Ze względu na źródło prawa regulujące powstanie spółek wyróżniamy:

a/ spółki osobowe i spółki kapitałowe

b/ spółki cywilne i spółki handlowe.

Formy prawno-organizacyjne przedsiębiorstw:

a/ przedsiębiorstwa jednoosobowego właściciela: * jest firmą osobową, musi w nazwie zawierać imię i nazwisko właściciela * źródłem działalności są Krajowy Rejestr Sądowy i Kodeks spółek handlowych * stanowi część składową majątku właściciela * nie ma osobowości prawnej * z chwilą wpisu do KRS-u otrzymują status kupca rejestrowego * odpowiada za zobowiązania całym majątkiem

b/ spółki osobowe: (spółki cywilne, spółki jawne, spółki partnerskie, spółki komandytowe, spółki komandytowo-akcyjne) * oparcie działalności spółek na pracy wspólników * osobista, solidarna odpowiedzialność majątkowa wspólników za zobowiązania spółki * wspólnota celów i majątku * trwałość składu osobowego wspólników od zawiązania do rozwiązania bądź likwidacji spółki * prawo i obowiązek współdziałania wszystkich wspólników dla osiągnięcia wspólnego celu i tym samym obowiązek lojalności wobec spółki * prawo każdego wspólnika do bezpośredniego prowadzenia i kontroli spraw spółki * równe prawa i obowiązki każdego wspólnika, nie ma możliwości zawiązania spółek osobowych przez jedną osobę * brak osobowości prawnej.

c/ spółki kapitałowe: ZOO, SA

d/ spółki mieszane, będące połączeniem spółek kapitałowych i osobowych,

e/ spółdzielnie * stanowi formę spółki co najmniej dziesięciu osób, jeżeli jej założycielami są osoby fizyczne, oraz trzech, jeżeli jej założycielami są osoby prawne * są tworzone na podstawie prawa spółdzielczego dla celów zarobkowych lub gospodarczych * jest dobrowolnym zrzeszeniem nie ograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym * ma osobowość prawną * przystąpienie do spółdzielni jest możliwe w każdej chwili * nie przewiduje żadnej minimalnej wysokości wkładu spółdzielcy,

f/ przedsiębiorstwa państwowe *jest jednostką gospodarczą wyodrębnioną w sposób formalny z gospodarki narodowej pod względem organizacyjnym, ekonomicznym i prawnym, *ma osobowość prawną,

Organami przedsiębiorstwa są: * ogólne zebranie pracowników * rada pracownicza * dyrektor przedsiębiorstwa.

Kodeks spółek handlowych ( K S H)

Krajowy Rejestr Sądowy - K R S składa się z trzech rejestrów:

1) rejestru przedsiębiorców,

2) rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej,

3) rejestru dłużników niewypłacalnych.

Rejestr jest jawny. Każdy ma prawo dostępu do danych zawartych w Rejestrze za pośrednictwem Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego.

Podmioty wpisane do Rejestru są zobowiązane umieszczać dane: *firmę lub nazwę *oznaczenie formy prawnej prowadzonej działalności *siedzibę i adres *numer w Rejestrze.

Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Mikroprzedsiębiorca

Wprowadzenie kategorii "mikroprzedsiębiorcy", którym jest przedsiębiorca, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.

Za małego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w poprzednim roku obrotowym: zatrudniał średniorocznie poniżej 50 pracowników, oraz osiągnął przychód netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nie przekraczający równowartości w złotych 7 mln ECU lub suma aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec poprzedniego roku obrotowego nie przekroczyła równowartości w złotych 5 mln ECU.

Za średniego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, nie będącego małym przedsiębiorcą, który w poprzednim roku obrotowym: zatrudniał średniorocznie poniżej 250 pracowników, oraz osiągnął przychód netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nie przekraczający równowartości w złotych 40 mln ECU lub suma aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec poprzedniego roku obrotowego nie przekroczyła równowartości w złotych 27 mln ECU.

Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Osoba fizyczna

Pojęcie osoby fizycznej odpowiada używanemu w języku potocznym pojęciu człowieka. Elementem istotnym dla oceny, czy osoba fizyczna może być przedsiębiorcą, jest zdolność do czynności prawnych tej osoby. Przedsiębiorcami, co do zasady, zostają osoby fizyczne pełnoletnie, które nie zostały ograniczone w swojej zdolności do czynności prawnych. Zdolność prawna to zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków. Z chwilą wpisania do ewidencji osoba fizyczna uzyskuje tym samym status przedsiębiorcy .

Spółka jawna

jest to spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą. Spółka jawna ma status przedsiębiorcy. Praktycznie stanowi odpowiednik spółki cywilnej. Główna różnica to subsydiarna odpowiedzialność wspólnika i obowiązek ujawnienia w nazwie co najmniej nazwiska (firmy) jednego ze wspólników.

Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, z uwzględnieniem przepisu, który mówi, że wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność wspólnika).

Podobnie jak w przypadku spółki cywilnej, w czasie trwania spółki żaden ze wspólników nie może domagać się podziału majątku wspólnego spółki, a roszczenie wspólnika spółki o wydanie należnej mu części tego majątku przysługuje wspólnikowi dopiero po likwidacji spółki lub wystąpieniu. Specyficznym uprawnieniem każdego ze wspólników spółki jawnej jest roszczenie o odsetki w wysokości 5 proc. w stosunku do udziału w kapitale spółki. Wspólnik ma prawo do corocznego otrzymywania tych odsetek.

Spółka partnerska

to spółka osobowa, utworzona przez wspólników zwanych partnerami, w celu wykorzystania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Firma tej spółki powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie, że chodzi o spółkę partnerską - "i partner";" i partnerzy"; "spółka partnerska" - oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce.

Wspólnik lub wspólnicy spółki partnerskiej mogą przyjąć w umowie nieograniczoną odpowiedzialność. Jednak ze względu na obciążenie zbyt dużym ryzykiem nieograniczonej odpowiedzialności solidarnej za błąd w sztuce każdego spośród partnerów  oraz osób zatrudnionych, a podległych kierownictwu współpartnerów, przyjęte zostało w K S H  wyłączenie odpowiedzialności partnera ( wspólnika ) w odniesieniu do zobowiązań spółki powstałych w związku z wykonywaniem wolnego zawodu przez pozostałych partnerów. Pozwala to elastycznie kształtować stosunki umowne między Partnerami o różnym potencjale (zawodowym i materialnym).

Spółka komandytowa

jako spółka osobowa ma na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki odpowiada co najmniej jeden wspólnik bez ograniczenia ( komplementariusz ), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika ( komandytariusza ) jest ograniczona. Komandytariuszem jest z reguły ten wspólnik, który finansuje przedsięwzięcie i odpowiada do wysokości sumy komandytowej, w praktyce najczęściej stanowiącej wartość wniesionego wkładu.

Spółka ta jest korzystną formą prowadzenia działalności, gdy jedni ze wspólników chcą ulokować kapitał w jakimś przedsięwzięciu i czerpać zeń korzyści, bez obawy o majątek osobisty, a pełną odpowiedzialność wobec wierzycieli przyjmują pozostali wspólnicy, prowadząc spółkę i ją reprezentując.

Zalety:

*Silna ochrona prawna *Możliwość korzystania z prostych zryczałtowanych form opodatkowania *Możliwość prowadzenia przedsiębiorstwa na większą skalę *Skala działalności jest nie ograniczona ilościowo

Wady:

*Pełna odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki *Koszty aktu notarialnego, wpisu do rejestru *Wymóg prowadzenia pełnej księgowości

Spółka komandytowo - akcyjna

jest to spółka osobowa, mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia za zobowiązania spółki wobec wierzycieli ( komplementariusz ), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem - a akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania.

Główną różnicą między spółką komandytową a komandytowo-akcyjną jest fakt nabywania kapitału przez emitowanie akcji. Poza tym wspólnicy pełnią rolę akcjonariuszy więc nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Ale spółka komandytowo- akcyjna wymaga posiadania kapitału na poziomie przynajmniej 50000 zł.

W sprawach nieuregulowanych w dziale dot. spółki komandytowo-akcyjnej, do spółki tej stosuje się:

a) w zakresie stosunku prawnego komplementariuszy zarówno między sobą, wobec wszystkich akcjonariuszy, jak i wobec osób trzecich, a także do wkładów tychże wspólników do spółki, z wyłączeniem wkładów na kapitał zakładowy, przepisy dotyczące spółki komandytowej,

b) w pozostałych sprawach odpowiednio przepisy dotyczące spółki akcyjnej, a w szczególności przepisy dotyczące kapitału zakładowego, wkładów akcjonariuszy, akcji, rady nadzorczej i walnego zgromadzenia.

Spółka z o.o.

to spółka kapitałowa, mająca na celu prowadzenie działalności w każdym celu prawnie dopuszczalnym, a nie tylko, jak dotychczas, w celu gospodarczym. Wynika z tego, że nie wszystkie spółki z o.o. będą przedsiębiorcami w rozumieniu prawa działalności gospodarczej. Zawiązać spółkę może jedna lub więcej osób. Wysokość minimalna kapitału zakładowego wynosi 50 tys. zł, a wysokość jednego udziału 500 zł.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością stanowi bez wątpienia dobry wybór dla osób zamierzających prowadzić działalność w większym rozmiarze. Umożliwia pozyskiwanie kapitału i nowych wspólników, wyłącza odpowiedzialność wspólników za zobowiązania, daje możliwość pełnej kontroli poczynań zarządu.

