Korzyści i szanse

związane z

przystąpieniem

Polski do strefy

euro.

Korzyści wynikające z

członkostwa Polski w strefie

euro dzieli się na:

• bezpośrednie

- odczuwalne w krótkim okresie, następują

niemal automatycznie w wyniku zastąpienia złotego przez euro

oraz mają trwały i kumulujący się w czasie charakter

• pośrednie

- mogą potencjalnie wystąpić w perspektywie średnio

- i długookresowej, mają przede wszystkim charakter warunkowy

dlatego też analizowane są w kategorii szans. Ich realizacja jest

bowiem uzależniona od właściwego wykorzystania korzyści

bezpośrednich, jakości polityki makroekonomicznej prowadzonej

na drodze do i wewnątrz strefy euro, jak i zdolności adaptacyjnych

polskich podmiotów.

Teoria ekonomii oraz doświadczenia państw członkowskich strefy

euro sugerują, że korzyści bezpośrednie mogą przełożyć się na

korzyści typu pośredniego, wyraźniej odczuwane dopiero w

średnim i długim okresie.

Bezpośrednie korzyści

przyjęcia euro

Redukcja ryzyka kursowego

i kosztów transakcyjnych

• Ryzyko kursowe stanowi jeden z czynników

zwiększających niepewność podejmowania decyzji
gospodarczych, co wpływa na wzrost kosztów
działalności podmiotów oraz naraża je na straty.

• Ryzyko kursowe zachodzi w odniesieniu do zmian

kursu (różnic kursowych) miedzy momentem
powstania należności lub zobowiązania a
momentem jego rozliczenia (ryzyko
transakcyjne), bądź zmian między momentem
powstania należności lub zobowiązania a
momentem sporządzania bilansu (ryzyko
translacyjne)

Wprowadzenie euro prowadzi

do zniesienia kursu

wymiany złotego na euro,

trwale eliminuje ryzyko

kursowe w transakcjach

rozliczanych w euro, a zarazem

powoduje ograniczenie

kosztów transakcyjnych.

Wynikające z tego korzyści

mogą obejmować m.in.:

• obniżenie kosztów działalności gospodarczej w

wyniku redukcji kosztów transakcyjnych;

• poprawę jakości oszacowań rentowności

przedsięwzięć inwestycyjnych w wyniku eliminacji

niepewności związanej ze zmiennością kursu

walutowego;

• wzrost przejrzystości i porównywalności cen w

wymiarze międzynarodowym;

• poprawę pozycji międzynarodowej Polski jako

partnera handlowego w wyniku zastąpienia złotego

przez walutę o znaczeniu międzynarodowym, może

też pozytywnie wpłynąć na wiarygodność Polski w

wymianie handlowej także z partnerami handlowymi

spoza strefy euro. Tym samym przyjęcie euro kreuje

handel nie tylko pomiędzy krajami strefy euro, ale

także z krajami trzecimi.

• Z punktu widzenia gospodarstw domowych

najbardziej odczuwalną zmianą będzie brak

konieczności wymiany walut (oraz ponoszenia opłat

z tego tytułu- prowizja dla banków czy kantorów),

jak również przeliczania cen wyrażonych w euro na

złote.

• Dla przedsiębiorstw korzyściami będą niższe

koszty działalności gospodarczej, możliwość

skuteczniejszego planowania inwestycji (większa

pewność rachunku ekonomicznego w związku z

eliminacją zmienności kursu walutowego) i

łatwiejsze prowadzenie księgowości. Powinno to

stymulować wzrost aktywności inwestycyjnej

oraz prowadzić do napływu kapitału i poprawy jego

alokacji, także w postaci bezpośrednich inwestycji

zagranicznych.

Wzrost stabilności i wiarygodności

makroekonomicznej

• Stabilność i wiarygodność makroekonomiczna mają

podstawowe znaczenie dla gospodarki, gdyż wpływają

na możliwości i chęci podejmowania przez inwestorów

decyzji inwestycyjnych, decydują o alokacji zasobów

gospodarczych i wpływają na tempo wzrostu

gospodarczego

• Przyjęcie euro może spowodować wzrost

wiarygodności ekonomicznej Polski. Nasz kraj, który

sporo inwestuje, notuje deficyt na rachunku obrotów

bieżących. Powoduje to konieczność zadłużania się za

granicą. Jednak im wyższy deficyt, tym większe ryzyko,

że pożyczkodawcy wstrzymają swoje kredyty, co może

wpędzić gospodarkę w kłopoty.

RATING

• Skalę ryzyka odzwierciedlają oceny wystawiane krajom przez agencje ratingowe.

