RESOCJALIZACJA I POJĘCIA Z NIĄ ZWIĄZANE

Socjalizacja - normy i zasady przyjęte przez społeczeństwo. Proces przyswajania przed jednostkę wiedzy, umiejętności i dyspozycji czyniących ją zdolną do funkcjonowania w społeczeństwie. Oddziaływania ze strony środowiska zmierzają do przekazania jednostce wzorców zachowań, norm, wartości oraz zdolności do samodzielnego utrzymania się i wykonywania określonych ról społecznych (dotyczy to osób, które chcą coś robić; jest to proces ciągły, który nadal trwa i w którym powinniśmy uczestniczyć).

Proces socjalizacji - przebiega jednokierunkowo. Jednostka jako bierny przedmiot jest cały czas kształtowana przez otoczenie.

Socjalizacja jest idealna, gdy jest zindywidualizowana.

Wzrastanie w rodzinach dysfunkcjonalnych, patologicznych powoduje, że proces socjalizacji jest zachwiany. Jeżeli rodzice krzyczą, biją dzieci, to dziecko również powiela takie same błędy. Robi to samo co widzi, z czym wzrasta.

Resocjalizacja - przyswajanie innych norm, zasad; inna socjalizacja; korygowanie zachowań dostosowując je do osób (według potrzeb - nie każdemu po równo). Takie osoby trafiają do instytucji, które mogą je resocjalizować np.: zakłady karne, domy dziecka.

Resocjalizacja - działania zmierzające do przywrócenia jednostki społeczeństwu (profilaktyka społeczna). To oddziaływanie wychowawcze na jednostki źle przystosowane do życia społecznego, a także celowy i zorganizowany sposób oddziaływania na osoby, które uzewnętrzniły swą asocjalność.

W procesie resocjalizacji jest ciągła troska o zindywidualizowanie relacji.

• Według B. Stando-Kaweckiej termin „resocjalizacja” pojawił się w literaturze polskiej w okresie XX- lecia międzywojennego, ponieważ nastąpił wtedy rozwój pedagogiki specjalnej.

• Według K. Sawickiej termin „resocjalizacja” pojawił się w literaturze polskiej w latach 60- tych jako globalne oddziaływanie (postępowanie) wobec przestępców (dostęp do literatury anglojęzycznej). Resocjalizacja dzieli się na 2 procesy:

- socjalizację reedukacyjną (oduczanie)

- socjalizację edukacyjną (uczenie się)

• Według Czapowa resocjalizacja to nie tylko wytwarzanie się aktów nawykowych, które wywojują karanie konkurencyjnych aktów nawykowych, lecz również uczenie się nowego sposobu reagowania w warunkach istnienia konfliktu wewnętrznego.

• Według M. Borowskiego resocjalizacja to ponowna socjalizacja. To proces zmierzający do ukształtowania trwałych standardów samoregulacji, aby człowiek sam, bez nacisków zewnętrznych przestrzegał norm akceptowanych, utrwalonych w społeczeństwie (budowanie samoświadomości).

Oddziaływanie wychowawcze - potrzebne jest by eliminować negatywne tendencje u osób (uniemożliwiają jej prawidłowe funkcjonowanie) i realizacji celów wychowawczych. To wyeliminowanie negatywnego podłoża nie tylko w sferze prawnej, to przebudowa w zmianie osobowości, postaw.

Wychowanie resocjalizacyjne - przezwyciężanie negatywnego ustosunkowania się do zbioru norm wskazujące (wyznaczające) jednostce określone obowiązki i uprawnienia. Celem tych oddziaływań jest eliminowanie względnie trwałych, negatywnych ustosunkowań do oczekiwań społecznych, a także celem jest wywołanie zamierzonych zmian osobowości (zmiana postaw wobec określonych oczekiwań społecznych).. Nie powinno być adresowane tylko do dzieci i młodzieży, ale też i do dorosłych, ponieważ wielu dorosłych wchodzi w konflikt z ormami społecznymi.

Proces resocjalizacji - polega na tym żeby nie tylko oduczać się postaw destrukcyjnych i uczeniu się postaw konstruktywnych, ale również na nabywaniu gotowości przyjęcia pozytywnych inspiracji, rozwijających osobowość.

W areszcie śledczym proces resocjalizacji nie istnieje, ponieważ tam czeka się na orzeczenie wyroku. Istnieje tam specyficzna forma izolacji, brak kontaktu z osobami z zewnątrz.

MECHANIZMY I CZYNNIKI REEDUKACJI

Reedukacja obejmuje:

- uczenie się unikania określonych sytuacji (nawyków), łamanie „schematu”

- blokowanie określonych sytuacji - racjonalizacja (rozumowa analiza sytuacji, świadome rozumowanie, jestem w stanie rozumowo zadziałać na siebie)

- wytwarzanie określonych struktur nawykowych

- zwiększanie gotowości do określonej aktywności (pozytywne nastawienia na zmiany; trzeba mieć chęć to zrobić, uczyć się dobrych nawyków, nastawienie na nowy styl życia, poprawę siebie)

- zmiana w hierarchii reakcji na społeczne oczekiwania (oduczenie się złych reakcji; zapomnienie tego, co było i nauka nowych rzeczy)

- czynności pamięciowe (organizm np.: pamięć mięśniowa) np.: organizm długi czas nie pali to następuje zapomnienie reakcji.

- ustępowanie pewnych reakcji (np.: patrzenie na samochód złodzieja - na co on zwraca uwagę); brak określonych reakcji.

Reedukacyjną system zależy w dużym stopniu od reakcji między karzącym a karanym np.: w komunizmie ktoś dążył do wolności słowa, został ukarany, bardzo źle znosi karę.

Reedukacja w sferze postaw to resocjalizacja = Proces resocjalizacji to proces ustępowania schematów.

Kara i nagroda jako istotne dla resocjalizacji:

Kara wewnętrzna - najbardziej pouczająca (jeśli ja przyjmuję to jest bardziej mocna i daje dobry efekt np.: lubimy psa i zrobiliśmy mu krzywdę, to patrząc mu w oczy mamy wyrzuty sumienia.

Kara zewnętrzna - tylko wtedy jest czynnikiem resocjalizacji, gdy wskutek takich kar człowiek uczy się nie popełniać przestępstw (jest skuteczna wtedy, gdy reagujemy na nią strachem).

Nagrody a nie kary uczą i wychowują.

Nagrody a nie kary decydują o wytwarzaniu schematu.

Nagroda przed karą, decyduje o łagodniejszym przyjęciu kary (Pochwała przed nagrodą powoduje, że lżej przyjmujemy złe wieści).

Surowe kary - mogą utrwalić negatywne, niesłuszne reakcje, poczucie niesprawiedliwości np.: wyzwalają agresje u osób, które maja poczucie niesłusznej kary (zbyt ostre).

Antyspołeczna agresywność może budować nienawiść społeczną (jak wyjdę to dopiero wtedy pokażę, zemsta będzie większa, wyrówna krzywdy skazanego).

Przed popełnieniem przestępstwa powstrzymuje nieuchronność kary (dla tych, co nie byli karani).

Recydywiści (ci, co już byli w więzieniu) nie boja się wcale. Brak dla nich elementów kary. Kara zewnętrzna do nich nie przemawia.

Bezpośrednie nagrody - bywają silniejsze niż bardziej odległe kary np.: jeszcze raz kiedyś (za tydzień) to zrobisz to przez tydzień nie masz dostępu do komputera - wtedy kara nie przemawia.

Odległość kary, nieskuteczność łapania przestępców powoduje, że złodzieje nie przejmują się. Taka kara nie buduje strachu.

Częstotliwość i szybkość daje lepsze efekty nagradzania. Karą jest np.: izolatka, kaftan a nagrodą są przepustki, widzenia (żeby nie czynili zła - nagrody motywują).

Istotnym procesem jest źródło nagród i kar, czyli społeczeństwo.

Sama kara nie prowadzi do ustąpienia negatywnych nawyków. Karanie bez nagród nie powoduje utrwalenia reakcji właściwych.

SYSTEM PENITENCJARNY - całokształt przepisów i instytucji prawa penitencjarnego.

Od momentu przetrzymywania ludzi w izolacji (więzieniu) zaczęto myśleć nad systemami i metodami tych izolacji.

System celkowy - miał 3 cele:

1. Pokuta

2. Odstraszenie

3. Poprawa

W tym systemie cela więźnia podobna była do celi klasztornej, wszystko otoczone kontemplacją z wiarą (zło świata ciąży na przestępcy to trzeba go od tego świata oddzielić; cela, izolacja, złe warunki bytowe, czytanie Biblii, odosobnienie daje poprawę). Funkcjonowało w Europie prawie do XIX wieku. Potem wprowadzono system milczenia - praca połączona z izolacją psychiczną (np.: więźniowie mogli ze sobą przebywać, pracować, ale nie mogli się komunikować.

Według Kodeksu Karnego Wykonawczego z 1997 roku wyróżnia się podział zakładów karnych ze względu na:

I Rodzaje zakładów karnych

II Typy zakładów karnych

III Systemy wykonywania kary

I Cztery rodzaje zakładów karnych:

1. N - Dla młodocianych (konieczność odizolowania ich od demoralizującego wpływu innych skazanych)

2. P - Dla odbywających karę po raz pierwszy (to miejsce pozwala na dobór metod dla tej grupy osób)

a) P₁ - Dla odbywających karę po raz pierwszy w …

b) P₂ - Dla odbywających karę po raz pierwszy w zakładzie półotwartym

3. R - Dla recydywistów penitencjalnych (to dorośli skazani za przestępstwa umyślne, którzy uprzednio byli już karani; ale mogą być tez przewiezieni do zakładów dla odbywających karę po raz pierwszy)

4. W - Dla odbywających karę aresztu wojskowego

II Typy zakładów karnych:

1. Areszt śledczy (zasada domniemanej niewinności; dla dobra śledztwa obowiązują pewne ograniczenia)

2. Zakład karny (po wyroku):

a) Typ zamknięty - cele są zamknięte całą dobę (chyba , że dyrektor wyrazi zgodę to na kilka godzin mogą być otwarte), więźniowie z reguły powinni pracować w zakładach karnych bądź przywięziennych (na zewnątrz tylko przy stosowaniu systemu konwojowania, oprócz niebezpiecznych tzw. N-ka)

b) Typ półotwarty - charakteryzują się mniejszym stopniem izolacji i zabezpieczenia w porównaniu z typem zamkniętym, cele są w dzień otwarte, w nocy zamknięte (według porządku wewnętrznego ustalonego przez dyrektora mogą poruszać się po zakładzie w wyznaczonych miejscach, mogą pracować na zewnątrz bez konwojenta, brać udział w szkoleniach, terapiach, mają możliwość uzyskania przepustek, maja tez większą ilość widzeń - 3 w miesiącu)

c) Typ otwarty - cele pozostają otwarte całą dobę, więźniowie są zatrudniani bez nadzoru konwojenta (preferuje się zatrudnienie na zewnątrz)

Typy zakładów karnych różnią się stopniem zabezpieczenia, stopniem izolacji skazanych oraz wynikającymi z tego obowiązkami i uprawnieniami w zakresie poruszania się wewnatrz zakładu i poza jego obrębem.

Kodeksowo pomoc postpenitencjalna rozpoczyna się na pół roku przed wyjściem z zakładu. W rzeczywistości rozpoczyna się ona od momentu wejścia skazanego do zakładu.

III Systemy wykonywania kary:

1. Celkowy

2. Progresywny (klasowy, naukowy) - więzień trafia do określonych warunków, jeżeli sprawuje się dobrze to przechodzi w lepsze warunki - jest to system postępujący (nagroda za dobre postępowanie)

a) System terapeutyczny - jest to system nastawiony na terapie, mityngi, grupy terapeutyczne; jest systemem przejściowym; przeznaczony jest dla osób z zaburzeniami psychicznymi, z niepełnosprawnością fizyczną, upośledzonych umysłowo, a także dla alkoholików itp.

b) System zwykły - wykonanie kary w tym systemie ma zmierzać do realizacji celów indywidualnoprewencyjnych; system ten stosowany jest wobec skazanych dorosłych, jeśli nie odbywają jej w innym systemie (tzn. terapeutycznym lub programowego oddziaływania). Skazani mogą korzystać z dostępnego w zakładzie karnym zatrudnienia, nauczania oraz zajeć kulturowo-oświatowych i sportowych.

c) System programowego oddziaływania (wyznaczanie ścieżki) - jest systemem szczególnie nastawionym na resocjalizację; to indywidualny program oddziaływania przy współpracy skazanego (swoista forma kontraktu); program ten powinien zawierać rodzaje i formę (K.K.W. Art. 95 § 2)

Systemy wykonywania kary pozbawienia wolności nie są związane ani z rodzajem ani z typem zakładów karnych - one je przenikają, co oznacza, że każdy system można realizować w każdym typie i rodzaju zakładu karnego.

