Organizacja administracji samorządowej (w skrócie wielkim)

1. Samorząd Terytorialny:

• Sprawowanie administracji przez korporacje (zrzeszenie osób)

• Posiada własne kompetencje, zapisane w konstytucji i ustawie

• Podstawowa jednostka ST to gmina

2. Decentralizacja:

• Organy niższego stopnia nie są hierarchicznie podporządkowane jednostką wyższego rzędu

• Wyposażenie organów w danym terenie, w samodzielność

• (rzeczowa) zarządzanie pewną grupą spraw

3. Organy administracji publicznej - orany administracji rządowej, organy ST. Podział ST:

• Organy gminy : rada gminy, wójt/burmistrz/prezydent gminy

• Organy powiatu : rada powiatu, starosta

• Organy województwa : sejmik województwa, marszałek województwa

4. Organy administracji rządowej :

• Wojewodowie

• Kierownicy służb, inspekcji oraz straży

Sądownictwo w administracji

Rola sądów w funkcjonowaniu administracji publicznej sprowadza się głównie do wypełniania przez nie funkcji kontrolnych. Sądową kontrolę administracji publicznej sprawują sądy szczególne i sądy powszechne. Sądy powszechne i szczególne nie mogą się wzajemnie zastąpić w kontroli administracji publicznej, dlatego też nie są w stosunku do siebie konkurencyjne, a wręcz przeciwnie. Owe sądy charakteryzują odmienne zadania, odmienny zakres kontroli oraz inne skutki sprawowanej kontroli.

Ustawodawstwo wprowadziło kasacyjny model orzecznictwa sądów administracyjnych. Dlatego też sąd administracyjny bada i orzeka o legalności zaskarżonej czynności (aktu administracyjnego, innej czynności). W przypadku niezgodności z prawem, sąd administracyjny uchyla ów czynność albo stwierdza jej nieważność lub niezgodność z prawem. Ocena prawna, zawarta w wyroku sądu administracyjnego może zawierać pewne wytyczne sądu co do tego, jak stosować normy prawne w tej konkretnej, indywidualnej sprawie.

Sąd administracyjny jest powołany do rozpatrywanie wyłącznie kwestii prawnych, wyłącznie legalnościowego aspektu działania (bezczynności) administracji, nigdy zaś aspektu celowościowego. W efekcie sąd administracyjny może :

• Oddalić skargę - gdy nie zachodzi niezgodność zaskarżonego działania (aktu) z prawem

• Uwzględnia skargę - obalając działanie (akt) i jego skutki prawne, gdy działanie to narusza prawo

• Odrzuca skargę - ze względów formalnych, z powodu na braki formalne w skardze lub w trybie jej złożenia nie może uruchomić mechanizmu kontroli sądowej.

Sąd administracyjny nie ma prawa badać celowości działań podjętych przez organy administracji publicznej. Zaś sąd powszechny rozpatruje sprawę merytorycznie i orzeka co do jej istoty. W systemie sądownictwa powszechnego administrację publiczną kontrolują sądy ubezpieczeń społecznych, sądy cywilne i - sporadycznie, incydentalnie - sądy karne.

Reguła jest taka, że najpierw w postępowaniu administracyjnym, zapada decyzja, a potem, wskutek powództwa strony albo szczególnego środka zaskarżenia, jak np.: w postępowaniu w sprawach ubezpieczeń społecznych, sprawa przechodzi do właściwości sądu, który załatwia ją, wydając stosowne orzeczenie.

A. Podstawy prawne działania sądownictwa administracyjnego

Naczelny sąd administracyjny wprowadzono do systemu polityczno-prawnego w Polsce w 1980r. w trakcie nowelizacji kodeksu postępowania administracyjnego, dokonując wtedy także stosownego zapisu w art. 1 par. 2 k.p.a. i wprowadzając wśród zasad ogólnych k.p.a. zasadę sądowej kontroli rozstrzygnięć administracyjnych na zasadach i w trybie określonym w kodeksie.

