cz ogolna prawa cywilnego 2


Prawo cywilne pytania z części ogólnej:

Zestaw 1

  1. Przedmiot i systematyka prawa cywilnego:

Art. 1 kodeksu cywilnego stanowi, że kodeks reguluje stosunki cywilnoprawne między osobami fizycznymi i osobami prawnymi. Regulacja stosunku prawnego polega na określeniu podmiotów, przedmiotu, treści, przesłanek, powstania, zmiany i ustania. W większości stosunki cywilnoprawne mają charakter majątkowy, a prawo cywilno prawne reguluje także niemajątkowe.

Prawo cywilne dzieli się na działy wyrażające stosunek tej gałęzi prawa. Nie jest ono jednolite we wszystkich systemach prawnych. W grupie praw kontynentalnych opartych na recypowanym prawie rzymskim, największe uznanie znalazł tzw. system PANDEKTOWY, opracowany przez rzeszę niemiecką na początku XIX wieku. Charakteryzuje się on przede wszystkim wyróżnieniem rozbudowanej części ogólnej prawa cywilnego po której następują działy prawo rzeczowe, prawo zobowiązań, prawo rodzinne i prawo spadkowe.

Część ogólna - obejmuje instytucje i zasady wspólne dla całego prawa cywilnego.

Prawo rzeczowe - obejmuje normy, które wyznaczają bezwzględne prawa podmiotowe, a odnoszące się do rzeczy.

Prawo zobowiązań - zawiera normy regulujące prawo majątkowe o charakterze względnym, skuteczne wobec indywidualnie oznaczonych podmiotów.

Prawo spadkowe - reguluje przejście majątku osoby zmarłej na inne podmioty.

Prawo rodzinne - reguluje stosunki prawne między małżonkami, rodzinami i dziećmi oraz innymi krewnymi oraz powinowatymi, a także instytucje opieki i kurateli.

  1. Wady oświadczenia woli ich skutki.

  1. Brak świadomości lub swobody ( bezwzględnie nieważne art. 82 KC).

Oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakiejkolwiek przyczyny znajdowała się w stanie wyłączającym świadome lub swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli, jest bezwzględnie nieważne. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej i niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby przemijającego zdarzenia czynności psychicznych.

  1. Błąd (nie powoduje nieważności czynności prawnej art. 81)

Przez BŁĄD należy rozumieć fałszywe wyobrażenie o rzeczywistym stanie rzeczy, a zatem mylne wyobrażenie lub stan w ogóle wyobrażenia ( błąd sensu stricte ) jak również mylne wyobrażenie o treści składanego oświadczenia woli (pomyłka). Za prawnie doniosły uznaje się błąd co do treści czynności prawnej, jeżeli jest on istotny. Błąd nie powoduje nieważności czynności prawnej, a jedynie stanowi podstawę do uchylenia się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli.

  1. Pozorność ( bezwzględna nieważność art. 83)

Pozorność polega na tym, że osoba składająca oświadczenie woli umawia się z adresatem tego oświadczenia, iż:

Oświadczenie pozorne jest bezwzględnie nieważne, lecz ma ono doniosłość prawną dla osób trzecich, które odpłatnie nabyły prawo lub zostały zwolnione z zobowiązania, działając w tym zaufaniu, że oświadczenie woli nie zostało złożone dla pozorności.

  1. Groźba bezprawna ( może uchylić się od skutków prawnych art. 87)

Kto złożył oświadczenie woli pod wpływem groźby bez prawnej drugiej strony lub osoby trzeciej, też może się uchylić od skutków prawnych swego oświadczenia, jeżeli z okoliczności wynika, że mógł się obawiać, iż jemu samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste lub majątkowe.

  1. Podstęp ( może uchylić się od skutków prawnych art. 86)

Błąd taki wywołany przez drugą stronę podstępnie umożliwia uchylenie się przez stronę, która została dotknięta tym błędem od skutków oświadczenia woli nawet wtedy kiedy błąd nie był istotny lub gdy nawet nie dotyczył treści czynności prawnej. Podstęp dokonany przez stronę trzecią przypisany jest tej stronie która wiedziała o nim i nie zawiadomiła drugiej strony lub też gdy czynność prawna była nie odpłatna.

Zestaw 2

  1. Zasady współżycia społecznego, funkcje w prawie cywilnym.

Są poza prawnymi normami społecznymi, są to normy moralne, regulujące stosunki między ludźmi, powszechnie akceptowane w danym okresie.

Zasady współżycia społecznego stanowią treść tzw. klauzul generalnych czyli zwrotów ustawowych odsyłających do systemu ocen lub norm pozaprawnych, którymi organ stosujący prawo się kieruje.

Zasady współżycia społecznego mogą być:

  1. Kryterium doprecyzowania treści stosunku cywilnoprawnego.

  2. Kryterium oceny zachowania podmiotów prawa, ze skutkiem w postaci wyznaczania negatywnych następstw zachowania sprzecznego z nimi.

  3. Kryterium wykładni oświadczeń woli.

  4. Kryterium powstania, zmiany lub ustania stosunku cywilnoprawnego.

  1. Przedstawicielstwo, rodzaje przedstawicielstwa.

Przedstawicielstwo polega na tym, że jedna osoba, zwana przedstawicielem dokonuje w imieniu drugiej osoby zwanej reprezentowanym czynności prawne które wywołują skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.

Postacie:

  1. Przedstawicielstwo czynne - przedstawiciel składa oświadczenie woli w imieniu reprezentowanego.

  2. Przedstawicielstwo bierne - przedstawiciel odbierze w imieniu reprezentowanego oświadczenie woli złożone przez osobę trzecią.

Podział ze względu na źródło umocowania dzielimy na:

  1. Przedstawicielstwo ustawowe - gdy źródłem umocowania jest ustawa.

  2. Pełnomocnictwo - gdy umocowanie opiera się na jednostronnym oświadczeniu woli mocodawcy (reprezentowanego).

Zestaw 3

  1. Prawo zwyczajowe i zwyczaj.

Zwyczaj - stała praktyka stosowana przez daną społeczność; jednakowe postępowanie w takich samych lub zbliżonych okolicznościach. Nie stanowi normy obowiązującej, a jest stosowany dlatego, że ułatwia określona działalność; łatwiejsze jest np. zawarcie umowy według stosowanego już wzorca aniżeli układanie jej treści od nowa.

Prawo zwyczajowe - jego źródłem jest zwyczaj. Zwyczaj staje się normą prawną z chwilą, gdy w danej społeczności wytworzy się przekonanie, iż do zwyczaju trzeba się dostosować nie tylko dlatego, że ułatwia to obrót, lecz dlatego, że istnieje taki obowiązek.

  1. Przedawnienie - pojęcie i skutki ( art. 117 KC)

Przedawnienie jest instytucją ograniczającą w czasie dochodzenie roszczeń majątkowych wynikających ze stosunków cywilnoprawnych. ( przedawnieniu ulegają roszczenia majątkowe). Przedawnieniu nie podlegają roszczenia, które nie mają charakteru cywilnoprawnego, a także prawa podmiotowe nie mające charakteru roszczeń.