• Rating to niezależna i obiektywna ocena ryzyka kredytowego podmiotu

zaciągającego dług na rynku, czyli opinia na temat możliwości obsługi zobowiązań

zaciąganych przez dany podmiot. Analitycy NBP zwracają uwagę, że po przyjęciu

euro podniesione zostały ratingi Cypru oraz Malty. I mimo że obecne oceny

wiarygodności Polski nie są złe - gdyż wyższe mają tylko Czechy - to jednak

wszystkie kraje euro mają wyższe oceny.

• Podejmując decyzje inwestycyjne, inwestorzy w dużym stopniu kierują się oceną

ryzyka

makroekonomicznego dokonywaną przez agencje ratingowe. Kraj o niskim ryzyku

makroekonomicznym postrzegają jako atrakcyjniejszy.

• Obecna międzynarodowa pozycja Polski jest wysoka. Według Moody’s

długoterminowy

rating Polski wynosi A2, co oznacza bardzo wysoka zdolność do wywiązywania się

z podjętych zobowiązań.

• Przystąpienie Polski do strefy euro może wpłynąć na spadek ryzyka

makroekonomicznego i tym samym na wzrost ratingu, co pokazują

doświadczenia innych krajów.

• Przedstawiciele Fitch, Moody’s i Standard and Poor’s oceniają, że po przystąpieniu
Polski do strefy euro rating naszego kraju wzrośnie. Jednocześnie podkreślają, ze

zakres zmian będzie zależny od skali reform strukturalnych przeprowadzonych

jeszcze przed przystąpieniem do strefy euro, w szczególności od reformy finansów

publicznych, jak również od skali zmniejszenia deficytu strukturalnego i

zadłużenia.

Spadek stóp procentowych

• Wysoki poziom stóp procentowych może

stanowić barierę aktywności inwestycyjnej

i ograniczać dostępność kredytu.
• Wraz z wprowadzeniem euro oczekuje się

spadku nominalnych stóp procentowych w

wyniku przejęcia przez EBC obowiązku

wyznaczania i utrzymywania oficjalnych

stóp procentowych oraz – w konsekwencji

– redukcji premii za ryzyko kursowe

(tj. kosztu pożyczania pieniędzy)

• Spadek nominalnych stóp procentowych w

wyniku wprowadzenia euro może skutkować

obniżeniem kosztu pozyskania kapitału dla

gospodarstw domowych, przedsiębiorstw, jak również

dla państwa.

• Z perspektywy gospodarstw domowych, niższe

stopy procentowe powinny zwiększyć dostępność i

atrakcyjność kredytu, co może pozwolić na obniżenie

kosztu konsumpcji.

• W przypadku przedsiębiorstw niższy koszt

finansowania (w połączeniu z oczekiwanym

napływem kapitału) może przyczynić się do

akumulacji kapitału i rozszerzenia działalności

inwestycyjnej, także na skutek pogłębienia rynków

finansowych oraz pełniejszej integracji rynku

polskiego z rynkiem europejskim.

• Wzrost wiarygodności makroekonomicznej oraz

spadek premii za ryzyko mogą spowodować

redukcję kosztu obsługi papierów dłużnych, w

tym zadłużenia emitowanego przez rząd.

SZANSE

Szybszy rozwój handlu

zagranicznego

• Handel zagraniczny jest jednym z najsilniejszych

potencjalnych kanałów konwergencji gospodarczej

w skali świata

• Handel i często towarzyszące mu inwestycje

bezpośrednie zapewniają transfer wiedzy oraz

zasobów niematerialnych na skutek efektów

uczenia się i naśladownictwa.

• Intensyfikacja wymiany handlowej jest

uważana za jeden z najważniejszych skutków

przyjęcia wspólnej waluty. Wzrost handlu

zagranicznego może nastąpić w wyniku redukcji

kosztów transakcyjnych, likwidacji ryzyka wahań

nominalnego kursu walutowego, a także wzrostu

ogólnej stabilności makroekonomicznej.

Z punktu widzenia Polski istotnymi pozytywnymi skutkami wzrostu
wymiany handlowej, spodziewanymi po przystąpieniu do strefy
euro, mogą być:

• efektywniejsze wykorzystanie czynników

produkcji związane ze specjalizacją i
zwiększeniem skali produkcji,

• napływ nowych technologii,

• wzrost inwestycji komplementarnych w

stosunku do produkcji eksportowej.

• Badania, przeprowadzane na zlecenie banku centralnego,

wskazują, że pozytywne efekty przyjęcia euro dla handlu

zagranicznego będą wyraźne. W zależności od badań i

przyjętych metodologii szacuje się, że wzrost eksportu może

wynieść w krótkim terminie nawet 27 proc. (a cała wymiana

handlowa wzrośnie o 20 proc.). Z kolei inne badania mówią,

że po krótkim okresie spadku eksportu zacznie się on szybko

powiększać i w rezultacie będzie aż o 13 proc. większy, niż

gdybyśmy euro nie przyjęli. Wzrośnie też import - o 9-11

proc., niż gdyby euro nie było.

