KRWIOLECZNICTWO

- krew pełna (kiedy chory traci więcej niż 1500ml krwi);

- masa erytrocytarna (krwinki czerwone - usunięcie osocza, stosuje się w ostrych ubytkach krwi, w ciężkich postaciach niedokrwistości, gdzie leczenie preparatami żelaza i wit. B12 nie skutkuje lub daje słabe efekty);

- świeżo mrożone osocze (fresh frozen plasma - zawiera wszystkie czynniki krzepnięcia, podaje się w niedoborach czynników krzepnięcia, w anestezjologii przy przedawkowaniu pochodnych kumaryny, w leczeniu zespołu rozsianego wykrzepiania śródnaczyniowego - DIC - mikroskrzepy w najdrobniejszych naczyniach włosowatych);

- krioprecypitat (stężony preparat białek osocza, zawiera VIII czynnik krzepnięcia i czynnik Willebrandta); osocze przechowujemy w temp. -18 do -30'C, przed użyciem rozmraża się je w łaźni wodnej, w temp. 30- 37'C, do przetoczenia stosujemy aparaty z filtrem;

- koncentrat czynnika VIII, który przetacza się chorym z hemofilią A i koncentrat czynnika IX dla hemofilików B.

Preparaty nie są wolne od możliwości przenoszenia chorób wirusowych; jedynym wolnym od tego preparatem są albuminy - stężenie 5, 20, 25% roztwór białek; roztwór 5% jest roztworem fizjologicznym (odpowiada stężeniu fizjologicznemu osocza); stosowane w rozległych oparzeniach, hipowolemii; stosuje się we wstrząsie, chorobach nowotworowych; nie wymagają badania zgodności A, B, 0.

Płyny krwiozastępcze:

- płyn Ringera (zawiera elektrolity, wstępny płyn do uzupełnienia niedoborów wodno - elektrolitowych);

- krystaloidy - dekstran średnio- i małocząsteczkowy; bardzo dobrze wypełniają łożysko, świetnie nawadniają organizm - jako uzupełnienie ilości krwi krążącej; w krwotokach, oparzeniach, zapaleniu otrzewnej, niedrożności jelit; podaż 100 ml dekstranu szybko, a resztę powoli, poprawia mikrokrążenie, zapobiega zlepianiu się krwinek, wpływa na obniżenie lepkości krwi, nie grozi niewydolnością nerek.

Zasady przetaczania krwi:

- oznaczenie cech grupowych (A, B, 0) i czynnika Rh potencjalnego biorcy - pobieramy 3-5 ml do suchej probówki;

- próba krzyżowa - zbadanie zgodności krwi dawcy i biorcy (zawsze osobna probówka);

- po sprawdzeniu zgodności wypełnia się wpisy w książce transfuzyjnej;

- krew należy ocenić makroskopowo przed podaniem (wyraźna granica między osoczem a krwinkami, kolor surowicy - żółtawy, bez strątów);

- krew ogrzana do temp. pokojowej;

- próba biologiczna - przetaczamy szybko 20- 30 ml krwi, jeżeli nic się nie dzieje, zwalniamy przepływ (6- 10 kropli na minutę) na ok. pół godziny; następnie 40- 60 kropli na minutę.

Niebezpieczeństwa:

przetoczenie krwi niezgodnej, zakażonej; odczyny alergiczne (przed podaniem trzeba podać preparaty histaminowe); odczyny gorączkowe (konieczne przerwanie transfuzji i podanie Ca);

Najbezpieczniejszy sposób przetaczania krwi: autotransfuzja (stosuje się w kardiochirurgii) - krew pobiera się od samego chorego, który ma być operowany, 2- 3 tygodnie przed zabiegiem, etapowo, do ok. 4 l krwi; podczas zabiegu przed znieczuleniem upuszcza się choremu ok. 20% krwi krążącej, w to miejsce podaje się płyn Ringera (30%); na koniec uzupełnia się niedobory własną krwią.

Reakcja na przetoczenie krwi niezgodnej grupowo:

- po przetoczeniu ok. 50 ml takiej krwi występuje uczucie pełności w głowie, silny ból w plecach, uczucie ucisku w klatce piersiowej, mdłości, wymioty, tachykardia, niskie RR; objawy te mogą ustąpić, ale obserwujemy kilka dni po zmniejszone wydalanie moczu; mocz jest zaróżowiony (hematuria, białkomocz) - uszkodzenie nerek; po podaniu 100 ml takiej krwi dochodzi do całkowitej niewydolności nerek i wstrząsu anafilaktycznego.

Odczyny wczesne i późne - reakcje poprzetoczeniowe: gorączka, dreszcze, duszność, wymioty, bóle kości długich, bóle krzyża, pokrzywka, obrzęk płuc, RR spada, tętno przyspiesza;

Przyczyny: wrażliwość na niektóre czynniki, zatrucie cytrynianem, nadmierne zwiększenie objętości krwi krążącej.

Objawy późne: stany gorączkowe, wystąpienie żółtaczki, niedokrwistość;

Przerywamy przetaczanie i podłączamy 0,9% NaCl; do stacji krwiodawstwa wysyłamy 10 ml krwi chorego (świeżo pobranej), pozostałą część preparatu i świeżo pobraną próbkę moczu; co 15 min kontrola parametrów życiowych, prowadzenie bilansu płynów (diureza powinna wynosić 30- 50 ml/h).

Krwotoki: urazy, choroby ogólne (gruźlica), choroby nowotworowe (nacisk na struktury), skazy krwotoczne (niedobory czynnika krzepnięcia).

Podział:

- pierwotne (haemorraghia primaria) - bezpośrednio po uszkodzeniu naczynia;

- wtórne (h. secundaria) - później, 8- 15 dni po zranieniu;

- tętnicze (h. atherialis) - żywoczerwone, strumień nasila się i zmniejsza w rytm uderzeń serca;

- żylne (h. venosa) - ciemne, jednostajne;

- z naczyń włosowatych (h. capilaris);

- miąższowe (h. parenhymatosa) - po obrażeniu narządów miąższowych (stłuczenie wątroby, nerek) - nie daje się opanować uciskiem;

- zewnętrzne (h. externa);

- wewnętrzne (h. interna) - do opłucnej (haemothorax), jamy brzusznej, worka osierdziowego (haemoepicardium), stawu (haemoarthros), wybroczyny, wylew krwawy.

Skutki krwawień: w gwałtownym krwotoku RR u dorosłego zaczyna spadać po nagłej utracie 1/5 objętości krwi krążącej; po utracie 1/3 objętości - spadek RR o ok. 50 mmHg, ciśnienie staje się nieoznaczalne przy utracie ½ krwi krążącej.

---