Do minusów posiadania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością można zaliczyć:

* posiadanie znacznych zasobów finansowych " na wejściu", wiąże się to z opłatami, jakie należy uiścić rejestrując spółkę (-koszt aktu notarialnego, który jest niezbędny w przypadku zawiązania sp. z o .o.; -podatek od czynności cywilno- prawnej, który wynosi ok. 1% od wartości kapitału zakładowego; wpis do rejestru handlowego w sądzie (ok. 1000zł), ogłoszenie wpisu w Monitorze Sądowym ( ok. 500zł), ogłoszenie wpisu w monitorze Gospodarczym (ok. 500zł)) oraz posiadanie wysokiego kapitału ( przynajmniej 50000zł);

* odpowiedzialność zarządu;

* prowadzenie skomplikowanej księgowości;

* rozliczanie finansowe w postaci CIT, ale wypłaty dla wspólników obciążone są zryczałtowanym 15% podatkiem;

Spółka akcyjna.

jest to właściwa spółka kapitałowa, której kapitał jest podzielony na akcje będące papierami wartościowymi. Kluczowe znaczenie w SA mają akcje, czyli udziały w spółce, o równej wartości nominalnej ( minimalna wysokość 1 zł ), tworzące łącznie kapitał zakładowy, którego minimum wynosi 500 tys. zł. 

Zalety

*łatwość kumulacji kapitału oraz proste metody pozyskiwania kapitałów w trakcie trwania *działalności poprzez emisję akcji, obligacji i innych instrumentów finansowych *brak odpowiedzialności akcjonariuszy za zobowiązania spółki *łatwe sprawdzenie wiarygodności spółki przez potencjalnych kontrahentów (jawność danych finansowych spółki)

Wady

*drogi, skomplikowany i czasochłonny proces rejestracji *duże wymagania formalne dotyczące działalności spółki *konieczność prowadzenia pełnej księgowości *konieczność zatrudniania specjalistycznej obsługi prawnej, finansowej i zarządczej *brak wpływu na działalność spółki przez mniejszych udziałowców

*skomplikowany proces likwidacji

Spółka cywilna

- to forma prowadzenia działalności gospodarczej, która umożliwia prowadzenie działalności nie przekraczającej 400 000 euro. Nie posiadają więc własnego majątku - wkłady wniesione przez wspólników, własność nieruchomości i innych praw majątkowych nabywanych przez wspólników stanowią majątek wspólny wspólników. Spółka cywilna nie jest zatem przedsiębiorstwem.

Zalety:

*Proste procedury prowadzenia *Prostotę złączenia zasobów kilku osób i ich pomysłów *W przypadku interesu rodzinnego taki rodzaj działalności gospodarczej jest idealny, gdyż poszczególni członkowie mają do siebie zaufanie i wnoszą coś, czego nie posiadają inne jednostki w rodzinie np. majątek czy umiejętności *Zaangażowanie wszystkich wspólników *Możliwość z korzystania z prostych zryczałtowanych podatków *Podatek od czynności cywilno-prawnych, który z tytułu umowy spółki wynosi 1% od wartości wkładu *Niedrogie koszta wpisu do ewidencji *Będąc wspólnikiem spółki można prowadzić książkę przychodów i rozchodów *Duża swoboda kształtowania postanowień umowy spółki *Możliwe wszystkie formy opodatkowania w zależności od działalności *Nieskomplikowany sposób likwidacji

Wady:

*Odpowiedzialność całym majątkiem osobistym za zobowiązania firmy *Zaangażowanie wszystkich wspólników w sprawy spółki, choć niektórzy sprawdzają się jedynie jako bierni dostarczyciele gotówki *Niemożliwość działania na większą skalę, czasami niekorzystne opodatkowanie od osób fizycznych *Konieczność rejestrowania się każdego wspólnika osobno i ujawniania w nazwie firmy nazwisk wszystkich wspólników *Ponieważ forma spółki cywilnej nie jest stosowana w państwach Unii Europejskiej, prędzej czy później zastąpi konieczność przekształcenia działalności na inną formę.

FIRMA KULTURA FIRMY

Kultura firmy dotyczy sposobu podejmowania w niej decyzji, jak również wynagradzania i sankcjonowania pracowników. Obejmuje również system komunikacji wewnątrz firmy oraz stopień tolerancji na sprzeciwy.

Czynniki kształtujące kulturę w firmie:

Czynniki ogólne: * wizja firmy *dominujące idee i wartości *silne osobowości i widoczne modele zachowań

*panujące normy i reguły *nieformalne kanały informacyjne.

Czynniki związane z pracą: *świadomość konieczności pracy by odnieść sukces *zdolność do podejmowania ryzyka, dobry system wynagrodzeń i sankcjonowania *energia, dynamizm, inicjatywa *inteligencja i wykształcenie *respekt do ludzi i pracowników za ich wkład w sukces firmy *głęboka świadomość faktu, że klient i jego potrzeby stoją u źródła sukcesu firmy.

