Pradzieje ziem polskich

podręcznik, str. 190-193

1. Dawne kultury na ziemiach polskich:

1. kultura oryniacka = okres paleolitu, posążki Wenus, broń , proste narzędzia

2. kultura pucharów lejkowych- paleolit i neolit, gliniane puchary lejkowate, okolice Kielc- wydobycie krzemienia do wyrobu narzędzi

3. kultura ceramiki sznurowej- epoka żelaza, w grobowcach znaleziono toporki bojowe

4. kultura unietycka- „wielkopolskie piramidy, czyli kurhany, ziemne kopce przykrywające groby, okolice Kościana ( Łęki Wielkie)

5. kultura łużycka- epoka brązu i żelaza, osada w Biskupinie

6. kultura przeworska- epoka żelaza

2. Osada biskupińska:

1. odkryta w roku 1933 przez nauczyciela Walentego Szwajcera

2. datacja osady: VIII w.p.n.e. , okres kultury łużyckiej

3. opis Biskupina:

- położona na wyspie, zamieszkana przez około 800 osób,

- otoczona 6 m wałem obronnym drewniano-glinianym,

• do osady prowadził most szerokości 3 m i długości 250 metrów,

• domy były połączone ścianami szczytowymi, tworzyły długie szeregi ( 13),

• w jednym domu mieszkała rodzina licząca 7-13 osób,

1. mieszkańcy Biskupina:

• trudnili się rolnictwem, myślistwem, rybołówstwem, znali koło garncarskie, warsztat tkacki, potrafili wytapiać brąz

3. Szlak bursztynowy:

1. wymiana handlowa z imperium rzymskim: bursztyn ( jantar), skóry, niewolnicy za wyroby metalowe, ozdoby, złote monety, tkaniny

2. Calisia- Kalisz na szlaku bursztynowym ( najstarsze polskie miasto)

3. hutnictwo w Górach Świętokrzyskich- prymitywne dymarki ( piece hutnicze)

4. Miejsca kultu pogańskiego:

1. góra Ślęza, zwana Sobótką- kamienny wał na szczycie góry, kamienne niedźwiedzie i posąg zwany Pielgrzymem, Dzik, Panna z rybą

2. Łysa Góra- wał kultowy, sabaty ( zjazdy) czarownic

3. Wolin, ośrodek kultu Świętowita

4. Arkona- sanktuarium Świętowita

5. bogowie słowiańscy: Perun ( władca piorunów, święty dąb), Swarożyc ( bóg ognia ofiarnego i domowego), Trzygłów ( czarny koń używany do wróżb, dąb), Świętowit- bóstwo o czterech twarzach ( atrybuty miecz, biały koń), Marzanna- symbol zimy i śmierci, Kupała- noc Kupały, tzw. Sobótka, - przesilenie letnie, święto ognia, wody, radości, urodzaju,

---