Podstawą prawną organizacji i funkcjonowania NSA była ustawa z 31 stycznia 1980 r. o NSA. Obecnie podstawą prawną jest ustawa z 11 maja 1995r. o NSA.

B. Organizacja sądownictwa administracyjnego

NSA działa w Warszawie i w ośrodkach zamiejscowych, tworzonych dla jednego lub kilku województw.

W skład NSA wchodzą : Prezes, wiceprezesi, prezesi izb, prezesi ośrodków zamiejscowych oraz sędziowie. Prezesa i wiceprezesa sądu powołuje i odwołuje Prezydent RP spośród sędziów tego Sądu, za zgodą Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu.

NSA dzieli się na izby - Finansową, Gospodarczą i Ogólnoadministracyjną. Sędzią sądu może być członkiem tylko jednej izby. Sąd w Warszawie dzieli się na wydziały. W sądzie tym działa Biuro Prezydialne i Biuro Orzecznictwa.

Prezes NSA :

• Występuje do TK z wnioskami o stwierdzenie zgodności aktu ustawodawczego z konstytucją oraz z wnioskami o ustalenie przez TK powszechnie obowiązującej wykładni ustaw

• Występuje do Sądu Najwyższego z wnioskami o podjęcie uchwał mających na celu wyjaśnienie przepisów prawnych budzących wątpliwości w praktyce

• Wnosi rewizje nadzwyczajne od orzeczeń NSA

• Zwołuje Zgromadzenie Ogólne Sędziów NSA oraz ustala porządek posiedzenia

• Wyznacza termin posiedzenia Kolegium i przewodniczy jego obradom

Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu tworzą sędziowie, a przewodniczy temu zgromadzeniu prezes NSA. Zgromadzenie ogólne :

• Opiniuje sprawy przedłożone przez Prezesa NSA lub zgłoszone przez członków zgromadzenia

• Przedstawia Krajowej radzie sądownictwa kandydatów na sędziów NSA

• Wyraża zgodzę na powołanie i odwołanie na stanowisko Prezesa i wiceprezesów

• Ustala skład liczbowy kolegium, wybiera na okres 3 lat jego członków i dokonuje zmian w składzie kolegium

• Rozpatruje informacje Prezesa o rocznej działalności Sądu

Kolegium Sądu jest organem opiniodawczym i doradczym Prezesa NSA, a jeżeli przepisy prawa tak stanowią - także współdecydującym

Na stanowisko sędziego NSA może być powołany ten, kto :

• Ma obywatelstwo polskie i korzysta w pełni z prawa cywilnych i obywatelskich

• Jest nieskazitelnego charakteru

• Ukończył wyższe studia prawnicze i uzyskał tytuł magistra prawa

• Ukończył 35 rok życia

• Pozostawał co najmniej przez 10 lat na stanowisku sędziego, prokuratora albo przynajmniej przez 10 lat wykonywał zawód adwokata, notariusza lub radcy prawnego. Wymóg ten nie dotyczy osób z tytułem naukowym profesora oraz ze stopniem naukowym doktora habilitowanego nauk prawnych

• Wykazuje się wysokim poziomem wiedzy w dziedzinie administracji publicznej oraz prawa administracyjnego i innych dziedzin prawa związanych z działaniem organów administracji publicznej

C. Zakres właściwości Naczelnego Sądu Administracyjnego

Obecnie na podstawie ustawy z 11 maja 1995r. NSA orzeka w sprawach skarg na:

• Decyzje administracyjne - wydane przez organy administracji publicznej, czyli w rozumieniu tej ustawy - naczelne i centralne organy administracji państwowej, terenowe organy administracji rządowej, organy jednostek samorządu terytorialnego oraz inne organy w zakresie, w jakim zostały powołane z mocy prawa do załatwiania spraw z zakresu administracji publicznej

• Postanowienia - wydane w postępowaniu administracyjnym przez organy, o których wyżej mowa, na które służy zażalenie, albo kończące postępowanie, a także rozstrzygające sprawę co do istoty.