Klasyfikacja skazanych, kryteria w oparciu, o które dokonuje się podziału:

- płeć

- wiek

- uprzednio odbywane kary pozbawienia wolności

- umyślność lub nieumyślność popełnionego czynu

- czas pozostały do odbycia kary pozbawienia wolności

- stan zdrowia psychicznego i fizycznego

- stopień demoralizacji

Grupy kwalifikacyjne to rodzaje zakładów karnych a podgrupy kwalifikacyjne to typy zakładów karnych.

Osoby młodocianie i ich problematyka:

Cechy społeczne:

Grupa młodocianych jest zawsze najtrudniejsza grupa do resocjalizacji.

Wiek młodzieńczy:

- podatność na autorytety (ich siła oddziaływania na młodego człowieka jest bardzo silna); kreowania wizerunku

- przybieranie tożsamości na próbę (przyjmowanie tożsamości innych)

- wzmożony krytycyzm np.: obraza innych

- przeżywanie buntu młodzieńczego

- chęć osiągnięcia sukcesu

- niewielka odporność na stres

- resentyment (zniechęcanie się) np.: skoro nie mogę tego osiągnąć, to widocznie jest to niedobre

- preferowanie rozwiązań ostatecznych i definitywnych (stawianie wszystkiego na ostatnią kartę)

- tendencja do uproszczonego, idealistycznego świata np.: albo białe # albo czarne, dobre # złe

- zależność emocjonalna od rodziców (i dobrych i złych); rodzice jako autorytet do pewnego momentu

- interpretowanie stosunkowo drobnych niepowodzeń w kategorie katastrofy życiowej

- niska tolerancja na osoby, które wydają polecenia ( młodzież jest bardziej podatna na miękki, łagodny styl wydawania poleceń, nakazów)

Cechy społeczne młodocianych:

- wysoka podatność na grupę (grupa generuje pewne procesy, które oddziaływają na członków grupy); naciski grupy (konformizm - młody człowiek przyjmuje opinię, zdanie grupy)

- tendencja do uzyskania aprobaty i uznania grupy rówieśniczej (ich podziwu)

- przejawianie tendencji do ustalenia hierarchii grupowej (wybieranie prowidera, który jest autorytetem dla pozostałych członków grupy)

- deformacja dostrzegania zjawisk pod wpływem nacisku grupy, przede wszystkim przedstawiciela, przywódcy grupy

- opozycja do osób i instytucji godzących w grupę np.: szkoła

- uzależnienie od stereotypów kulturowych np.: błędne rozumienie wolności

- wysoka podatność na oddziaływanie kultury masowej (kultura masowa daje młodemu człowiekowi uproszczony obraz świata) np.: słowa, ubrania, fałszywy obraz świata wzorowany na idolach

- funkcjonowanie jako dorosły 9deklaracja jako osoba dorosła) np.: palenie papierosów

Indywidualne cechy młodocianych związane z doświadczeniami z wychowaniem w rodzinie dysfunkcjonalnej (patologicznej):

- przyjmowanie roli kata i ofiary (często naprzemiennie) np.: w domu jest ofiara, a na podwórku katem

- bezwzględność, pewien rodzaj fanatyzmu w wypełnianiu ról podkultury

- dezintegracja postaw, ich wewnętrzna sprzeczność i autonomiczność np.: wiara bez względu na to co podpowiada rozum (wiara w „głupie” rzeczy)

- występowanie syndromu uzależnienia wewnętrznego od środków poprawiających nastrój np.: spotkanie przy piwie, zabawa alkoholowa

- występowanie syndromu współuzależnienia, związanego rodziców syndromem uzależnienia rodziców (przenoszenie) np.: konflikty takie jak w domu, rodzina alkoholików, narkomanów)

- nastawienie obronne (nieufność, sprawdzanie „nowego”) - postępują tak dlatego, że oni nigdy nie byli w sytuacji komfortowej by komuś zaufać, dlatego i oni nie ufają

- występowanie przejawów myślenia życzeniowego (nie widzenia skutków i przyczyny, schodzenie z odpowiedzialności)

1553 r. - początki resocjalizacji (Holandia), budowy zakładów karnych

Recydywiści (osoby, które po raz kolejny powracają do zakładu karnego) stanowią 60% skazanych.

- grupa w dużej mierze obciążona problemami alkoholowymi (90%)

- z różnego powodu (za drobne występki, za zbrodnie) kolejny raz trafiają do więzienia

- kary kształtują osobowość karcelarną

- syndrom wyuczonej bezradności

- więzienia odciskają piętno na osobach tam przebywających

Kobiety pozbawione wolności (około 2 - 2,5 tys.):

- w Polsce są 3 zakłady poprawcze i 3 zakłady karne dla kobiet (Lubliniec, Skrzywaniec, Grudziądz- dla matek z dziećmi)

- witymalogia (przyczyny popełniania przestępstw przez kobiety)

- kobiety popełniają nieco inny rodzaj przestępstw niż mężczyźni,

- w większości popełniają rozboje, kradzieże; rzadziej zabójstwa (w obronie własnej, w obronie dziecka, z miłości)

- kobiety w sposób szczególny odczuwają dotkliwość kary np.: pozbawienia wolności

- deprawacja potrzeb (skutek izolacji) np.: niezaspokojona potrzeba kontaktu

- nieumiejętność dostosowania do regulaminu, rygoru, nakazu

- trudniej im przetrwać w zakładzie karnym niż mężczyznom

- naruszenie sfery prywatności, bliskości, intymności (kobiety bardziej to odczuwają), co powoduje u nich frustrację (stale odczuwają poczucie pozbawienia wolności)

- utrata własnej wartości

- anonimowość

- egocentryzm, egoizm np.: istnieje tylko ja i moje problemy, reszta się nie liczy

- akomodują ??? (przyzwyczajenie do życia w więzieniu) ale tylko w nielicznych przypadkach

- zezwala się na przebywanie dzieci razem z matką do wieku 3 lat (jest to wiek, kiedy jeszcze dziecko nie nabywa osobowości karceralnej)

Funkcjonowanie człowieka w izolacji:

Więzienie jest najbardziej destrukcyjną formą izolacji człowieka.

Warunkiem aktywności człowieka jest otaczający go świat (dynamiczny kontakt).

Izolacja jest zaburzeniem relacji jednostka - otoczenie (zaburzenie, zawieszenie, odarcie z godności).

Kara pozbawienia wolności jest sama w sobie izolacją.

Psychiczne skutki izolacji:

- względnie trwałe odkształcenie osobowości, z tendencją do utrwalenia tego, co zostało z procesu izolacji

- złe samopoczucie, stany apatii, depresji

-

- zaburzenia w sferze zachowań i zmierzania celów

- zaburzenia w sferze kontaktu z ludźmi

- nieadekwatna ocena rzeczywistości

- skrajna introwertyzacja (przez jakiś okres (lata) naruszanie sfery osobistej)

- zaburzenia instynktu samozachowawczego

- izolację dzielimy na eksperymentalną (np.: loty w kosmos), więzienną, zadaniową (np.: pobyt marynarzu na morzu)

Samoagresja wśród więźniów:

- samookaleczenie, zwrócenie uwagi, manipulacja

- może być środkiem do zamierzonego celu np.: pobyt w szpitalu

- czyn samoagresywny

- choroby psychiczne

- automasochizm (zadawanie sobie bólu)

- wynik stanu depresyjnego, stanów samobójczych

Rodzaje aktów samoagresji:

1. Podcinanie żył, skóry tzw. chlasty (sznyty są pozostałościami, bliznami po chlastach)

2. Połykanie tzw. połyki np.: więźniowie połykają przedmioty na ostro i na tępo znajdujące się w ich otoczeniu typu sprężyny, śruby, żyletki, druty, papier itp. (z reguły robią to dla określonego celu np.: wyjazdu do szpitala, zmiany miejsca - celi, a także w akcie desperacji).

3. Wprowadzanie ciał obcych pod skórę bądź do narządów tzw. wbitki np.: wprowadzanie igły pod skórę.

4. Wprowadzanie ciał obcych do gałki ocznej (pod powiekę) tzw. zasypki np.: wprowadzanie sproszkowanego szkła

5. Samozatrucia np.: stosowanie głodówek jawnych i ukrytych

6. Upusty krwi

7. Wprowadzanie ciał obcych do krwiobiegu tzw. wstrzyki, które powodują samozakażenie organizmu

8. Urazy głowy

Zatrudnienie więźniów:

Progres = Rozwój

Nastąpiła humanizacja i ewolucja wykonywania kary pozbawienia wolności. Już nie skupiano swej uwagi na destrukcyjnym wymiarze pozbawienia wolności tylko na przetrzymaniu, wychowywaniu i zmianie więźniów.

Dotychczasowy sposób kary nastawiony był na izolację teraz nastawiony jest na resocjalizację.

Wśród środków karania, które podejmowano w historii były takie, które miały na celu zastraszenie („kara miała odstraszać”). Była to bardzo prymitywna forma, spektakl np.: obcinanie głów. W dzisiejszym świecie spektakl ten dalej istnieje, ale tylko na tyle by wrażliwość społeczna, ludzka na tym nie ucierpiała np.: pokazywanie osób skazanych, informacje, za co zostali skazani i jaki otrzymali wyrok.

Uważano, że praca, zatrudnienie miało walor ekonomiczny („Dlaczego mamy ich utrzymywać? Przynajmniej niech na siebie zarobią”). Wcześniej chciano, żeby przez pracę wyeliminować więźniów ze społeczeństwa poprzez nakazy ciężkiej pracy a mało nakładów na tą osobę np.: łagry.

W XVI wieku (1553 r.) w Amsterdamie założono dom pracy przymusowej (dom poprawy) - obowiązek pracy, poprawa moralna, nacechowanie na religię (oddziaływanie czynnika religijnego).

XVII wiek (Anglia i Holandia) - Zaczyna zanikać wcześniejsza filozofia kary. Jest to czas, w którym nastąpiły początki myślenia o wychowawczym charakterze pracy. Praca jako integralna cześć procesu resocjalizacji. Z czasem zostają też wprowadzone ośrodki wychowawcze.

Jon Howard („O stanie więzień”) stwarza podwaliny do kary jako istoty pozbawienia wolności. Nowoczesne zasady zatrudnienia więźniów dzięki działalności Howarda przyniosły udoskonalenie metod, form zatrudnienia więźniów.

XIX wiek - Więzień zatrudniony powstrzymuje się od czynnika zbrodni, właśnie dzięki pracy, zajęciu (więzień, który jest zajęty praca nie będzie myślał o przestępstwach). Wynagrodzenie uzyskane za pracę można przeznaczyć np.: na dodatkowe pożywienie.

Pojawia się system progresywny, w którym wyszczególniona 3 podstawowe funkcje pracy (zatrudnienia):

1. Ekonomiczną

2. Represyjną

3. Poprawczą (Resocjalizującą)

Te wszystkie zmiany miały miejsce tez i w Polsce (zmiana kar, tortur na ruch wychowawczy np.: domy poprawy itp.) dzięki reformom Staszica i Kołłątaja - XVIII wiek.

Do 1918 roku (do odzyskania niepodległości przez Polskę) funkcjonowały 3 systemy prawa (zabory), które jeszcze do dziś są widoczne.

Polska po okresie wojny utworzyła „własny system karania” - Praca, Nauka, Edukacja jako środki wychowawcze.

Początkowo w okresie powojennym przyjęto organizację więziennictwa z 1939 roku (skazani pracowali nieodpłatnie).

Po II wojnie zatrudniano więźniów przy odbudowie (po 1947 r. zmieniła się liczba skazanych np.: wrogowie socjalizmu).

Sponsorzy zakładów karnych np.: w Strzelcach Opolskich

Budowa kolonii karnych, powstanie PGR-ów, kopalnie stały się miejscem zatrudnienia więźniów.

Do lat 80 próbowano przeprowadzić reformy w więziennictwie.

Od 1944 do 1955 roku więziennictwo stanowiło część aparatu bezpieczeństwa. (pod przewodnictwem Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, Później Ministerstwa Spraw Wewnętrznych).

Od 11 września 1956 roku więziennictwo podporządkowano Ministrowi Sprawiedliwości.

W 1974 roku Minister Sprawiedliwości wprowadził tymczasowy regulamin wykonywania kary pozbawienia wolności. Oprócz rygoru zasadniczego, złagodzonego i obostrzonego (z 1969 roku) wprowadził on rygor surowy (przeznaczony dla recydywistów, mający być surowym ostrzeżeniem przed ponownym wejściem na drogę przestępstwa np.: wzmożona dyscyplina, ciężkie prace fizyczne, ograniczenia korespondencji, widzeń, korzystania z prasy, książek, oraz 2 nowych - krótkie ostrzyżenie włosów oraz zmniejszenie racji żywnościowej nie więcej niż o połowę na okres do 14 dni.

