S. Freud: Pisarz a fantazjowanie
pisarze często zapewniają, że w każdym człowieku kryje się pisarz;
najulubieńszym zajęciem dziecka jest zabawa
każde bawiące się dziecko zachowuje się jak pisarz - tworzy swój świat, ustawia świat według własnego uznania, dziecko traktuję zabawę poważnie. Przeciwieństwem zabawy jest rzeczywistość. Dziecko oddziela oba światy
pisarz czyni to samo, co dziecko - tworzy świat fantazji, który odgranicza od rzeczywistości;
człowiek dorosły - zamiast się bawić, fantazjuje, tworzy sny na jawie;
dorośli ukrywają jednak swoje fantazje, , szybciej są w stanie przyznać się do występków, niż do fantazjowania
zabawą dziecka kierują pragnienia, aby być dorosłym. Dorosły wstydzi się fantazjowania jako czegoś niedozwolonego i dziecinnego;
o fantazjowaniu wiemy dzięki nerwowo chorym, który wyznają swojemu lekarzowi swoje fantazje
cechy fantazjowania - człowiek szczęśliwy nie fantazjuje. To niezaspokojone pragnienia działają na fantazję, bo każda fantazja jest spełnieniem pragnienia. Pragnienia są a) ambicjonalne, do wzbogacenia osobowości, b) erotyczne (u młodych kobiet dominują);
fantazje dostosowują się do zmieniających się wrażeń życia; zależą od sytuacji życiowej, w jakiej znalazła się osoba fantazjująca
można powiedzieć, że fantazje oscylują między 3 czasami -pragnienie wykorzystuje aktualną sposobność by nakreślić obraz przyszłości podług wzoru z przeszłości; (przykład ubogiego osieroconego chłopca, który idzie na rozmowę o pracę. Wyobraża sobie, że będzie świetnym pracownikiem, ożeni się z córką pracodawcy i w końcu zostanie wspólnikiem firmy)
narastanie fantazji - stwarza warunki do popadnięcia w nerwicę
marzenia senne również są fantazjami
Freud porównuje więc pisarza z osobą śniącą na jawie, natomiast jego dzieło - ze snami na jawie
Należy odróżnić przy tym pisarzy czerpiący z zastanego tworzywa (starożytni epicy i tragicy oraz pisarzy tworzących swobodnie
w utworach mniej wybitnych - pojawia się bohater, którego pisarz chroni. Ten bohater jest też w marzeniach - to Ego; typowy bohater wychodzi cało ze wszystkich opresji. W utworach istnieje wyraźna granica pomiędzy bohaterami dobrymi i złymi. Nie jest to odbicie rzeczywistości. Dobrzy bohaterowie są sprzymierzeńcami Ego, natomiast źli - jego wrogami.
W powieści psychologicznej - w niektórych powieściach psychologicznych bohater opisany jest od wewnątrz, a w jego wnętrzu jest pisarz i ogląda inne postaci od zewnątrz. To wynik skłonności pisarza do rozszczepiania Ego na wiele Ego cząstkowych - wtedy w kilku bohaterach są ukazane konflikty życia psychicznego autora
W powieści ekscentrycznej -bohater jest obserwatorem, przygląda się czynom i cierpieniom innych postaci; ( ego pozostaje w roli widza)
Dzieło literackie, tak jak marzenie na jawie - jest przedłużeniem niegdysiejszej zabawy
nie zainteresowałyby nas fantazje innych ludzi. A utwory pisarzy -owszem. Tajemnica w ars poetica. Pisarz łagodzi charakter snu na jawie za pomocą przekształceń i zasłon, jedna nas formalną (estetyczną) przyjemnością - to premia zachęty / przedsmak przyjemności;
właściwa rozkosz przeżywania dzieła literackiego - z wyzwolenia się naszej psychiki z napięć, bo możemy się rozkoszować fantazjami bez wyrzutów i wstydu.