SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko osoby przygotowującej zajęcia: Anna Wlazik

Przedmiot: Przyroda

Klasa: VIc

Dział programowy: Morza i oceany

Temat lekcji: Ruch wody morskiej ( 2 godziny lekcyjne)

Cele:

1. Cel ogólny: Zapoznanie uczniów z rodzajami ruchów wody morskiej

2. Cele operacyjne:

1. Poziom wiadomości:

1. Uczeń wymienia czynniki wpływające na tworzenie się fal

2. Uczeń definiuje pojęcia tj. skala Beauforta, prąd ciepły, prąd zimny

3. Uczeń podaje przyczynę powstawania prądów morskich

4. Uczeń nazywa miejsce największych różnic poziomu wody morskiej związanych z pływami morskimi

2. Poziom umiejętności:

1. Uczeń charakteryzuje budowę oraz proces tworzenia się fali

2. Uczeń ocenia jakie znaczenie dla człowieka ma zjawisko falowania

3. Uczeń ocenia znaczenie prądów morskich dla człowieka i zwierząt - w tym prądu Zatokowego oraz wskazuje go na mapie

4. Uczeń charakteryzuje zjawisko pływów morskich

5. Uczeń wyjaśnia reguły kierujące wielkością pływów morskich

3. Postawy i przekonania:

1. Uczeń respektuje zasady bezpiecznego wypoczynku nad morzem podczas bardzo silnych wiatrów

Środki dydaktyczne:

• Tablica magnetyczna i magnesy

• Rysunki przedstawiające kolejne etapy tworzenia się fali

• Blacha, woda, piasek

• Mapa prądów - atlas świata

• Narysowane na kartce : Księżyc, Słońce i Ziemia

• Karta pracy

Formy pracy: praca indywidualna

Metody nauczania:

• Opis z wykorzystaniem modeli

• Pogadanka

• Doświadczenie

• Praca z mapą

• Rozwiązywanie zadań z karty pracy

Przebieg lekcji:

1. Faza wstępna:

1. Sprawy organizacyjne i porządkowe

2. Przypomnienie wiadomości z ostatniej lekcji

2. Faza realizacyjna:

1. Nawiązanie do nowego tematu lekcji (rozmowa na temat: czy woda w morzach się porusza, czym różni się jezioro od morza, czy zasolenie i temperatura Wszechoceanu jest wszędzie jednakowe, co jest satelitą Ziemi, dlaczego Ziemia krąży dookoła Słońca, a Księżyc dookoła Ziemi)

2. Sformułowanie tematu lekcji, zapisanie go na tablicy: Ruchy wody morskiej

3. Rozwinięcie tematu lekcji:

1. Omówienie czynników, które wpływają na tworzenie się fali (wiatr, podwodne trzęsienia ziemi - tsunami, pływy, zmiany ciśnienia atmosferycznego, statki)

2. Doświadczenie: powstawanie fal pod wpływem wiatru oraz podwodnych trzęsień ziemi.

Na blachę nalewamy trochę wody, idziemy przez klasę i pokazujemy dzieciom jak wiatr w postaci wydmuchiwanego przez nas powietrza powoduje, że tworzą się małe falki na wodzie; następnie pukając w dno blachy dzieci obserwują jak podwodne drgania również wywołują fale na powierzchni

3. Przedstawienie na tablicy schematu fali i omówienie jej poszczególnych elementów (długość fali, wysokość fali, grzbiet, dolina)

4. Przedstawienie schematu tworzenia się fali - jedno dziecko podchodzi do tablicy i porządkuje 5 obrazków przedstawiających kolejne etapy tworzenia się fali

5. Omówienie znaczenia zjawiska falowania (fale wyrzucają bursztyny, muszelki na brzeg, które są potem wykorzystywane w handlu, kształtowanie wybrzeża, sporty wodne)

6. Rozdanie kart pracy i wykonanie zadania 1, następnie sprawdzenie

7. Wspomnienie o tym, że wielkość fal zależy od siły wiatru, przy okazji przypomnienie skali Beauforta (do czego służy, ile ma stopni)

8. Wyjaśnienie co tą są prądy morskie, jakie wyróżniamy rodzaje (zimne i ciepłe) i przyczyny ich powstawania ( wiatry wiejące stale w tym samym kierunku, różnice zasolenia i temperatury)