W lipcu 1981 roku nastąpiła zmiana tymczasowego regulaminu z 1974 roku. Na mocy tego zarządzenia zliberalizowano przepisy tymczasowego regulaminu w zakresie rygorów wykonywania kary, unormowania nagród i kar dyscyplinarnych oraz warunków bytowych w zakładach karnych. Zniesiono też rygor surowy oraz kary dyscyplinarne zmniejszenia racji żywnościowych i krótkiego strzyżenia włosów.

W 1989 rok - początek reform w Polsce, odrzucono polityczny wymiar kary.

1998 rok - wchodzi w życie Kodeks Karny Wychowawczy

Efektywność zatrudnienia więźniów:

Powszechnie uznaje się, że praca skazanych jest podstawowym środkiem resocjalizacyjnego oddziaływania (Praca jest głównym elementem resocjalizacji), chociaż nie wiadomo, w jakim stopniu praca pozytywnie wpływa na skazanego np.: Rapinowicz twierdzi, że praca w ogóle nie resocjalizuje.

Celem zatrudnienia jest zapewnienie sobie i rodzinie (alimenty) utrzymania.

Praca może być czynnikiem zapobiegania degradacji psychicznej.

Praca sensowna pomaga resocjalizacji, praca bezsensowna szkodzi.

Efektywność resocjalizacji powinna być wspomagana przez inne metody typu: nauka, zajęcia kulturalno-oświatowe, zajęcia terapeutyczne (wtedy pojawiają się efekty).

Funkcja i znaczenie edukacji w procesie resocjalizacji:

Powodem wprowadzenia edukacji w systemie więziennictwa byli młodociani przestępcy.

1622 roku - powstaję Przytułek w Brunonie, gdzie po raz pierwszy wprowadzono takie metody.

Według K.K.W. (str. 102) skazani mają prawo do kształcenia, zaś obowiązek nauki mają młodociani i skazani między 18 a 21 rokiem życia, którzy nie maja podstawowego wykształcenia.

Działalność kulturowo-oświatowa:

Ma na celu przede wszystkim zorganizowanie czasu wolnego i wpływ na wrażliwość więźniów, a także możliwość rozwijania własnej twórczości.

W jej skład wchodzą koncerty, kino, czytanie prasy i książek (biblioteka).

Zajęcia sportowe:

Sport sprzyja nie tylko utrzymaniu zdrowia i formy, ale także sprzyja rozwojowi duchowemu i psychicznemu. Ma za zadanie utrzymać więźnia w dobrej kondycji psychicznej.

RESOCJALIZACJA = EDUKACJA + SPORT + KULTURA

Zajęcia terapeutyczne (korekcyjne):

Zaczęto je wprowadzać wraz z rozwojem psychologii (początki XX wieku).

Na terenie zakładu karnego zatrudnieni są psychologowie, psychiatrzy, nierzadko tez pracownicy socjalni.

Prowadzone są zajęcia terapeutyczne np.: dla alkoholików (często przestępstwa popełnione są pod wpływem alkoholu.

WYMAGANE POJĘCIA:

Stygmatyzacja - najpierw zrywa relację z bliskimi, z otoczeniem, towarzyszy im negatywne opinie innych. Proces polega na tym, że my odrzucamy, wytykamy taką osobę w społeczeństwie.

Deprawacja sensoryczna - izolowanie od bodźców wewnętrznych, stan, w którym do organizmu dopływa minimum bodźców zewnętrznych.

Syndrom nawykowej bezradności - to utrwalenie przekonań o braku związku przyczynowego miedzy własnym działaniem (reakcją) a jego konsekwencjami (wzmocnieniem).

Frustracja -

Deprawacja potrzeb - Pozbawienie więźnia potrzeb

Deprecjacja godności - Pozbawienie więznia godności a takrze

Socjalne zachowania -

Emocjonalne stępienie - zanikanie wrażliwości, znieczulica

Osobowość karceralna -

Internalizacja normowana (normy moralnej) - przyjmowanie (przyswajanie) norm, założeń, wskazań i wartości funkcjonowania za swoje własne. Odbywa się to w procesie socjalizacji, gdzie każdy funkcjonuje i nabywa wiedzę.

Syndrom pryzonizacji - Przyzwyczajenie się do warunków więziennych, przystosowanie się do nich.

Internalizacja normy moralnej -

Pomoc postpenitencjalna -

Cel kary pozbawienia wolności:

wzbudzenie w skazanym woli współdziałania w kształtowaniu jego społecznie pożądanych postaw, w szczególności poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku prawnego i tym samym powstrzymania się od powrotu do przestępstwa (art. 67 par. 1).

Zakłady karne podlegają ministrowi sprawiedliwości.

Karę pozbawienia wolności wykonuje się w następujących rodzajach zakładów karnych:

- zakład karny dla młodocianych

- zakład karny dla odbywających karę po raz pierwszy

- zakład karny dla recydywistów penitencjarnychzakład karny dla odbywających karę aresztu wojskowego.

Zakład karny dla młodocianych (art. 84 par. 1)

W zakładzie tym odbywają karę skazani, którzy nie ukończyli 21 roku życia, w uzasadnionych wypadkach skazany może odbywać karę w tym zakładzie po ukończeniu 21 lat. Jeżeli jest to uzasadnione potrzebami oddziaływania dorosłych skazanych po raz pierwszy, wyróżniający się dobrą postawą może za swoją zgodą odbywać karę w zakładzie karnym dla młodocianych, korzysta on wtedy z takich uprawnień jak młodociany. Młodociany, któremu pozostało co najmniej 6 miesięcy do końca, nabywa prawa do ubiegania się o warunkowe zwolnienie lub sprawiającego trudności wychowawcze poddaje się badaniom psychologicznym.

Zakład karny dla odbywających karę po raz pierwszy (art. 85)

W zakładzie tym osadza się również skazanych odbywających zastępczą karę pozbawienia wolności orzeczoną w tej samej sprawie oraz skazanych na karę pozbawienia wolności nie wymienioną w art. 86.

Zakład karny dla recydywistów penitencjarnych (art. 86)

- odbywają karę dorośli skazani za przestępstwo umyślne na karę pozbawienia wolności lub zastępczą karę pozbawienia wolności oraz ukarani za wykrocznie umyśle zasadniczą lub zastępcza karą aresztu, którzy uprzednio już odbywali takie kary lub karę aresztu wojskowego za umyślne przestępstwo lub wykroczenia chyba, że szczególne względy resocjalizacyjne przemawiają za skierowaniem ich do zakładu karnego dla odbywających karę po raz pierwszy.

Zakład karny dla odbywających karę aresztu wojskowego (art. 94)

- skazany na karę aresztu wojskowego odbywa karę w zakładzie typu otwartego chyba, że szczególne względy przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym innego typu

Zakłady karne w Polsce mogą być organizowane jako zakłady karne typu:

- zamkniętego

- półotwartego

- otwartego

Zakłady te różnią się w szczególności:

- stopniem zabezpieczenia

- stopniem izolacji skazanych oraz wynikającymi z tego ich obowiązkami lub uprawnieniami w zakresie poruszania się w zakładzie i poza jego obrębem

1. ZAKŁAD KARNY TYPU ZAMKNIĘTEGO (art. 90)

- cele mieszkalne skazanych mogą być otwarte w porze dziennej przez określonych zasadach, jeżeli względy bezpieczeństwa nie stoją temu na przeszkodzie

- skazani mogą być zatrudnieni poza terenem zakładu karnego w pełnym systemie konwojowania

- zajęcia kulturalno-oświatowe, sportowe oraz nauczanie organizuje się w obrębie zakładu karnego

- ruch skazanych po terenie zakładu karnego odbywa się w sposób zorganizowany i pod nadzorem

- skazani mogą korzystać z własnej bielizny i obuwia a za zezwoleniem dyrektora zakładu karnego także z odzieży

- skazani mogą korzystać z dwóch widzeń w miesiącu a za zgodą dyrektora zakładu karnego wykorzystać je jednorazowo

- widzenie skazanych podlega nadzorowi administracji zakładu karnego, rozmowy skazanych w trakcie widzeń podlegają kontroli administracji zakładu

-korespondencja skazanych podlega cenzurze administracji zakładu karnego z wyjątkiem korespondencji o której mowa w art. 8 par. 3, art. 102 pkt. 11, art. 103 par. 1, która może podlegać jedynie nadzorowi

- rozmowy telefoniczne skazanych podlegają kontroli administracji zakładu karnego.

2. ZAKŁAD KARNY TYPU PÓŁOTWARTEGO (art. 91)

- cele mieszkalne skazanych pozostają otwarte w porze dziennej, natomiast w porze nocnej mogę być zamknięte

- skazani mogą być zatrudnieni po za terenem zakładu karnego w systemie zmniejszonego konwojowania lub bez konwojowania, w tym rożnie na pojedynczych stanowiskaxch pracy

- skazanym można zezwalać na uczestniczenie w nauczaniu szkolnym oraz w zajęciach terapeutycznych organizowanych poza terenem zakładu karnego, grupowych zajęciach kulturalno-oświatowych lub sportowych

- skazani mogą poruszać się po terenie zakładu karnego w czasie i miejscach ustalonych w porządku wewnętrznym, skazani mogą korzystać z własnej odzieży, bielizny i obuwia

- skazanym można udzielać przepustek z zakładu karnego nie częściej niż raz na dwa miesiące, łącznie na okres nie przekraczający 14 dni w roku.

- skazani mogą korzystać z trzech widzeń w miesiącu które za zgodą dyrektora zakładu karnego mogą być połączone

- widzenia skazanych podlegają nadzorowi administracji zakładu karnego, rozmowy skazanych w trakcie widzenia mogą podlegać kontroli administracyjnej zakładu

- korespondencja skazanych może podlegać cenzurze administracyjnej

- rozmowy telefoniczne mogą podlegać kontroli

3. ZAKŁAD KARNY TYPU OTWARTEGO (ART. 92)

- cele mieszkalne skazanych pozostają otwarte przez całą dobę

- skazanych zatrudnia się przede wszystkim poza terenem zakładu karnego, bez konwojenta na pojedynczych stanowiskach

- skazanym można zezwalać na uczestniczenie w nauczaniu, szkoleniu oraz zajęciach terapeutycznych

- organizowanych poza terenem zakładu karnego, grupowych zajęciach kulturalno- oświatowych lub sportowych organizowanych poza terenem zakładu karnego

- skazani mogą korzystać z własnej odzieży, bielizny, obuwia

- skazany może korzystać z nieograniczonej liczny widzeń

- skazanym w miarę możliwości stwarza się warunki do przygotowania dodatkowych posiłków we własnym zakresie

- korespondencja skazanych nie podlega cenzurze administracji zakładu karnego

- rozmowy telefoniczne nie podlegają kontroli administracyjnej zakładu karnego

- widzenia nie mogą podlegać nadzorowi administracji zakładu karnego, rozmowy w trakcie widzenia nie podlegają kontroli administracji zakładu karnego.

Nagrody udzielane skazanym:

- zezwolenie na dodatkowe lub dłuższe widzenie

- zezwolenie na widzenie bez osoby dozorującej

- zezwolenie na widzenie w oddzielnym pomieszczeniu bez osoby dozorującej

- zatarcie wszystkich lub niektórych kar dyscyplinarnych

- pochwała

- nagroda rzeczowa lub pieniężna

- zezwolenie na opuszczenie zakładu karnego bez dozoru, na okres nie przekraczający jednorazowo 14 dni

- zezwolenie na widzenie bez dozoru, poza obrębem zakładu karnego z osobą najbliższą lub osobą godną zaufania na okres nie przekraczający jednorazowo 30 godzin

- zezwolenie na częstsze branie udziału w zajęciach kulturalno-oświatowych z zakresu kultury fizycznej i sportu

- zezwolenie na przekazanie osobie wskazanej przez skazanego upominku

- zezwolenie na dokonywanie dodatkowych zakupów artykułów żywnościowych i wyrobów tytoniowych w zakładzie karnym

- zezwolenie na telefoniczne porozumiewanie się skazanego ze wskazaną przez niego osobą na koszt zakładu karnego.

Kary dyscyplinarne wymierzane skazanym:

- nagana

- pozbawienie wszystkich lub niektórych nie wykorzystanych przez skazanego nagród lub ulg albo zawieszenie ich wykonania na okres do 3 miesiąca

- pozbawienie korzystania z udziału w niektórych zajęciach kulturalno-oświatowych lub sportowych

- pozbawienie możliwości dostawiania paczek żywnościowych

- pozbawienie lub ograniczenie możliwości robienia zakupów, itp.

resocjalizacja to "proces wtórnej socjalizacji (ponownego nabywania umiejętności pełnienia ról społecznych); ogół zabiegów pedagogicznych i terapeutycznych (psychokorekcyjnych) zmierzających do przywrócenia jednostkom społecznie niedostosowanym prawidłowego kontaktu ze społeczeństwem; polega na przyswojeniu jednostce społecznie akceptowanych sposobów realizacji własnych potrzeb, ukształtowaniu w niej zdolności i gotowości do pełnienia - zgodnie ze społecznymi oczekiwaniami - właściwych jej ról społecznych."

