Antykoncepcja postkoitalna

[edytuj]

Z Wikipedii

Skocz do: nawigacji, szukaj

Antykoncepcja postkoitalna (tzw. antykoncepcja kryzysowa, antykoncepcja awaryjna, antykoncepcja doraźna, antykoncepcja „po stosunku", antykoncepcja ratunkowa) - środki antykoncepcyjne, które przyjmuje się po niezabezpieczonym stosunku, aby zapobiec niechcianej ciąży.

Spis treści [ukryj] 1 Pigułka „po" 1.1 Mechanizm działania 1.2 Przeciwwskazania 2 Wkładka domaciczna 3 Przypisy 4 Bibliografia

Pigułka „po" [edytuj]

Pigułka „po stosunku"

Pigułka „po" - (ang. morning after pill) - środek antykoncepcyjny zawierający bardzo dużą dawkę hormonów (estrogen, progestagen lub estrogen połączony z progestagenem), który przyjmuje się po stosunku, zwłaszcza wynikłym z gwałtu, zakończonym pęknięciem prezerwatywy oraz w przypadku nieregularnego używania tabletek antykoncepcyjnych. Środek jest skuteczny w 90-95% przypadków, jeśli zostanie przyjęty w ciagu 72 godzin od zdarzenia. Największą skuteczność wykazuje zażyty do 12 godzin po stosunku.

Odmianą hormonalnej antykoncepcji awaryjnej jest zastosowanie odpowiedniej ilości zwykłych dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych w dwóch dawkach w odstępie 12 godzin (tzw. metoda Yuzpe). W Polsce środek sprzedawany jest na receptę. Do obrotu dopuszczone są Postinor Duo i Escapelle (preparaty progestagenowe). Dawka Postinor Duo to dwie tabletki, przy czym pierwszą należy zażyć jak najszybciej po ryzykownej sytuacji, maksymalnie w ciągu 72 godzin, a drugą w 12 godzin po zażyciu pierwszej. W przypadku Escapelle należy zażyć tylko jedną tabletkę w ciągu 72 godzin od niezabezpieczonego stosunku.^[1]

Mechanizm działania [edytuj]

Przyjęcie pigułki przed owulacją zaburza cykl i nie dopuszcza do zapłodnienia komórki jajowej. Przyjęcie pigułki w trakcie owulacji lub po niej opóźnia wędrówkę komórki jajowej przez jajowód lub tak zmienia grubość błony śluzowej macicy, że zagnieżdżenie zarodka staje się niemożliwe. Zgodnie z oficjalnym stanowiskiem WHO pigułka "po" nie jest środkiem wczesnoporonnym, gdyż nie działa poronnie na już zaistniałą ciąże po implantacji zarodka. Innego zdania jest część lekarzy^[2] oraz organizacje pro-life przyjmujące, że życie ludzkie zaczyna się w chwili poczęcia, a w wyniku zastosowania takiego środka dochodzi do śmierci zarodka.

Po implantacji zarodka nie jest możliwe zastosowanie antykoncepcji, a jedynie aborcja za pomocą środków poronnych, takich jak RU486. Skutki uboczne antykoncepcji awaryjnej mogą obejmować nudności, wymioty, biegunkę, bóle głowy, bolesność piersi oraz uczucie zmęczenia. W przypadku użycia środka w okresie przedowulacyjnym, w ciągu 7 dni może wystąpić nowa menstruacja. W przypadku zażycia pigułki po okresie owulacji często dochodzi do znacznego przedłużenia fazy lutealnej i opóźnienia miesiączki. W celu oznaczenia przyczyny opóźnienia należy wykonać test ciążowy.

Przeciwwskazania [edytuj]

Środek w żadnym wypadku nie ma charakteru typowego środka antykoncepcyjnego i nie jest przeznaczony do stałego używania jako taki. Przeciwwskazania są podobne, jak przy antykoncepcji hormonalnej. Nie powinno się korzystać z pigułki "po" częściej niż raz w miesiącu, a w przypadku preparatów progestagenowych (np. Postinor) nie należy przyjmować więcej niż 4 tabletki w ciągu cyklu.

Wkładka domaciczna [edytuj]

Wkładka domaciczna może być zastosowana do 5 dni po stosunku. Jej skuteczność jako antykoncepcji awaryjnej jest porównywalna ze skutecznością przy normalnym stosowaniu. Po wystąpieniu menstruacji wkładka może być pozostawiona w macicy jako zwykły środek antykoncepcyjny. Jej działanie w obu wypadkach jest takie samo: nie tylko utrudnia zapłodnienie, ale w przypadku, gdy do niego dojdzie, uniemożliwia zagnieżdżenie się zarodka, powodując jego śmierć.

Przypisy

1. ↑ Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny: Antykoncepcja doraźna (pol.).

2. ↑ Szymański Z. red., Płodność i planowanie rodziny, Wyd. Pomorskiej Akademii Medycznej, Szczecin 2004.

Bibliografia [edytuj]

• K. J. Carlson, S. A. Eisenstat, T. Ziporyn, Harwardzka encyklopedia zdrowia kobiety, Warszawa 2000

---