Wyjątki:

  1. Przedawnieniu nie ulegają roszczenia o zniesienie współwłasności ( art. 220 KC)

  2. Przedawnieniu nie ulegają roszczenia windykacyjne i negatoryjne odnoszące się do nieruchomości (art. 223)

  3. Przedawnieniu nie ulegają roszczenia, których dochodzenie ograniczone jest terminami zawitymi.

Skutki przedawnienia - polega na tym, że po upływie terminu przedawnienia ten przeciwko któremu przysługuje roszczenie (dłużnik), może przeciwko uchylić się od jego zaspokojenia, podnosząc zarzut przedawnienia (art. 117). Roszczenie majątkowe istnieje nadal, staje się jednak tzw. roszczeniem niezupełnym (pozbawionym przymusowej realizacji). Dłużnik może jednak po upływie terminu przedawnienia zrzec się korzystania z zarzutu przedawnienia. Wynika z tego, że sąd uwzględnia wpływ terminu przedawnienia jedynie na zarzut dłużnika , któremu przysługuje przedawnienie roszczenia.

Zestaw 4

  1. Tryb zawierania umów:

ROKOWANIA określane są też mianem pertraktacji lub negocjacji. Istota rokowań tkwi w tym, że obie strony uczestniczą aktywnie w ustalaniu finalnej treści umowy. Umowa zostania jednak zawarta dopiero wtedy, gdy strony osiągną porozumienie odnośnie do wszystkich postanowień, które były przedmiotem rokowań. Rokowania mogą się ograniczyć wyłącznie do tzw. elementów przedmiotowo istotnych, a więc tych, bez ustalenia których umowa określonego rodzaju nie może w ogóle dojść do skutku. W wypadku jednak podjęcia pertraktacji także co do innych postanowień, również i one muszą zostać uzgodnione. Uzgodnienie może przybrać dwojaką postać. W powszechnym rozumieniu chodzi głównie o pozytywne przesądzenie treści wszystkich zagadnień objętych negocjacjami. Jeśli jednak w zakresie niektórych kwestii strony nie są w stanie osiągnąć konsensusu, mogą dokonać uzgodnienia negatywnego, tzn. definitywnie zrezygnować z objęcia tego postanowienia treścią umowy. Będzie to w konsekwencji oznaczać jej przyjęcie wyłącznie w zakresie pozostałych uzgodnionych elementów. W wypadku pozostawienia którejkolwiek kwestii w zawieszeniu umowa nie zostaje jeszcze zawarta. W związku z rokowaniami coraz większego znaczenia nabiera list intencyjny - dokument, w którym strony przystępujące do rokowań zakreślają ich szerokie ramy i cele do osiągnięcia których dążą. Stanowi on swoistego rodzaju dowód rokowań.

  1. OFERTA.

  2. NEGOCJACJE.

  3. AUKCJA i PRZETARG.

OFERTA - przez ofertę rozumiemy oświadczenie woli jednej ze stron skierowane do drugiej strony, która otrzymuje propozycję zawarcia umowy i określa jej istotne postanowienia. OFERENT jest swoją ofertą związany, co oznacza, że adresat oferty może na mocy jednostronnego oświadczenia woli doprowadzić do zawarcia umowy i w konsekwencji do powstania lub zmiany stosunku cywilnoprawnego. Umowa zostaje zawarta gdy, adresat ofertę przyjął, czyli złożył oświadczenie woli o akceptacji oferty w całości.

Jak długo oferent jest związany ofertą:

  1. Gdy oferent sam wyznaczył w ofercie całość oczekiwania - czyli upływ tego terminu.

  2. Gdy w ofercie termin nie jest oznaczony i oferta była złożona w obecności drugiej osoby lub za pomocą telefonu - oferta musi zostać przyjęta niezwłocznie.

Oferta w postaci elektronicznej wiąże składającego jeżeli druga strona potwierdziła, że otrzymała ofertę.

NEGOCJACJE - dotyczą umów złożonych, obszernych z punktu widzenia treści albo skomplikowanych. W wypadku prowadzenia negocjacji umowa zostaje zawarta dopiero wtedy, gdy strony dojdą do porozumienia co do wszystkich postanowień umowy, które były przedmiotem negocjacji. Zasada szczególnego negocjowania nie może naruszać ogólnego obowiązku uczciwego postępowania. Naruszenie tej zasady uzasadnia przyznanie roszczenia do wyrównania szkody powstałej przez to, że zamierzona umowa nie doszła do skutku.

AKCJA I PRZETARG - AKCJA polega na tym, że osoby zamierzające zawrzeć umowę obecni w miejscu aukcji albo komunikujący się za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się, składają oferty słownie lub równorzędnymi znakami. Prowadzący aukcje oczekuje zarazem coraz korzystniejszych ofert. Zawarcie umowy w wyniku aukcji następuje z chwilą udzielenia przybicia. Umowa nie dochodzi do skutku, jeżeli jej ważność zależy od spełnienia szczególnych wymagań ustawą przewidzianych. W takim przypadku zarówno organizator aukcji jak i licytant mogą dochodzić przed sądem zawarcia umowy. Aukcja stosowana jest zwykle w przypadku prostych umów, gdzie w zasadzie tylko jeden z jej elementów a mianowicie cena podlega konkretnej rywalizacji.

PRZETARG - tym różni się od aukcji, że oferta osób zamierzających zawrzeć umowę nie są składane w toku ich równoczesnego, bezpośredniego komunikowania. W postępowaniu przetargowym organizator oczekuje składania ofert w okresie i miejscu przez niego wskazanym. Oferty te następnie są przez niego rozstrzygane bez udziału oferentów. Organizator przetargu wybierze najkorzystniejszą z ofert w razie wybrania jednej z ofert pozostałe przestają wiązać oferentów i dochodzi do zawarcia umowy z oferentem, którego oferta została wybrana. Przetarg nie kończy się w obecności oferentów, więc organizator ma obowiązek powiadomienia innych uczestników o zakończeniu przetargu. Umowa zostaje zawarta w chwili otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia organizatora przetargu o jej wybraniu.

WADIUM - ma charakter dodatkowego zastrzeżenia zamieszczonego w warunkach aukcji albo przetargu. Zastrzeżenie to wyraża obowiązek wpłacenia przez uczestników aukcji albo przetargu określonej sumy pieniężnej. Jej wysokość wskazują organizatorzy aukcji albo przetargu.

  1. Wykonanie i nadużycie prawa podmiotowego.

Wykonywanie prawa polega na zachowaniach podmiotu uprawnionego, podejmowanych w sferze możności oznaczonego, postępowania, które określa norma będąca źródłem prawa podmiotowego. Wykonywanie prawa może przybierać postać czynności faktycznych lub prawnych.

Podmiot uprawniony może wykonywać prawo osobiście lub - na / co z reguły zezwala ustawa - także w pośrednictwie innych osób, które uprawniony upoważnia do czynności użytku z przysługujących mu atrybutów prawa. Osoba uprawniona nie mająca zdolności do czynności prawnych nie może samodzielnie wykazywać przysługującego jej prawa podmiotowego w takim zakresie w jakim wykonywanie prawa wymaga dokonywanie czynności prawnych.

Art. 5 KC

Nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Prawo podmiotowe można wykonywać realizując stany rzeczy lub zachowując się w sposób wyznaczony ich treścią. Zachowanie nie zgodne z treścią norm prawnych wyznaczających określone typy lub postacie praw podmiotowych nie są wykonywaniem tych praw i w skutek czego oczywiście nie korzystają z ochrony przewidzianej przez system prawny.