Resocjalizacja to zespół oddziaływań o charakterze pedagogiczno-psychologicznym nakierowanych na zmianę motywacji oraz tych zachowań, które na podstawie przyjmowanych w psychologii, pedagogice, kryminologii kryteriów określane są, jako przejawy nieprzystosowania społecznego, demoralizacji, przestępczości. (na podstawie L. Pytka, K. Pospiszyl, K. Ostrowska).

RESOCJALIZACJA to ogół oddziaływań wychowawczych i psychokorekcyjnych stosowanych wobec osób niedostosowanych społecznie , których celem jest wtórne uspołecznienie. Oddziaływania te zmierzają do umożliwienia tym osobom przyswojenia norm i standardów postępowania przyjętych w danej społeczności, ukształtowania zdolności do podejmowania i pełnienia właściwych i zgodnych z oczekiwaniami społecznymi ról.

Socjalizacja (łac. socialis = społeczny) to proces (oraz rezultat tego procesu) nabywania przez jednostkę systemu wartości, norm oraz wzorów zachowań, obowiązujących w danej zbiorowości. Socjalizacja trwa przez całe życie człowieka, lecz w największym nasileniu występuje, gdy dziecko rozpoczyna życie w społeczeństwie. Największą rolę na tym etapie odgrywają jego rodzice, później także wychowawcy i rówieśnicy oraz instytucje (takie jak szkoła czy kościół).

Na drodze socjalizacji człowiek uczy się podstaw interakcji społecznych, poznaje społeczne normy postępowania, wartości, nabywa umiejętność posługiwania się przedmiotami i kształtuje swoją osobowość.

Wyróżniono trzy mechanizmy socjalizacji:

wzmacnianie - wynagradzanie i karanie,

naśladowanie - przejmowanie wzorców,

przekaz symboliczny - pouczenia słowne i pisemne

Procesy socjalizacji można podzielić na pierwotne i wtórne.

SOCJALIZACJA - są to zmiany w procesie zachowania powstałe w wyniku oddziaływania grupy na jednostkę. Socjalizacja jest to całokształt wpływów wywieranych przez środowisko społeczno - kulturowe na jednostkę, są to oddziaływania niezależne od wysiłków i starań nauczycieli. Jest to proces spontaniczny, mało kontrolowany i nieintencjonalny. W szerokim ujęciu socjalizacja nie obejmuje problemu wadliwej socjalizacji. W wąskim znaczeniu są to oddziaływania grupy wytwarzającej kulturę i wynikiem tych oddziaływań jest przyswajanie wartości akceptowanych przez grupę.

SKUTKI SOCJALIZACJI

1. Kształtowanie zachowań prospołecznych

2. Kształtowanie umiejętności nawiązywania kontaktów społecznych

3. Pełnienie ról społecznych w sposób akceptowany.

Wadliwa socjalizacja - to wykolejenie, niedostosowanie społeczne. Zaburzona, wadliwa socjalizacja objawia się w postaci społecznego niedostosowania i wykolejenia społecznego.

Niedostosowanymi społecznie nazywamy osoby, które nie są zdolne lub nie mogą pełnić ról społecznych zgodnie z oczekiwaniami, ze względu na brak dyspozycji wykonawczych, u osób tych występuje zaburzenie procesów orientacyjnych, intelektualnych i motorycznych. Natomiast jednostki, które nie są zdolne pełnić ról społecznych na skutek negatywnego ustosunkowania się wobec oczekiwań społecznych nazywamy wykolejonymi społecznie. Wykolejenie może mieć charakter:

1. wykolejenia przestępczego

2. wykolejenia obyczajowego

wykolejenie wiąże się z naruszeniem norm paraprzestępczych obyczajowych (prostytucja, narkomania, alkoholizm). Wykolejenie przestępcze - łamanie norm prawa.

Systemy odbywania kar

- SYSTEM PROGRAMOWEGO ODDZIAŁYWANIA

- SYSTEM TERAPEUTYCZNY

- SYSTEM ZWYKŁY

1. SYSTEM PROGRAMOWEGO ODDZIAŁYWANIA

- w systemie programowego oddziaływania odbywają karę młodociani, a także skazani dorośli którzy po przedstawieniu im projektu prog. oddział. wyrażają zgodę na współdziałanie w jego organizowaniu i wykonaniu

- w programie oddziaływania ustala się zwłaszcza rodzaje zatrudnienia, nauczania skazanych ich kontakty przede wszystkim z rodziną i innymi osobami bliskimi, wykorzystanie czasu wolnego, możliwość wywiązywania się z ciążących na nich obowiązkach oraz przedsięwzięcia niezbędne dla przygotowania skazanych do powrotu do społeczności

- wykonanie programów oddziaływania podlega okresowym ocenom, programy te mogą ulegać zmianom

- jeżeli skazany dorosły nie przestrzega wymagań ustalonych w programie, to przenosi się go do systemu zwykłego

2. SYSTEM TERAPEUTYCZNY

- w systemie terapeutycznym odbywają karę skazani z niepsychotycznym zaburzeniem psychicznym, upośledzeniem umysłowym a także uzależnieniem od alkoholu, środków odurzających lub psychotropowych oraz skazani niepełnosprawni fizycznie wymagający oddziaływania specjalistycznego, zwłaszcza opieki psychologicznej, lekarskiej lub rehabilitacyjnej

- w systemie tym odbywają również skazani, o których mowa w art. 93 par. 1 k.k. (czyli skazani za przestępstwa w stanie ograniczenia poczytalności)

- jeżeli przemawiają za tym względy lecznicze, wychowawcze w oddziale terapeutycznym mogą odbywać karę także inni skazani za ich zgodą

-karę pozbawienia wolności w systemie terapeutycznym wykonuje się przede wszystkim w oddziale terapeutycznym o określonej specjalizacji

3. SYSTEM ZWYKŁY

- w systemie tym odbywają karę skazani, którzy nie zostali zakwalifikowani do systemów poprzednich

- w systemie tym odbywają karę również skazani na zastępczą karę pozbawienia wolności oraz ukarani karami porządkowymi oraz osoby wobec których zastosowano środki przymusu skutkujące pozbawieniem wolności chyba, że szczególne względy przemawiają za skierowaniem skazanego do innego systemu.

- w systemie tym skazany może korzystać z dostępnego w zakładzie karnym zatrudnienia, nauczania oraz zajęć kulturalno-oświatowych i sportowych

NIELETNI:

- osoby do lat 18- stu, które nie weszły jeszcze w kolizję z prawem, ale wykazują przejawy demoralizacji;

- osoby, które ukończyły 13-stu lat, ale nie ukończyły lat 17-stu; jeżeli popełniły czyn karalny, który w rozumieniu ustawy oznacza przestępstwo lub przestępstwo skarbowe albo wykroczenie określone w art. 41, 69, 74, 76, 85, 87, 119, 122, 133 lub 143 kodeksu wykroczeń;

- osoby do lat 21 bez określenia granicy wieku, jeżeli są wykonywane wobec nich orzeczone przez sąd rodzinny środki wychowawcze lub poprawcze;

Nieletni, którzy po ukończeniu 15 lat dopuszczą się czynu zabronionego określonego w art. 13 mogą odpowiadać jako osoby dorosłe:

art. 134- zamach na życie prezydenta

art. 148- paragraf 1,2, lub 3 - zabójstwo

art. 156 par. 1 lub 3 - spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu

art. 163 - spowodowanie katastrofy

art. 166- podstępne lub z użyciem gwałtu porwanie

art. 173 par. 1 lub 3 - spowodowanie katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym.

art. 197- par. 3 - zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem lub wspólnie z innymi osobami

art. 252- par. 1 lub 2- wzięcie zakładników

ar. 280 - rozbój

MŁODOCIANY:

art. 115 par. 20 określa młodocianego jako sprawcę, który w chwili popełnienia czynu zabronionego ukończył 17 lat a nie ukończył 21 lat, w czasie orzekania przez sąd I instancji nie ukończył 24 lat

art. 84 par. 1 kodeksu karnego czytamy iż młodociany jest skazany, kiedy nie ukończył 21 r. ż.

MAŁOLETNI:

Osoba która nie ukończyła 18 lat.

Wg. art. 10 par. 1 kodeksu cywilnego - pełnoletnim jest osoba, która ukończyła 18 lat.

Osoba małoletnia nie posiada zdolności do czynności prawnych lub posiada je w stopniu ograniczonym.

Ograniczoną zdolność do czynności prawnych posiada osoba w wieku od 13 lat do 18 lat oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo.

Zdolność do czynności prawnych - to prawo zaciągania zobowiązań lub rozporządzania zwoim prawem (np. zawieranie umów)

zakłady poprawcze.

Dodany przez: pukas

0 komentarzy

ZAKŁADY POPRAWCZE - instytucje, w których wykonuje się środek poprawczy względem nieletniego, który:

a) dopuścił się czynu karalnego, po ukończeniu lat 13

b) ujawnia wysoki stopień demoralizacji

c) prawomocnym wyrokiem sądu uznany został sprawcą przestępstwa

Osadzenie w zakładzie poprawczym jest pozbawieniem wolności o charakterze poprawczym, prognostyczno-wychowującym.

Zakłady poprawcze dzielą się na:

a) resocjalizacyjne

- otwarte - młodzieżowe ośrodki adaptacji społecznej

- półotwarte

- zamknięte

- o wzmocnionym nadzorze wychowawczym

b) resocjalizacyjno- rewalidacyjne

c) resocjalizacyjno- terapeutyczne

ZAKŁADY POPRAWCZE OTWARTE są przeznaczone dla nieletnich którzy:

- nie przebywali w areszcie śledczym lub zakładzie karnym

- nie dopuścili się czynu karalnego określonego w art. 134, 148 par. 1,2 lub 3, 156 par. 1,3, art. 163 par 1 lub 3, art. 166, 173, 197 par. 3 , art. 252 par 1 lub 2 , art. 280 k.k.

-wyrażają wolę uczestniczenia w procesie resocjalizacji i których postawa oraz zachowanie za tym przemawia

- nie identyfikują się z podkulturą przestępczą.

W zakładach otwartych mogą być umieszczeni wychowankowie z innych zakładów resocjalizacyjnych jeśli przemawiają za tym ich zachowanie, postawy, lub wskazanie zespołu diagnostycznego- korekcyjnego.

W zakładach karnych otwartych liczba wychowanków w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym powinna wynosić 12.

W zakładach otwartych :

- kształcenie ogólne i zawodowe oraz zatrudnienie prowadzi się na terenie zakładu lub poza zakładem z uwzględnieniem postaw, potrzeb uzdolnień i zainteresowań wychowanka

- praktyczna nauka zawodu wychowanków może odbywać się poza zakładem

- zajęcia o charakterze kulturalnym, oświatowym, sportowym, rekreacyjnym w czasie wolnym od nauki i pracy prowadzi się na terenie zakładu lub poza zakładem.

ZAKŁAD POPRAWCZY PÓŁOTWARY:

- są przeznaczone dla nieletnich, którzy popełnili czyny karalne i niekorzystne zmiany zachowania nie dają podstaw do umieszczenia ich w zakładach resocjalizacyjnych półotwartych

W zakładach półotwartych :

- kształcenie ogóle i zawodowe oraz zatrudnienie wychowanków prowadzi się na terenie zakładu

- zajęcia w czasie wolnym do pracy prowadzi się na terenie zakładu lub poza zakładam pod bezpośredni nadzorem pracowników zakładu.

- w zakładach półotwartych liczba wychowanków w grupie wychowawczej i odziałe szkolnym powinna wynosić 10.

ZAKŁAD POPRAWCZY ZAMKNIĘTY:

- przeznaczone są dla nieletnich, którzy wielokrotnie uciekali z zakładów resocjalizacyjnych otwartych lub półotwartych

- kształcenie ogólne i zawodowe, zatrudnienie oraz zajęcia w czasie wolnym od nauki i pracy prowadzi się na terenie zakładu

-liczba wychowanków w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym powinna wynosić 8.

ZAKŁAD POPRAWCZY O WZMOŻONYM NADZORZE WYCHOWACZYM:

- są przeznaczone dla nieletnich wobec których sąd orzekał umieszczeniu w tego rodzaju zakładzie

- mogą tam być umieszczeni nieletni dezorganizujący pracę w innych zakładach, ale tylko ci, którzy ukończyli lat 16, a w wyjątkowych przypadkach lat 15.

W zakładach tych praca resocjalizacyjna w warunkach wzmożonego nadzoru wychowawczego polega na:

- zaplanowaniu indywidualnych oddziaływań wychowawczych (zajęć czasowego ograniczenia kontaktów z grupą wychowawczą)

- określeniu porządku dla poszczególnych grup wychowawczych, oddziałów szkolnych, grup warsztatowych oraz warunków czasowego ograniczenia kontaktów z innymi wychowankami

- kształcenie ogólne, zawodowe i zatrudnienie oraz zajęcia w czasie wolnym od nauki i pracy prowadzi sie na terenie zakładu

- w szczególnie uzasadnionych przypadkach dla wychowanków wykazujących poprawę w zachowaniu mogą być organizowane zajęcia poza zakładem pod bezpośrednim i stałym nadzorem pracowników zakładu

- liczba wychowanków w grupie i oddziale szkolnym powinna wynosić 4.