• O tym, zdecydują także same firmy. Okazuje się, że o ile

firmy małe, średnie i duże mają wyższą wydajność, niż

wynosi średnia unijna, o tyle mikrofilmy oraz te

zatrudniające do dziewięciu osób notują niższą wydajność.

Na dodatek polskie małe firmy relatywnie rzadko czerpią

korzyści z eksportu. Od tego, czy uda się zwiększyć

wydajność w najmniejszych przedsiębiorstwach i czy w

większym stopniu nastawią się one na produkcję

eksportową, będzie zależeć, jak ostatecznie będzie

wyglądać rozwój handlu zagranicznego.

Najważniejsze mikroekonomiczne

uwarunkowania wpływu euro na

wymianę handlowa to:

• nastawienie polskich przedsiębiorców

do działania w warunkach unii
walutowej,

• konkurencyjność i innowacyjność

przedsiębiorstw.

Wzrost inwestycji

• O tym, jak będzie kształtować się handel

zagraniczny Polski po przyjęciu euro, zdecydują

m.in. inwestycje. Jak wynika z raportu NBP,

wynikające z akcesji obniżenie stóp procentowych

powinno zwiększyć inwestycje finansowane ze

środków krajowych.

• Innym źródłem finansowania rozwoju gospodarki

będą także zagraniczne inwestycje

bezpośrednie. Te też powinny wzrosnąć, jednak

dużo zależy m.in. od tego, jak kraj radzi sobie z

przyjmowaniem inwestycji. Tymczasem niskie

pozycje Polski w rankingach atrakcyjności dla

inwestorów pokazują, że z tym nie jest najlepiej.

Główne kanały wpływu przyjęcia wspólnej

waluty na strumień inwestycji krajowych i

zagranicznych:

• Kanał stóp procentowych - niższa stopa oprocentowania

kredytów zwiększa poziom inwestycji. Niższy koszt ich

finansowania sprawia bowiem, że potencjalnie więcej projektów

jest bardziej atrakcyjnych.

• Kanał aktywów finansowych - zmiany wartości kapitału

przedsiębiorstw wpływają na zmiany wartości majątku, a wiec

również na koszt pozyskania kapitału udziałowego (akcji i

udziałów).

• Kanał stabilności makroekonomicznej - dzięki niemu

podmioty funkcjonują w stabilniejszym otoczeniu i mogą planować

przedsięwzięcia inwestycyjne. Na stabilność makroekonomiczną

składają się:

– stabilność cen,
– stabilność i przewidywalność polityki fiskalnej,
– stabilność regulacyjna.

• Dostęp do większego rynku i obszaru walutowego -

obecność w strefie euro powinna skłaniać firmy do zmiany

perspektywy konkurowania z krajowej na europejską. Wynika to

zarówno z większej presji konkurencyjnej jak i większej

przejrzystości cen.

• Dzięki niższemu kosztowi kapitału i

łatwiejszemu dostępowi do

zagranicznych oszczędności koszty

inwestycji napotykane przez polskie

przedsiębiorstwa zmaleją, ale wzrost

inwestycji nie musi nastąpić

automatycznie.

Duże znaczenie będą miały

konkurencyjność polskich

przedsiębiorstw oraz zyskowność

możliwych do zrealizowania projektów

inwestycyjnych.

Wzrost BIZ

• Szczególne znaczenie dla Polski po

wejściu do strefy euro może mieć wzrost

bezpośrednich inwestycji zagranicznych.

Wiążą się z nimi bowiem napływ nowych

technologii, efektywniejszych technik

zarządzania oraz wzrost konkurencji.

Czynniki te mogą istotnie przyczynić się

do zwiększenia wydajności pracy i

przyspieszenia tempa wzrostu

gospodarczego w dłuższym okresie.

• Jednak skala wzrostu gospodarczego oraz pozytywny

wpływ BIZ na poprawę zaawansowania

technologicznego polskiej gospodarki będą zależeć od

zdolności do absorpcji tych inwestycji towarzyszącego

im napływu technologii.

• Na zdolności do absorpcji składają się przede

wszystkim:

• klimat inwestycyjny i otoczenie biznesu,
• kapitał ludzki, rozumiany jako wykształcenie i

umiejętności pracowników,

• innowacyjność przedsiębiorstw w kraju

przyjmującym inwestycje.

Pod względem łatwości prowadzenia biznesu (w

rankingu Doing Business) Polska znalazła się na

przedostatnim miejscu wśród wszystkich krajów

Unii Europejskiej (wyprzedziła tylko Grecję).