1. Teoria zewnętrzna

Oddzielała ona problematykę treści prawa podmiotowego od jego wykonywania, przyjmując, że każde działanie, które jest uważane za nadużycie prawa podmiotowego, jest zarazem wykonywaniem tego prawa. Jednakże zobowiązuje ono działającego do odszkodowania tylko dlatego, że jego zachowanie jest w danych okolicznościach czynem niedozwolonym. Koncepcja ta rozwinęła się a doktrynie i judykaturze europejskiej pod koniec XIX w. pod wpływem dążeń do złagodzenia następstw społecznych skrajnie indywidualistycznie pojmowanych praw podmiotowych. Szczególnie była ona wymierzona przeciwko wykorzystywaniu praw podmiotowych dla szykany, tzn. wyłącznie dla szkodzenia innym osobom.

Jednakże zewnętrzna teoria nadużycia prawa prowadzi do sprzeczności. Tego samego działania nie można bowiem kwalifikować jako wykonywanie prawa, a więc jako działanie zgodne z normami prawnymi, i zarazem uznawać, że jest ono działaniem niedozwolonym, tzn. działaniem nie zgodnym z normami prawnymi. Sprzeczność te dałoby się uchylić tylko wtedy, gdyby przyjęło się że w obu sytuacja chodzi o kwalifikację dokonywana na podstawie dwóch różnych systemów normatywnych: prawnych oraz moralnych. Jednakże i taką koncepcję należy odrzucić, albowiem podważa ona aksjologiczną spójność systemu prawnego.

2. Teoria wewnętrzna

Krytyka koncepcji zewnętrznej doprowadziła do pojawienia się tzw. wewnętrznej teorii nadużycia prawa podmiotowego. Głosi ona, że zakazy postępowania w sposób sprzeczny z normami moralnymi lub z podobnego rodzaju regułami postępowania wskazanymi w klauzurach generalnych także wyznaczają treść prawa podmiotowego. W świetle tej koncepcji ten, kto działa wbrew tym regułom, ściśle rzecz biorąc „nie nadużywa” prawa podmiotowego, ponieważ w ogóle go nie wykonuje; jego działanie po prostu nie mieści się w granicach prawa podmiotowego.

Art.. 5 KC służy wyłącznie ochronie podmiotu zobowiązanego. Natomiast nie może byś samodzielna podstawa nabycia praw podmiotowych, co prowadziłoby do tworzenia konkurencyjnego, względem norm stanowionych, systemu prawnego.

Zestaw 5

  1. Stosunek cywilnoprawny:

Przedmiotem stosunku cywilnoprawnego jest dozwolone (nakazane lub zakazane) zachowanie człowieka. Przedmiot stosunku cywilnoprawnego określa jednocześnie treść praw i obowiązków w tym stosunku. Za przedmiot stosunku cywilnoprawnego należy uznać wszystko to, do czego odnosi się treść tego stosunku, czyli każdy obiekt, na który skierowane są prawa i obowiązki stanowiące treść danego stosunku cywilnoprawnego.

Rodzaje podmiotów stosunku cywilnoprawnego:

  1. Rzeczy (ruchome i nieruchome),

  2. Przedmioty materialne nie będące rzeczami .

  3. Przedmioty nie materialne (dobra osobiste).

  4. Pieniądze

  5. Papiery wartościowe.

  6. Zorganizowany kompleks majątkowy.

  1. Przerwanie biegu przedawnienia:

Przerwanie biegu przedawnienia powoduje:

  1. Każda czynność dokonana przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania sporu albo egzekwowania roszczeń danego rodzaju, a także przed sądem polubownym jeżeli przedsięwzięta została bezpośrednio w celu dochodzenia, ustalenia, zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczeń.

  2. Uznanie roszczenia.

  3. Wszczęcie mediacji.

Zestaw 6

  1. Analogia w prawie cywilnym

Analogia prawnicza jest metoda wnioskowań prawniczych mających na celu ustalenie normy prawnej dotyczącej stanu faktycznego, dla którego brak jest podstawy prawnej kwalifikacji wśród norm zrekonstruowanych w trybie wykładni funkcjonalnej i systemowej. Opiera się ona na założeniu racjonalności prawodawcy, który tworzy system prawa wewnętrznie spójny i zupełny tzn. pozbawiony luk.

Luka w prawie polega na braku normy prawnej, której nie można ustalić w trybie wykładni przepisów, a która odnosiła by się do stanu faktycznego prawnie nieobojętnego tzn. takiego, który powinien być normowany w świetle założenia o racjonalności prawodawcy, i który nie został uznany przez prawodawcę za nie podlegający prawnemu unormowaniu

> Luka swoista oznacza brak normy o niższej mocy prawnej, który uniemożliwia realizację norm o wyższej mocy.

>Luka techniczna oznacza niekompletna regulację proceduralną, która uniemożliwia dokonanie czynności konwencjonalnej.

  1. OFERTA:

OFERTA - przez ofertę rozumiemy oświadczenie woli jednej ze stron skierowane do drugiej strony, która otrzymuje propozycję zawarcia umowy i określa jej istotne postanowienia. OFERENT jest swoją ofertą związany, co oznacza, że adresat oferty może na mocy jednostronnego oświadczenia woli doprowadzić do zawarcia umowy i w konsekwencji do powstania lub zmiany stosunku cywilnoprawnego. Umowa zostaje zawarta gdy, adresat ofertę przyjął, czyli złożył oświadczenie woli o akceptacji oferty w całości.

Jak długo oferent jest związany ofertą:

  1. Gdy oferent sam wyznaczył w ofercie całość oczekiwania - czyli upływ tego terminu.

  2. Gdy w ofercie termin nie jest oznaczony i oferta była złożona w obecności drugiej osoby lub za pomocą telefonu - oferta musi zostać przyjęta niezwłocznie.

Oferta w postaci elektronicznej wiąże składającego jeżeli druga strona potwierdziła, że otrzymała ofertę.

Zestaw 8

  1. Zdarzenie cywilnoprawne:

Zdarzeniem cywilnoprawnym jest fakt, z którym hipoteza normy prawnej wiąże określone w jej dyspozycji skutki prawne w postaci powstania, zmiany albo ustania stosunku cywilnoprawnego.

RODZAJE ZDARZEŃ CYWILNOPRAWNYCH:

  1. zdarzenia sensu stricte - są to zdarzenia niezależne od woli człowieka np. narodziny.

  2. zachowania podmiotów prawa

  1. Zachowania konwencjonalne to psychofizyczne czyny ludzi, którym w świetle przepisów i norm prawnych przypisane zostaje swoiste znaczenie, odbiegające od znaczenia potocznego.

Wśród tych zdarzeń można wyróżnić dwie grupy:

I. czynności konwencjonalne ukierunkowane na wywołanie skutków prawnych

> oświadczenia woli lub czynności prawne, których jest niezbędnym elementem

> konstytutywne orzeczenia sądu, czyli takie, które powodują powstanie zmianę lub ustanie stosunku cywilnoprawnego.

II. zachowania niekoniecznie ukierunkowane na wywołanie skutków prawnych

> zachowania podobne do czynności prawnych

> oświadczenie wiedzy

> przejawy uczuć

2.) Zachowania faktyczne

> zachowania zgodne z prawem

> zachowania nie zgodne z prawem, które polegają bądź na zaniechaniu wykonania zobowiązania istniejącego już między oznaczonymi stronami bądź stanowią czyn niedozwolony.