ZAKŁADY POPRAWCZE RESOCJALIZACYJNO- REWALIDACYJNE:

- są przeznaczone dla nieletnich upośledzonych umysłowo

- pracę resocjalizacyjną prowadzi się na terenie zakładu lub poza nim z zastosowaniem środków, form, metod wychowania i nauczania przewidzianych dla młodzieży upośledzonej umysłowo

- liczba wychowanków w grupie rówieśniczej i oddziale szkolnym powinna wynosić 8.

ZAKŁADY POPRAWCZE RESOCJALIZACYJNO- TERAPEUTYCZNE:

- są przeznaczone dla nieletnich z zaburzeniami rozwoju osobowości na tle organicznego uszkodzenia centralnego układu nerwowego, uzależnionych od środków odurzających lub psychotropowych, nosicieli wirusa HIV.

- pracę resocjalizacyjna prowadzi się z uwzględnieniem zajęć terapeutyczno-korekcyjnych.

- kształcenie ogólne oraz zawodowe prowadzi się na terenie zakładu, a zajęcia w czasie wolnym od nauki i pracy mogą odbywać się na terenie zakładu lub poza zakładem.

- liczba wychowanków w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym powinna wynosić 6.

- liczba wychowanków w grupie warsztatowej powinna być równa połowie liczby wychowanków w grupie wychowawczej.

Dyrektor zakładu może przyznawać wychowankom nagrody za:

- właściwą postawę i zachowanie

- wyróżniające wykonywanie obowiązków

- wzorowe przestrzeganie regulaminu zakładu

- osiąganie bardzo dobrych wyników w nauce

Nagrody: pochwała, list pochwalny, zezwolenie na rozmowę telefoniczną, przyznanie nagrody rzeczowej lub pieniężnej, podwyższenie wychowankowi kieszonkowego, zgoda na udział w imprezach, na noszenie własnej odzieży, skrócenie, zawieszenie lub darowanie uprzednio zastosowanego środka dyscyplinarnego, przepustka na 3 dni, udzielenie urlopu, umieszczenie poza zakładem, przeniesienie do zakładu o wzmożonym nadzorze, przedstawienie wniosku o warunkowe zwolnienie.

Funkcja kary — jest ona, jak sądzę, nierozerwalnie związana ze skutkami kary. Ze skutkami typowymi i powtarzalnymi. „Skutek" — nawet gdy jest długotrwały — rysuje się jako pojęcie statyczne, zaś „funkcja" ma charakter dynamiczny. Osiąganie pewnych typowych i powtarzalnych skutków pozwala na wskazanie i określenie (opisanie) funkcji. Dla przykładu: skutkiem (efektem, następstwem) wykonania kary śmierci jest pozbawienie życia skazanego. Kara śmierci pełni więc (między innymi) funkcję eliminacyjną.

Skutki kary — poddają się empirycznemu poznaniu. Są one następstwem (efektem) zastosowanej kary. Podobnie jak w przypadku funkcji, możemy mieć do czynienia ze skutkami, które będą oceniane jako zamierzone bądź niepożądane.

Cele kary — w odróżnieniu od jej skutków, nie leżą w płaszczyźnie obiektywnej (przedmiotowej). Celem kary jest zawsze osiągnięcie pewnych skutków, zamierzonych i preferowanych przez podmiot wyznaczający (określający) dany cel. Cel lokuje się w płaszczyźnie subiektywnej (podmiotowej) i jest wyznaczany w świadomości poprzez dążenia i pragnienia. Cel pozostać może jedynie na etapie formułowania i artykułowania wtedy, gdy nie dochodzi do jego urzeczywistnienia — brak zamierzonych skutków. Cel ze swej istoty jest zawsze zamierzony i pożądany.

Istota kary — wyraża się ona w „dolegliwości" dla sprawcy czynu zabronionego. Dolegliwość jest tym elementem kary, bez którego nie może ona istnieć (warunek conditio sine qua non). Chodzi przy tym nie o każdą dolegliwość, a wyłącznie o dolegliwość zamierzoną. Jednak istota kary nie wyczerpuje się chyba do końca w dolegliwości. Istnieje związek między istotą, treścią i celem kary, a przeprowadzenie ścisłej linii granicznej między tymi pojęciami jest możliwe jedynie na określonej płaszczyźnie dokładności.

Treść kary — to inaczej jej „realistyczna substancja"(10). W przypadku, gdy mówimy ogólnie o karze kryminalnej, to jej treścią będzie celowa i osobista dolegliwość, stosowana w drodze przymusu państwowego wobec sprawcy przestępstwa (por. § 5.1.). Gdy mamy do czynienia np. z karą pozbawienia wolności, to treścią tej kary jest uwięzienie (izolacja) pewnego podmiotu, wobec którego jest stosowana.

Sens kary — wyznaczany jest przez cele i skutki kary. Właśnie poprzez analizę celów i skutków kary możemy dotrzeć do jej sensu. Występuje tu element oceny (wartościowania). Kara ma zawsze jakiś cel (cele) i pociąga za sobą określony skutek (skutki). Natomiast od podmiotu dokonującego oceny zależy czy przypisze on karze sens, czy też go jej odmówi. Sens kary to nie tylko pojęcie, ale i pewna samoistna wartość.

Funkcje kary:

1. Funkcja odwetowa - kara jest odpłatą za zło i sprawca musi odczuć dolegliwość związaną z ukaraniem i musi mieć świadomość rozmiaru popełnionego zła.

2. Funkcja eliminująca - ma za zadanie izolowanie niebezpiecznych sprawców, wykluczenie ze społeczeństwa na pewien czas, pozbawienie możliwości oddziaływania bądź wpływania na inne osoby.

3. Funkcja odstraszająca - odstraszenie innych członków społeczeństwa od popełniania podobnych czynów.

4. Funkcja poprawcza - wynika z założenia, że człowiek jest z natury dobry i danie mu możliwości refleksji i dając mu odpowiednie traktowanie, spowoduje u niego przemianę.

Kary mutylacyjne (mutylacja) zalicza się do kategorii kar cielesnych (obok np. kary pręgierza czy kary chłosty). Polegały na okaleczeniu, odcinaniu skazanemu poszczególnych części ciała. Stosowano np. obcięcie dłoni, obcięcie całych rąk, nóg, obcięcie nosa, uszu, piersi, oślepienie (wydarcie oczu), wyrwanie języka.

Kary mutylacyjne były bardzo popularne w średniowieczu. Były to tzw. kary odzwierciedlające, co oznaczało, że poszczególny typ przestępstw był karany obcięciem konkretnej części ciała, niekiedy „związanej” z danym przestępstwem. Przykładowo za kradzież karano obcięciem dłoni, za hultajstwo (szelmostwo) obcięciem uszu (stąd popularne powiedzenie „szelma bez ucha”), złamanie postu karano wybiciem zębów, czyny lubieżne były karane obcięciem genitaliów, zdrada stanu była karana oślepieniem lub obcięciem wszystkich członków (zob. książę Zbigniew, biskup Stanisław).

Internalizacja (ang internalization, z łac. internus, wewnętrzny) to mechanizm obronny, polegający na przyjmowaniu za własne narzucanych z zewnątrz postaw, poglądów, norm i wartości.

Na początku główną rolę w tym procesie pełnią rodzice dziecka (szczególnie gdy jest ono w wieku przedszkolnym i w pierwszych latach uczęszczania przez nie do szkoły), później wychowawcy oraz grupy rówieśnicze, a po osiągnięciu przez daną osobę wieku dorosłego grupy społeczne i jednostki, z którymi się ona identyfikuje i które są dla niej autorytetem.

Internalizacja - przyjmowanie pochodzących z zewnątrz norm i zasad i traktowanie ich jako własnych, a nie narzuconych z zewnątrz.

Recydywista - jest to skazany na karę pozbawienia wolności, który w ciągu 5 lat od popełnienia poprzedniego przestępstwa i po odbyciu 6 miesięcy kary pozbawienia wolności popełnia następne przestępstwo podobne do tego za które był skazany.

Recydywista penitencjalny - to osoba, która odbywała karę pozbawienia wolności i popełnia po jej odbyciu kolejne przestępstwo, inaczej mówiąc to przestępca powrotny. Jest to określenie, które funkcjonuje w zakresie pedagogiki penitencjalnej.

Podstawy klasyfikacji skazanych:

1. wiek

2. uprzednia karalność

3. wysokość aktualnie orzeczonej kary

4. czas pozostały do końca kary

5. stopień demoralizacji

6. podatność na resocjalizację - najmniej obiektywny

Typy zakładów karnych od 1998roku:

1. Zakład dla młodocianych

2. Zakłady karne dla pierwszy raz skazanych

3. Zakłady karne dla recydywistów penitencjalnych

4. Zakłady karne dla odbywających karę aresztu wojskowego

Rodzaje zakładów karnych od 1998 roku:

1. Zakład typu zamkniętego

2. Zakład typu półotwartego

3. Zakład typu otwartego

Różnią się stopniem zabezpieczenia, izolacji skazanego, obowiązków i uprawnień.

Systemy oddziaływań penitencjalnych albo systemy resocjalizacji penitencjalnej:

1. System zwykły - korzystają z niego skazani dorośli, którym przysługuje prawo do korzystania z dostępnych zajęć kulturalno - oświatowych, nauczania, zatrudnienia, mogą też w każdej chwili wyrazić zgodę na tzw. programowe oddziaływanie

1. System programowego oddziaływania - (IPO - indywidualny program oddziaływania) - IPO obejmuje indywidualnie ukierunkowane formy i rodzaje oddziaływań wychowawczych, warunki zatrudnienia, kierunki i warunki kształcenia, rodzaj zajęć kulturalno - oświatowych w jakich będzie brał udział, zakres utrzymywania kontaktów z rodziną, oraz sposób wywiązywania się z warunków alimentacji

2. System terapeutyczny - obejmuje osadzonych z zaburzeniami psychicznymi, upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim, uzależnionych od alkoholu, narkotyków.

CHARAKTERYSTYKA POSZCZEGÓLNYCH RODZAJÓW ZAKŁADÓW KARNYCh

1. Zakład karny zamknięty - cele mieszkalne mogą być otwarte w porze dziennej w określonym czasie, skazani mogą być zatrudnieni poza zakładem karnym tylko w pełnym systemie konwojowania. Skazani mają prawo korzystania z zajęć kulturalno - oświatowych i sportowych oraz nauczania wyłącznie na terenie zakładu. Ruch skazanych po terenie zakładu odbywa się w sposób zorganizowany i pod dozorem. Skazani maja prawo korzystania z własnej bielizny i odzieży o ile zgodę wyrazi dyrektor. Mogą korzystać z dwóch widzeń w miesiącu. Dyrektor może zgodzić się na skumulowanie tych widzeń mają prawo do korespondencji, która jest kontrolowana.

2. Zakład karny półotwarty - cele otwarte w ciągu dnia, w ciągu nocy mogą być zamknięte. Mogą być zatrudnieni poza zakładem w systemie zmniejszonego konwojowania. Mogą korzystać z zajęć kulturalno - oświatowych i kształcenia poza zakładem karnym. Skazani mogą poruszać się po terenie zakładu w czasie i miejscach ustalonych porządkiem wewnętrznym. Mogą korzystać z własnej bielizny, odzieży i obuwia. Przysługują im widzenia nie podlegające dozorowi. Można im udzielać przepustek, nie częściej jednak niż co 2 miesiące i łączny czas 14 dni w roku. Widzenia 3 razy w miesiącu i można je kumulować. Korespondencja i rozmowy telefoniczne mogą być kontrolowane, ale nie muszą.

Zakład karny otwarty - cele są otwarte całą dobę. Zatrudniani są poza zakładem karnym bez konwojenta na pojedynczych stanowiskach. Z zajęć kulturalno - oświatowych, sportowych i nauki mogą korzystać poza zakładem karnym. Mogą poruszać się w zakładzie w czasie ustalonym wewnętrznie, mogą otrzymywać z depozytu pieniądze pozostające do ich dyspozycji. Mogą nosić własną odzież, bieliznę i obuwie. Można udzielać mu przepustek nie częściej niż 1 raz w miesiącu i nie dłużej niż 28 dni w roku. Nieograniczona liczba widzeń. Można przygotowywać dodatkowe posiłki we własnym zakresie. Korespondencja i rozmowy telefoniczne nie kontrolowane.

ZAKŁAD POPRAWCZY

Jest to placówka specjalna o charakterze resocjalizującym. Nadzór nad funkcjonowaniem sprawuje Prezes Sądu Okręgowego, a nadzór nad wychowankiem sprawuje sędzia rodzinny, który to orzekł.