Przejawy kultury firmy

Indywidualizm - kolektywizm - Kultura indywidualna w firmie powoduje, że pracownicy działają w interesie własnym i rodziny. Kultura kolektywna wiąże pracownika z grupą pracowniczą, z której nie jest łatwo się wyzwolić. Firma dba o potrzeby pracownika w zamian za lojalność.

Dystans władzy - określa skalę nierówności władzy w firmie, jej akceptację przez pracowników i to czy uważają ten stan za normalny.

Unikanie niepewności - określa stopień tolerancji pracowników na struktury niesolidne, niejasne i nieprzewidywalne sytuacje w firmie.

Męski - żeński - określa w jakim stopniu kultura firmy akceptuje kobiece zachowania pracowników, to jest respektuje małe, słabe i wolne. Generalnie męską kulturę w firmie charakteryzuje chęć sukcesu materialnego i duch podejmowania decyzji. Kulturę kobiecą charakteryzuje poszukiwanie jakości życia i zrozumienie dla słabości.

PRZYCZYNY KONFLIKTÓW

Obiektywnymi źródłami konfliktów są: *miejsce i charakter pracy *właściwości społeczno-demograficzne załogi *organizacją pracy *wyposażeniem technicznym zakładu i konkretnych stanowisk pracy *systemem wynagrodzeniem oraz innych bodźców ekonomicznych jak pozaekonomicznych.

Główne źródła konfliktów w organizacji kryją się w trzech sferach: w komunikacji, w strukturach organizacyjnych oraz w zachowaniach ludzkich. W pierwszych przypadkach konflikty powodowane są trudnościami semantycznymi, szumami informacyjnymi oraz nieporozumieniami. W drugim przypadku, przyczyn konfliktu należy szukać w rolach społecznych oraz dzieleniu i koordynowaniu działań jednostek i grup. W trzecim przypadku podłożem konfliktu stają się indywidualne idiosynkrazje oraz odmienne normy i wartości.

Osobowościowe uwarunkowania konfliktów

Kiedy mówimy o osobowościowych uwarunkowaniach lub źródłach konfliktów społecznych, mamy na myśli ten zespół czynników, które tkwią w: * ewidentnych wadach psychicznych *predyspozycjach psychicznych i cechach charakterologicznych * ukształtowanych w przyszłości, a więc w okresie przedkonfliktowym, postawach i nabytych doświadczeniach.

MARKETING

Marketing jest koncepcją podejścia do rynku i metodą jego kształtowania.

Marketing to przełożenie podstawowych zasad ekonomii na język pragmatycznego postępowania współczesnych przedsiębiorstw, działających w warunkach obfitości podaży, zasobności konsumentów i ostrej konkurencji.

Marketingowe podejście do rynku to wykreowanie produktu lub usługi, po cenie jaka będzie odpowiadała klientowi.

Wymusza to konieczność łącznego potraktowania przez firmę elementów rynkowych tj.: produktu, opakowania, ceny, aktywizacji sprzedaży, systemów sprzedaży

Marketing skoordynowany obecnie pełni funkcję kierowniczą w procesie decyzyjnym przedsiębiorstwa. Ma na celu dojście do klienta i pozostanie z nim w ścisłym kontakcie.

Współczesny marketing obejmuje: *Przestrzeń aktywności przedsiębiorstwa *Obszar decyzji klientów oraz gospodarstw domowych *Obszar funkcjonowania rynku

System marketingu - Pod pojęciem systemu rozumie się celowo określony zbiór elementów i zbiór sprzężeń między nimi, które wspólnie określają właściwość całego układu. Marketing jest układem sprzężonych ze sobą elementów, który działa na zasadzie funkcji celu jakim jest klient.

Podstawowymi elementami marketingu są: Produkt, Cena, Dystrybucja, Promocja.

Kombinacja tych elementów stanowi podstawę każdej działalności marketingowej i jest określana jako marketing-mix.

Produkt - całokształt spraw związanych z jego planowaniem i rozwojem, standaryzowaniem oraz ustaleniem asortymentu (marka i znak fabryczny, opakowanie, cena)

Cena - jej wielkość określa nie koszt wytworzenia produktu lecz możliwości nabywcze.

Dystrybucja - czynności związane z przesuwaniem produktu od producenta do konsumenta lub finalnego odbiorcy (transport, magazynowanie, konserwacja oraz sprzedaż)

Promocja - wszelkie sposoby komunikowania się z otoczeniem (dotarcie i nakłonienie odbiorcy do zakupu towaru).

Zastosowanie marketingu w działalności przedsiębiorstwa to przyjęcie następujących zasad:

1. Przedsiębiorstwo w swojej działalności uznaje kluczową role klienta.

2. Nie ma nowoczesnego marketingu bez badań rynku. Badania rynku stanowią podstawę planowania, podejmowania decyzji, bezpośredniego działania firmy.