  1. Prawa kształtujące:

Polegają one na tym, że wierzyciel może bez udziału drugiej strony zmienia istniejący stosunek prawny przez jednostronną czynność prawną, a druga strona obciążona jest uznać nową sytuację prawną i dostosować do niej swoje dalsze postępowania.

Są to uprawnienia polegające na tym, że uprawniony może mocą jednostronnej czynności prawnej, bez udziału drugiej strony doprowadzić do powstania zmiany lub istnienia stosunku prawnego.

Do grupy takich uprawnień należą przede wszystkim:

  1. Zarzuty.

  2. Wypowiedzenia.

  3. Odstąpienia.

Uprawnienia praw kształtujących są jedną z trzech uznanych postaci praw podmiotowych.

Zestaw 9

  1. Pojęcie i ochrona praw osobistych w prawie cywilnym.

Prawa osobiste - niezbywalne prawa konstytucyjne bezpośrednio dotyczące egzystencji człowieka w aspekcie fizycznym, psychicznym i prawnym, zapewniające warunki wszechstronnego rozwoju. Prawa te są zapewnione w konstytucji RP art. 38-56 rozdziału 2 konstytucji.

Podstawowe prawa:

  1. Prawo do życia.

  2. Prawo do wolności.

  3. Prawo do rzetelnego procesu.

  4. Prawo do wolności sumienia i wyznania.

  5. Zakaz kary tortur.

  6. Zakaz pracy niewolniczej.

Art. 47 konstytucji - prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o życiu osobistym.

Art. 49 - wolność i ochrona komunikowania się.

Dobra osobiste są to uznane przez prawo pewne wartości powiązane ściśle z osobą fizyczna tzn. że z tą osobą powstają i wygasają.

Do dóbr osobistych należą także prawa osobiste, które przysługują tylko i wyłącznie określonemu podmiotowi.

Przykładowe wyliczenie dóbr osobistych zawiera art. 23 KC są to: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko itd.

Przesłanki roszczenia czyli ochrony dóbr osobistych:

  1. Zagrożenie lub naruszenie dobra osobistego

  2. Bezprawność działania

Sposoby (środki) ochrony:

Uprawniony może żądać również zadość uczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

  1. Ograniczona zdolność do czynności prawnych:

Ograniczoną zdolność do czynności prawnych posiadają osoby fizyczne, które ukończyły lat 13 tzw. małoletni oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo ( art. 15 KC). Status takiej osoby jest jednak ściśle powiązany z rodzajem czynności prawnych, jakich ono dokonuje, albowiem:

  1. W odniesieniu do pewnych czynności prawnych, status osoby ograniczonej w zdolności do czynności prawnych jest taki sam, jak osoby mającej pełną zdolność do czynności prawnych, może ich dokonywać sama, na tych samych zasadach, jak osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych.

  2. W odniesieniu do pewnych czynności prawnych dokonywanych przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych wymagana jest, do ważności takich czynności prawnych, zgoda przedstawiciela ustawowego osoby dokonującej czynności.

  3. W zakresie pewnych czynności prawnych osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych traktowana jest tak samo, jak osoba niezdolna do czynności prawnych.

Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może sama dokonywać następujących czynności prawnych:

  1. Czynności, które nie są po jej stronie ani rozporządzeniem, ani zobowiązaniem (art. 17 KC).

  2. Zawierać umowy należącej do umów powszechnie zawieranych w drobnych wiążących sprawach życia codziennego (art. 20 KC).

  3. Zawierać umowę o pracę (art. 22 KP).

  4. Rozporządzać swoim zarobkiem (art. 21 KC).

  5. Dotyczące przedmiotów majątkowych oddanych do jej swobodnego użytku przez przedstawiciela ustawowego (art. 22 KC), wyjąwszy czynności , do których dokonania nie wystarcza zgoda przedstawiciela ustawowego.

Zestaw 10

  1. Formy czynności prawnych ze względu na skutki nie zachowania formy szczególnej.

Formy czynności prawnych ze względu na skutki nie zachowania formy szczególnej:

  1. Forma czynności prawnych ad solemnitatem (pod rygorem nieważności) oznacza tekę formę szczególną z uwagi na jej szatę zewnętrzną , której niedochowanie powoduje nieważność czynności prawnej.

  2. Forma szczególna zastrzeżona ad probationem (dla celów dowodowych) to forma pisemna , której niezachowanie nie powoduje nieważności czynności prawnej, ale ogranicza możliwość skorzystania w ewentualnym procesie z niektórych środków dowodowych.

  3. Forma szczególna ad eventum (dla wywołania określonych skutków prawnych) polega na tym, że przepis ustawy uzależnia wywołanie przez czynność prawną niektórych skutków od zachowania tejże szczególnej formy, czyli mimo nie zachowania tej formy czynności to jest ważna, ale nie wywoła wszystkich skutków.

  1. Osoby prawne:

Osoba prawna - jest pewnym tworem organizacyjnym, jednostką organizacyjną, która przez normę prawną została wyposażona w dwie istotne cechy: zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych.

Osobowość prawna jest więc pewną cechą normatywną jednostki organizacyjnej.

Systemy powstania osób prawnych:

System powstania osób prawnych:

  1. Elekcyjny, w którym osoba prawna powstaje na mocy wydanego przez właściwy organ państwowy

  2. Koncesyjny, w którym osoba prawna powstaje z inicjatywy jej założycieli po uzyskaniu zgody właściwego organu państwowego

  3. Normatywny, w którym do powstania osoby prawnej konieczne jest wyłącznie spełnienie warunków określonych w ustawie.

Jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisu do rejestru, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

Działalnością gospodarczą jest działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Art. 33 par. 1

”Do jednostek organizacyjnych nie będących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych.”

Ułomna osoba prawna (lub niezupełna osoba prawna) - podmiot stosunku cywilnoprawnego, jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, lecz posiadająca na mocy ustawy zdolność prawną. Ułomnymi osobami prawnymi w prawie polskim są:

Ułomna osoba prawna może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania mocą swojego działania, może także pozywać i być pozywaną. Członkowie takiej jednostki organizacyjnej co do zasady ponoszą za jej zobowiązania odpowiedzialność subsydiarną, tj. powstającą z chwilą jej niewypłacalności.

Zestaw 11

  1. Przepisy (normy prawne) imperatywne, dyspozytywne, semiimeratywne.

  1. Imperatywne - normy bezwzględnie obowiązujące, to takie normy, których zastosowanie nie może być wyłączone lub ograniczone z woli stron kształtujących stosunek prawny.

  2. Dyspozytywne - normy względnie obowiązujące, znajdują zastosowanie tylko wtedy, gdy strony nie ukształtowały stosunku prawnego w sposób odmienny, niż przewiduje to norma względnie obowiązująca, tzn. nic w danej kwestii nie postanowiły albo ukształtowały stosunek nie kompletnie.

  3. Semiimperatywne - normy jednostronnie bezwzględnie obowiązujące, są to normy, których zastosowanie może być z woli stron wyłączone lub ograniczone, ale tylko na korzyść jednej ze stron a mianowicie tej, której interesy ustawa poddaje intensywniejszej ochronie.

Klauzule generalne są to zwroty wskazujące na pewien, aksjologicznie uzasadniony system ocen lub norm pozaprawnych, którymi powinien kierować się organ stosujący prawo, dokonując oceny danego stanu faktycznego. Podstawowe znaczenie w polskim prawie maja klauzule dotyczące zasad współżycia społecznego i społeczno- gospodarczego przeznaczenia prawa podmiotowego.