Typy zakładów poprawczych:

1. Zakład dla nieletnich zdemoralizowanych w niewielkim stopniu, które prowadzą działalność wychowawczą w oparciu o środowisko lokalne.

2. Zakłady poprawcze o wzmożonym nadzorze wychowawczym dla nieletnich zdemoralizowanych w wysokim stopniu.

3. Zakłady poprawcze dla nieletnich upośledzonych umysłowo, wobec których stosuje się specjalne oddziaływania rewalidacyjno - resocjalizacyjne.

4. Zakłady dla nieletnich z zaburzeniami neuropsychicznymi i innymi zaburzeniami osobowości, którym zapewnia się opiekę psychoterapeutyczną.

W zakładach poprawczych pierwszego typu proces kształcenia i wychowania odbywa się z wykorzystaniem lokalnej bazy szkolnej, kulturalnej i sportowej. W przypadku placówek drugiego typu działalność resocjalizacyjna odbywa się w oparciu o własne zaplecze szkolne i warsztatowe oraz wyodrębnione obiekty sportowe. Zakłady trzeciego i czwartego typu realizują program szkoły specjalnej zazwyczaj wykorzystując własną bazę współpracując z poradnią pedagogiczną, psychologiczną, diagnozują zajęcia wyrównawcze. W zakładach poprawczych pierwszego i drugiego typu stosuje się indywidualne metody nauczania. Realizuje się program szkoły podstawowej, gimnazjalnej i ponad gimnazjalnej. Istnieje możliwość promocji śródrocznej. Kształcenie zawodowe może obejmować tradycyjną naukę zawodu jak i kształcenie kursowe. Realizuje się je w dwóch wariantach: trwa dwa lata lub półtora roku. Bierze się pod uwagę wiek wychowanka jak i poziom intelektualny.

WIĘZIENIA WZORCOWE

1. Więzienie marszałkowskie - powstało w XVII w. w Polsce. Mieściło się w budynku specjalnie na te cele wybudowane. Cele były przestronne i widne i były ogrzewane. Panowały tam bardzo dobre warunki sanitarne. Nie umierano tam z powodu zaniedbania i chorób. Istniała posługa duszpasterska i opieka medyczna, pracowano. Mankament - osadzano tam osoby, które popełniły przestępstwo i pochodzili ze stanu szlacheckiego.

2. Więzienie w Gangawie - budynek wybudowany na cele więzienne. Osadzeni izolowani w pojedynczych celach. Mieli obowiązek opłacanej pracy i przywilej nauki. Pierwsze więzienie, które funkcjonowało wg systemu celkowego.

System celkowy - pierwszy znany system penitencjalny. Powstał w USA. Opierał się na trzech przesłankach:

1. wzrost tendencji humanitarnych i wartości życia

2. rzadsze orzekanie kary śmierci

3. doktryna religijna amerykańskich protestantów zwanych kwakrami - rygorystyczne traktowanie moralne.

System celkowy przybrał dwie postacie:

1. Ustrój pensylwański - bazuje na doktrynie kwakrów. Skazanych izolowano w ciągu dnia i nocy. Izolacja wiązała się z całkowitą bezczynnością skazanych

2. Ustrój augsburski - areszty są okrągłe lub wachlarzowate (areszt w Toruniu). Z centralnego punktu można obserwować wszystkie cele, które wyglądały jak klatki. Ten system nazwany był systemem milczenia. Skazani mogli pracować w czasie dnia, ale i skazanych i strażników obowiązywało milczenie.

3. System progresywny - powstał w Anglii i związany był z wprowadzeniem klasyfikacji skazanych (płeć, rodzaj popełnionego czynu, stopień demoralizacji, wcześniejsza karalność, zaburzenia osobowości). Powstał na wyspie Northold. Polegał na tym, że za przejawy pozytywnych zachowań przyznawano w czasie codziennych spotkań określoną liczbę punktów. Suma punktów oznaczała wyznaczony limit, jeżeli osoba go osiągnęła to otrzymywała przywileje. Właściwy rozwój nastąpił w Irlandii, a autorem był Crofton. Polegał na wyróżnieniu trzech faz kary pozbawienia wolności:

1. Okres surowego reżimu - trwający 9 miesięcy - panował tu system celkowy

2. Okres ciężkiej pracy i trwał połowę kary - praca w dzień, w nocy izolacja w pojedynczej celi

3. Okres ograniczonego dozoru - kierowano do lżejszej, opłacanej pracy, nie stosowano kar dyscyplinarnych i okres ten kończył się warunkowym zwolnieniem.

Warunki osadzania:

Skazanych umieszcza się w celach jednoosobowych lub wieloosobowych.

Bierze się pod uwagę:

1. Decyzję klasyfikacyjną.

2. Konieczność oddzielenia skazanych osadzonych tymczasowo aresztowanych. W zakładzie penitencjarnym funkcjonują oddziały aresztów penitencjarnych.

3. Konieczność utrzymania porządku i bezpieczeństwa na terenie zakładu np. przynależność do podkultury.

4. Zalecenia lekarskie, psychologiczne, rehabilitacyjne.

5. Konieczność zapobiegania samoagresji i popełnianiu przestępstw.

6. Zadbanie o dobrą atmosferę wśród skazanych.

W celach wieloosobowych zostaje wybrany starszy celi, do którego obowiązków należy informowanie przełożonych o sytuacji bytowej skazanych, stanie sprzętu.

Skazany ma prawo posiadać:

- dokumenty, dotyczące postępowania, którego jest uczestnikiem

- może posiadać pewną ilość artykułów spożywczych nie psujących się

- mogą posiadać wyroby tytoniu

- środki higieny osobistej

- przedmioty osobistego użytkowania np. zegarek

- listy, fotografie osób najbliższych, członków rodziny

- przedmioty kultu religijnego

- artykuły piśmienne

- notatki osobiste

- książki

- gry świetlicowe

- przedmioty służące wystrojowi

- przedmioty, które wiążą się z zainteresowaniami naukowymi skazanego np. komputer

Skazany nie może posiadać:

- środków łączności

- przedmiotów i narzędzi niebezpiecznych: brzytew, noży

- narzędzi do cięcia metalu

- środków służących do obezwładniania np. gazu łzawiącego, sztućców metalowych

 Środków odurzających

 Substancji psychotropowych

 Alkoholu

 Leków nie zaordynowanych przez lekarza

Warunki bytowo sanitarne, w których przebywają osadzeni:

- 3 posiłki dziennie, w tym jeden ciepły - odpowiednia wartość odżywcza

- przestrzega się zaleceń lekarza, o ile jest to możliwe wskazań religijnych

- wartość kaloryczna nie może być niższa niż 2600 kalorii

- dla młodocianych, pracujących poniżej 3200 kalorii

- przysługują im 3 metry kwadratowe powierzchni, ten wymóg może być czasowo

ograniczony decyzją dyrektora

- cela musi mieć odpowiednie oświetlenie, właściwą temperaturę, musi być wyposażone w

miejsce do spania oraz mieć odpowiednie warunki higieniczne

- rozszerzony kącik sanitarny o miejsce prysznicowe w nowych zakładach

- sposób wyposażenia cel, najlepiej wyłożyć kafelkami - rzadsze remonty

Przysługuje osadzonym:

- ciepła kąpiel raz w tygodniu, kobietom 2 razy w tygodniu, raz dziennie ciepła woda

spacer 1-godzinny w ciągu dnia

- 8 godzin snu

- prawo do otrzymywania raz w miesiącu paczki żywnościowej

 Wagę nie przekraczającą do 5 kg paczki - paczki podlegają ścisłej kontroli

 Są komisyjnie otwierane

Za zgodą dyrektora skazany może otrzymać:

 Paczki z odzieżą

 Środkami higienicznymi

 Przedmiotami osobistymi

Mają prawo do widzeń:

- widzenia trwają 60 minut, przy czym dyrektor może wydać polecenie kumulowania tego

czasu

W widzeniach mogą uczestniczyć:

- nie więcej niż 2 osoby pełnoletnie, liczba małoletnich jest dowolna, ale muszą być pod kontrolą

- może wydać polecenie na widzenie osób, które nie są najbliższymi krewnymi

- w czasie odwiedzin można kupić produkty z kantyny

- jeżeli przebieg odwiedzin przekracza wskazania regulaminowe może zostać przerwane

- zwykle odwiedziny odbywają się w Sali widzeń, przypominają one świetlice

- osoba odwiedzająca nie ma bezpośredniego kontaktu z osadzonym

Charakterystyka oddziaływań penitencjarnych:

Zalicza się do nich:

- nauczanie

- pracę

- zajęcia kulturalno-oświatowe i sportowe

- kontakty z rodziną i światem zewnętrznym

- środki terapeutyczne

- kary i nagrody to środek wspomagający

Oddziaływanie penitencjarne ma mieć charakter pozytywny, nie ma charakteru mechanicznego.

Nauczanie - cele:

1. Umożliwia uzyskanie w podstawowym zakresie, zakresie także kwalifikacji zawodowych.

2. Pozwala na rozwój umiejętności i zainteresowań.

3. Dyscyplinuje skazanych i integruje wokół pewnych celów.

4. Wyrabia poczucie odpowiedzialności i przyzwyczaja do planowego wysiłku.

5. Uczy współdziałania.

6. Rozwija ambicje i nowe perspektywy życiowe

7. Jest antidotum na monotonię i nudę więzienną.

Zakład karny zapewnia możliwość uzyskania wykształcenia w zakresie podstawowym, gimnazjalnym, ponadgimnazjalnym, ponadpodstawowym, kształcenie zawodowe. Po pierwsze dostęp do nauki mają ci, którzy nie mają zawodu, lub po wyjściu nie mogą pracować w tym zawodzie. Są możliwości uczeni się poza terenem zakładu.

Trzeba spełnić następujące warunki:

1. Przebywać w zakładzie typu półotwartego lub otwartego

2. Zachowywać się poprawnie.

3. Nie stanowić zagrożenia dla porządku publicznego i uzyskać zgodę dyrektora.

Dyrektor może wyrazić zgodę na podjęcie studiów eksternistycznych

Praca - cele:

1. Umożliwia zdobycie odpowiednich kwalifikacji zawodowych, albo podtrzymanie tych, które już posiadają.

2. Kształtuje trwałe nawyki aktywności.

3. Wyzwala inicjatywę.

4. Praca wykonywana w grupie uczy współdziałania.

5. Uczy dyscypliny.

6. Przynosi także wymierne korzyści ekonomiczne

7. Umożliwia wyładowanie energii.

8. Uczy punktualności, odpowiedzialności

9. Zapobiega nudzie.

10. Przerwanie izolacji więziennej

Obecny kodeks karny, zapis prawny nie nakłada obowiązku pracy, ale zapewnia się ją w miarę możliwości art. 121.

Art.122 zakłada, że przy zatrudnianiu bierze się pod uwagę: wykształcenie, zawód, zainteresowania i potrzeby osobiste.

- przewiduje się, że w pierwszej kolejność zatrudniania są osoby zobowiązane do świadczeń alimentacyjnych, bądź, których rodziny są w szczególnie trudnej sytuacji finansowej

Skazani mogą być zatrudniani na podstawie:

- umowy o pracę zawartej z pracodawcą, skierowania do pracy wydanego przez dyrektora

zakładu karnego

- umowy o pracę,

- umowy o dzieło,

- na własny rachunek

Zawarcie umowy o pracę musi uzyskać zgodę dyrektora, bo on będzie określał warunki zatrudnienia.

Art. 123 kkw wprowadza zasadę, że praca skazanych jest odpłatna a wynagrodzenie nie może być niższe od najniższego wynagrodzenia pracownika danego działu.

Prace na rzecz zakładu karnego, prace porządkowe mogą być wykonywane bezpłatnie, ale w wymiarze nie przekraczającym 90 godzin miesięcznie, do 2003 było to 60 godzin miesięcznie. Praca jest przywilejem.

Miejsce zatrudnienia i formy zatrudnienia:

1. W przywięziennych przedsiębiorstwach różnego rodzaju.

2. W przywięziennych gospodarstwach pomocniczych.

3. Mogą być zatrudnieni przy pracach administracyjnych, porządkowych.

4. W przywięziennych, uspołecznionych zakładach produkcyjnych.

5. Na rzecz samorządu przy pracach publicznych.

Od 1997 roku obowiązuje ich kodeks pracy, czyli za utratę zdrowia uzyskują świadczenia

- przysługują im prawa socjalne np. prawo do przerwy w pracy i urlopu.

Zatrudnieni na mocy umowy o pracę nakładczą mają prawo do 14-dniowej przerwy w pracy z prawem do wynagrodzenia po roku.

Skazani na podstawie skierowania o pracę też nabywają prawo do 14-dniowego zwolnienia z pracy po roku.

