WYKŁAD II

FUNKCJONOWANIE I DZIAŁANIE MECHANIZMU RYNKOWEGO

Dwa rodzaje podmiotów gospodarczych:

1. Konsument, gospodarstwo domowe;

2. Producent - przedsiębiorstwa

Gospodarka to system współdziałania ze sobą podmiotów gospodarczych. W nowoczesnej gospodarce można wyodrębnić dwa rodzaje podmiotów: tj.

1. Gospodarstwa domowe (konsumenci, których celem działania jest dążenie do maksymilacji zaspokojenia swoich potrzeb poprzez konsumpcje dóbr).

2. Przedsiębiorstwa (producent) to podmiot, który dąży do masymilizacji zysków, czyli dostarczają konsumentom określone dobra (wytwarzają te dobra).

Rynek to ogół oferentów i nabywców, które wzajemnie uzależnione od siebie decyzje kształtują podaż i popyt oraz wpływają na poziom cen. Rynek można rozpatrywać z punktu widzenia rożnych jego cech:

1. wg przedmiotu obrotu wyróżniamy:

• rynek dóbr i usług ( konsumpcyjnych i inwestycyjnych)

• rynek pieniężno- kredytowy

• rynek papierów wartościowych (kredytowy)

• rynek pracy

2. wg geograficznego

• rynek lokalny

• rynek regionalny

• rynek krajowy

• rynek międzynarodowy

• rynek światowy

3. w zależności od sytuacji rynkowej wyróżniamy:

• rynek sprzedawcy

• rynek nabywcy

4. w zależności od zakresu kontroli:

• rynek wolny

• rynek regulowany

5. w zależności od stopnia wyrównywania się cen:

• rynek doskonały

• rynek niedoskonały

6.w zależności od stopnia legalizacji:

• rynek biały

• rynek szary

• rynek czarny

Konkretna formę rynku można scharakteryzować przez trzy właściwości:

1. ilość podmiotów funkcjonujących na rynku w charakterze oferentów i nabywców

2. istnienie lub brak preferencji oferentów wobec nabywców lub nabywców wobec oferentów

3. ilość wiedzy o danym rynku, która dysponują podmioty rynkowe.

Do ptk. 2.

Wyróżniamy trzy grupy preferencji:

1. preferencje przestrzenne - wynikające z rozmieszczenia przestrzennego podmiotów

2. preferencje rzeczowe - dotyczące dobra będącego przedmiotem handlu np. jego własności koloru, kształtu, opakowania.

3. preferencje osobowe - dotyczące samego oferenta czy nabywcy, np. nauka firmowego, nazwy czy też samej osoby oferenta.

Jeżeli na danym rynku brak jest jakichkolwiek preferencji oznacza to, że zarówno nabywcy, jak i oferentowi jest wszystko jedno z kim zawiera transakcję. Rynek takiego dobra nazywamy rynkiem jednorodnym lub homogenicznym.

Istnienie preferencji oznacza, że podmioty odróżniają osobę kontrahenta woląc zawrzeć transakcję z tym a nie innym, co dla nabywców może oznaczać np. odróżnienie produktów pochodzących od różnych oferentów. Taką formę rynku, na której istnieją preferencję określamy jako rynek niejednorodny lub heterogeniczny.

Do pkt. 3.

Jeżeli podmioty rynkowe posiadają pełną wiedze o rynku, na którym działają to taki rynek nazywamy doskonale przejrzystym.

Brak pełnej wiedzy o rynku oznacza że mamy do czynienia z rynkiem niedoskonale przejrzystym.

POPYT I CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE POPYT

PODSTAWOWE ELEMENTY RYNKU:

1. cena

2. popyt

3. podaż

Ad. 1. Cena to pieniężny ekwiwalent jednostki towaru.

Ad.2. Do głównych czynników określających funkcję popyty należą:

1. potrzeby połączone z gustami i preferencjami nabywców (W).

2. dochód (M).

3. cena zarówno badanego dobra, jak i ceny dóbr substytucyjnych i komplementarnych (p).

4. paradoks spekulacyjny (przewidywania cen relatywnych) (α ).

5. liczba ludności (L).

6. zewnętrzne efekty konsumpcji (β) (efekty naśladowania demonstracji).

D = Ł(W, M, p, α, L, β ) D - popyt

Funkcja ta wyraża zależność ilości danego dobra, która mogłaby zostać nabyta ogółem przez nabywców, na danym rynku i w danym czasie od ceny danego dobra oraz od czynników nie cenowych. Są to czynniki, które oddziaływają na popyt ze strony konsumentów.

Występują również czynniki kształtujące popyt ze strony producentów, SA to:

• wielkość i struktura oferowanych produktów do sprzedaży;

• Cechy produktów utożsamiane z ich wartościami użytkowymi;

• Działania promocyjne, prowadzone przez producentów i handlowców np. reklama, sprzedaż ratalna, itp.

1

---