  1. Pełnomocnictwo - forma i treść.

Przedstawicielstwo polega na tym, że jedna osoba, zwana przedstawicielem, dokonuje w imieniu drugiej osoby, zwanej reprezentowanym, czynności prawnej, która wywołuje skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.

Postaci:

  1. przedstawicielstwo czynne- przedstawiciel składa oświadczenie woli w imieniu reprezentowanego

  2. przedstawicielstwo bierne- przedstawiciel odbiera w imieniu reprezentowanego oświadczenie woli złożone przez osobę trzecią.

Ze względu na źródło umocowania dzielimy na:

  1. przedstawicielstwo ustawowe, gdy źródłem umocowania jest ustawa.

  2. pełnomocnictwo, gdy umocowanie opiera się na jednostronnym oświadczeniu woli reprezentowanego (mocodawcy).

Stosunek podstawowy pełnomocnictwa

Stosunek prawny będący podstawa pełnomocnictwa jest nazywany stosunkiem podstawowym pełnomocnictwa, bądź tez stosunkiem wewnętrznym, gdyż łączy mocodawcę z pełnomocnikiem w odróżnieniu do stosunku zewnętrznego, który powstaje pomiędzy pełnomocnikiem a osobą trzecią, z którą dokonuje on czynności prawnej.

Stosunek prawny będący podstawą pełnomocnictwa jest stosunkiem odrębnym od pełnomocnictwa i nie wiąże osoby trzeciej, z którą pełnomocnik dokonuje czynności prawnej.

Forma pełnomocnictwa:

Pełnomocnictwo może być udzielone w dowolnej formie z wyjątkiem dwóch następujących sytuacji:

  1. jeżeli pełnomocnictwo zawiera umocowanie do dokonania czynności prawnej, dla której pod sankcją nieważności przewidziana została forma szczególna

  2. jeżeli dla określonych rodzajów pełnomocnictw przepis wymaga określonej formy

Przy pełnomocnictwie źródłem umocowania jest oświadczenie woli reprezentowanego. W stosunku …….? Przedstawiciela nazywa się pełnomocnikiem, a reprezentowanego mocodawca, a oświadczenie woli reprezentowanego, przez które udzielił umocowania poradnictwem.

Oświadczenie woli mocodawcy jest jednostronną czynnością prawną. Powinno być ono złożone pełnomocnikowi, aby wiedział, że jest umocowany i w jakim zakresie. Mocodawca może udzielić pełnomocnictwa do dokonania tylko takich czynności prawnych, jakie sam mógł dokonać w imieniu własnym. Pełnomocnictwo może być udzielone w formie dowolnej, a tylko wyjątkowo jest niezbędne dokonanie formy szczególnej. Pełnomocnictwo do dokonania czynności, dla ważności której konieczne jest określona forma, powinno być udzielone w tej samej formie (art. 99 par.1 KC), pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nieważności udzielone na piśmie (art. 99 par. 2 KC).

Zestaw 12

  1. Akt administracyjny jako zdarzenie cywilnoprawne.

W wypadkach szczególnych, określonych w ustawie, na stosunki cywilnoprawne wpływ mogą mieć - jako zdarzenie prawne - akty administracyjne, których najbardziej typową i najpowszechniejszą postacią są decyzje administracyjne. W mniejszym więc zakresie i stopniu aniżeli orzecznictwo sądów powszechnych, SN i TK, wyznacznikiem treści prawa cywilnego może być orzecznictwo NSA.

*********************************************************************

!!!Znaczenie orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego dla wykładni i stosowania prawa; wyroki interpretacyjne TK; uchwały Sądu Najwyższego mające noc zasad prawnych!!!

Sąd Najwyższy jest organem władzy sądowniczej, powołanym do sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez zapewnienie w ramach nadzoru zgodności z prawem oraz jednolitości orzecznictwa sądów powszechnych i wojskowych przez rozpoznawanie kasacji oraz innych środków odwoławczych, podejmowanie uchwał rozstrzygających zagadnienia prawne i rozstrzyganie innych spraw określonych w ustawach.

Sąd Najwyższy dzieli się na 4 izby:

Uchwały pełnego składu Sadu Najwyższego, składu połączonych izb oraz składu całej izby z chwilą podjęcia uzyskują moc zasad prawnych. Skład 7 sędziów może postanowić o nadaniu uchwale mocy prawnej. Zasady prawne wiążą składy orzekające Sądu Najwyższego, w tym sensie, że odstąpienie od zasady prawnej przez jakikolwiek skład Sądu Najwyższego wymaga ponownego rozstrzygnięcia.

Uchwała Sądu Najwyższego zawiera odpowiedź na pytanie sądu apelacyjnego wiąże sądy orzekające w danej sprawie. Wiążąca w danej sprawie jest także uchwała powiększonego skład SN, rozstrzygając zagadnienie prawne, jakie wyłoniło się przy rozpoznawaniu kasacji.

Orzecznictwo SN nie stanowi źródła prawa w znaczeniu podmiotowym, a twórcza rola tego orzecznictwa w praktyce wykładni i stosowania prawa co do istoty jest analogiczna do roli orzecznictwa innych sądów.

Trybunał Konstytucyjny orzeka o zgodności ustaw i umów międzynarodowych Konstytucją, ustaw z umowami międzynarodowymi ratyfikowanymi za uprzednia zgodą wyrażoną w ustawie, przepisów prawa, wydanych przez centralne organy państwowe z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi ustawami. Ponadto, TK bada zgodność z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych oraz rozpatruje skargi konstytucyjnej. Orzeczenia TK mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. Orzecznictwo TK wywiera bezpośredni wpływ na ustawodawstwo. Kompetencja TK do wydania przepisów powodujących utratę mocy obowiązującej zakwestionowanych przepisów czyni w istocie Trybunał „negatywnym ustawodawcą”. Wyroki TK ustalające niekonstytucyjność przepisu powodują utratę jego mocy obowiązującej zmieniają stan prawny. Orzeczenia TK mogą mieć wpływ nie tylko na stan ustawodawstwa, lecz także na sposób interpretacji i stosowania prawa. SA tzw. orzeczenia interpretacyjne TK, w których TK dokonuje wykładni przepisów, ustalając ich znaczenie zgodne z Konstytucją. Takie orzeczenia mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne.

************************************************************************

  1. Sankcje wadliwości czynności prawnej.

Czynność prawna bezwzględnie nieważna nie wywołuje żadnych skutków prawnych wynikających z oświadczenia woli, przy czym nieważność następuje z mocy samego prawa.

Nieważna czynność prawna podlega konwersji tzn. jeżeli przy dokonywaniu nieważnej czynności prawnej zostały spełnione przesłanki innej ważnej czynności prawnej, przyjmuje się, że czynność ta została dokonana, chyba ze strony wyraziły inna wolę.

Bezwzględna nieważność czynności prawnej powstaje m.in. w razie:

  1. dokonania czynności prawnej przez osobę nie mająca zdolności do czynności prawnej

  2. braku świadomości lub swobody

  3. nie zachowania formy ad solemnitatem

  4. dokonania czynności niezgodnej z ustawą.

Czynność nieważna względnie wywołuje wszystkie skutki prawne tak jak gdyby była czynnością niewadliwą. Czynność taką można konwalidować.