Ci, którzy zostali zatrudnieni na podstawie umowy o pracę po roku mają prawo do 18-dniowego urlopu wypoczynkowego, który spędzają w zakładzie karnym.

Ci, którzy pracowali bezpłatnie mają 14 dni przerwy.

Zyskują oni uprawnienia i nagrody różnego rodzaju:

1. Mogą uzyskać prawo do dłuższego lub dodatkowego widzenia

2. Prawo do dodatkowego zakupu artykułów spożywczych w kantynie.

3. Prawo do dłuższego spaceru.

4. Prawo do częstszego udziału w zajęciach kulturalno-oświatowych kulturalnooświatowych sportowych.

Zgodnie z art. 125 obowiązkowe odliczenia:

- 20% to fundusz pomocy postpenitencjarnej od 2003 roku

- obowiązkowe odliczenia od tej kwoty

- 60% trafia na konto skazanego

- odliczenie podatków

- może on korzystać w sposób bezgotówkowy, dostaje bon, który może zrealizować

- w zakładzie otwartym może dysponować prawdziwymi pieniędzmi

Zatrudnienie:

W zakładach zamkniętych zasadniczo skazani zatrudniani są wewnątrz zakładu.

Dotyczy to zwłaszcza:

- skazanych na dożywocie

- skazanych niebezpiecznych

- skazanych za działalność w zorganizowanej grupie przestępczej

- wszyscy pozostali

Poza zakładem mogą być zatrudniani przebywający w zakładach typu półotwartego i otwartego.

Skazani w zakładach zamkniętych w warunkach wzmożonego konwojowania.

Kontakty ze światem zewnętrznym

Reguły minimalne ONZ.

1. Kontakty bezpośrednie.

2. Kontakty pośrednie.

1. Kontakty bezpośrednie są to:

- kontakty z rodziną, duchownymi, a za zgodą dyrektora z dalszymi krewnymi i znajomymi, z przedstawicielami prasy i mediów, organizacji społecznych i związków wyznaniowych,

- przedstawicieli organizacji zajmujących się ochroną praw człowieka, osoby ze świata

kultury

- widzenia bezdozorowe, inaczej widzenia intymne, z żoną, mężem są bez dozoru

- przepustki zarówno losowe i nagrodowe

- zezwolenia na opuszczenie zakładu na czas dłuższy, zezwolenia na 14 dni

- wyjścia do pracy lub szkoły, a także przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności

2. Kontakty pośrednie to:

- korespondencja wysyłana i otrzymywana

- paczki z zewnątrz, przekazy pieniężne

- czytelnictwo prasy, książek

- udział w prelekcjach z osobami z zewnątrz

- programy telewizyjne i rozmowy telefoniczne

Przepustki, ich przesłanki i udzielanie:

Przepustki losowe - udzielane w szczególnych sytuacjach na przykład w wypadku śmierci bliskich. Dyrektor nie musi wydać zgody na przepustkę losową.

Przepustki nagrodowe

1) Zezwolenie na widzenie bez dozoru poza zakładem z osobą najbliższą na czas nie

przekraczający jednorazowo 30 godzin.

2) Zezwolenie na opuszczenie zakładu bez dozoru na okres nie przekraczający

jednorazowo 14 dni.

Limit:

Kodeks ogranicza ilość przyznawanych nagród i limit wynosi 28 dni.

Cele przepustek nagrodowych

1) Sprawdzenie zachowania osadzonego w warunkach wolnościowych

2) Utrzymanie prawidłowych więzi z rodziną

3) Umożliwia załatwienie spraw osobistych

4) Rozładowanie napięć emocjonalnych

5) Przeciwdziałanie tworzeniu kultury podwięziennej

6) Zapobiega prizonizacji - przystosowanie do warunków życia więziennego

7) Zmniejsza dystans między więzieniem a społeczną rehabilitacją

Niebezpieczeństwa związane z udzielaniem przepustek

1) Możliwość popełnienia przestępstwa

2) Nadmierne picie alkoholu na przepustce, nadużywanie

3) Spóźnienia i niepowrotny

4) Nie wywiązywanie się z zobowiązań

5) Szantażowanie rodzin by wystawiły pozytywną opinię dla zakładu

Zajęcia kulturalno oświatowe i sportowe

Funkcje :

I. Regeneracja sił fizycznych i psychicznych

II. Zaspokojenie potrzeby rozrywki

III. Wspomaganie rozwoju osobowości

Kulturalno-oświatowe:

- czytelnictwo

- oglądanie telewizji

- udział w imprezach masowych na terenie zakładu i poza nim

Zajęcia sportowe pozwalają na:

- Zachowanie zdrowia fizycznego psychicznego

- Na zaspokojenie ruchu

- Przyczynia się do łagodzenia konfliktów

- Służy integracji również z kadrą więzienną

WYKONYWNIE KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI

Poraz pierwszy cele wykonywania kary zostały ujęte w regulaminach z 1955 i 1956- jako wyłączny cel wykonywanie kary pozbawienia wolności realizację zadań w zakresie oddziaływania indywidualnoprewencyjnego.( KK 1969)- kształtowanie społecznie pożądanej postawy. , sprowadzono cele do zadań obowiązkowej ( dyscyplina, porządek, oddziaływanie penitencjarne , praca, nauka , zajęcia) resocjalizacji skazanego w 1969r. Kodeks z 1997r.stanowi ,że wykonanie kady ma na celu wzbudznie w skazanym woli współdziałania w kształtowaniu jego społecznie pożądanych postaw. Poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku prawnego., rezygnuje z przymusu resocjalizacji.( nie musi skorzystać). KKW zakłada w wykonywanej karze prewencje indywidualną, bezpieczeństwo skazanych, ochrona społeczeństwa

Zakłady karne mogą być tworzone jako samodzielne zakłady , wyodrębnione zakłady karne albo areszty slkedcze.Pozwala to na stosowanie wobec skazanych wolnej progresji bez konieczności przemieszczania ich do innej jednostki penitencjarnej. Karę wykonuja funkcjonariusze Służby Więziennej oraz pracownicy zakładu.

SŁUŻBA WIĘZIENNA jest formacja apolityczną, uzbrojoną, umundurowaną, podległą Ministrowi Sprawiedliwości.

Służba więzienna posiada strukturę:

-Centralny Zarząd Służby Więziennej- Dyrektor Generalny Służby Więziennej

-Okręgowy inspektorat służby więziennej- Dyrektorzy Okręgowi( koordynacja działń w nadzwyczajnych sytuacjach, ma prawo do uchylania decyzji dyrektora więzienia jeżeli SA sprzeczne z prawem)

- zakłady karne i areszty śledcze

- Ośrodki szkolenia i doskonalenia kadr

RODZAJE ZAKŁADÓW KARNYCH

- zakład karny dla młodocianych

- zakład karny dla odbywających karę po raz pierwszy

- zakład karny dla recydywistów penitencjarnych

- zakład karny dla odbywających karę aresztu wojskowego

Zakład dla młodocianych- powstały w celu odizolowania od demoralizującego wpływu innych uwięzionych , skuteczniejsze oddziaływanie stanowiących grupe osób znajdujących się w fazie rozwoju biologicznego i psychicznego.- intensywna praca resocjalizacyjna w celach poprawczych , zwiększenia pomyślnej integracji społecznej po opuszczeniu zakładu.Sytuacja więźniów młodocianych zaczeła się zmieniać od 1956r. Samodzielna Sekcja ds. Więźniów Młodocianych- praca wychowawcza wśród tej grupy skazanych.1958r.- nowe więzienie w Szczypiornie- eksperymenty naukowe i penitencjarne.1966- regulamin stawiający na naukę, rozszerzenia kontaktów ze światem zewnętrznym, zwłaszcza z rodziną. Obecnie skazani, którzy ukończyli 24 lata w trakcie odbywania kary przenoszeni są do zakładów dla pierwszy raz karanych lub dla recydywistów.W uzasadnionych wypadkach mogą pozostać tam po ukończeniu 24 roku zycia. ( wskazania programu terapeutycznego, jego postawa)W pewnych wypadkach mogą odbywać karę w takich zakładach również Ci co ukończyli 24 rok zycia, ale jeśli spełniaja odpwoeidnie warunki.( skazani pierwszy raz, postawa, obecność jest uzasadniona potrzebami oddziaływania). W przeciwieństwie do skazanych dorosłych którzy maja prawo wybrac system, młodociani obligatoryjnie odbywaja karę w SYSTEMIE PROGRAMOWANEGO ODDZIAŁYWANIA.( zakłady typu zamkniętego i półotwartego, prawo do dodatkowego widzenia w miesiącu)

RECYDYWIŚCI PENITENCJARNI- dorośli skazani za przestępstwo umyślne na karę pozbawienia wolności oraz ukarani za wykroczenia umyślne zasadniczą ;ub zastępczą kara aresztu , którzy odbywali już takie kary lub karę aresztu wojskowego za umyślne przestępstwo lub wykroczenia( kryterium- zarówno fakt wcześniejszego odbywania kary pozbawienia wolności jak i umyślność popełnianych przestepst lub wykroczeń). Kodeks dopuszcza osadzanie sakazanych dla nich w zakładach dla odbywających karę po raz pierwszy ze szczególnych powodów resocjalizacyjnych( znikomy stopień demoralizacji i zagrożenia społ, krótki okres poprzednio odbywanej kary) Skazani , którzy nie zostali umieszczeni w jednym z zakładów powyższych zostają umieszczeni w zakładzie karnym dla odbywających kare po raz pierwszy.

KOBIETY- odbywaja karę w wydzielonych zakładach karnych albo w wydzielonych oddziałach zakładów, a każdym razie osadzenie w oddzielnych celach i odseparowanie w czasie nauki, pracy i innych zajęć.1966-odstepstwa od regulaminu w stosunku do kobiet- nieco lepsze warunki sanitarnohigieniczne, noszenie własnej bielizny, przydział środków higieniczno-sanitarnych, częstsze dostarczanie ciepłej wody. 1974—skrócenie minimalnego okresu pobytu w rygorach surowych, obostrzonych, sposobu urzadznia cel., wykluczenie pewnych kar dyscyplinarnych, opieka w okresie ciąży i karmienia., czesterze kontakty, zwłaszcza z dziećmi, czasowe opuszczanie zakładu. Kobiety znacznie gorzej znosza dolegliwości związane z izolacją.1979- w Krzywańcu utworzono Dom Matki i Dziecka( dzieci do 3 roku zycia)Skazane kobiety rozpoczynają odbywanie kary w zakładzie półotwartym jeżeli rózne względy nie przemawiają przeciwko temu.

TYPY ZAKŁADÓW KARNYCH

- typu zamkniętego

- typu półotwartego

- typu otwartego

Róznią się stopniem zabezpieczenia, stopniem izolacji skazanych, obowiązkami i uprawnieniami w zakresie porusznia się wewnątrz zakładu i poza jego obrębem.( reguluje KKW i regulamin)

ZAMKNIĘTY-cele zamknięte prze 24 h, w wyjatkowych wypadkach, za zgoda dyrektora zgodnie z porządkiem wewn, zatrudniani na terenie, albo konwojowani, korzystanie z własnej odzieży za zgoda dyrektora, poruszanie na terenie w sposób zorganizowany i pod dozorem, nie udziela się przepustek, dwa widzenia w miesiącu pod dozorem kontrolowane rozmowy, korespondencja podlega nadzorowi. Dla skazanych stanowiących powazne zagrożenie społeczne albo zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładuNiebezpieczni skazani w celach specjalnych zamknieci całą dobę w wyposażone w dodatkowe zabezpieczenia., nosza odzież wiezienną itp.

PÓŁOTWARTY - mniejszy stopień zabezpieczenia i izolacji, większe uprawnienia w zakresie porusznia się i kontaktów ze swiatem zewnętrznym, cele otwarte w dzień, w porze nocnej zamknięte, własna odzież, nielizna, poruszają się w porządku ustalonym przez dyrektora, mogą być zatrudniani poza zakładem bez konwojenta, mogą brać udział w szkoleniach, nauczaniu itp.przepustki raz na dwa miesiące ( 14 dni w roku), trzy widzenia w miesiącu, nieobowiązkowa kontrola rozmów i korespondencji.

