Zygmunt Freud (1856 - 1939) ur. 6 maja 1856 w Przyborze, zm. 23 września 1939 w Londynie - austriacki neurolog i psychiatra. Początkowo interesował się fizjologią systemu nerwowego i anatomią mózgu. Po habilitacji w zakresie neuropatologii skupił swoje zainteresowania na psychiatrii. W drugim okresie twórczości (1896 - 1915) sformułował tezę o podświadomości, stworzył podwaliny pod nową teorie psychologiczną, wymierzoną w dotychczasowe zasady psychologii, najważniejsze dzieła z tych lat: Objaśnianie marzeń sennych, Psychopatologia życia codziennego, Trzy rozprawy z teorii seksualnej, Dowcip i jego stosunek do nieświadomości, O psychoanalizie, Totem i Tabu, Wstęp do psychoanalizy. W Wiedniu wytworzył się wokół Freuda ośrodek badawczy. W 1908 odbył się pierwszy zjazd psychoanalityków. Trzeci okres twórczości Freuda to filozoficzna interpretacja założeń psychoanalizy, również w kontekście społecznym i kulturowym. Teoria struktury psychicznej mówi o trzech nakładających się na siebie „warstwach”: podświadomość - siedlisko stłumionych przez nacisk z zewnątrz popendów - zwłaszcza kompleksów seksualnych, jaźń i nadjaźń - poglądy i nawyki jednostki wytworzone i utrwalone w zbiorowości społecznej. Najważniejsze dzieła trzeciego okresu: Ego i id, Zarys psychoanalizy.

Zygmunt Freud Pisarz a fantazjowanie (1908)

• pisarze często zapewniają, że w każdym człowieku kryje się pisarz;

• bawiące się dziecko zachowuje się jak pisarz - porządkuje świat;

• pisarz tworzy świat fantazji, który podobnie jak bawiące się dziecko, odgranicza od rzeczywistości;

• człowiek dorosły - zamiast się bawić, fantazjuje, tworzy sny na jawie;

• fantazje człowiek ukrywa, szybciej przyzna się do występków;

• zabawą dziecka kierują pragnienia, aby być dorosłym. Dorosły wstydzi się fantazjowania jako czegoś niedozwolonego i dziecinnego;

• fantazjowanie zna się dzięki nerwowo chorym;

• cechy fantazjowania - człowiek szczęśliwy nie fantazjuje. To niezaspokojone pragnienia działają na fantazję, bo każda fantazja jest spełnieniem pragnienia. Pragnienia są

a) ambicjonalne, do wzbogacenia osobowości,

b) erotyczne (dominują u młodych kobiet);

• fantazje dostosowują się do zmieniających się wrażeń życia;

• fantazje oscylują między 3 czasami - s. 513 pragnienie wykorzystuje aktualną sposobność by nakreślić obraz przyszłości podług wzoru z przeszłości;

• narastanie fantazji - warunki do nerwicy / psychozy;

• stosunek fantazji do marzenia sennego - sny to fantazje;

• pisarze czerpiący z zastanego tworzywa, b) pisarze tworzący swobodnie;

• w utworach „niższych” - wszystkie te utwory mają bohatera, którego pisarz chroni. Ten bohater jest też w marzeniach - to Ego;

• w niektórych powieściach psychologicznych bohater opisany jest od wewnątrz, a w jego wnętrzu jest pisarz i ogląda inne postaci od zewnątrz. To wynik skłonności pisarza do rozszczepiania Ego na wiele Ego cząstkowych;

• w powieściach ekscentrycznych - bohater jest obserwatorem, przygląda się czynom i cierpieniom innych postaci;

• s. 516 mity odpowiadają przekształconym pozostałościom wyrosłej z pragnień fantazji, odpowiadają odwiecznym marzeniom młodej ludzkości;

• nie zainteresowałyby nas fantazje innych ludzi. A utwory pisarzy -owszem. Tajemnica w ars poetica. Pisarz łagodzi charakter snu na jawie za pomocą przekształceń i zasłon, jedna nas formalną (estetyczną) przyjemnością - to premia zachęty / przedsmak przyjemności;

• właściwa rozkosz przeżywania dzieła literackiego - z wyzwolenia się naszej psychiki z napięć, bo możemy się rozkoszować fantazjami bez wyrzutów i wstydu.

---