Istnieją dwa sposoby unieważnienia takiej czynności:

  1. ten kto złożył innej osobie oświadczenie woli pod wpływem błędu lub groźby, może uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia, przez stosowne oświadczenie w formie pisemnej złożone drugiej stronie; uprawnienie to wygasa w razie błędu po roku od jego wykrycia, w razie groźby tez po roku od ustania stanu obawy.

  2. w niektórych wypadkach do unieważnienia czynności prawnej nieważnej względnie potrzebne jest orzeczenie sądowe.

Czynność bezskuteczna zawieszona - o bezskuteczności zawieszonej mówimy wtedy, gdy do ważnej czynności prawnej wymagana jest zgoda osoby trzeciej, a zgody tej nie udzielono. Skuteczność takiej czynności jest zawieszona, aż do chwili złożenia potrzebnego oświadczenia. ( nie wiadomo czy wywoła skutki, zależy od potwierdzenia).

Czynność bezskuteczna względna - Skutkiem wadliwych czynności prawnych niekiedy jest to, że czynność taka staje się bezskuteczna, lecz względem tylko niektórych osób. Bezskuteczność względna powstaje albo z mocy samego prawa albo z mocy orzeczenia sądowego.

Zestaw 13

  1. Prawa podmiotowe względne i bezwzględne:

Prawo podmiotowe jest konstrukcją nadrzędną w stosunku do konstrukcji uprawnienia. Prawo podmiotowe obejmuje bowiem jedno lub, z reguły, więcej uprawnień funkcjonalnie ze sobą związanych. Uprawnienia tworzą treść prawa podmiotowego.

Prawa bezwzględne są skuteczne wobec wszystkich. Uprawniony może domagać się od wszystkich nieingerencji w sferę jego prawa podmiotowego i do każdej osoby, która nie wypełni tego obowiązku, może domagać się przywrócenia stanu zgodnego z prawem i zaniechania dalszych naruszeń.

Zasada zamkniętej listy praw bezwzględnych- uczestnicy obrotu cywilnoprawnego mogą kreować tylko takie typy praw bezwzględnych, których istnienie przewiduje ustawa.

Prawa względne są skutecznymi wobec niektórych indywidualnie określonych podmiotów, a więc między stronami określonego stosunku.

  1. Forma ad probationem czynności prawnych.

Forma ad probationem czynności prawnej - To forma pisemna, której nie zachowanie nie powoduje nieważności czynności prawnej, oraz ogranicza możliwość skorzystania w ewentualnym procesie z niektórych środków dowodowych.

Zgodnie z art. 74 par. 1 KC niezachowanie formy pisemnej od probationem uniemożliwia dopuszczenie w ewentualnym procesie dowodu z zeznań świadków oraz dowodu z przesłuchania stron. Mogą być one jednak dopuszczone jeśli strony na to się zgodzą albo jeśli fakt dokonania czynności prawnej będzie uprawdopodobniony za pomocą pisma, także gdy żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą.

Zestaw 16

  1. Zasada nemo plus iuris i wyjątki od niej.

Nemo plus iuris in alium transfere potest quam ipse habet - nikt nie może przenieść na inną osobę więcej, niż sam posiada, a ta osoba nie może nabyć więcej praw, aniżeli miał poprzednik, chyba że rozporządzający we własnym imieniu cudzym prawem był do tego uprawniony.

Wyjątki:

Nabywca prawa będący w dobrej wierze nabywa prawo mimo, że takie prawo mu nie przysługuje ani nie jest on upoważniony do rozporządzania cudzym prawem np. istnieje możliwość nabycia własności rzeczy ruchomej, utraconej przez właściciela wbrew jego woli od osoby, która tą rzeczą faktycznie włada i wydaje ją nabywcy będącemu w dobrej wierze.

  1. Formy pełnomocnictwa:

Pełnomocnictwo może być udzielone w dowolnej formie z wyjątkiem dwóch sytuacji:

  1. Jeżeli pełnomocnictwo zawiera umocowanie do dokonania czynności prawnej, dla której pod sankcją nieważności przewidziana została forma szczególna.

  2. Jeżeli dla określonych rodzajów pełnomocnictw przepis wymaga określonej formy.

Zestaw 17

  1. Czynności prawne - pojęcie i skutek.

W granicach uznanych przez porządek prawny, podmioty prawa cywilnego konkretnie rozstrzygają o nawiązaniu, zmianie lub ustaniu stosunków cywilnoprawnych. Instrumentem prawnym, który pozwala tym podmiotom na świadome i celowe kształtowanie ich sytuacji prawnej poprzez doprowadzenie do powstania zmiany lub ustania stosunków cywilnoprawnych, są czynności prawne.

ZGODNE Z DEFINICJA A. WOLTERA:

  1. Czynność prawna jest stanem faktycznym, który musi być w całości zrealizowany, ażeby czynność prawa wywołała zamierzone skutki prawne.

  2. Koniecznym elementem każdej czynności prawnej jest co najmniej jedno oświadczenie woli.

  3. Poza oświadczeniem woli w skład czynności prawnej wchodzą niekiedy jeszcze inne elementy, np. wydanie rzeczy, wpis do ksiąg wieczystych.

  4. Czynności prawne wywołują skutki prawne objęte zamiarem pomiotu, o ile mieszczą się one w ramach określonych w art. 58 KC jednakże, czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wymienione, ale również te, które wynikają z ustawy, z zasad współżycia społecznego oraz z ustalonych zwyczajów.

  1. Zawieszenie biegu przedawnienia.

Bieg przedawnienia ulega zawieszeniu:

  1. Co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom - przez czas trwania władzy rodzicielskiej.

  2. Co do roszczeń, które przysługują osobom nie mającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę przez cały czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli.

  3. Co do roszczeń, które przysługują małżonkom przeciwko drugiemu małżonkowi przez czas trwania małżeństwa.

  4. Co do wszelkich roszczeń, z powodu siły wyższej.

Zestaw 18

  1. Czynności prawne rozporządzające i przysparzające:

ROZPORZĄDZAJĄCE - to te, które celem i bezpośrednim skutkiem jest przeniesienie, ograniczenie i obciążenie lub zniesienie prawa przysługującego podmiotowi wykonującemu czynności prawne.

PRZYSPARZAJĄCE - są to czynności, które prowadzą do przysporzenia w postaci zwiększenia aktywów określonej osoby, bądź też zmniejszenia się jej pasywów.

  1. FALSUS PROCUREND ( rzekomy pełnomocnik)

W sytuacji, gdy osoba występuje w cudzym imieniu jako pełnomocnik, pomimo że pełnomocnikiem nie jest lub będąc pełnomocnikiem przekracza granice umocowania, mówimy o rzekomym pełnomocniku ( falsus procurend). Jeżeli rzekomy pełnomocnik zawrze umowę w cudzym imieniu, to jest ona czynnością prawną niepełną (kulejąca), zachodzi stan bezskuteczności zawieszonej.

