al. Dawid Szymkowiak NTK IV r.

Ruta zwyczajna

Ruta chalepensis, rodzina: Rutaceae - rutowate

symbol czystości obyczajów, szczęścia,

grecka nazwa ruty to peganon

W Biblii wspomniana tylko raz:

„Lecz biada wam, faryzeusze, bo dajecie dziesięcinę z mięty i wszelkiego rodzaju jarzyn, a pomijacie sprawiedliwość i miłość Bożą. Tymczasem to należało czynić i tamtego opuszczać” (Łk 11,42)

Jezus nie ganił dawania dziesięciny jako takiej, ale wypowiada słynne „biada” odnoszące się do bezdusznej drobiazgowości faryzeuszy kosztem miłości Boga i bliźniego.

Mały krzew z pękami żółtych kwiatów, wydających silną woń. Ojczyzną ruty jest południowo - wschodnia Europa (Bałkany), zdziczała występuje w całej Europie i Azji Mniejszej. W okresie Starego Testamentu zbierano ją prawdopodobnie wyłącznie ze stanu naturalnego. W czasach Chrystusa była już uprawiana i pobierano od niej dziesięcinę na rzecz świątyni. Występowała w całej Palestynie, zwłaszcza obficie na Górze Tabor. W Palestynie była uprawiana jako zioło ogrodowe, używano jej jako środka dezynfekcyjnego oraz w medycynie. Według Pliniusza lecznicze właściwości ruty miał odkryć głośny Mitrydat, władca Pontu.

Źródło rysunku: http://pl.wikipedia.org/wiki/Ruta_zwyczajna

Psia róża (dzika róża)

Rosa, z rodziny Rosaceae - różowate

W Biblii występuje w dwóch miejscach: Mdr 2,8; Syr 24,14; 39,13; 50,8:

„Słuchajcie mnie, synowie sprawiedliwych, rozwijajcie się jak róża rosnąca nad strumieniem wody” (Syr 39,13).

Autor używa metafory rozwijającego się krzewu róży na brzegu potoku jako obrazu duchowego wzrostu człowieka.

Mędrzec Syrach w swej Księdze Mądrości „Wyrosłam jak palma w Engaddi, jak krzewy róży w Jerychu, jak wspaniała oliwka na równinie, wyrosłam w górę jak platan.” (Syr 24,14) używa przepięknego obrazu różanego ogrodu z Jerycha (słynęły z wyjątkowej urody) oraz innych wspaniałych roślin do pochwały mądrości i opisu jej zasięgu i intensywności wpływów w życiu Narodu Wybranego.

Księga Mądrości nawołuje „uwijmy sobie wieńce z róż, zanim zwiędną.” (Mdr 2,8). Tylko świeże kwiaty są piękne i będą mogły wydawać woń upajającą. Może chodzić też o życie człowieka, które jest zbyt krótkie by mogło być byle jak przeżyte i zmarnowane. Starożytni byli pod wrażeniem zarówno przepychu róży, jak i jej krótkiego życia, lubowano się w różach była oznaką przepychu dlatego ozdabiano skronie wieńcami z róż ale także miało to uzasadnienie zdrowotne (wpływ wzmacniający i uspakajający na korę mózgową).

„Jak kwiat róży na wiosnę, jak lilie przy źródle, jak młody las Libanu w dni letnie” (Syr 50,8).

Przypuszcza się, że pierwszymi ośrodkami uprawy róż była wschodnia część obszaru śródziemnomorskiego i południowo - zachodnia Azja (Persja, Sumeria, Mezopotamia).

Grecy wywodzili jej nazwę od czasowników „płynąć, rozlewać”, bowiem rozlewają się z niej strumienie woni.

Rzymianie świętowali co roku własne Święto Róż (Rosaria), z którym wiązało się przystrajanie grobów wieńcami róż i urządzanie uczt biesiadnych.

Źródło rysunku: http://pl.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3%C5%BCa_dzika

Platan wschodni

Platanus orientalia, z rodziny Platanacea - platanowate

W Biblii występuje w trzech miejscach: Rdz 30,37; Syr 24,14; Ez 31,8:

„Nie dorównały mu cedry w raju Boga, cyprysy trudno było porównać do jego gałęzi, platany nie dorównały jego koronom. Żadne drzewo w raju Boga nie dorównało jego piękności”
(Ez 31,8).

„Wyrosłam jak palma w Engaddi, jak krzewy róży w Jerychu, jak wspaniała oliwka na równinie, wyrosłam w górę jak platan” (Syr 24,14).