9. Wykonanie zadania 5, następnie sprawdzenie

10. Omówienie prądu Zatokowego (jak przebiega, prędkość, przejście w prąd Północnoatlantycki, jego znaczenie dla zachodnich wybrzeży Europy) oraz wskazanie go na mapie prądów w atlasach

11. Wykonanie zadania 2.

12. Znaczenie prądów morskich (żegluga morska, transport ciepła, wędrówki ryb)

13. Scharakteryzowanie zjawiska pływów morskich (przyczyny, częstość występowania)

14. Przedstawienie na tablicy, za pomocą ilustracji przedstawiających Księżyc, Słońce oraz Ziemię, ustawienia tych ciał niebieskich względem siebie i wpływ tego zjawiska na wielkość pływów

15. Wyjaśnienie, że im większe zbiorniki wodne tym zjawisko pływów jest bardziej widoczne - doświadczenie ( do blachy nalewamy wodę i przechylamy ją w bok - dzieci obserwują jak szybko woda wylewa się poza jej brzegi; następnie na blachę wsypujemy piasek i robimy w nim małą dziurę, w którą wlewamy trochę wody, również przechylamy blachę - dzieci obserwują, że woda już tak szybko nie wylewa się poza tą dziurkę zrobioną w piasku)

16. Wykonanie zadania 9, następnie sprawdzenie

17. Znaczenie pływów morskich (utrudnienie dostępu do wielu ważnych portów, zagrożenie rozbicia się statków, strefa między - pływowa nie nadaje się do działalności gospodarczej)

18. Przykłady miejsc na Ziemi gdzie są rekordowe różnice poziomu wody oraz przykłady gdzie są one mało widoczne (zatoka Fundy w Kanadzie, M. Północne, M Śródziemne, M. Bałtyckie)

19. Wykonanie zadania 10 i 4, następnie sprawdzenie

4. Notatka z lekcji:

Wody mórz i oceanów są w nieustannym ruchu. Wyróżnia się trzy główne rodzaje ruchów morskich:

• falowanie,

• prądy morskie,

• pływy

Falowanie jest to ruch wody morskiej, wywołany głównie przez uderzenia wiatru o powierzchnię wody. Przy brzegu, w rezultacie tarcia wody o dno, fala ulega spiętrzeniu, a następnie załamaniu i rozbiciu. Każda fala ma grzbiet, dolinę, długość oraz wysokość.

Prądy morskie to jakby potężne, słone rzeki tworzące system ruchu wód w obrębie całego Wszechoceanu. Przyczyną są wiatry wiejące stale lub w większej części roku w tym samym kierunku oraz zmienne zasolenie i temperatura wód. Prądy niosące wody cieplejsze od otaczających je wód oceanicznych, nazywamy prądami ciepłymi, a niosące wody zimniejsze - są prądami zimnymi.

Pływy są to okresowe wahania poziomu morza, powstające w wyniku przyciągania Ziemi przez Księżyc i Słońce. Na wody działa przede wszystkim siła przyciągania Księżyca. Występują one w regularnych odstępach czasu, co 12 godzin i 25 minut - 2 razy na dobę.

3. Faza podsumowująca:

1. Wykonanie pozostałych zadań zawartych w karcie pracy (3, 6, 8)

2. Pytanie dzieci czego dowiedziały się na dzisiejszej lekcji

3. Zadanie domowe: dokończyć zadania w karcie pracy, jeżeli nie zostały one wykonane w trakcie lekcji oraz wykonać zadanie 7. z karty pracy

Wskaźniki osiągnięcia celów: uczeń poprawnie uzupełnia kartę pracy

Ewaluacja:

Udziel informacji na pytania, wpisując znak „+” w odpowiedniej rubryce.

Lp.	Pytanie	Odpowiedzi
				Tak		Nie	Nie wiem
1.	Czy dzisiejsza lekcja była dla Ciebie interesująca ?
2.	Czy dowiedziałeś się czegoś nowego ?
4.	Czy atmosfera na lekcji była dobra ?
5.	Czy jesteś zadowolony (a) z dzisiejszej lekcji ?

---