Unia Europejska (oficjalny skrót w Polsce: UE) - powstały 1 listopada 1993 na mocy Traktatu z Maastricht gospodarczo-polityczny związek demokratycznych krajów europejskich (dwudziestu siedmiu od 1 stycznia 2007 r.), będący efektem wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i społecznej zapoczątkowanej po drugiej wojnie światowej. Jest unikatową formą tego typu na świecie mającą 30% udział w światowym PKB.
Stanowi przypadek sui generis ("szczególnego rodzaju") w stosunkach międzynarodowych, jest tworem, który nigdy wcześniej nie istniał w historii powszechnej i był nieznany historii stosunków międzynarodowych. Jest kombinacją struktur ponadnarodowych (ponadpaństwowych, uwspólnotowionych) oraz międzyrządowych (międzynarodowych). Posiada cechy zarówno organizacji międzynarodowej, jak i konfederacji czy nawet państwa federalnego. Wśród teoretyków prawa, politologii i stosunków międzynarodowych trwa spór, za co dokładnie można uznać Unię. Federaliści doszukują się w niej państwa. Zwolennicy teorii Europy Państw (Ojczyzn) wykazują, że jest to tylko współpraca między państwami. Ścierają się zarówno odrębne wizje poszczególnych państw członkowskich jak i doktryn politycznych.
Polska jest członkiem Unii Europejskiej od 1 maja 2004.
Wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej od samego początku towarzyszyło wiele kontrowersji. Polacy obawiali się negatywnych skutków naszego członkostwa w UE w postaci wzrostu cen, wykupu polskiej ziemi przez inwestorów zagranicznych, a nawet stopniowego zaniku polskiej tożsamości, czy ograniczenia niepodległości kraju w związku z przejęciem części zadań decyzyjnych przez instytucje UE oraz pierwszeństwem prawa wspólnotowego w pewnych dziedzinach. Podstawę do funkcjonowania UE stanowi Traktat o Unii Europejskiej (wersja obowiązująca Traktat z Nicei z 2001 roku, uwzględniając traktaty akcesyjne z 2003 i 2006 roku), Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (wersja obowiązująca Traktat z Nicei z 2001 roku, uwzględniając traktaty akcesyjne z 2003 i 2006 roku) i Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej. Po ratyfikacji Traktatu Reformującego, podstawę funkcjonowania stanowić będą: Traktat o Unii Europejskiej, Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Duże znaczenie będzie też miała Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, choć do samego funkcjonowania nic nie wniesie. Traktat z Lizbony otwiera możliwość przyjęcia przez UE Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, jednak już teraz Trybunał Sprawiedliwości uznał ten dokument (ze względu na jego fundamentalne znaczenie dla prawodawstwa europejskiego, filozofii prawa i ponieważ wszystkie kraje członkowskie UE ratyfikowały tę Konwencję) za mający szczególne znaczenie. Osobną organizacją zostanie Euratom i podstawą jego funkcjonowania będzie Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej. Unia Europejska nie posiada osobowości prawnej.
Korzyści, jakie Polska uzyskała poprzez integracje z Unią Europejską w maju 2004 roku są następujące:
W sferze politycznej (Polska po wstąpieniu do Unii Europejskiej odgrywa w niej znaczącą rolę. Wynika to z wielkości oraz potencjału naszego kraju; Polska ma swoich przedstawicieli w Parlamencie Europejskim i w Komisji Europejskiej; Zwiększyła się organizacja współpracy między krajami członkowskimi; W Unii Polska jest bezpieczniejsza; Granice kraju są lepiej strzeżone; lepiej pracują sądy, skuteczniej jest zwalczana przestępczość międzynarodowa i korupcja; Unia zapewnia też Polsce bezpieczeństwo zewnętrzne)
W sferze gospodarczej (Likwidację barier celnych na zachodniej i południowej granicy; tempo rozwoju gospodarczego w Polsce zaraz po naszym wstąpieniu do UE wyniosło 3,9%; Małe i średnie firmy mogą się starać o finansowe wsparcie z unijnego budżetu; modernizacja rolnictwa oraz ochrona dochodów rolników; polskie rolnictwo jest nowocześniejsze, a więc bardziej konkurencyjne na rynkach światowych; po przystąpieniu do UE Polska otrzymuje, co roku kilka miliardów Euro pomocy przeznaczonej m.in. na poprawę stanu dróg, ochronę środowiska budowę oczyszczalni ścieków, mostów, walkę z bezrobociem, szkolenia pracowników; Polska gospodarka jest już zintegrowana z unijną, większość zmian już się dokonała dla tego nie zaskoczyły nas gwałtowne wzrosty cen, które to były przepowiadane przed 2004 rokiem)
W sferze społecznej(W Unii możemy zatrudniać się legalnie. Mamy też zapewnioną opiekę zdrowotną w razie nagłego wypadku; Szkolenia dla bezrobotnych i przekwalifikowywania, pośrednictwo w poszukiwaniu pracy, tworzenie ośrodków opieki nad dziećmi by kobiet mogły podejmować pracę. Polska może liczyć na ponad miliard Euro rocznie na ten cel; Kilka tysięcy miejsc pracy dla Polaków w instytucjach europejskich; Do studiowania za granicą wystarcza polska matura; Możliwość swobodnego podróżowania bez barier celnych)
Koszty, jakie Polska poniosła poprzez integracje z Unią Europejską w maju 2004 roku są następujące:
Ogromne koszty, jakie Polska poniosła poprzez dostosowanie i przekształcenie gospodarki do norm Unii Europejskiej
Zwiększenie standardów wraz z wstąpieniem do UE w ochronie środowiska, gospodarce itp.
Emigracja ludności, która w Polsce spowodowała brak lekarzy i pielęgniarek i zmusiła Polaków do zatrudniania na te stanowiska obcokrajowców za wschodniej granicy
Polska mimo tego, że otrzymuje od UE dotacje i środki finansowe na różne cele nie potrafi z nich w odpowiedni sposób korzystać, ponieważ ludzie na stanowiskach nie zostali odpowiednio przeszkoleni w tych celach.
Podsumowując należy zauważyć, iż Polska jest cały czas początkującym członkiem Unii Europejskiej i wiele mechanizmów wpływających na optymalne wykorzystanie tego faktu znajduje się cały czas na etapie rozruchu. Sporo przemian jest nadal przed nami, a jakość ich efektu zależy wyłącznie od Polski. Mamy pozytywne schematy i wzorce udostępnione przez Unię Europejską - wystarczy tylko umiejętnie z nich skorzystać.
BIBLIOGRAFIA
Encyklopedia PWN
Internet.
3