Prowincji Bernardynów w Krakowie, Archiwum Conventus Varthensis, rkps sygn. W. 67, s. 42. Odpis tej wzmianki zawdzięczam uprzejmości mgr Magdaleny Litwińskiej). Ściany niskiego, obszernego, czworobocznego wnętrza, z parami ostrołukowych okien od północy i wschodu, dzielone są pośrodku wysuniętymi pilastrami, nad którymi przełamuje się belkowanie z tryglifami na fryzie (Być może wywarł tu wpływ podobny porządek (choć poprawniejszy i wzbogacony arkadowaniem) zstosowany wówczas na tym terenie przez muratora Jerzego Hoffmana (kościół par. i bernardyński w Złoczewie, kościół bernardynek w Wieluniu); por. W. Puget-Tomica Kościół i klasztor panien bernardynek w Wieluniu. „Kwartalnik Architektury Urbanistyki” t. 8, 1963, z. 1, fig. 13, 16, 23, 24.). Cała pierwotna dekoracja (ściany pokrywa rokokowa polichromia Walentego Żebrowskiego) skupia się na czaszy ośmiodzielnej, spłaszczonej kopuły (il. 246). Promieniście i koncentrycznie biegnące laurowe wałki ze stiuku tworzą gęstą kratownicę, w którą wprawiono ramki płaskich, pozornych kasetonów, wypełnionych różnorodnymi rozetkami z dodatkiem liściastych zwojów, kwiatowych kielichów i pędów. Dekoracja warcka, mająca naśladować klasyczny [koniec strony 265] schemat kopuły kasetonowej, przypomina jednak najbardziej malowane w kasetony stropy drewnianych kościołów.
Inny, zbliżony bardziej do lubelskiego układ sztukaterii kopułowych spotykamy w Chojnem koło Sieradza. Kaplicę Matki Boskiej wzniósł tu na piętrze nad zakrystią, przy północnej ścianie prezbiterium kościoła parafialnego, niewątpliwie Zygmunt Zapolski, stolnik sieradzki, jego tu bowiem herby widnieją wśród wykonanej w 1621 roku dekoracji kopuły. On to zgodnie z życzeniem ojca, Stanisława Zapolskiego, podsędka sieradzkiego, upamiętnionego tu okazałym nagrobkiem, dokończył budowy kościoła (Niesiecki, op. cit., t. 10, Lipsk 1845. Stanisław Zapolski zmarł w 1616. Wśród herbów w kopule Pobóg należy do Zygmunta Zapolskiego, Korab - do jego matki Rajskiej, dwa pozostałe Abdank i Pomian pewno do nieznanych z nazwiska babek. - Por. też Catalogus ecclesiarum et utriusque cleri tam saecularis Guam regularis dioecesis Vladislaviensis seu Calissiensis pro Ano Domini 1877, s.44.). Czworoboczna kaplica (ryc. 101-103; il. 250), nakryta jest kopuła wspartą na kolistym, nieregularnym bębnie, podtrzymywanym za pomocą prymitywnych, nie wydzielonych pendentywów. W ścianach bębna prostokątne, przesklepione odcinkowo okna, mijają się - jak niegdyś w Pułtusku - z niszami o muszlowych konchach, także ujętymi w obramienia ze stiukowych listew. Znacznie grubsze i bogatej ornamentowane wałki stiukowe dzielą promieniście czaszę kopuły i obrabiają na niej różnorodne pola (il. 248). W pasie dolnym są to wielkie prostokąty, których środek zajmują plakiety z herbowymi tarczami, zaś boczne - liściaste zwoje, smoki bądź połówki orłów. Owalne, wieloboczne i gwiaździste pola w pasie środkowym wypełnione są bogatymi rozetami w kilku odmianach; w jednym z owalnych pól figuruje hierogram, w drugim - dwugłowy orzeł (il. 249). W kopule obok daty 1621 pozostawił sztukator swe inicjały - P M. Znamy ten monogram z podłucza arkady międzynawowej franciszkańskiego kościoła w Kaliszu (towarzyszą mu tam jeszcze litery - H G ), gdzie podobna dekoracja zdobi sklepienia korpusu (por. Katalog zabytków sztuki w Polsce. T. 5: województwo poznańskie. Pod redakcją T. Ruszczyńskiej, A. Sławskiej. Z. 6: Powiat kaliski. Opr. T. Ruszczyńska. A. Sławska, Z. Winiarz. Warszawa 1960, s. 24, fig. 22, 23. Dekoracja kaliska datowana w katalogu na ok. 1630.). Być może dziełem tego samego mistrza (o kwalifikacjach wyróżniających go na tym terenie) są też sztukaterie kościołów ziemi wieluńskiej w Komornikach i Mokrsku (por. Katalog zabytków sztuki…Województwo łódzkie, fig. 156, 161.), a zapewne pokrewny warsztat wykonał dekorację sklepienia kaplicy Radoszewskich przy niezrachowanej kolegiacie w Wieluniu (por. Kolegiata w Wieluniu i jej zniszczenie. „Biuletyn Historii Sztuki” R. 24: 1962, nr 2, s. 266, il. 4.)