Szczególnie niekorzystnie została oceniona w

takich kategoriach, jak: pozwolenia i licencje,

rozpoczynanie działalności czy kwestie podatkowe.

• Polski system szkolnictwa na każdym etapie jest wciąż słabo

przystosowany do potrzeb gospodarki opartej na wiedzy. Wpływa

to na zasób kapitału ludzkiego, niezbędnego do absorpcji nowych

technologii. Polska charakteryzuje się niskim współczynnikiem

partycypacji dzieci we wczesnej edukacji, niskim poziomem

innowacyjności uczelni wyższych i mała użytecznością wyższego

wykształcenia Jedną ze słabo wykorzystywanych możliwości, która

daje Polsce integracja europejska, jest uczestnictwo polskiej

młodzieży w kształceniu zagranicznym.

Integracja, rozwój i

stabilność rynków

finansowych

Integracja finansowa powinna sprzyjać wzrostowi

gospodarczemu na skutek pełniejszej realizacji

funkcji transformacji, alokacji, ochrony przed

ryzykiem oraz funkcji nadzorczych. Zmniejszając

zależność gospodarek słabiej rozwiniętych od

krajowych zasobów oszczędności oraz stymulując

inwestycje i transfer technologii, rynki finansowe

sprzyjają konwergencji dochodów per capita.

Wspólna waluta przyspieszy rozwój polskiego

rynku finansowego - między innymi dzięki

spadkowi kosztów transakcyjnych i premii za

ryzyko.

• Osiągnięcie bezpośrednich korzyści, związanych z

przyspieszeniem rozwoju rynku finansowego w wyniku

ściślejszej integracji finansowej, w długim okresie

stwarza szanse na istotną poprawę warunków

funkcjonowania przedsiębiorstw oraz przyspieszenie

tempa wzrostu gospodarczego.

• Integracja finansowa oznacza łatwiejszy dostęp

polskich podmiotów do rynku europejskiego, a także

łatwiejszy dostęp podmiotów zagranicznych do rynku

polskiego.

• W wyniku zaostrzenia konkurencji zwiększy się zakres

oraz poprawi jakość usług świadczonych przez

działających w kraju pośredników finansowych.

Poprawy dostępności usług finansowych oczekuje się

przede wszystkim w sektorze małych i średnich

przedsiębiorstw.

Wzrost konkurencji na rynku dóbr i

usług dzięki lepszej porównywalności cen

• Wzrost konkurencji przyczyni się do

lepszej alokacji pracy i kapitału oraz
zwiększenia presji na efektywne
wykorzystanie dostępnych zasobów, co
spowoduje wzrost wydajności.

• Zwiększona konkurencja zintensyfikuje

również proces wprowadzania innowacji i
najnowszych technologii, mających
podstawowe znaczenie dla długofalowego
wzrostu gospodarczego.

Wzrost PKB i dobrobytu

• Szybszy wzrost PKB

• Wszystkie te czynniki (eliminacja kosztów

transakcyjnych, wzrost przejrzystości cen oraz

eliminacja ryzyka kursowego) spowodują

przyspieszenie wzrostu PKB. O ile? Tu szacunki są

różne, w zależności od przyjętej metody badań.

Według jednej z nich euro podniesie poziom o ok.

7,5 proc. PKB, z czego większość zysków pojawi się

w najbliższych 10 latach. Dawałoby to więc o 0,7

proc. wyższy wzrost PKB niż w scenariuszu, w

którym wspólnej waluty nie przyjmujemy. Inne

badania szacują skalę korzyści na mniej, bo 1,5-2,5

proc. Jednak nawet taki szacunek oznacza, że

tempo wzrostu gospodarczego byłoby wyższe o ok.

0,2 proc., niż wówczas, gdybyśmy euro nie przyjęli.

Zawirowania na globalnych rynkach finansowych

mogą częściowo osłabić zdolność do czerpania

korzyści z integracji, zarówno w sferze rynków

finansowych, jak i gospodarce realnej.

Recesja u głównych partnerów handlowych,

ochrona

rynków wewnętrznych krajów członkowskich oraz
zmniejszenie skali otwartości gospodarek Polski

może

przekładać się na zmniejszenie korzyści

wynikających

z intensyfikacji handlu czy wzrostu inwestycji.

Korzyści z przystąpienia Polski do strefy euro

Przystąpienie Polski do strefy euro

Zniesienie kursu wymiany

Spadek ryzyka makroekonomicznego,

Integracja rynku finansowego,

Wzrost konkurencji

Eliminacja ryzyka

kursowego

Ożywienie wymiany

handlowej

Eliminacja kosztów

transakcyjnych

Spadek stóp

procentowych

Wzrost stopy inwestycji

Akumulacja kapitałów i wzrost wydajności czynników produkcji

Wzrost PKB per capita