H.P. Grice: Logika a konwersacja. [W:] Język w świetle nauki. Warszawa 1980.
Twierdzenie logiki filozoficznej: teza o istnieniu lub możliwości istnienia rozbieżności co najmniej niektórych spośród tzw. wyrażeń formalnych ~, A, v, (przy ich standardowej, dwuwartościowej interpretacji) a znaczeniem wyrażeń języka naturalnego traktowanych jako ich odpowiedniki: nie, i, lub, jeżeli...to.
Rozważenie ogólnych warunków, którym czyni zadość wszelka konwersacja, niezależnie od jej tematu:
Implikować = sugerować.
Mówiąc, że ktoś coś powiedział, mamy na uwadze to, co jest ściśle związane z konwencjonalnym znaczeniem słów (zdania), które ów ktoś użył. W niektórych przypadkach konwencjonalne znaczenie użytych słów determinuje nie tylko to. co zostało powiedziane, lecz także to, co jest implikowane.
Jest sobie pewien podzbiór implikowań niekonwencjonalnych, które będziemy nazywać konwersacyjnymi, jako implikowania w istotny sposób związane z pewnymi ogólnymi właściwościami dyskursu.
Zazwyczaj konwersacja = akt współpracy, z czego można wysnuć pewną ogólną zasadę, której powinni przestrzegać uczestnicy konwersacji: „Wnoś swój wkład do konwersacji tak, jak tego w danym stadium wymaga przyjęty cel czy kierunek wymiany słów, w której bierzesz udział" — Zasada Kooperacji (ZK).
Efekty zgodne z ZK dają cztery kategorie: . Ilość, Jakość. Stosunek i Sposób, czyli .odpowiednio: „Niech Twój wkład w konwersacje zawiera tyle informacji, ile jej potrzeba (dla aktualnych celów wymiany)" ewentualnie też „Niech Twój wkład nie zawiera więcej informacji niż trzeba" (żeby nie wprowadzać zamieszania), Jakość: „Staraj się, by Twój wkład w konwersację był prawdziwy" + dwie szczegółowe maksymy;: „Nie mów tego. o czym jesteś przekonany, że nie jest prawdą" i „Nie mów tego, do stwierdzania czego nie masz dostatecznych podstaw"; Stosunek: „Niech to, co mówisz, będzie relewantne"; Sposób:
„Wyrażaj się przejrzyście".
Cechy wyróżniające działania kooperatywne, w tym również wymianę słów: .
1. postawienie sobie przez uczestników pewnego wspólnego, bezpośredniego celu;
2. potrzeba wzajemnego powiązania, współzależności wkładów wnoszonych przez poszczególnych uczestników;
3. istnienie swego rodzaju porozumienia, że — jeśli nic nie stanie na przeszkodzie — współdziałanie będzie kontynuowane we właściwy sposób do chwili, gdy obie strony uznają, że należy je zakończyć.
Przypadki naruszania maksym:
1 nie stosówanie się do jakiejś
2. otwarte wypowiadanie się przeciwko danej maksymie lub w ogóle ZK (np. „Nie mogę powiedzieć więcej, jestem związany tajemnicą");
3. znalezienie się w sytuacji konfliktowej, np. niemożność uczynienia zadość maksymie Ilości bez naruszenia maksymy Jakości;
4. jawne lekceważenie maksymy.
Implikowanie konwersacyjne: o kimś, kto mówiąc (lub zachowując się tak, jakby mówił)._że p, implikuje, że q, można twierdzić, że implikuje q konwersacyjnie,-o ile:
1 wolno o nim założyć, że przestrzega maksym konwersacyjnych, a co najmniej ZK;
2. przypuszczenia, iż jest on świadomy (czy też myśli), że q, jest niezbędne po to, by jego powiedzenie (lub zachowywanie się tak. jakby powiedział), że p, było niesprzeczne z ; poprzednim założeniem;
3. mówiący wie, że słuchacz jest w stanie uświadomić sobie, choćby intuicyjnie, ze przypuszczenie z punktu nr 2 jest niezbędne.
Implikowanie konwersacyjne musi być stwierdzane rozumowo, jeśli jest tylko intuicyjnie, to jest konwencjonalne.
Implikacja powstaje np. przy naruszeniu zasady Jakości w takich przypadkach, jak ironia, metafora, litotes, hiperbola. Zasadę Sposobu naruszamy np. w wypowiedziach wieloznacznych. Istotne cechy implikowania konwersacyjnego:
1. ponieważ po to, łby. stwierdzić, że występuje dane implikowanie konwersacyjne, trzeba założyć, że respektowana jest co najmniej ZK. więc skoro zasada ta może jednak nie być ! respektowana, ogólne implikowanie konwersacyjne bywa w niektórych wypadkach uchylane;
2. może mieć cechę nieodłączności, tzn. z niektórymi zwyczajowymi, potocznymi wypowiedziami może być związane na stałe;
3. ponieważ ustalenie implikowania konwersacyjnego zakłada wcześniejszą znajomość konwencjonalnego znaczenia wyrażenia, które jest nosicielem tego implikowania, implikacja konwersacyjna nie jest składnikiem konwencjonalnego znaczenia wyrażenia;
4. ponieważ prawdziwość implikacji konwersacyjnej nie jest warunkiem prawdziwości tego, co zostało powiedziane (to, co powiedziane może być prawdą, podczas gdy to, co implikowane — fałszem), implikowanie nie jest wyrażane za pomocą tego, co zostało powiedziane, a wyłącznie za pomocą takiego właśnie sposobu powiedzenia tego;
5. ponieważ wykrywanie implikowania konwersacyjnego polega na ustalaniu, co należy przyjąć dla zachowania założenia, że ZK jest respektowana, a bywa, że dopuszczalne są tu rozmaite wyjaśnienia, więc w przypadkach tego rodzaju implikacja konwersacyjna jest alternatywą wszystkich takich wyjaśnień; jeśli przy tym ich lista pozostaje otwarta, implikacja ma charakter nieokreślony.