OTWARTY - cele otwarte całą dobę, pierwszeństwo zatrudniania na zewnątrz bez konwojenta, mogą otrzymywać pieniądze z depozytu, mogą otrzymywać zgodedyrektora na uczestnictwo w zajęciach ku poza zakładem, przepustki do 28 dni w roku, nie częściej niż raz w miesiącu, nieograniczona liczba widzeń, rozmowy nie podlegające kontroli, korespondencja nie dozorowana. Przepustki w otwartym i półotwartym - przepustki systemowe w odróżnieniu od losowych czy nagrodowych. Przepusta udzielana jest po odbyciu części kary (połowa części kary , po której mógłby być przedterminowo warunkowo zwolniony). Skazany musi zgłaszać się na jednostke policji,

SYSTEMY WYKONYWANIA KARY

- zwykły

- terapeutyczny

-programowanego oddziaływania

W KAŻDYM Z ZAKŁĄDÓW SKAZANI mogą odbywać karę w każdym z systemów

s. terapeutyczny- skazani z zaburzeniami psychicznymi, upośledzeniem umysłowym, uzależnieni od alkoholu,niepełnosprawni fizycznie- specjalistyczne oddziaływanie.Odbywanie kary w tym systemie nie wymaga zgody skazanego. Leczenie, rehabilitacja wymaga postanowień sądu penitencjarnego.. W przypadku utworzenia wyspecjalizowanych oddziałów mogą odbywać w nim kare wónież pełnosprawni jeżeli przemawiają za tym wzgledy wychowawcze a oni sami wyrażają zgodę. Jest to system przejściowy.

SYSTEM PROGRAMOWANEGO ODDZIAŁYWANIA

Szczególnie nakierowany na resocjalizację.- indywidualny program oddziaływania opracowany przy współudziale skazanego

- rodzaje i formy oddziaływań wychowawczych

-rodzaje i warunki pracy

- kierunki i formy nauczania

- rodzaje i formy zajęć kulturalno - oświatowych

- zakres i sposób utrzymywania kontaktów z rodziną

- spsosbu wywiązywania się z obowiązków alimentacyjnych i obowiązków nałozonych przez sąd.<<< oferta skierowana pod adresem skazanego. Sami decydują czy program przyjmą<< podmiotowe traktowanie.

ZWYKŁY- ma na celu również oddziaływanie indywidualnoprewencyjne. Mogą w trakcie odbywania kary w tym systemie zmienić zdanie i przejść do systemu programowanego oddziaływania.

KLASYFIKACJA SKAZANYCH-

- stworzenie warunków sprzyjających indywidualnemu postępowaniu ze skazanycm

- zapobieganie szkodliwym wpływom skazanych zdemoralizowanych

- zapenienie skazanym bezpieczeństwa osobistego

Wybór właściwego systemu wykonywania katy, rodzaju, typu zakładu

- rozmieszczenie skazanych wewnątrz zakładu

Wybór odpowiedniego rodzaju i typu zakładu0 klasyfikacja zewnetrzna lub prawna

Podział w celu odpowiedniego rozmieszczenia wewnątrz zakładu- klasyfikacja wewnętrzna( pedagogiczna)

Zapobieganie wzajemnej demoralizacji poprzez dokonanie odpowiedniej klasyfikacji- selekcja negatywna

Podział na grupy zmierzający do stworzenia sprzyjających warunków indywidualizacji postępowania-selekcja pozytywna.Klasyfikacja według kryteriów przedmiotowych i podmiotowychWśród kryteriów klasyfikacji KKW nie wymienia rodzaju przestępstwa popełnionego przez skazanego.

GRUPY KLASYFIKACYJNE odpowiadającymi rodzjom zakładów karnych( M, P,R,W)

Podgrupy klasyfikacyjne oznaczone są cyframi 1,2,3 odpowiadającymi typom zakładó karnych praz literami,t,z odpowiadającymi systemowm wykonywania kar

1- zakład typu zamkniętego

2- 2-zakład t.półotwartego

3- 3-zakład t. otwartego

p- system programowanego oddziaływania

t- system terapeutyczny

z- system zwykłyDecyzje dot. Klasyfikacji mogą być podejmowane przez kilka organów. Sąd może określić rodzaj, typ zakładu oraz orzec terapeutyczny system jej wykonania. . Zmiany w trakcie odbywania kary wymagają postanowienia sądu penitencjarnego., w razie zmiany nowych okoliczności po wydaniu postanowienia przez sąd penitencjarny - komisja penitencjarna. Gdy sąd nie orzeknie sposobu wykonywania kary należy decyzja do komisji penitencjarnej.

ZASADA WOLNEJ PROGRESJI

- rezygnacja ze sztywnych okresów odbywania kary w określonych warunkach oraz obowiązku zachowania określonej kolejności przenoszenia do innych warunków. Zgodnie z tą zasada skazanego pzrensi się w trakcie odbywania kary z zakładu typu zamkniętego do zakładu t. półotwartego lub otwartego.Przenoszenie jest podporządkowane zasadzie indywidualizacji oddziaływania i realizacji podstawowego celu wykonywania kary - indywidualnoprewencyjnego. Zasada nie jest realizowana konsekwentnie Wyjątek stanowi przenoszenie skazanych na karę dożywotniego więzienia uwarunkowane przesłanką formalną_ najwcześniej po odbyciu kary 15 lat- do półotwartego, z półotwartego do otwartego co najmniej 20 lat. Kolejny wyjątek dotyczy sytuacji gdy przenoszenie odbywa się bezpośrednio z zamkniętego do otwartego- po odbyciu połowy tej części kary, po której mógłby ubiegać się o warunkowe zwolnienie. Ujemna ocena postawy i zachowania skazanego może być podstawa do przeniesienia go do zakładu o większym stopniu izolacji. Ocenę okresowych postępów skazanego w resocjalizacji należy do zadań komisji penitencjarnej( okres nie może przekraczać 6 miesięcy). Ocena może być podstawą do podjęcia z urzędu decyzji o przeniesieniu. Decyzja komisji podlega kontroli sądu penitencjarnego.W wypadku rozpoczynających odbywanie kary preferuje się zakłady otwarte.

W ZAKŁADZIE PÓŁOTWARTYM UMIESZCZA SIĘ kobiety, mężczyzn: odbywających karę w systemie oprogramowanego oddziaływania,skazanych za przestępstwo nieumyślne, odbywających zastepczą karę pozbawienia wolności, kare aresztu.

W ZAKŁADZIE ZAMKNIĘTYM OBLIGATORYJNIE - skazani na karę dożywotniego więzienia, skazanych stwarzających poważne zagrożenie społeczne albo dla bezpieczeństwa zakładu

W zorganizowanej grupie( z wyjątkiem)

ŚRODKI ODDZIAŁYWANIA( kategoria prawna)- praca, nauka, zajęcia kulturalno- oświatowe, sportowe, podtrzymywanie kontaktów z rodziną, środki terapeutyczne( nagrody i kary dyscyplinarne)

ZATRUDNIENIE- obowiązujący kodeks nakłada na sakzanych obowiązek pracy( zwolnieni więźniowie sumienia oraz niezdolni do pracy) . Może być zwolniony również z obowiązku ten co pobiera nauke i powodu innych waznych przyczyn.Obowiązujący kodeks nie przyznaje więźniom prawa do pracy, a zapewnia ją w miwrę możliwości. Zgodnie z ustawą o zatrudnianiu osób pozbawionych wolności wyrażają zasadę,że ekonomiczne aspekty zatrudnienia powinny być podporządkowane celom resocjalizacyjnym

- sprzyja zdobyciu odpowiednich kwalifikacji zawodowych

- podtrzymanie i rozwój kwalifikacji osób, które je posiadają

-wymierne korzyści ekonomiczne( zakupy, gromadzenie środków)

- wykonywanie pracy zapobiega bezczynności i nudzie, ograniczając rozwój podkultury więziennej, przyczynia się do wzrostu własnej wartości, szacunku dla siebie.

- stanowi źródło bezpośredniej korzyści społecznej

Skazani zatrudniani SA na różnych podstawach prawnych za zgodą dyrektora.Skazany na karę dożywotniego więzienia może wykonywać prace wyłącznie na terenie zakładu ( niezależnie od typu)

Przy uwzględnianiu rodzaju pracy w miarę możliwości uwzględnia się zawód , wykształcenie, zainteresowania i potrzeby skazanego.Skazani, którzy wyrazili zgode na uczestnictwo w opracowaniu i realizacji programu indywidualnego oddziaływania mają możliwość współdecydowania o rodzaju zatrudnienia.Skazani nie mogą zarobić mniej niż najniższa pensja określona w KP. Za pisemną zgodą skazany może nieodpłatnie być zatrudniony przy pracach publicznych, porządkowych, na cele charytatywne. 10% wynagrodzenia za prace od dochodu skazanego wykonywujacego prace na własny rachunek ulega potrąceniu na cele pomocy postpenitencjarnej.Skazanemu przypada pozostałej części 50%, w wyniku pracy wykonywanej na własny rachunek 75%, reszta przekazywana jest do budżetu.Wynagrodzenie, po potrąceniach przekazywane jest skazanemu w chwili zwolnienia.Moze je przekazać na konto bankowe , książeczkę albo pozostawić w depozycie.

NAUKA

- pozwala na zdobycie wykształcenia, rozwój umiejętności i kawlifikacji zwiększając szanse na znaleźnie pracy po zwolnieniu z zakładu- dyscyplinuje skazanych i integruje ich wokół pozytywnych celów i dążeń

- wyrabia poczucie obowiązku, przyzwyczaj do planowego wysiłku, uczy współdziałania, rozija ambicję, wskazuje nowe perspektywy życiowe

- antidotum na apatie, nudę, monotonnię życia więziennego

- jest czynnikiem zmniejszenia możliwości demoralizacji

- nauczanie zwłaszcza młodszych stanowi prawidłowy warunek ich prawidłowej adaptacji w społeczeństwie

Szkoła podstawowa, ponadpodstawowa, kursy zawodowe. Prawo nie nakłada obowiązku kształcenia, wyjątek stanowią ci, którzy nie ukończyli szkoły podstawowej, oraz młodociani, którzy nie maja wyuczonego zawodu, obowiązek nauczania stosownie do ich możliwości i uzdolnień. Skazani przebywający w zakładach typu otwartego i półotwartego za zgodą dyrektora , jeżeli spełniają warunki mogą pobierać nauki poza obrębem zakładu.( wyjątek skazani nakarę dożywotniego więzienia)Nie posiadającym wystarczających środków zakład udostępnia pomoce naukowe. Nauka jest bezpłatna, ale kursy płatne w całości lub częściowo, skazany ponosi również koszty nauki poza obrębem zakładu karnego. ( zakład może je pokryć gdy nie SA wyższe niż w zakładzie_) Skazanemu wywiązującemu się z obowiązków ucznia dyrektor może udzielić 14 dniowego urlopu

ŻYCIE KULTURALNO_ OŚWIATOWE

- rozwijanie zainteresowań

- racjonalne wypałenianie czasu zapobiegające demoralizacji i deprawacji, tworzeniu i zacieśnieniu przestępczości

- zaj. Sportowe- zachowanie zdrowia fizycznego i psychicznego

- zaspokojenie ruchu, łagodzenie napięć i konfliktów.

- w stosunku do młodocianych i zaburzonych- zabieg terapeutyczny

PO reformie:

- rozbudowano bazę materialną

- przywrócono świetlice oddziałowe wyposażone w niezbędny sprzęt

-zwiększono księgozbiory bibliotek

- uruchomiono boiska, sale ćwiczeń gimnastycznych

- zezwolono na własne odbiorniki radiowe i telewizyjne

- organizowanie imprez artystycznych wewn. Oraz uczestniczenia części poza zakładem.- zobowiązanie administracji do tworzenia skazanym warunków do odpowiedniego spędzania czasu wolnego

- zezwolono na trworzenie zespołów

NAGRODY I KARY DYSCYPLINARNE

Nagrody- wyraz pozytywnej oceny, motywacja do podobnego zachowania w przyszłości, nabiera ogromnej wartości w warunkach więziennych, bodziec do odpowiedzialnego zachowywania się.

Kodeks przewiduje przyznanie nagrody skazanemu wyróżniającemu się dobrym zachowaniem ale również w celu zachęcenia do poprawy

- zezwolenie na dodatkowe lub dłuższe widzenie

- zezwolenie na widzenie bez osoby dozorującej. Wprowadzono zapomogę w wysokości 1/ przeciętnego wynagrodzenia( nowość od 1997r)

Zatarcie wszystkich lub niektórych kar dyscyplinarnych, nagroda rzeczowa lub pieniężna itp.Obecnie przepustka nagrodowa wydłuzona do 14 dni, łączny okres nie może przekraczać 28 dni, wczesniej 24 godziny , 5 dni)

Kary: zakaz udzielania przepustek nagrodowych na okres co najmniej 5 miesięcy jeśli nadużył zaufania, odliczenie czasu spędzonego od okresu odbywania kary

- zmierzają do zapewnienia przestrzegania przez skazanych ustalonego porządku

- srodek skłaniający do porawy

- powstrzymujący pozostałych skazanych do dokonywania przekroczeń

Skazany podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej za zawinione naruszenie najazów lub zakazów wynikajacyh z ustawy, regulaminu i innych przepisów.KKW zawiera m.in.- nagany, pozbawienie wszystkich lub niektórych niw wykorzystanych nagród lub ulg albo zawiszenie ich wykonania.umieszczenie w celi izolacyjnej na okres 28 dni itp.

Przepisy regulaminu dpuszczają tworzenie funduszu samopomocy składającego się z ze środków wpłacanych dobrowolnie przez skazanych.

1

---