Teoria rozwoju społecznego
19.02.2000
- opis transformacyjny
- to co dzieje się w Polsce
1)różnica społeczna
2)zmiana społeczna
3)rozwój społeczny
Różnica społeczna - pojęcie statystyczne, odnosi się do stwierdzonych przez socjologa odmienności między społeczeństwami, w pewnym okresie czasowym np.: dziś prawo polskie różni się od prawa irańskiego. Helmut Hopher w Iranie nie znał zasad prawa irańskiego, zakochał się w muzułmance - co oznaczało karę śmierci.
Zmiana społeczna - cały ciąg rozłożonych w czasie, mających kierunek przeobrażeń społecznych. Polega na tym, że np.: w wymiarze socjologicznym zmiany mają doprowadzić do społeczeństwa obywatelskiego - kierunek zmiany.
Zmiana ma tez cechę kumulatywności - zmiany nakładają się na siebie, wzmacniają się.
Zmiana jest oceniana w 3 kategoriach:
- postępowa np.: kradzież w Polsce to przestępstwo, a w Afryce złodziej to ten, który jest sprytny
- regresywna - to cofanie się w Polsce ten kradnący Afrykanin to objaw regresywności)
- stagnacyjna - to takie wprowadzenie zmiany, aby nic nie zmienić, tylko utrwalić stan rzeczy
Wszystkie zmiany tworzą rozwój społeczny, które składają się na zmiany postępowe, regresyjne na cofanie społeczne.
3 źródła:
1)płynie od wewnątrz społeczeństwa
2) wywołane wpływami z zewnątrz społeczeństwa
3)jednocześnie wewnątrz i zewnątrz (najczęściej dziś)
Rozwój we współczesnym świecie (dwojaki charakter):
- współzależny - relacje związku między krajami oparte na względnej równowadze politycznej, gospodarczej. Współzależną od siebie.
- zależny - niepożądana forma, dokonuje się miedzy krajami o różnej sile politycznej, gospodarczej, wojskowej. Wpływ 1 kraju lub grup krajów na inne kraje. Rozwój ten stworzyli Hiszpanie - teoria de la de - pendenda - teoria zależności
- autonomiczny - (najrzadziej) występuje tylko w Korei i na Kubie. Autorkicyzm - samowystarczalność. Rozwój musi się opierać o własne zasoby i środki. To co mamy wykorzystujemy dla własnego rozwoju. Zawsze jest to rozwój zły, a często tragiczny.
Nie jesteśmy w stanie przewidzieć zjawisk żywiołowych, spontanicznych, chaotycznych.
3 wielkie teorie rozwoju społecznego:
1)Modernizacyjny (Unia Wolności, Liberałowie) - unowocześnienia, to taki proces rozwoju, który polega na tym, że jedno państwo, jedno społeczeństwo importuje wzory ekonomiczne, wzorce kulturowe, przynosi innemu państwu schematy polityczne, jednokierunkowy transfer np.: my jesteśmy gorzej zorganizowani politycznie i musimy to przywozić z innych państw
2)Zaleznościowy - Lewica Polska, partie chłopskie
3)Endogenne, alternatywnego, wewnętrznego - partie narodowe, zjednoczenia chrześcijańskie
Do modernizacji:
Jednolitość stadialna, ewolucyjna, konwergentnym.
Jednolitość - politycy przyjmują, że wszystkie państwa muszą przejść jeden rozwój kulturowy, ida po jednej drabinie.
Ewolucyjność - wspinanie jest mozolne, trwa w czasie.
Stadialność - wszystkie szczeble rozwojów, wspina się z jednego na drugi szczebel.
3 podstawowe szczeble rozwoju:
1)społeczeństwo tradycyjne (przedpismiennicze) - Afryka, biedniejsza Azja, Am. Poł.
2)społeczeństwo na poły tradycyjne i nowoczesne - Polska, biedniejsza Europa
3)społeczeństwo nowoczesne, poprzemysłowe - Państwa Unii Europejskiej, Stany Zjednoczone, Japonia, Australia
Żabi skok rozwojowy - z 1 szczebla na 3
Konwergenność - (z łac. Konrergo) - upodabnianie się, wszystkie kraje stają się coraz bardziej do siebie podobne.
Globalizacja - proces polega na tym, że każde państwo jest uwikłane w cywilizację globalna, tworzą jedną wielką cywilizację światową.
Czynniki sprzyjające globalizacji:
- przepływ kapitałów
- masowa turystyka
- znoszenie granic
- globalizacja, upowszechnianie kultury masowej
05.03.2000
Modele społeczne:
- tradycyjne
- nowoczesne
Cechy psychologiczne człowieka nowoczesnego - fundamentalnym elementem człowieka nowoczesnego jest cecha opisana przez D. Mc Clellanda pod nazwą potrzeba osiągania.
1)Potrzeba osiągania - to jest pragnienie sukcesu, pragnienie wyczynu w życiu zawodowym, społecznym i rodzinnym.