Do zakresu działania NSA należy także orzekanie w sprawach skarg na:

• Postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie

• Inne, niż wymienione akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące przyznania, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa

• Uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego oraz akty organów administracji rządowej stanowiących przepisy prawa miejscowego

• Uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone wyżej, ale podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej

• Akty nadzoru nad działalności organów jednostek samorządu terytorialnego

Sąd rozstrzyga także spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego oraz między organami tych jednostek a terenowymi organami administracji rządowej, a także - między samorządowymi kolegiami odwoławczymi.

Prawo działalności gospodarczej

DZIAŁALNOŚCIĄ GOSPODARCZĄ jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

• zarobkowy charakter (osiągnięcie zarobku (zysku) jako cel działalności wykonywanej przez przedsiębiorcę),

• zawodowy charakter (prowadzenie działalności w sposób fachowy i profesjonalny, co się wiążę z posiadanymi kwalifikacjami i umiejętnościami)

• zorganizowany sposób wykonywania (określona forma prawna),

• ciągłość

PRZEDSIĘBIORCĄ jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą

• osoby fizyczne, wg k.c wyłącznie osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych;

• osoby prawne, Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną

• jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, posiadające zdolność prawną np.: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna,

• wspólnicy spółki cywilnej, a więc osoby fizyczne na których ciąży obowiązek uzyskania wpisu do ewidencji działalności gospodarczej.

PODJĘCIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Warunkiem podjęcia działalności gosp. jest uzyskanie wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym albo - w odniesieniu do osób fizycznych - do Ewidencji Działalności Gospodarczej.

Prowadzenie działalności gospodarczej wymaga:

• spełnienia określonych warunków (ochrona przed zagrożeniem życia, zdrowia ludzkiego i moralności publicznej, a także ochrony środowiska)

• posiadania odpowiednich uprawnień zawodowych

• wprowadzając towar do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obowiązek zamieszczenia na towarze, jego opakowaniu, etykiecie lub instrukcji informacji w języku polskim zawierających: firmę przedsiębiorcy i jego adres, nazwę towaru oraz wszelkie inne wymagane oznaczenia i informacje

• posługiwanie się numerem NIP w obrocie prawnym i gospodarczym

KRAJOWY REJESTR SĄDOWY:

• podniesienie bezpieczeństwa obrotu gospodarczego

• zagwarantowanie jawności danych w rejestrach

• domniemanie prawdziwości danych

• odpowiedzialność przedsiębiorcy za podanie do rejestru nieprawdziwych danych

• każdy zainteresowany (osoba fizyczna, przedsiębiorca, organizacja społeczna) może uzyskać informacje o zarejestrowanych przedsiębiorcach

W strukturze Krajowego Rejestru Sądowego znajdują się trzy rejestry:

1. rejestr przedsiębiorców,

2. rejestr stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej,

3. rejestr dłużników niewypłacalnych.

Wpisy do rejestru dokonywane są co do zasady na wniosek zainteresowanego podmiotu (choć ustawa przewiduje również wpisy z urzędu). Składając wnioski należy również uiścić opłatę sądową.

EWIDENCJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

• dotyczy przedsiębiorców będących osobami fizycznymi

• mniejsze wymogi formalne

• ewidencja jest prowadzona przez gminę właściwą dla miejsca zamieszkania przedsiębiorcy

• zgłoszenia powinny zawierać: oznaczenie przedsiębiorstwa, PESEL, NIP, adres zamieszkania, przedmiot wykonywanej działalności, informacje o istnieniu lub ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej, dane stałego pełnomocnika, data rozpoczęcia działalności gosp.