Zestaw 19

  1. Czy pełnomocnik może zawrzeć umowę sam ze sobą?

W zasadzie pełnomocnik nie powinien dokonywać czynności prawnych „ z sam ze sobą” to znaczy występować jako druga strona czynności prawnej , której dokonuje w imieniu mocodawcy, bądź jako równorzędny pełnomocnik drugiej strony, chyba że:

  1. Mocodawca wyraził wyraźnie na to zgodę albo

  2. Gdy ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia interesów? mocodawcy.

  1. Terminy zawite - bieg i rodzaje. (prekluzja)

Termin to zdarzenie przyszłe pewne, od którego nastąpienia strona dokonująca czynności prawnej ogranicza jej skutki. Wyróżnia się termin początkowy i końcowy. Przy terminie początkowym skutek prawny powstaje z chwilą nadejścia terminu, zaś przy terminie końcowym skutek ustaje z nadejściem terminu.

Prekluzja ogranicza w czasie dochodzenie przed powołanym do tego organem lub inną realizację praw podmiotowych, o bezskuteczny wpływ terminu prekluzyjnego (zawitego) powoduje wygaśnięcie tego prawa.

Prekluzje podlegają wszystkie normatywne postacie praw podmiotowych. Istnieją zatem:

  1. Terminy do wykonywania praw kształtujących.

  2. Terminy zawite dotyczące praw bezpośrednich.

  3. Terminy prekluzyjne do dochodzenia roszczeń.

Typy:

  1. Terminy do dochodzenia praw przed sądem lub innym powołanym do tego organem tzw. prekluzja sądowa.

  2. Terminy do dokonywania czynności pozasądowych tzw. profuzja pozasądowa.

  3. Terminy wygaśnięcia praw podmiotowych.

Powszechnie dopuszcza się analogicznie stosowanie do terminów zawitych zawieszenie ich biegu ale tylko z powodu siły wyższej. Podobnie stosowanie analogii ulega przedawnieniu tylko na skutek uznania. Niedopuszczalne jest natomiast stosowanie do terminów zawitych przepisów o wstrzymaniu zakończenia biegu przedawnienia.

Zestaw 20

  1. Nieważność bezwzględna:

Czynność prawna bezwzględna nieważna nie wywołuje żadnych skutków prawnych wynikających z oświadczenia woli, przy czym nieważność następuje z mocy samego prawa. nieważność czynności podlega konwersji tzn. jeżeli przy dokonywaniu nieważnej czynności prawnej, przyjmuje się , że czynność ta została dokonana, chyba że strony wyraziły inna wolę.

Bezwzględna nieważność czynności prawnej powstaje m.in. w razie:

  1. Dokonania czynności prawnej przez osobę nie mającą zdolności do czynności prawnej.

  2. Braku świadomości lub powstania swobody.

  3. Nie zachowania formy ad solemnitatem.

  4. Dokonanie czynności niezgodnej z ustawą.

  1. Wpis osób prawnych do rejestru:

Jednostka organizacyjna uzyskuje zdolność prawną w ściśle określonym momencie, chwilę jej powstania można ustalić według daty kalendarzowej. Sposób powstania osoby prawnej określają właściwe przepisy art. 35 KC. Zgodnie z art. 37 par. 1 KC jednostka organizacyjna uzyskuje zdolność prawną z chwilą jej wpisu do właściwego rejestru, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

W oparciu o obowiązujące przepisy można wskazać 3 zasadnicze systemy powstania osób prawnych, a mianowicie:

  1. System aktów organów państwa, w którym osoba prawna powstaje na mocy aktu wydanego przez właściwy organ państwowy, np. ustawy lub akty administracyjne.

  2. System koncesyjny , w którym osoba prawna powstaje z inicjatywy jej założyciela po uzyskaniu zgody (koncesji) właściwego organu państwowego.

  3. System normatywny, w którym do powstania osoby prawnej konieczne jest wyłącznie spełnienie warunków określonych w ustawie.

Zestaw 21

  1. Pozorność - pojęcie i skutki.

Pozorność ( bezwzględna nieważność art. 83)

Pozorność polega na tym, że osoba składająca oświadczenie woli umawia się z adresatem tego oświadczenia, iż:

Oświadczenie pozorne jest bezwzględnie nieważne, lecz ma ono doniosłość prawną dla osób trzecich, które odpłatnie nabyły prawo lub zostały zwolnione z zobowiązania, działając w tym zaufaniu, że oświadczenie woli nie zostało złożone dla pozorności.

  1. Początek biegu przedawnienia.

Początek biegu przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagane. Jeśli wymagalność roszczenia zależy od pojęcia określonej czynności prawnej przez uprawnionego. Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne i gdyby uprawniony podjął czynności w najwcześniej możliwym terminie. Początek biegu przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym dłużnik nie zastosował się do treści roszczenia.

Terminy:

  1. Dla roszczeń o świadczenia okresowe - 3 lata.

  2. Dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - 3 lata.

  3. Dla innych roszczeń - 10 lat.

  4. Roszczenia stwierdzone wyrokiem sądu, a także ugodę i orzeczenie sądu polubownego przedawnia się po upływie lat 10.

Zestaw 22

  1. Podstęp

Podstęp ( może uchylić się od skutków prawnych art. 86)

Błąd taki wywołany przez drugą stronę podstępnie umożliwia uchylenie się przez stronę, która została dotknięta tym błędem od skutków oświadczenia woli nawet wtedy kiedy błąd nie był istotny lub gdy nawet nie dotyczył treści czynności prawnej. Podstęp dokonany przez stronę trzecią przypisany jest tej stronie która wiedziała o nim i nie zawiadomiła drugiej strony lub też gdy czynność prawna była nie odpłatna.

  1. Forma pisemna czynności prawnych i w formie elektronicznych nośników informacji.

Forma pisemna czynności prawnych:

Przez oświadczenie woli jako niezbędny element każdej czynności prawnej rozumie się taki przejaw woli, który wyraża w sposób dostateczny zamiar wywołania skutków prawnych w postaci ustanowienia, zmiany lub ustania stosunku cywilnoprawnego.

Konieczne jest ujawnienie tego okresu na zewnątrz bezpośrednio lub przez inne zachowania się które jednak pozwala w sposób dostateczny ….. przyjęcie istnienia cech woli.

Zachowanie się osoby fizycznej jedynie wtedy może być uznane za świadczenie woli, gdy jest:

  1. Na tyle zrozumiałe, żeby chociaż w drodze wykładni możliwe było ustalenie jego sensu.

  2. Swobodne.

  3. Złożone „na serio”.

Formy pisemne:

  1. Zwykła forma pisemna wymaga złożenia własnoręcznego podpisu na dokumencie zawierającym osnowę oświadczenia woli. Osoba nie mogąca pisać, lecz mogąca czytać może złożyć oświadczenie woli w formie pisemnej w ten sposób, że złoży na dokumencie tuszowy odcisk palca, a obok inna osoba zapisze jej imię i nazwisko, umieszczając swój podpis, bądź, że zamiast składającego oświadczenie woli podpisze się inna osoba, a jej podpis będzie poświadczony przez notariusza.

  2. Forma pisemna z podpisem urzędowo poświęconym polega na zachowaniu formy pisemnej zwykłej i poświadczeniu podpisu przez notariusza.

  3. Forma pisemna z urzędowym poświadczeniem daty.

  4. Forma notarialna czynności prawnej.

Milczenie podmiotu prawa cywilnego w zasadzie nie może być uznana za oświadczenie woli. Wyjątek przedsiębiorca otrzyma od osoby, z którym pozostaje w stałych stosunkach gospodarczych ofertę zawarcia umowy - brak niezwłocznie odpowiedzi traktuje się jako nową ofertę.

Forma elektroniczna:

Oświadczenie woli w postaci elektronicznej jest złożone osobie z chwilą gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba mogła zapoznać się z jego treścią.

