05.10.2008r

POLITYKA SPOŁECZNA I SYSTEM ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO

(jeśli ktoś posiada dokładniejsze notatki, niech nie będzie świnia i się podzieli ;P)

EGZAMIN: pisemny - ok. 5 pytań (ale uwaga, podobno lubi poprawki!) Na egzaminie to co na wykładzie.

„Pojęcie i konstrukcje prawne ubezpieczeń społecznych” - jej książka, ukaże się w lutym lub w marcu. Chodzić na wykłady!

METODY JAKIMI PAŃSTWO POMAGA SPOŁECZEŃSTWU:

ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNE

/ / \

1. Zaopatrzenie społeczne 2. ubezpieczenia 3. pomoc społeczna

(budżet) (budżet)

/ \

gospodarcze społeczne

(cywilno-prawne) (składka)

(składka)

Nie będziemy mówić o zabezpieczeniach gospodarczych.

1. Zaopatrzenie społeczne - środki pochodzą z budżetu. Mają do nich prawo wszyscy obywatele lub osoby zamieszkałe na określonym terytorium. Ma charakter podmiotowy (można się domagać tego co ustawa nam zapewnia jeśli spełnia się warunki). Świadczenia są jednolite i minimalne.

Świadczenia jednolite

Z budżetu państwa o jednolitej wysokości:

- kombatanci,

- renty dla inwalidów wojennych i wojskowych,

- świadczenia przedemerytalne,

- zasiłek pielęgnacyjny (dla osób niepełnosprawnych), dodatek pielęgnacyjny

- becikowe 1,

- choroby zawodowe, wypadek w okolicznościach szczególnych

- renta socjalna - świadczenie rodzinne o charakterze zaopatrzeniowym - z tytułu niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji od dzieciństwa, a które niezdolność dotknęła osobę, wtedy gdy jeszcze nie mogła podjąć pracy,

0-16 - czas kiedy można nie pracować

nie pracować pozwala nie pracować

0 16 18 25

nauka nauka

bezwarunkowo warunkowo warunkowo

niezdolność do pracy w wyniku zdarzenia w tym momencie staje się niezdolny do pracy i przysługuje renta socjalna

- zasiłek dla bezrobotnych,

Wg zasług (wg wynagrodzenia)

Z budżetu państwa wg tego ile zarabiali. np. sędziowie, prokuratorzy, służby mundurowe wg swojego uposażenia 75 - 80% pensji.

2. Pomoc społeczna - należy się wszystkim wg kryterium dochodowego (trzeba albo nie mieć żadnych środków albo mieć minimalne lub być niezdolnym do pracy.). Przydziela państwo w zależności od potrzeb. Świadczenia będą spełnione jeśli będzie spełnione kryterium podmiotowe. Świadczenia są jednolite.

- Zasiłki rodzinne - świadczenie rodzinne o charakterze pomocowym dla osób u których dochód nie przekracza kwoty … + 7 dodatków o charakterze pomocowym

z tyt. urodzenia dziecka (becikowe)

z tyt. opieki nad dzieckiem w okresie korzystanie z urlopu wychowawczego

z tyt. samotnego wychowywania dziecka

z tyt. wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej

z tyt. kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego

z tyt. rozpoczęcia roku szkolnego

z tyt. nauki dziecka poza miejscem zamieszkania

- Świadczenia opiekuńcze (pielęgnacyjne), świadczenie rodzinne o charakterze pomocowym

- zasiłek pielęgnacyjny, bez kryterium dochodowego

- świadczenie pielęgnacyjne, napisane w ustawie kiedy przysługuje i jaki określa dochód

- Środki alimentacyjne

- Urlop wychowawczy - jeżeli spełnimy kryterium dochodowe, że mamy za mało pieniędzy na jedną osobę.

- becikowe 2

3. Ubezpieczenia społeczne - Fundusze pochodzą ze składki. Fundusz ten tworzą osoby zainteresowane określonym ryzykiem (np. AC opłacają kierowcy i dla nich są wypłacane odszkodowania). Określony krąg osób, np. ubezpieczenia rentowe dla osób trwale niezdolnych do pracy. Prawo podmiotowe (ustawa określa kto, kiedy i na jakich warunkach Może otrzymać świadczenie). Prawo podmiotowe jest nie równe, to ubezpieczenie społeczne jest wg składki. (im więcej wpłacisz tym więcej dostaniesz.)

Renta inwalidzka - niepełnosprawność miała miejsce w czasie zatrudnienia

Główny to system ubezpieczeniowy (najwięcej osób mu podlega).

UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE

/ / / \ \

1.emerytalne 2. rentowe 3. chorobowe 4. wypadkowe 5.zdrowotne

(ZUS/KRUS) (ZUS/KRUS) (ZUS/KRUS) (ZUS/KRUS) (składka do NFZ)

KRUS - rolnik + może prowadzić działalność gospodarczą.

UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE - ZUS

1. EMERYTALNE:

Stary system emerytalny:

Przewidywał 3 rodzaje emerytury:

- emerytura w wieku podstawowym

- emerytura w niższym wieku emerytalnym

- emerytura wcześniejsza

Nowy system emerytalny:

- emerytura w wieku 60 - 65 lat, 2 części ZUS + OFE.

2. RENTOWE

Z ogólnego stanu zdrowia: Minimum 5-letni okres pracy musi wykazać.

- na wypadek trwałej niezdolności (renta inwalidztwa)

- na wypadek utraty żywiciela (renta rodzinna)

Z wypadku w drodze do pracy i z pracy

- na wypadek trwałej niezdolności (renta inwalidzka)

- na wypadek utraty żywiciela (renta rodzinna)

3. CHOROBOWE

Z ogólnego stanu zdrowia

- na wypadek czasowej niezdolności do pracy (udziela zasiłki chorobowe 80% na 34 dni niezdolności do pracy i świadczenia rehabilitacyjne)

W drodze do pracy i z pracy

- na wypadek czasowej niezdolności np. w wyniku wypadku (udziela zasiłki chorobowe 100% i świadczenia rehabilitacyjne)

4. WYPADKOWE

Wypadek przy pracy- wszystkie świadczenia

(czasowa niezdolność do pracy) + zasiłek (???)

Choroba zawodowa

(trwała niezdolność do pracy) + jednorazowe odszkodowanie

Zrównanie

Czasowa niezdolność do pracy

Trwała niezdolność do pracy

Utrata żywiciela

Udziela 100% renta inwalidzka i renta rodzinna + jednorazowe odszkodowanie!

25.10.2008 r

Świadczenia rodzinne

O charakterze pomocowym

- Zasiłek rodzinny - świadczenie rodzinne o charakterze pomocowym dla osób u których dochód nie przekracza kwoty … + 7 dodatków o charakterze pomocowym

z tyt. urodzenia dziecka (becikowe)

z tyt. opieki nad dzieckiem w okresie korzystanie z urlopu wychowawczego

z tyt. samotnego wychowywania dziecka

z tyt. wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej

z tyt. kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego

z tyt. rozpoczęcia roku szkolnego

z tyt. nauki dziecka poza miejscem zamieszkania

- Świadczenia opiekuńcze (pielęgnacyjne), świadczenie rodzinne o charakterze pomocowym

- zasiłek pielęgnacyjny, bez kryterium dochodowego

- świadczenie pielęgnacyjne, napisane w ustawie kiedy przysługuje i jaki określa dochód

O charakterze zaopatrzeniowym

renta socjalna - świadczenie rodzinne o charakterze zaopatrzeniowym - z tytułu niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji od dzieciństwa, a które niezdolność dotknęła osobę, wtedy gdy jeszcze nie mogła podjąć pracy,

0-16 - czas kiedy można nie pracować

nie pracować pozwala nie pracować

0 16 18 25

nauka nauka

bezwarunkowo warunkowo warunkowo

niezdolność do pracy w wyniku zdarzenia w tym momencie staje się niezdolny do pracy i przysługuje renta socjalna

renta rodzinna - gdy nastąpi utrata żywiciela

traci żywiciela małżonek i dziecko przysługuje mu renta rodzinna do 25 roku życia, jeżeli się uczy do tego czasu

0-16 lat - dziecko traci żywiciela bezwarunkowo,

16-18-15 lat - w tym okresie dziecko traci żywiciela pod warunkiem, że się uczyło

0 16 18 25

nauka nauka

bezwarunkowo warunkowo warunkowo

jeżeli w tym czasie nastąpi utrata

żywiciela osoby, która nie jest zdolna do pracy (orzeczenie niepełnosprawności) przysługuje dodatkowo prócz renty socjalnej renta rodzinna do końca - wyjątek połączenia 2 rent - renty socjalnej + renty rodzinnej

Inwalida wojskowy - człowiek który stał się inwalidą odbywając niezawodową służbę wojskową. Pobiera rentę inwalidzką jednolitej wysokości.

Inwalida wojenny - ofiary wojny i w czasach powojennych

Przywileje: ulgi, dodatki kombatanckie do emerytury, renty

Inwalida wojenny będzie kombatantem, ale nie każdy kombatant będzie inwalidą wojennym

Świadczenia przedemerytalne

Zakaz wypowiadania pracy 4 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego

Wiek emerytalny K - 60, M - 65

od 60, 65 - emerytura

56 60 emerytura wcześniejsza jest jak ktoś chce,

61 65 albo np. likwidacja zakładu pracy jest i zwolnienia grupowe

670 zł

Świadczenie

przedemerytalne

Wymień świadczenia o charakterze zaopatrzeniowym, pomocowym?

Dlaczego dane świadczenie jest o charakterze zaopatrzeniowym, pomocowym?

Cechy ubezpieczenia:

Ubezpieczenia:

/ \

Gospodarcze społeczne (składka):

- prywatne - emerytalne

- rentowe

- chorobowe

- zdrowotne

- wypadkowe

Zakres ubezpieczenia (kiedy wpłynie na zakres pracy)

Zdarzenia losowe będące przeszkodą w pracy, które mogą spowodować niemożność świadczenia pracy i ZUS wypłaca świadczenie z tego tytułu:

- choroba - trwała i czasowa niezdolność, zmniejszona zdolność do pracy - zasiłek wyrównawczy

- kalectwo -

- śmierć - zasiłek pogrzebowy, utrata żywiciela i ZUS będzie dostarczał rentę rodzinną.

- ciąża - czasowa niezdolność do pracy. Jest to ryzyko pracodawcy (on wypłaca dodatek)

Wyjątek: likwidacja zakładu pracy (ZUS będzie wówczas płacił kobiecie w ciąży),

-poród - czasowa niezdolność do pracy, zasiłek macierzyński

- macierzyństwo - zasiłek macierzyński (kiedyś „połogowy”) + urlop macierzyński należy się ze stosunku pracy, zasiłek opiekuńczy na dziecko, zasiłek macierzyński będzie wtedy jak płaci składki i jest ubezpieczona, jak kobieta ma dwie prace i płaci składki to dostanie jeden podwójny zasiłek macierzyński

- starość - warunek wieku i stażu pracy

Zdarzenia losowe

choroba

kalectwo

śmierć

ciąża

poród

macierzyństwo

starość

Zdarzenie ubezpieczeniowe

Losowa niezdolność do pracy

Zmniejszona niezdolność do pracy

Trwała niezdolność do pracy

Ubezpieczenie społeczne

???

Zasiłek macierzyński 8 tyg

Zasiłek opiekuńczy

???

Jeżeli w ciąży zlikwidują jej zakład pracy

wiek

Staż

świadczenie losowe

Czasowa niezdolność do pracy

Zasiłek wyrównawczy

renta

Renta rodzinna

Zasiłek na zasadach macierzyńskiego

Zasiłek macierzyński

Zasiłek opiekuńczy

emerytura

Pracodawca przesuwa pracownicę w ciąży do lżejszej pracy i wypłaca wyrównanie w dochodach.

8 tyg - urlop macierzyński płaci pracodawca, jeżeli straciła pracę w trakcie ciąży płaci ZUS

Zasiłek opiekuńczy

Zdrowe dziecko do lat 8,

Chore dziecko do lat 16

62 dni konieczności opieki nad chorym lub zdrowym dzieckiem + zasiłek opiekuńczy

ZUS wymaga dowodu, że miała miejsce dana sytuacja żeby to udowodnić to musi zaistnieć to zdarzenie w czasie i musi być ubezpieczony

Od zdarzenia warunki nabycia prawa do świadczenia do świadczenia

(przeszkody)

Np. warunkiem do nabycia renty inwalidzkiej jest to, że dana osoba musi być przez jakiś czas ubezpieczona i musi pracować (staż)

Co to jest zdarzenie ubezpieczeniowe?

Takie, które zaistniało podczas ubezpieczenia.

Jak się ma zdarzenie losowe do ubezpieczeniowego?

Warunki nabycia ubezpieczenia:

1) czas zajścia zdarzenia i

2) staż pracy ubezpieczonego

x x x

czas ubezpieczenia 18 m-cy

okres ochronny - do renty 18 miesięcy

- do zasiłku chorobowego 14 dni

Staż ubezpieczeniowy

- 5 lat do renty

- 25 do emerytury

Wiek ubezpieczonego w wieku 30 lat - 5 lat stażu pracy (mniej lat stażu nie uprawnia do renty)

20 lat kobiety

25 lat mężczyźni

Staż pracy = okresy składkowe + okresy nie składkowe

Art. 6 art. 7 Ustawy o emeryturach

Proporcje 3 : 1

Na 3 lata składkowe możemy zaliczyć rok nie składkowy

Są przeliczniki okresów składkowych dla różnego rodzaju prac

Np. praca przymusowa, kombatanci i działalność kombatancka - okresy te liczy się podwójnie, praca górnika 1,5, kolejarze 1 rok jako 14 miesięcy

Omów warunki stażu?

08.11.2008r

Świadczenie pomocy społecznej

z powodu ubóstwa, sieroctwa, bezrobocia, bezdomności, ciężkiej choroby, klęski żywiołowej, przysługuje osobie samotnie wychowującej dzieci- a rodzina musi spełniać kryterium dochodowe

Jakie świadczenia

1. Zasiłek stały

2. Zasiłek okresowy

3. Zasiłek celowy

4. Zasiłek/pożyczka na usamodzielnienie się

5. Zasiłek dla rodzin zastępczych

6. Zasiłek dla uchodźców

oraz świadczenia niepieniężne - składki na ubezpieczenia społeczne, praca socjalna, schronienie, posiłek, usługi opiekuńcze

Zasiłek stały - całkowita niezdolność do pracy lub z powodu wieku (60-65lat) lub niepełnosprawności + kryterium dochodowe

Wysokość zasiłku stałego od 30 do 418 zł

Zasiłek okresowy - długotrwałą choroba, niepełnosprawność, bezrobocie

Wysokość zasiłku okresowego od 20 do 418 zł

Zasiłek celowy - w celu zaspokojenia niezbędnej pomocy, leki i leczenie, opał, odzież, zdarzenie losowe, trudna sytuacja życiowa (może podlegać zwrotowi albo nie)

Składka na ubezpieczenia społeczne

Opłacana za osobę, która rezygnuje z pracy w związku z opieką nad osobą długotrwale chorą (matka, ojciec, rodzeństwo) jest to składka emerytalna i rentowa też, ale tylko gdy dochód nie przekracza 150% kryterium dochodowego

Gdy ma się 20 lat stażu to nie musi być składka rentowa opłacana, jak 10 lat się ma stażu pracy to przez 10 lat jeszcze trzeba opłacać składkę.

Płacenie składki jest w celu pomocy osiągnięcia wieku emerytalnego.

Zasiłek dla bezrobotnych

Kto może być bezrobotnym ?

Obywatel RP - 18-60/65 lat - zarejestrowani

Obywatel UE - osoby zdolne do podjęcia pracy - ci co nie mają

Cudzoziemiec z zezwoleniem - gotowi do podjęcia pracy świadczeń rentowych i emerytalnych

na osiedlenie się (zdrowi, nie aresztowani) - nie jest właścicielem lub

Uchodźca - w pełnym wymiarze posiadaczem nieruchomości

Cudzoziemiec z zezwoleniem - nie prowadzi pozarolniczej

na pracę działalności gospodarczej

- nie jest aresztowany

Można wyrejestrować go gdy:

- nie przyjmie propozycji zatrudnienia

- nie stawi się na termin

- przerwie staż lub szkolenie

Jak nabyć prawo do zasiłku dla bezrobotnych?

Warunek - trzeba przepracować 365 dni w ciągu 18 miesięcy przed rejestracją

Sumowane są okresy do zasiłku dla bezrobotnych, wszystkie okresy zatrudnienia za minimalne wynagrodzenie (służba wojskowa, urlop wychowawczy, okresy wypowiedzenia)

Zaopatrzeniowe - spełniać musi warunek i jest jednolita kwota

Kwota zasiłku 504 zł - 100% 5-20 lat stażu pracy,

80% miej niż 5 lat stażu pracy lub 5 20

120 % więcej niż 20 lat stażu pracy

80% 504 zł 120%

Kryterium wysokości zasiłku jest uzależnione od stażu pracy.

Jak liczymy staż pracy?

Wszystkie okresy zatrudnienia sprzed 365 dni w ciągu ostatnich 18 miesięcy dokumentacji

Jak długo możemy pobierać zasiłek dla bezrobotnych?

Zależy to od stopy bezrobocia

125% średniej

6 miesięcy	12 miesięcy	18 miesięcy
12,5%	Powyżej 12,5%	20 % + 20 lat stażu pracy
	50 lat + 20 lat stażu pracy	1 dziecko do lat 15 + małżonek jest bezrobotny bez prawa do zasiłku (niezależne od stopy bezrobocia)

Kryterium:

1. Stopa bezrobocia

2. Wiek i staż

3. Posiadanie dzieci i bezrobotny małżonek bez prawa do zasiłku

Ubezpieczenia społeczne

w 1998 r. pracodawca

pracodawca odprowadzał 45%

pracownik

E R Ch W EII

1. R. inwalidzka 1. Zas. Chorob 1. Zas. Chorob Emerytura

2. R. rodzinna 2. Św. Rechab 2. Św. Rechab Es EI

3. R. szkoleniowa 3. Zas. Wyrówn 3. Zas. wyrówn

4. Zasiłek pogrzebowy 4. Zas opiek 4. R. inwali

5. Zas macierz 5. R. rodzinna

6. r. szkoleniowa

7. odszkodowanie

E- 19,52% R - 12% Ch - 2,45% W - 1,6% - razem około 37%

w 1998 r. 1999 r. 450 zł - 37%

ZUS 45%

230/ 1230 ~ 18,71%

220/1230 ~ 17,8% Razem ~ 37%

Podstawa wymiaru składki - od wynagrodzenia, nie mniej niż 60% przychodu

Czasowa niezdolność do pracy dotychczasowej

Trwała niezdolność do pracy - renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy 100%

Ograniczona niezdolność do pracy - renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy 75%

Inwalidztwo

Całkowita niezdolność częściowa niezdolność do pracy

I gr II gr III gr

Całkowita niezdolność do pracy + całkowita niezdolność do pracy +

niezdolność do samodzielnej egzystencji niezdolność do pracy

dodatkowo, gdy niezdolny

do samodzielnej egzystencji

- zasiłek opiekuńczy

Emerytura do osób, które urodziły się:

1948 1949 1968 1969

lub do wyboru

Kto i kiedy traci żywiciela?

UTRATA ŻYWICIELA

- dzieci

- małżonek/były małżonek

- rodzice

Kiedy dzieci tracą żywiciela? (I tym samym nabywają prawo do renty)

Do 16 roku życia ma prawo do renty i dalej od 16 - 18 jeżeli się uczy, do 25 roku życia jeżeli studiuje - wypłaca ZUS

1. Rodzice utrzymują dziecko również, gdy jest niepełnosprawne

2. Małżonek otrzyma rentę, gdy musi się opiekować/ wychowywać małymi dziećmi do lat 18

3. Małżonek ma 50 lat i nastąpi utrata żywiciela to ostanie rentę

Warunki

1. Wychowywanie dzieci

2. Wiek 50 lat

3. Inwalidztwo

Wtórny charakter renty

1czas nie ma warunków

2staż

Renta inwalidzka renta rodzinna

Konstrukcja wtórnego charakteru prawa uzyskania renty rodzinnej

musi być

Renta Inwalidzka lub emerytura Ubezpieczony, który miał 40 lat i zmarł

domniemanie, że gdyby żył, byłby:

ZUS zamienia na:

Renta rodzinna 1. czas trwania ubezpieczenia (18 m-cy po płaceniu składek)

2. Staż pracy (5 lat stażu w czasie 10 lat przed śmiercią)

Rent inwalidzka

Co to znaczy uzyskać wtórny charakter prawa do renty rodzinnej?

Ubezpieczony przyjmuje prawo do renty lub emerytury i musi spełniać warunek czasu i stażu do uzyskania renty rodzinnej.

Obowiązek ubezpieczenia (art. 6 ustawy o syst. ubezp. społ)

1. Stosunek pracy

2. 
   Wykonywanie pracy nakładczej

3. Prowadzenie rolniczej spółdzielni produkcyjnej

4. Umowa zlecenia

5. Prowadzenie działalności pozarolniczej

6. Poseł i senator

7. Stypendyści (sportowi KSAP)

8. Osoba tymczasowo aresztowana (praca odpłatna wykonywana w czasie pobytu w ZK)

9. Pobieranie zasiłku dla bezrobotnych

10. Duchowni

11. 
    Służba wojskowa

12. Zastępcza służba wojskowa

13. 
    - 18 skreślone (były służby mundurowe)

18a. służba celna

19. urlop wychowawczy i zasiłek macierzyński

20 …..

21 szkolenia

Ubezpieczenie dobrowolne (art. 7 o systemie bezp. społ)

1. Dyplomaci i konsulowe oraz członkowie misji specjalnej i zagranicznej

2. Osoba, która opiekuje się chorym członkiem rodziny

3. Obywatele pracujący za granicą

4. Studenci i doktoranci

5. Studenci ….???

Pytanie??

Osoby urodzone w 1968 r. skąd będą miały emeryturę?

1. Tylko ZUS

2. ZUS i OFE

3. Tylko OFE

4. Stary system

2, 3, 12 i 18a - tytuły bezwzględne i z nich nie będzie nigdy obowiązku zwolnienia z ubezpieczenia - zawsze obowiązkowe

4 reguły zbiegu tytułów ubezpieczenia (tylko emerytalne i rentowe)

1. B(+) + B(+) np. 1+3

2. B(+) + Og(-/dobr) np. 1(+) +5 (-), 1(+) + 2(-)

3. Og(+) + Og(-/dobr) jak dwa jednakowe to pierwszy w czasie

4. Og_B (-) + Og(+) B- budżet (zawsze zwolniony)

Wyjątek od reguły II

1A(+) + 4A(+) - gdy ten sam pracodawca od obu płacimy składki

1A(-) + 4B(-/dobr) - gdy jest minimalna podstawa

1(+) + 4(+) - gdy z 1 jest pól etatu to płaci się ze zlecenia też składki

Przy których pracach płacimy jakie składki?

Emerytalne	Rentowe	Chorobowe	Wypadkowe
Od 1 do 21	Od 1do 21	1, 3,12 - obowiązkowe (+)	1, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 12, 18a - obowiązkowe (+)
					2, 4, 5, 8 - dobrowolnie (dobr)
							2, 4, 9, 11, 19, 20, 21- zwolnieni (-)
					6, 7, 9, 10, 11, 18a, 19, 20, 21 - zwolnieni(-)

Przykład

1A + 1B 19 + 5 1 + 3 1 + 2

E + D - + + + + D

R + D - + + + + D

Ch + D - D + + + D

W + -/+ - + + + + -

ZUS

ZUS

FUS

Wypadk

Emer

OFE

Choro

Rentowe

230 zł

1000zł

1000zł

220 zł

450 zł

OFE

OFE

Fundusz Emerytalny

Fundusz Emerytalny

Fundusz Emerytalny

Fundusz Emerytalny

Utrata żywiciela

inwalidztwo

Utrata żywiciela

Całkowicie niezdolny do pracy

---