• wpisu do ewidencji działalności gospodarczej dokonuje organ ewidencyjny (wójt, burmistrz lub prezydent miasta)

• Każdy przedsiębiorca jest zobowiązany wystąpić o wpis do Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej, co wiąże się z nadaniem numeru statystycznego REGON.

• Przedsiębiorcy będący podatnikami podlegają obowiązkowi ewidencyjnemu oraz otrzymują numer identyfikacji podatkowej (NIP) z Urzędu Skarbowego, a także jeżeli przedsiębiorca zamierza prowadzić działalność na obszarze całej Unii Europejskiej Euro-NIP. Nadanie NIP następuje w drodze decyzji wydanej przez naczelnika urzędu skarbowego.

• Przedsiębiorca rozpoczynający działalność gospodarczą podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, co się wiąże z koniecznością dokonania odpowiedniego zgłoszenia do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

OGRANICZENIA W DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ:

Ustawa o swobodzie gospodarczej wprowadza pewne mechanizmy regulujące oraz ograniczające swobodę podejmowania działalności gospodarczej. 3 ograniczenia:

• koncesje

• system działalności regulowanej

• zezwolenia i licencje

KONCESJE:

akt administracyjny władzy publicznej - decyzja administracyjna wyrażająca zgodę na podjęcie i prowadzenie przez przedsiębiorcę spełniającego określone w ustawie warunki działalności gospodarczej mających szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny.

Działalności koncesjonowane:

1. wydobywanie kopalin

2. wytwarzanie i obrót bronią i amunicją

3. wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucja i obrót paliwami i energią

4. ochrona osób i mienia

5. rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych

6. przewozy lotnicze

DZIAŁALNOŚĆ REGULOWANA:

Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej wprowadziła nową kategorię reglamentacji działalności gospodarczej - działalność regulowaną. O tym czy dana działalność jest działalnością regulowaną decyduje ustawodawca. Wpis do rejestru działalności regulowanej jest dokonywany na wniosek przedsiębiorcy, gdy zostaną spełnione wszystkie warunki. Zaświadczenie o dokonaniu wpisu do rejestru jest wydawane z urzędu. Organ prowadzący rejestr działalności regulowanej posiada również prawo do kontroli czy przedsiębiorca spełnia warunki wymagane do wykonywania danej działalności regulowanej.

Działalności regulowane:

1. świadczenie usług turystycznych

2. prowadzenie działalności kantorowej

3. działalność w zakresie wyrobu i rozlewu napojów spirytusowych oraz wyrobów winiarskich

4. działalność telekomunikacyjna

5. kształcenie podyplomowe pielęgniarek i położnych

ZEZWOLENIA I LICENCJE:

Istotą zezwolenia jest sprawdzenie przez organ administracyjny, czy przedsiębiorca spełnia wymagania określone prawem dla prowadzenia danej działalności, a następnie - w razie braku przeszkód prawnych - dopuszczenie go do wykonywania tej działalności. Poza zezwoleniem ustawa przewiduje również instytucje licencji oraz zgody. Obydwie te konstrukcje są zbliżone do zezwolenia i wywołują takie same skutki prawne.

Pracownicy Administracji publicznej

I. PRAWO URZĘDNICZE - wszystkie przepisy prawa dotyczące urzędników państwowych i pracowników samorządowych; na to prawo składają się:

• elementy administracyjnoprawne

• elementy prawa pracy

II. ŹRÓDŁA PRAWA URZĘDNICZEGO

• ustawa z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych

• ustawa z 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej

• ustawa z 22 marca 1990 r. pracownikach samorządowych

• kodeks pracy z 1974 r.

