Cele i rodzaje działalności gospodarczej

Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, czy też usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zawodowy i ciągły. Warunkiem uznania danej działalności za działalność zawodową jest więc jest zarobkowy charakter oraz fakt, że jest ona wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Spółki osobowe:

1. Spółka cywilna

2. Spółka jawna

3. Spółka partnerska

4. Spółka komandytowa

5. Spółka komandytowo - akcyjna

Spółka cywilna jest jedynym typem spółki osobowej, której regulacja znajduje się w Kodeksie cywilnym. Spółka cywilna stanowi formę gospodarczego współdziałania osób i może być założona dla każdego celu gospodarczego, krótko - lub długookresowego, zgodnie z wolą stron.

Wniesione przez wspólników wkłady w postaci np. własności rzeczy lub innych praw, świadczenia usług itp. oraz dochody uzyskiwane przez spółkę cywilną w czasie jej trwania, stanowią wspólny majątek wspólników. Wspólnicy nie mogą nim rozporządzać ani go dzielić tak długo, jak długo istnieje spółka. Za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie, co oznacza, że każdy z nich w całości odpowiada nie tylko wspólnym majątkiem spółki, ale i majątkiem osobistym.

Spółka jawna to taka, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową. Umowa spółki jawnej powinna być zawarta na w formie aktu notarialnego.

Spółka jawna w odróżnieniu od spółki cywilnej, posiada pewne cechy właściwe osobom prawnym; może ona mianowicie nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana oraz być uznana za upadłą nie pociągając upadłości wspólników. Natomiast podobnie jak w spółce cywilnej, wspólnicy bezpośrednio prowadzą sprawy spółki i mogą reprezentować ją na zewnątrz, zaś za zobowiązania spółki odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem, zarówno spółki jak i osobistym.

Spółka partnerska jest to spółka osobowa, utworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą.

Jej cechą jest to, że przynajmniej jeden wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczeń; jest to tzw. general partner. Natomiast odpowiedzialność pozostałych wspólników, zwanych limited partner, jest ograniczona.

Spółka komandytowa z kolei jest to spółka mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona. Stanowi ona odmianę spółki jawnej, jednakże w odróżnieniu od niej spółka komandytowa powstaje dopiero z momentem wpisu do rejestru prowadzonego przez sąd rejestrowy.

Spółka komandytowo - akcyjna jest to spółka mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Akcjonariusz jest obowiązany jedynie do świadczeń określonych w statucie spółki. Spółka ta stanowi połączenie dwóch znanych typów spółek, tj. spółki komandytowej i spółki akcyjnej. Wspólnicy, którzy decydują się na prowadzenie działalności w formie spółki komandytowo - akcyjnej muszą zgromadzić kapitał zakładowy w wysokości co najmniej 50.000 zł.

Spółki kapitałowe:

1. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

2. Spółka akcyjna

Ważną cechą spółek osobowych jest to, że nie mają one osobowości prawnej, tzn. że pozywając taki podmiot w rzeczywistości pozywamy jej wspólników. Spółki kapitałowe zaś opierają swoją działalność nie na wspólnikach, a na kapitale (może to być majątek spółki). Oznacza to, że skład osobowy w takich spółkach jest zmienny a cechy osobiste poszczególnych wspólników dla działalności spółki są bez znaczenia. Wspólnicy prowadzą sprawy spółki pośrednio, poprzez wybrane organy.

Spółki kapitałowe są odrębnymi od wspólników osobami prawnymi, ich majątek jest ich majątkiem "własnym", a nie wspólników. Same też odpowiadają za swoje zobowiązania.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (spółka z o.o.) może być zawierana w celach gospodarczych przez jedną lub więcej osób, o ile ustawy nie wprowadzają w tym zakresie ograniczeń. Nie można w takiej formie prowadzić działalności innej niż gospodarcza, a więc np. działalności kulturalnej, politycznej czy charytatywnej. Przepisy szczególne wyłączają ponadto możliwość prowadzenia w tej formie m.in. przedsiębiorstw bankowych, ubezpieczeniowych czy funduszy powierniczych.

