mikroekonomii), *postulował politykę stabilizacji gospodarczej, *popierał pomoc ubogim ludziom w społeczeństwie, *był zwolennikiem gospodarki rynkowej, *stał na pozycji liberalizmu gospodarczego.
EKONOMIA MARGINALNA W POLSCE.
W polskiej myśli ekonomicznej można wyodrębnić 3 zasadnicze szkoły:
psychologiczną,
matematyczną,
ekonomiczną, neoklasyczną.
Szkoła psychologiczna rozwijała się na
Uniwersytecie Jagiellońskim.
Przedstawicielami tej szkoły są:
Włodzimierz Czerkawski
Roman Rybarski
W. CZERKAWSKI - wypowiadał się na temat różnych form własności zarówno w przemyśle jak i rolnictwie. Podkreślał rolę średnich przedsiębiorstw, uważa że należy popierać ich rozwój.
R. RYBARSKI - wyodrębnił samodzielny dział - psychologie gospodarcza. Jednostka działa w konkretnych warunkach. Zachowanie człowieka zależy od konkretnych uwarunkowań społecznych. Na uwagę zasługuje jego 3 - tomowe dzieło:
I tom, 1925 - „Rozwój życia
gospodarczego i idei gospodarczej"
II tom, 1930 - „Teoria gospodarstwa
społecznego"
III tom, 1939 - „Psychologia
społeczno - gospodarcza".
Te 3 prace stanowią wykładnię jego
systemu gospodarczego. Wprowadza on
pojęcie niepewności w podejmowaniu
decyzji gospodarczych. Analizując
procesy gospodarcze uwzględnia wpływ
czynników pozaekonomicznych, np.
religii i kultury. Tylko szerokie ujęcie
ekonomii pozwali sformułować ramy
polityki społeczno-gospodarczej,
właściwej dla danego narodu.
WYKŁAD 7
NEOKLASYCYZM W POLSCE.
Reprezentanci neoklasycyzmu to:
A. Krzyżanowski
F. Zweig
A. Heydel
E. Taylor
A. KRZYŻANOWSKI (1873-1963). Czołowa postać w Krakowskiej Szkole Liberalnej. Początkowo był pod wpływem niemieckiego historycyzmu, później angielskiej ekonomii liberalnej. Zajmował się wieloma problemami. Jego badania naukowe wzbogaciły dyscypliny takie jak -*teoria ekonomii, *teoria skarbowości, *historia doktryn ekonomicznych, *historia gospodarcza, *demografia, *polityka gospodarcza.
Podejmował badania na styku ekonomia a etyka. Jego prace to:
„Studia agrarne"-1900
„Założenia ekonomiki" - 1919
„Nauka skarbowości" - 1923
„Chrześcijańska moralność
polityczna"- 1948.
Krzyżanowski wnosi duży wkład do analizy gospodarki rynkowej. Zwracał uwagę na
potrzebę badań gospodarki, jej zachowań. Wiele uwagi poświęca problemowi pieniądza. Brał udział w pracach nad stabilizacją waluty. Wg niego dwie zasadnicze podstawy pomyślnego rozwoju gospodarczego kraju:
stabilny rząd.
dobra gospodarka finansowa
(pobudza średnie przedsiębiorstwa).
Krzyżanowski był zwolennikiem
oszczędzania i inwestowania. Należy ograniczać wydatki na cele socjalne. Była to troska o właściwe gospodarowanie pieniądzem publicznym. Uczestniczy w sporze z etatystami. Był przeciwnikiem etatyzmu. Uważał, że prowadzi on do nadmiernego obciążenia państwa wydatkami, rozdęcia zakresu działalności państwa, a ponadto zabija ducha przedsiębiorczości, niszczy twórczą inicjatywę jednostek, hamuje postęp i wynalazczość. Zwolennik własności i wolności. Wg niego państwo powinno dbać
0 wyrobienie nawyków racjonalnego
gospodarowania. Krzyżanowski podkreślał,
że o potędze gospodarczej kraju decyduje
wyrobienie nawyków dobrego
gospodarowania, te zaś można wykształcić
w warunkach wolności.
Krzyżanowski był - *zwolennikiem
samoregulacji rynkowej, *wolnej
konkurencji, *nie wiązał zasad liberalnych
z egoizmem, widział w człowieku wartości
moralne, *taki liberalizm gdzie ludzie
kierują się zasadami etyki to ustrój
najsprawniejszy gospodarczo, *wierzył w
dobroczynne skutki jego działania.