3. Jako zasadę i konieczność uznaje się programowany proces innowacji, łącznie z zapewnieniem sprzyjającego klimatu.

4. Istotą działania marketingowego jest systemowe podejście do problemów rynku

5. Podstawową sprawą zarządzania marketingowego jest wypracowanie zintegrowanych systemów działania w osiągnięciu zarówno celów taktycznych, jak i strategicznych.

Niepewność rynku wymusza tworzenie podstaw decyzyjnych (minimalizacja ryzyka) poprzez:.

* badania marketingowe będące podstawą stworzenia systemów informacyjnych

* kreowanie i rozwój nowych produktów (rozszerzenie rynku i ekspansja firmy),

* śledzenie i kształtowanie potrzeb konsumentów (oddziaływanie na klienta)

postępowanie marketingowe zmierza do:

* akceptacji przez odbiorców-konsumentów działalności na rynku przedsiębiorstwa,

* ulokowania na rynku pożądanego wolumenu produktów,

* zwiększenie bądź utrzymanie swojego udziału na danym rynku,

* uzyskanie zysku zapewniającego pokrycie kosztów ekspansji przyszłej działalności.

FUNKCJE MARKETINGU

Funkcje gromadzenia informacji rynkowej sprowadzają się do gromadzenia danych i ich analizę poprzez: dwukierunkowy przepływ informacji rynkowej adresat-odbiorca, znajomość zachowań konsumenta, określenie opłacalnych stref działania i celów przedsiębiorstwa, znajomość rynku jako całości i szans firmy, znajomość pośredników i konkurentów.

Funkcje w dziedzinie obrotu towarowego związane są z: obsługą procesów kupna-sprzedaży, przesuwaniem dóbr od producenta do konsumenta, analizą dróg przebiegu towarów oraz instytucji (pośredników) z tym związanych, określenia odpowiedniej polityki i sposobów postępowania w stosunku do konsumenta (ustalenie potrzeb, wybór źródeł zakupu, uzgodnienie cen i formalnych warunków dostaw, kredyty).

Funkcje w dziedzinie zarządzania to wypracowanie zintegrowanych systemów działania w osiągnięciu celów zarówno bieżących, jak i długofalowych. Przedsiębiorstwo zorientowane marketingowo musi odkrywać i tworzyć nowe potrzeby.

Funkcje społeczne to stymulacja określonych życzeń i zachowań konsumentów oraz kreowanie ich nowych potrzeb. Wykorzystuje w tym celu wiedzę z dziedziny nauk społecznych, psychologię czy reklamę (zagrożenia dla społeczeństwa -ruch obrony konsumenta).

Funkcje naukowe polegają na tworzeniu, na podstawie praktyki, szeregu teorii wiążących aspekt ekonomiczny, organizacyjny, techniczny, socjologiczny, psychologiczny i inne w odniesieniu do działalności przedsiębiorstwa.

Zasadniczym celem działania marketingowego jest kreowanie klienta poprzez:

aktywizację sprzedaży, wymianę dóbr, wymianę usług.

Bądź obsługę strumieni: informacyjnych (obieg informacji),rzeczowych (przepływ towarów i usług), uprawnień do posiadania towarów i usług ( sprzedaż lub wypożyczenie)

RYNEK

Forma rynku decyduje o:

• pozycji przedsiębiorstwa na rynku oraz strukturze jego otoczenia,

• rodzaju ograniczeń napotykanych przez przedsiębiorstwo na rynku,

• zakresie sfery decyzyjnej przedsiębiorstwa,

• rodzaju orientacji, którymi kierują się przedsiębiorstwa a działaniach na rynku.

Monopol - brak otoczenia konkurencyjnego, orientacja popytowa. Nabywca ma jedynie alternatywę: kupić produkt u monopolisty lub zrezygnować z zakupu, kupić produkt dziś lub odłożyć zakup na przyszłość.

Oligopol - przedsiębiorstwo programuje swą działalność na podstawie pełnej orientacji rynkowej, przezwycięża ograniczenia popytowe.

Otoczenie konkurencyjne przedsiębiorstwa w warunkach oligopolu składa się z małej liczby konkurentów o dużej sile ekonomicznej. Przedsiębiorstwo w warunkach oligopolu kieruje się orientacją popytową i konkurencyjną i opracowuje: zintegrowany zbiór instrumentów i działań marketingowych, zbiór odmienny i lepszy niż koncepcja marketingu-mix opracowana przez konkurentów.

Polipol - przedsiębiorstwo prowadzi swą działalność w warunkach ograniczeń popytowych i aktywnej konkurencji. Otoczenie konkurencyjne przedsiębiorstwa w warunkach polipolu składa się z wielu drobnych konkurentów o małym udziale w rynku.