Nazwa spółki z o.o. związana jest z tym, że wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości wniesionego wkładu, natomiast to spółka, jako odrębna od wspólników osoba prawna, odpowiada za swoje zobowiązania - swoim majątkiem - w sposób nieograniczony.

Spółka akcyjna może być zawiązana dla realizacji każdego celu prawnie dozwolonego, zarówno gospodarczego jak i innego - np. kulturalnego, charytatywnego, społecznego itp. Z reguły stanowi ona jednak formę działalności gospodarczej, ułatwiającą tworzenie dużych przedsiębiorstw oraz koncentrowanie kapitału. Tworzenie takiej spółki jest możliwe, gdy wspólnicy dysponują kapitałem w wysokości co najmniej 500.000 zł i zamierzają emitować akcje firmy.

ZALETY I WADY SPÓŁEK:

SPÓŁKA	ZALETY	WADY
CYWILNA	- szerokie możliwości ułożenia wzajemnych stosunków między wspólnikami w sposób dla nich najdogodniejsze - swobodne ustalenia praw i obowiązków - możliwość prowadzenia dokumentacji w postaci ewidencji przychodów (czyli ryczałtu) lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów	- zakaz rozporządzania przez wspólników udziałem w majątku wspólnym lub w jakiejkolwiek należącej do niego rzeczy - wspólnicy nie mogą domagać się podziału majątku tak długo, jak długo istnieje spółka - nie może ona nabywać praw i zaciągać zobowiązań - mogą to robić jedynie wspólnicy
JAWNA	- każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę - każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki	- każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką
PARTNERSKA	- każdy partner odpowiada tylko za swoje "błędy w sztuce" - partner nie ponosi odpowiedzialności swoim majątkiem osobistym za zobowiązania związane z działalnością pozostałych partnerów - każdy wspólnik ma prawo samodzielnie reprezentować spółkę	- za zobowiązania spółki, które nie mają związku z wykonywaniem wolnego zawodu odpowiadają wszyscy wspólnicy osobiście i solidarnie
KOMANDYTOWA	- elastyczne kształtowanie stosunków finansowych wewnątrz spółki między samymi wspólnikami - stosunkowo proste powiększenie aktywów spółki, jako że wchodzenie do istniejących spółek w roli komandytariuszy stanowić może atrakcyjny sposób inwestowania dla wielu przedsiębiorców	- komplementariusze, którzy są odpowiedzialni za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem (w tym - także majątkiem osobistym), są uprawnieni i zobowiązani do prowadzenia spraw spółki; na nich też spoczywa ciężar prowadzenia przedsiębiorstwa spółki - komandytariusze natomiast, poza obowiązkiem wniesienia umówionego wkładu oraz odpowiedzialności do wysokości sumy oznaczonej (tzw. sumy komandytowej), nie mają ani prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki
KOMANDYTOWO-AKCYJNA	- Reprezentacja spółki jest zastrzeżona tylko dla komplementariuszy - akcjonariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik - każdy komplementariusz ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki - komplementariusz oraz akcjonariusz uczestniczą w zysku spółki proporcjonalnie do ich wkładów wniesionych do spółki, chyba że statut stanowi inaczej.	- Jeśli określona kategoria spraw spółki została przekazana do kompetencji walnego zgromadzenia albo rady nadzorczej, to w tym zakresie komplementariuszowi nie przysługuje prawo do prowadzenia spraw spółki.
Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ	- odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki ograniczona jest do wysokości wniesionego do spółki wkładu - Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest przydatna tam, gdzie działalność gospodarcza ma być prowadzona na dużą skalę i gdzie konieczne jest zaangażowanie większego kapitału	- spółka za swoje zobowiązania odpowiada w sposób nieograniczony, ale tylko swoim "własnym" majątkiem, tj. majątkiem spółki a nie wspólników - wspólnicy oraz członkowie zarządu spółki z o.o., ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe spółki, a także za zobowiązania wobec ZUS
AKCYJNA	- jest odrębnym od wspólników podmiotem, który może występować samodzielnie w obrocie, nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, występować przed organami i sądami itp.

---