Na potrzebę osiągnięcia składają się 3 potrzeby wyższego rzędu:
- potrzeba hubrystyczna (hubris)
- potrzeba transgresyjna, potrzeba transgresji
- potrzeba kratyczna (kratos - władza)
Pojęcie hubris (gr.) - oznaczało pragnienie, wywyższenie się człowieka ponad innych. Pragnienie to wywoływało gniew bogów.
Potrzeba hubcystyczna - to potrzeba bycia najlepszym, ale w drodze rywalizacji i konkurencji
Potrzeba transgresji - wiąże się z potrzebą przekraczania wewnętrznych barier, wewnętrznych ograniczeń.
Potrzeba kratyczna - człowiek przekonany o swojej ideii próbuje zarazić, przekonać, narzucić swoją wole innym
2)Wysoki stan empatyczny - oznacza zdolność do wczuwania się do ról nowoczesnych
3) Nonkonformizm - (non - zaprzeczenie konformizm- uleganie normom, podporządkowanie się schematom), to człowiek, który jest przekonany, że jakiś schemat jest błędny, ma odwagę dystansować się do niego, sprzeciwiać się:
- nonkonformizm prometejski (Prometej), zachowania prometejskie, to zachowania na rzecz ludzi
- nonkonformizm herostratesowy (Herostates) - zachowania, które niszczą nazywane są herostratesowe
Odrzucenie fatalizmu - człowiek nowoczesny odrzuca fatalizm, pochodzi od słowa fatum - los, przeznaczenie
Fatalizm - postawa człowieka, który jest przekonany, że jego los nie zależy od niego, wydaje mu się, że coś jest mu przypisane.
Niekiedy poddawanie się losowi powoduje skutki fatalne
Zależność pomiędzy optymizmem a sukcesem człowieka - im wyższe jest poczucie optymizmu to reformy są lepsze.
Optymizm - rodzi, sprzyja sukcesowi.
Planowanie życia - planowanie i przewidywanie np.: co będę robił za kilka lat. Ludzie nowocześni nie żyją chaotycznie.
Punktualność - czas był wartością ekonomiczną i nie można inaczej traktować czasu.
Uniwersalizm - patrzy na świat całościowo, globalnie, powszechnie, współczesny świat jest powiązany.
Partykularyzm - to, co nas otacza, interesujemy się tym, co jest nam potrzebne
Cechy polityczne społeczeństwa nowoczesnego:
*zawsze związane są z władzą
Max Weber wyróżnił 3 typy władzy:
-charyzmatyczna - charakterystyczna dla społeczeństwa tradycyjnego
-tradycjonalna
-legalna - społeczeństwo nowoczesne
Władza charyzmatyczna - dar bogów, dotknięcie boga. Władza jest charyzmatyczna, kiedy poddani sądzą, że władza ma cechy nadzwyczajne, specjalna osobowość wyróżnia go do pełnienia funkcji.
Władza tradycjonalna - sprawuje się na mocy tradycji. Poddani sądzą, że władza istniała zawsze, była częścią życia danego społeczeństwa, zawsze tez istniały rody dynastyczne, rody władcze, które dawały następców.
Władza legalna - pochodzi zawsze z demokratycznych wyborów powszechnych. Wszystkie polityczne systemy państwowe mają demokratyczne wybory.
*typ elity władz
- model elity endogamicznej (społeczeństwo tradycyjne)
- model elity egzogamicznej (społeczeństwo nowoczesne)
Egzogamia - otwarcie dla tych, którzy do tej władzy aspirują
Endogamia - oznacza zamknięcie do wewnątrz, zamknięcie dla nowych członków, dostęp jest ograniczony
Endogamię w socjologii cechuje się:
- conubium - łac. małżeństwo - polega to na tym, że małżeństwa zawierane są z kręgów tzw. rodziny
- comersalizm -łac. wspólnota stołu, elita, skłania się ku elicie, obcowanie ze sobą
Decentralizacja władzy - przeniesiona na niższe szczeble (pośrednie)
Społeczeństwo nowoczesne cechuje się pluralizmem politycznym - polega on na tym, że występuje szereg zróżnicowanych instytucji politycznych, partie, przedstawicielstwa polityczne. Wielkość i mnogość instytucji politycznych.
Analizowanie cech gospodarczych społeczeństwa nowoczesnego:
- nie samowystarczalność - nie artargiczność
- TNC'S międzynarodowe instytucje kapitałowe - Trans National Corporation, operują w wielu krajach, z nich pochodzą kapitały.
Dominacja sektora trzeciego gospodarki - dominacja usług:
- rolnictwo
- przemysł przetwórczy
- usługi
*przemysł koseniczny
*przemysł innowacyjny - oparty na sieci informacji
Cechy społeczno kulturowe:
1)społeczeństwo nowoczesne ma charakter kultury świeckiej
Sacrum - święte
Profanum - świeckie
2)wysoki poziom kompetencji symbolicznych, kulturowych (wysoki poziom alfabetyzmu funkcjonalnego). Rozróżniamy funkcjonalny analfabetyzm od funkcjonalnego alfabetyzmu.
Funkcjonalnym alfa betą jest ten, kto z posiadanej wiedzy potrafi zrobić użytek
Funkcjonalnym analfabetą jest ten, kto nie potrafi zrobić użytku ze swojej wiedzy.