Oświadczenie woli złożone w postaci elektronicznej, opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego certyfikatu jest równoważne z oświadczeniem woli w formie pisemnej.

Podpis elektroniczny to dane w postaci elektronicznej, które wraz z innymi danymi, do których zostały dołączone, służą do identyfikacji osoby składającej podpis elektroniczny.

Uznaje się za bezpieczny podpis elektroniczny, który spełnia łącznie 3 przesłanki:

  1. jest przyporządkowany wyłącznie do osoby składającej ten podpis

  2. jest sporządzony za pomocą podlegających kontroli osoby składającej podpis- bezpiecznych urządzeń

  3. jest powiązany z danymi, do których został dołączony w taki sposób, że jakkolwiek zmiana tych danych jest rozpoznawalna. Za certyfikat uznaje się elektroniczne zaświadczenie, za pomocą którego dane służące do weryfikacji podpisu elektronicznego są przyporządkowane do danej osoby.

Zestaw 24

  1. Skarb państwa:

SKARB PAŃSTWA - to jedyna osoba prawna, która uzyskała osobowość prawną z mocy przepisów Kodeksu Cywilnego. Instytucją Skarbu Państwa jest po prostu samo Państwo przyobleczone w przymiot osobowości prawnej. Taka konstrukcja stanowi funkcję prawną. W obrocie cywilnoprawnym Skarb Państwa występuje przez swoje jednostki organizacyjne (stacjony fis).W stosunkach cywilnoprawnych Skarb Państwa jest podmiotem praw obowiązków, które dotyczą mienia państwowego nie należącego do innych państwowych osób prawnych. Skarb Państwa nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania innych państwowych osób prawnych, jak tez i one nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania Skarbu Państwa.

PAŃSTWOWE OSOBY PRAWNE

  1. Nieważność bezwzględna.

Czynność prawna bezwzględna nieważna nie wywołuje żadnych skutków prawnych wynikających z oświadczenia woli, przy czym nieważność następuje z mocy samego prawa. nieważność czynności podlega konwersji tzn. jeżeli przy dokonywaniu nieważnej czynności prawnej, przyjmuje się , że czynność ta została dokonana, chyba że strony wyraziły inna wolę.

Bezwzględna nieważność czynności prawnej powstaje m.in. w razie:

    1. Dokonania czynności prawnej przez osobę nie mającą zdolności do czynności prawnej.

    2. Braku świadomości lub powstania swobody.

    3. Nie zachowania formy ad solemnitatem.

    4. Dokonanie czynności niezgodnej z ustawą.

Zestaw 25

  1. Swoboda stron w ustaleniu treści czynności prawnych.

W odniesieniu do umów obligatoryjnych istotne znaczenie ma przepis art. 353 in1 KC (strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie, ani zasadom współżycia społecznego.), zgodnie z którym strony zawierające umowę mogą utworzyć stosunek prawny według swego uznania byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości stosunku ani zasadom współżycia społecznego.

  1. Prawo podmiotowe związane i akcesoryjne.

Prawa związane - podmiotem prawa związanego może być tylko przedmiot określonego prawa wolnego. W konsekwencji prawa związane nie mogą być przedmiotem samoistnego obrotu prawnego.

art.235 paragraf 2 KC:

„Przysługujące wieczystemu użytkownikowi własności budynków i urządzeń na użytkowanym gruncie jest prawem związanym z użytkowaniem wieczystym”

Prawa akcesoryjne - skonstruowane zostały dla umocnienia innych praw podmiotowych. Ich istnienie i treść zależą od innych praw podmiotowych, z którymi są funkcjonalnie związane.

Hipoteka i zastaw są prawami akcesoryjnymi związanymi z istnieniem wierzytelności, których realizację zabezpieczają art.: 306 par.1 KC, art. 323 KC.

Zestaw 26

  1. Prawa zbywalne i niezbywalne:

Zbywalność polega na tym, że podmiot uprawniony ma kompetencje do przeniesienia przysługującego mu prawa podmiotowego w drodze czynności prawnej na inne podmioty ( np. można użyć przysługujące mu prawo własności rzeczy albo dokonać cesji wierzytelności).

W myśl reguły ogólnej podmioty prawa cywilnego nie mogą przekształcać prawa podmiotowego skonstruowanego normatywnie jako zbywalne na prawo podmiotowe niezbywalne i odwrotnie w myśl art.57 par. 1 KC ( nie można przez czynność prawną wyłączyć ani ograniczyć uprawnienia do przeniesienia, obciążenia, zmiany lub zniesienia praw, jeżeli według ustawy prawo to jest zbywalne).

Niezbywalne jest prawem ograniczenia kompetencji (uprawnienia) do przeniesienia, obciążenia, zmiany lub zniesienia prawa podmiotowego, jeżeli według ustawy jest ono zbywalne.

Prawa nieprzechodnie to prawa zbywalne, których związek z osoba uprawnioną jest tak ścisły, że wykluczone jest ich przejście na inną osobę. Prawa nieprzechodnie to te, które zarazem są nie zbywalne, niedziedziczne i nie podlegają przejściu na inne osoby.

Prawa przechodnie to prawa zbywalne, będące z reguły także dziedziczne. Prawami przechodnimi są z reguły prawa majątkowe.

  1. Warunek i termin.

Warunek to zdarzenie przyszłe niepewne, od którego spełnienia strona dokonująca czynności prawnej uzależnia powstanie lub ustanie stosunku prawnego.

Doktryna wyróżnia:

  1. warunek zawieszający oraz warunek rozwiązujący- w zależności czy ziszczenie warunku powoduje powstanie czy ustanie stosunku cywilnoprawnego.

  2. warunek dodatni- jako zdarzenie, które ma nastąpić; warunek ujemny- jako zdarzenie które nie może nastąpić

  3. warunek zależny od woli stron i warunek nie zależny od woli stron.

Warunek niemożliwy, niezależny, przeciwny ustawie lub zasadom współżycia społecznego powoduje nieważność czynności prawnej, jeżeli to warunek zawieszający, a nie uważa się go za nie zastrzeżony, jeżeli jest warunkiem rozwiązującym.

Termin to zdarzenie przyszłe pewne, od którego nastąpienia strona dokonująca czynności prawnej ogranicza jej skutki w czasie.

Wyróżnia się termin początkowy i końcowy.

Przy terminie początkowym (dies a quo) skutek prawny powstaje z chwilą nadejścia terminu, zaś przy terminie końcowym (dies ad quem) skutek prawny ustaje z nadejściem terminu.

Zestaw 27

  1. Domniemanie w prawie cywilnym.

Domniemania są sposobami wnioskowań o zaistnieniu faktów spornych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Umacniają przyjęcie faktu spornego za ustalony w sposób pośredni. Przedmiotem dowodu jest nie jest bezpośrednio fakt sporny, lecz inny fakt, którego ustalenie czyni prawdopodobnym fakt sporny.

RODZAJE DOMNIEMAŃ

  1. Domniemania faktyczne polegają na wnioskowaniu zaistnienia faktu spornego oparciu o wiedzę logiczną i zasady doświadczenia życiowego.

  2. Domniemania prawne są to domniemania ustanowione przez prawo i wiążą sąd. Mogą być jednak obalone, ilekroć ustawa tego nie zabrania i na tej podstawie domniemania prawne dzielą się na: