Pokrzywa zwyczajna (łac. Urtica dioica)
Rodzina: pokrzywowate (Urticaceae)
Opis rośliny : Roślina wieloletnia, cała pokryta parzącymi włoskami. Łodyga czterokanciasta, łykowata i wyniosła, przeważnie górą gęsto pokryta liśćmi i długimi wiechami drobniutkich, szarozielonkawych kwiatów. Liście owalnopodłużne i ostro zakończone, brzegiem ząbkowane.
Siedlisko : Przydroża, zarośla, nad rzekami, na żyznych i bogatych w azot gruntach jako pospolity chwast wyrastający do 2 m wysokości.
Surowiec zielarski : liść - Folium Urticae (Folium Utricae majoris), ziele - Herba Utricae dioicae (H. U. majoris), korzeń - Radix Utricae dioicae (R. U. majoris), nasiona pokrzywy - Semen Utricae dioicae.
Główne związki :
bogaty w witaminę C, K, B i kwas pantotenowy, flawonoidy, olejek eteryczny, histaminę, acetylocholinę, kwas krzemowy i mrówkowy, fitoncydy oraz składniki mineralne (żelazo, magnez, wapń, mangan, krzem)
Działanie i zastosowanie : w stanach zapalnych dróg moczowych. Zawarte w korzeniu sitosterole wykorzystywane są w leczeniu łagodnego przerostu prostaty, w początkowym stadium choroby. Nie likwidują choroby, ale spowalniają jej rozwój. Jest środkiem pomocniczym w leczeniu cukrzycy(Wyciągi tego surowca obniżają nieznacznie poziom cukru we krwi). Wpływa dodatnio na procesy przemiany materii, pobudza działalność gruczołów wydzielania wewnętrznego i zwiększa ilość krwinek czerwonych, poprawia perystaltykę jelit. Pokrzywa pomaga też w pielęgnowaniu urody. Liść pokrzywy stosowany jest do pielęgnacji skóry i włosów skłonnych do przetłuszczania się. Szczególnie polecana jest na wiosenne osłabienie. Ze względu na zwiększoną zawartość garbników w korzeniach ich przetwory działają silniej ściągająco, przeciwzapalnie i łagodnie przeciwbiegunkowo niż liście. Wyciągi z liści pokrzywy usprawniają także przemianę materii i działają przeciwgośćcowo. Witamina K przyczynia się do zahamowania krwawień wewnętrznych (pobudza układ krwiotwórczy do zwiększonej produkcji hemoglobiny i krwinek). Duże ilości soli mineralnych oraz witamin w liściach uzupełniają w organizmie ich niedobór (zwłaszcza mikroelementów), pobudzają trzustkę do działania i wytwarzania określonych enzymów trzustkowych wzmagając ich aktywność.
Z liści pokrzywy otrzymuje się chlorofil a i b, którego zawartość w świeżej masie dochodzi do 5%. Ma on szerokie zastosowanie w produkcji kremów, maseczek i toników.
Chlorofil otrzymywany z pokrzywy wykorzystuje się w leczeniu choroby popromiennej. Używany miejscowo sprzyja gojeniu się ran, czyraków i wrzodów.