Marketing a przewaga konkurencyjna

Przewaga konkurencyjna to zwiększenie stopnia niezależności od konkurentów

Rodzaje przewagi konkurencyjnej

• Przewaga jakościowa (produkt, opakowanie, dystrybucja),

• Przewaga cenowa (instrumenty marketingu i działania marketingowe np. promocja)

• Przewaga informacyjna (oddziaływanie na klientów poprzez uświadomienie im o lepszej jakości, niższej ceny własnych produktów)

PRODUKT JAKO ELEMENT MARKETINGU

Produkt w ujęciu marketingowym oznacza to wszystko, co można zaoferować nabywcom do konsumpcji lub użytkowania

Produktem jest wszystko, co jest oferowane na rynku w celu zwrócenia uwagi, kupna, użytkowania lub konsumpcji i co może zaspokoić potrzebę lub pragnienie konsumenta.

Cechy składających się na wartość użytkową produktu (wg ich charakteru)

1. Cechy decydujące o wartości użytkowej materialnej (np. trwałość, niezawodność, bezpieczeństwo eksploatacji)

2. Cechy decydujące o wartości użytkowej emocjonalnej - określają oddziaływanie dobra czy usługi na psychikę użytkownika (np. zgodność z osobistymi zainteresowaniami, panująca moda, nakaz obyczaju)

Funkcje produktu: *funkcjonalność *wydajność *wygoda użytkowania *estetyka produktu

Produkt powinien: *Spełniać wymogi bezpieczeństwa życia i zdrowia człowieka *Mieć użyteczność społeczną w długich okresach *Spełniać zasadę ekonomiczności działania

KLASYFIKACJA PRODUKTÓW

Wg skali oferty: *Produkty globalne (pozwalają na uzyskanie korzyści skali produkcji) *Produkty lokalne

Wg wzajemnych relacji: *Produkty substytucyjne (istnienie substytutów może zagrozić sprzedaży produktów firmy)

*Produkty komplementarne (istnienie produktów komplementarnych może stanowić bodziec dla rozwoju przedsiębiorstwa w ramach strategii dywersyfikacji lub integracji)

Wg przeznaczenia produktów: *Produkty konsumpcyjne, zaspokajające potrzeby jednostek i grup nabywców i/lub gospodarstw domowych *Produkty zaopatrzeniowe (przemysłowe) nabywane przez przedsiębiorstwa celem wytworzenia innych dóbr

KLASYFIKACJA PRODUKTÓW KONSUMPCYJNYCH

Wg cech charakterystycznych produktu (trwałość, materialność) *Dobra trwałego użytku *Dobra nietrwałe *Usługi

Wg skali potrzeb: *Produkty podstawowe *Produkty wyższego rzędu *Produkty luksusowe

Wg zachowań konsumentów w procesie zakupu: *Dobra wygodnego zakupu *Dobra wybieralne (okresowego zakupu) *Dobra specjalne (luksusowe) *Dobra nie postrzegane — nieznane nabywcy lub znane, lecz nie brane pod uwagę jako cel zakupu

KLASYFIKACJA PRODUKTÓW PRZEMYSŁOWYCH

Wg sposobu wykorzystywania i oceniania przez nabywców: *Dobra inwestycyjne *Produkty wyposażenia dodatkowego *Surowce *Materiały *Półprodukty *Produkty zaopatrzeniowe *Usługi profesjonalne

CYKL ŻYCIA PRODUKTU

- Jest odmienny dla różnych produktów

- Cykle życia produktów ulegają skracaniu wskutek rozwijania się nauki i techniki, wymiany międzynarodowej, społecznej zamożności oraz coraz szerszego przepływu informacji

- Tempo pojawienia się wynalazków oraz szybkość ich przekształcania w realne dobra i usługi

- Chłonność rynku, determinowana nawykami, otwartością na zmiany i zamożnością konsumentów

WYKORZYSTYWANIE KONCEPCJI CYKLU ŻYCIA DLA DECYZJI RYNKOWYCH PRZEDSIĘBIORSTWA

FAZA WPROWADZANIA PRODUKTU NA RYNEK

1. Rozpoczyna się w momencie skierowania produktu do sprzedaży

2. Sprzedaż rośnie wolno, ponieważ produkt nie jest jeszcze znany użytkownikom

3. Ponieważ oferowane dobra nie pojawiały się wcześniej w sprzedaży, w fazie tej istnieje popyt pierwotny

4. Nabywcami są pionierzy o skłonności do ryzyka i przygody, posiadający relatywnie wysokie dochody

5. Jednostkowe koszty produkcji i sprzedaży są bardzo wysokie

6. Celem promocji jest informowanie potencjalnych konsumentów o pojawieniu się produktu na rynku i jego cechach użytkowych (tzw. reklama wprowadzająca)