„Jakub nazbierał sobie świeżych gałązek topoli, drzewa migdałowego i platanu i pozdzierał z nich korę w taki sposób, że ukazały się na nich białe prążki” (Rdz 30, 37).

W Starym Testamencie platan to „najpiękniejsze drzewo Wschodu”. Znane 5 gatunków, szczególnie w lasach Azji Mniejszej i obszarze śródziemnomorskim. Platan wschodni różni się od p. klonistego głębiej wrębnymi liśćmi. O prastarych platanach piszą już Pliniusz i Pauzaniasz, jawory, o których wspomina Homer to właśnie platany.

Do legendarnych platanów należą drzewo w Bink - Dereh w Azji Mniejszej, pod którym przed 900 laty miał obozować Gotfryd z Bouillonu w drodze do Jerozolimy podczas I krucjaty. W Stauchio na wyspie Kos ma rosnąć platan liczący 2000 lat, o wielokrotnie rozczepianym pniu. Korony pni pochodnych wspierają się na 40 słupach. Okazałe, potężne drzewo z szeroką rozłożystą koroną (dorasta do 35m). Charakterystyczna szaro kremowa, łuszcząca się łaciato kora. Wszystkie gatunki charakteryzuje długowieczność i odporność na zniszczenia środowiska. Drewno platanu wykorzystuje się do produkcji mebli, boazerii, skrzynek do cygar.

Źródło zdjęcia: http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:OrtoBotPadova_Platanus_orientalis_1.jpg

Dyptam jesionolistny

Dictamnus albus, rodzina: Rutaceae - rutowate

Dziś nazywany również: Gorejący Krzak Mojżesza (chociaż nie jest krzewem lecz byliną), ponieważ nie jest wymieniony dosłownie. Badacze twierdzą jednak, że krzewem gorejącym mógł być dyptam jesionolistny.

„Wtedy ukazał mu się anioł Pański w płomieniu ognia, ze środka krzewu [Mojżesz] widział, jak krzew płonął ogniem, a nie spłonął od niego. Wtedy Mojżesz powiedział do siebie: Podejdę, żeby się przyjrzeć temu niezwykłemu zjawisku. Dlaczego krzew się nie spala? Gdy zaś Pan ujrzał, że podchodzi, by się przyjrzeć, zawołał Bóg do niego ze środka krzewu: Mojżeszu, Mojżeszu! On zaś odpowiedział: Oto jestem” (Wj 3,2-5).

Określenie Jahwe jako Tego, co przebywał w krzewie dowodzi, że opowiadanie z Księgi Wyjścia o wizji Mojżesza przy „gorejącym krzewie” bardzo silnie utrwaliło się w pamięci Izraela.

Występuje w naturalnym stanie głównie na obszarach pustynnych, południowym i wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego, również w zaroślach i stepach Półwyspu Synajskiego. Można go spotkać na całym obszarze Europy Środkowej i Południowej, poprzez Azję Mniejszą aż po Morze Kaspijskie, Syberię północne Chiny, Koreę i Japonię. Również w Polsce (m.in. na Kujawach, koło Włocławka). Rośnie też w suchych, widnych lasach i zaroślach.

Główną ozdobą dyptama są bardzo oryginalne kwiaty, pachną trochę jak cytryna, trochę jak cynamon. W ciepłych krajach, podczas upalnych, słonecznych dni, w godzinach południowych, stężenie wydzielin (z gruczołów wydzielających olejki eteryczne o charakterystycznym zapachu) przy roślinie jest tak duże, że może nastąpić samoistne zapalenie. Po raz pierwszy to zjawisko zaobserwowała córka Lineusza i dlatego nazywany jest Gorejącym Krzewem Mojżesza. W naszych warunkach klimatycznych zapalenie jest mało prawdopodobne.

Stosowana do bukietów w domach. Roślina lecznicza (głównie korzeń) w medycynie ludowej wykorzystuje się ziele, kwiaty a nawet nasiona.

Symbol Boskiej miłości, bo płonie, a nie spala się. Symbolizuje Kościół, który mimo tego, że znajduje się pośród płomieni prześladowań nie zostaje przez nie zniszczony.

Źródło rysunku: http://pl.wikipedia.org/wiki/Dyptam_jesionolistny

cytaty z Pisma Świętego Starego i Nowego Testamentu

Biblia Tysiąclecia wydanie piąte

Bibliografia:

1. Atlas roślin biblijnych.

2. Forstner D., Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 1990.

3. Pick J., W świecie Biblii. Flora, Pelplin 1988.

4. Seneta W., Dendrologia, Warszawa 1973.

3

---