F. ZWEIG - związany z UJ. Zapoczątkował nowy kierunek w ekonomii, któremu dał wyraz w swojej pracy: 1935r-„Ekonomia a technika" Był przeciwny monopolizacji gospodarki, kartelizacji jej.
Liberalizm wg Zweiga to także *walka z monopolami, *parcelacja wielkiej własności ziemskiej, *ograniczenie kartelizacji, *otwarcie gospodarki na rynki międzynarodowe. Państwo powinno wspierać i bronić drobnych producentów przed monopolami, bo monopolizacja prowadzi do ograniczenia wolnej konkurencji. Opowiadał się za systemem wolności i własności. Państwo powinno zapewnić ochronę wolności i własności prywatnej.
Własność prywatna daje bodziec i warunki do wydobywania z człowieka max inicjatywy, wysiłku.
Wg Zweiga rolą państwa jest nauczanie by każdy obywatel poznał swój interes. Należy zapewnić warunki, by korzystać z wolności
1 prywatności.
A. HEYDEL - w, 1932r napisał pracę „Gospodarcze granice liberalizmu i etatyzmu w Polsce". Obrońca zasad liberalnych, zaś krytyk etatyzmu i poglądów socjalistów. Nie należy dążyć do osiągania równości majątkowej, a do wyrównania startu. Sformułował zasadę „równego startu".
Hasło neoliberalistów - „Zapewnić warunki równego startu każdemu obywatelowi". Tylko w warunkach wolnej konkurencji można zapewnić max korzyści. Kładł duży nacisk na dobrą gospodarkę w kraju. Głosił
tezę o decydującym wpływie zjawisk pieniężnych na koniunkturę gospodarki. E. TAYLOR - w 1919r przenosi się z Krakowa do Poznania. Widzi 2 główne tendencje rozwoju społecznego:
egoistyczną,
altruistyczne współdziałanie.
Używał pojęcia ekonomiki. Dowodem tego
sąjego prace:
„Wstęp do ekonomiki" - 1936
„Historia rozwoju ekonomiki" - I i II
tom-1958, III tom-1991
Uczestniczył w dyskusji na temat etatyzmu, systemu socjalistycznego. Jawi się w nich jako obrońca liberalizmu, wolności i własności. Wypowiadał się na temat planowania - krytykował planowanie centralne. Twierdzi, że w każdej zdrowej organizacji muszą istnieć 2 pierwiastki -*przymusu i *wolności, bez przerostu jednych i drugich.
TEORIA NIEDOSKONAŁEJ
KONKURENCJI
Ekonomia marginalna przyjmuje założenia czystej konkurencji. Jednak rzeczywistość odbiegała od modelowych założeń. Sytuacja na rynku to oligopol. Lata 20 - 30 XX wieku przynoszą zatem badania rynku z powodu odbiegania założeń czystej konkurencji. Takie badania podjęli:
J. Robinson (ekonomia angielska),
E. Chamberline (ekonomia
amerykańska),
H. Stackelberg (ekonomia
niemiecka).
J. Robinson w 1933r wydaje dzieło „Ekonomika niedoskonałej konkurencji". Wychodzi od zasad konkurencji doskonałej, potem zderza to ze stanem obecnym i wyciąga wnioski o konkurencji niedoskonałej.
Cechy konkurencji doskonałej wg J. Robinsona:
Rozproszenie po stronie popytu i
podaży.
Konkurencja wyłącznie cenowa.
Pełna znajomość rynku przez
dostawców i nabywców (informacje o
cenach pochodzą z rynku).
Zwraca także uwagę na nową rolę reklamy - powoduje usztywnienie popytu, prowadzi do odejścia od zasad czystej konkurencji, wojna reklam zależy od wielkości firmy. E. Chaberline, 1933 - „Teoria konkurencji monopolistycznej". Czysty monopol i czysta konkurencja to stany wg niego czysto przypadkowe. Rzeczywista sytuacja to oligopol i duopol.
H. Stackelberg, 1938 - „Zagadnienia
niedoskonałej konkurencji". Dokonał
podziału rynku na: wolne i regulowane.
Analizuje rynki doskonałe i niedoskonałe,
dokonuje także szeregu analiz monopolu i
oligopolu. Rozważa powiązania z
uwzględnieniem relacji dóbr
substytucyjnych i komplementarnych. Wolne rynki nie zapewniają stanu optymalnego, przewiduje ingerencję państwa jako mechanizm korygujący.
PRZEŁOMU
ISTOTA KEYNSOWSKIEGO.