7. Dystrybucja ogranicza się jedynie do celowo wybranych sklepów (tzw. dystrybucja selektywna)

8. Wskutek nieustabilizowanych preferencji konsumentów udział produktu w rynku jest zmienny

FAZA WZROSTU SPRZEDAŻY PRODUKTU

1. Wiedza o produkcie upowszechnia się dzięki promocji oraz informacjom pierwszych nabywców

2. Sprzedaż zaczyna szybko wzrastać, na rynku pojawiają się zwolennicy nowości

3. W końcowej fazie wzrostu i we wczesnym stadium dojrzałości dołącza do nich wczesna większość

4. Produkt trafia do nowych systemów dystrybucji. Jego udział w rynku rośnie

5. Reklama i inne środki eksponują głównie wyższość marki

6. Wzrost zysku wskutek wzrostu sprzedaży oraz zmniejszenia jednostkowych kosztów produkcji i promocji

7. Ceny i marże utrzymują się na poprzednim (wysokim) poziomie

8. Konkurenci mogą już wkraczać na rynek, ale ich łączna podaż jest jeszcze niewielka

FAZA DOJRZAŁOŚCI PRODUKTU

1. Większość potencjalnych nabywców staje się użytkownikami produktu

2. Pojawia się tzw. późna większość

3. Na rynku powtórnie pojawiają się nabywcy, którzy najwcześniej stali się użytkownikami produktu

4. Sprzedaż rośnie coraz wolniej, później się stabilizuje, a pod koniec nieznacznie zaczyna spadać

5. Jednostkowe koszty wytwarzania i marketingu są najniższe i ustabilizowane

6. Cena stabilizuje się na poziomie równowagi z tendencją do obniżki pod koniec fazy

7. Przedłużenie żywotności produktu zależy od wytwórcy, który może modyfikować produkt w zakresie jakości, cech użytkowych i wyglądu zewnętrznego

8. Ponieważ produkt jest już znany odbiorcom, promocja utrwala tylko jego rynkowy wizerunek

9. Na rynku działają liczni konkurenci

FAZA SPADKU SPRZEDAŻY PRODUKTU

1. Następuje coraz silniejszy spadek sprzedaży aż do jej całkowitego zaniku

2. Wytwórcy ograniczają produkcję, a uczestnicy dystrybucji usiłują jak najszybciej pozbyć się zapasów

3. Część firm wycofuje się z rynku czy jego segmentów

4. Produkt nie musi starzeć się na wszystkich rynkach.

CYKL ŻYCIA PRODUKTU A ROZWÓJ FIRMY

1. Wprowadzając pierwszy produkt na rynek (produkt A), firma osiąga coraz wyższy poziom sprzedaży oraz zysków w miarę przechodzenia produktu z fazy wprowadzania do fazy wzrostu

2. Pod koniec fazy wzrostu, w której przedsiębiorstwo ma dużą rentowność wynikającą ze skali sprzedaży i malejących kosztów, celowe jest wprowadzenie na rynek nowego produktu (produkt B)

3. Faza wprowadzania produktu B, wymagająca dużych nakładów, jest zasilana przychodami ze sprzedaży produktu A, przechodzącego z fazy wzrostu do fazy dojrzałości.

4. Kiedy produkt A wchodzi w fazę dojrzałości i wymaga wyższych kosztów promocji, produkt B znajduje się już w fazie wzrostu, zapewniając firmie wysoką sprzedaż i profity.

5. Aby utrzymać wysoką dynamikę rozwoju firmy, konieczne byłoby wprowadzenie na rynek produktu trzeciego, wtedy gdy produkt B jest w fazie wzrostu.

CENA JAKO ELEMENT MARKETINGU

Cena jest pieniężnym wyrażeniem wartości produktu i stanowi immanentną cechę każdej transakcji rynkowej.

Cena produktu określa popyt, przesądza o konkurencyjności danego produktu i pozycji firmy w danym segmencie rynku.

W teorii ekonomii, cena to wartość towaru wyrażona w pieniądzu.

W ujęciu marketingowym, cena to wartość przedmiotu transakcji rynkowej (produktu), zgodna z oczekiwaniami kupującego i sprzedającego, określana najczęściej w ujęciu monetarnym

Rola sprzedającego i kupującego w ustalaniu ceny:

1. Kupujący płaci cenę za nabycie prawa własności (użytkowania) do towaru lub korzystanie z usług (Nabywcy różnią się co do oceny wartości produktu)

2. Cena będąc wydatkiem dla nabywcy jest równocześnie źródłem przychodów sprzedawcy (decyduje o stopniu pokrycia kosztów produkcji)

3. Ostateczna cena transakcji jest wypadkową oczekiwań obu stron transakcji

ROLA I MIEJSCE CEN W MARKETINGU MIX

Cena w marketingu mix:

1. Jest zmienną zależną od innych elementów marketingu mix

2. Decyzje w zakresie produktu, dystrybucji i promocji wywierają bezpośredni wpływ na cenę

3. Cena jako instrument marketingu generuje dochody i zyski firm

Kategorie wzajemnych powiązań lub interakcji między instrumentami marketingu mix

1. Kategoria spójności - logiczne dopasowanie

2. Kategoria integracji - harmonijne współdziałanie instrumentów marketingu

3. Kategoria dźwigni - używanie każdego elementu do najkorzystniejszego wspierania całej kompozycji (rabat-reklama)

Związek między produktem a ceną

1. Przejawia się we wpływie cech funkcjonalno-użytkowych produktu na poziom cen

2. Uznanie przez klientów wysokości cen jako wyznacznika jakości produktu na zasadzie: niska cena - niska jakość, wysoka cena - wysoka jakość

3. Cena tym silniej wpływa na percepcję jakości produktu im mniej informacji o produkcie ma konsument, im większe trudności napotyka w ocenie jakości, oraz im większa jest presja społeczna na wybór danej marki produktu

4.O poziomie cen decyduje m.in. charakter produktu (czy jest to produkt nowy czy długo pozostający na rynku), jego przeznaczenie (dla jednego czy wielu segmentów rynku), niepowtarzalność itp.

Zależność ceny od fazy cyklu życia produktu

- Ceny wyższe w momencie wejścia produktu na rynek, niższe w fazie dojrzałości i nasycenia

- Czynnikiem umożliwiającym zachowanie okr. poziomu ceny jest próba przedłużenia cyklu życia poprzez np. rozpoczęcie sprzedaży produktu na innych segmentach rynku

Związek między dystrybucją a ceną

- Stanowiące składnik ceny koszty sprzedaży zależą od tego przez ile i jakich ogniw będzie przechodził produkt od wytwórcy do ostatecznego odbiorcy (marże)

- Wzrost ceny wiąże się z przejściem produktu do kanałów dystrybucji selektywnej lub wyłącznej

- Spadek ceny wiąże się z przesunięciem produktu z dystrybucji selektywnej lub wyłącznej do dystrybucji masowej

Związek między promocją a ceną

- Cena jest instrumentem kreowania wizerunku przedsiębiorstwa i marki jego produktów

- Intensywna kampania promocyjna prowadzi do wzrostu cen

- Cena może stanowić przedmiot promocji

FUNKCJE CEN

1. Funkcje cen związane z zyskiem: *Maksymalizacja zysku w krótkim okresie *Maksymalizacja zysku w długim okresie *Pożądana stopa zwrotu od poniesionych nakładów kapitałowych

- Zysk jest określony jako pewien procent poniesionych wydatków.

- Ten cel stosują firmy posiadające silną pozycję na rynku, ustalające ceny niezależnie od konkurentów.

- Odmianą tej funkcji jest określenie zysku na jednostkę sprzedaży.

Zasady realizacji pożądanego zysku

- Zasada niska cena, wysoki obrót

- Zasada wysoka cena, niski obrót

2. Funkcje cen związane ze sprzedażą

- Nasycenie chłonnego rynku

- Wyższy zysk poprzez sprzedaż większej ilości produktów po relatywnie niskich cenach

- Lepsze wykorzystanie zdolności produkcyjnych, w celu obniżenia jednostkowego kosztu własnego sprzedaży produktu

3. Funkcje cen związane z pozycją względem konkurencji

Stabilizacja cen (zachowanie status quo)

- Przedsiębiorstwo oferuje produkty po cenach średnich lub zbliżonych do najbliższych konkurentów.

- Tego rodzaju polityka jest powszechna, gdy sprzedaż całkowita produktu na rynku nie wzrasta lub gdy przedsiębiorstwo decyduje się na konkurencję pozacenową.

Przetrwanie

- Cena produktu jest ustalana na granicy kosztów działalności, z możliwością uzyskania zysku, pozwalającego producentowi uniknąć upadłości

- Przedsiębiorstwa działające w warunkach ostrej konkurencji, czy też recesji, gdy występuje spadek dochodów i wzrost zapasów, mogą celowo obniżać ceny, by utrzymać płynność finansową

Agresywne zmiany cen

- Stosowane są w odniesieniu do produktów, które znajdują się we wczesnych fazach cyklu życia

- Stosowane na rynkach, których pojemność ciągle wzrasta - istnieje możliwość zdobycia znacznego w nich udziału

- W tym celu wprowadza się wysokie obniżki cen, dążąc do zdobycia przewagi nad konkurentami (w skrajnym przypadku aż do całkowitego wyeliminowania z rynku)

- Jest to najostrzejsza forma konkurencji

4. Funkcje cen związane z imagem firmy

- Cena produktu wpływa na postrzeganie jakości oferty przez nabywców

- Przedsiębiorstwo może budować image swojej oferty jako taniej, stosując niskie ceny (image taniej marki)

- Wysoka cena może być narzędziem osiągnięcia wizerunku prestiżu

7

---