• akty wykonawcze

• statuty, regulaminy (pawo wew)

III. USTAWA O PRACOWNIKACH URZĘDÓW PAŃSTWOWYCH

1. Rodzaje pracowników:

• mianowani

• zatrudnieni na podstawie umowy o pracę (na czas określony- odchodzą wraz z ministrem/wraz ze zmianą gabinetu; na czas nieokreślony)

• urzędnicy niebędący pracownikami państwowymi np. portierzy

2. Mianowanie- jednostronny akt administracyjny, dokonany przez kierownika urzędu, za zgodą mianowanego.

3. Skutki mianowania;

• administracyjnoprawna droga rozpatrywania sporów ze stosunku pracy; od decyzji przysługuje odwołanie lub skarga do NSA (dotyczy urzędników mianowanych)

• wszystkie spory rozstrzygane są w drodze decyzji administracyjnych

4. Cechy stosunku mianowania:

• stałość stosunku pracy (stosunku służby) tzn. rozwiązanie stosunku pracy z urzędnikiem mianowanym następuje z określonych w ustawie przyczyn

• dyspozycyjność urzędników państwowych- oznacza możliwość zmiany stosunku pracy w zakresie rodzaju, miejsca i czasu wykonywanej pracy bez zgody urzędnika pracy; urzędnika mianowanego można w uzasadnionych przypadkach przenieść na okres do 6 miesięcy w ciągu 2 lat do pracy w innym urzędzie, w tej samej lub innej miejscowości, przy zachowaniu wymogów dotyczących zgodności pracy z posiadanymi przez urzędnika kwalifikacjami i zagwarantowanym wynagrodzeniu stosownym do wykonywanej pracy, ale nie niższym od dotychczasowego

• szczególna treść obowiązków-
  sumienne wypełnianie poleceń służbowych;
  bezwzględny zakaz wykonywania poleceń, których wykonanie stanowiłoby przestępstwo/powodowało straty;
  zakaz prowadzenia pewnego rdz działalności gosp;
  zakaz udziału w strajkach;
  obowiązek poddawania się okresowym ocenom, testom kwalifikacyjnym

• uprawnienia urzędników-
  w razie rozwiązania stosunku pracy z urzędnikiem mianowanym z powodu likwidacji/ reorganizacji urzędu, w okresie między ustaniem zatrudnienia a podjęciem pracy/ działalności gosp. urzędnikowi przysługuje świadczenie ze środków budżetu państwa, przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy;
  prawo do wcześniejszego przejścia na emeryturę, jeśli rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z powodu likwidacji/ reorganizacji urzędu, uniemożliwiające dalsze zatrudnienie pracownika, a mężczyzna i kobieta ukończyli odpowiednio 60 i 55 lat oraz mają wymwgany okres zatrudninia

• odpowiedzialność prawna-
  a. odpowiedzialność porządkowa- za "przewinienie mniejszej wagi" kierownik urzędu wymierza karę porządkową upomnienia , od tej kary urzędnik może się odwołać w ciągu 3 dni od zawiadomienia go o ukaraniu, do kierownika jednostki nadrzędnej;
  b. odpowiedzialność dyscyplinarna- obejmuje jedynie urzędników państwowych mianowanych; procedura i zasady wymierzania kary oparte są na pewnych zasadach, adekwatnych do charakteru i funkcji odpowiedzialności. Oto one:
  *zasada zamkniętego katalogu kar- jedynie karę wymienioną w ustawie można wymierzyć, nie można łączyć kar; obecnie ustawa przewiduje:
  a) nagana
  b) nagana z ostrzeżeniem
  c) nagana z pozbawieniem możliwości awansowania przez okres do 2 lat do wyższej grupy wynagrodzenia/ na wyższe stanowisko
  d) przeniesienie na niższe stanowisko
  e) wydalenie z pracy w urzędzie
  *zasada niezależności odpowiedzialności dyscyplinarnej- wymierzenie kary za czyn zabroniony w innym postępowaniu (karnym/karnoadministracyjnym) nie stoi na przeszkodzie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego i wymierzenia kary;
  *zasada przedawnienia- niemożność wszczęcia postępowania dyscyplinarnego po upływie miesiąca od dnia uzyskania wiadomości o popełnieniu czynu ani po upływie roku od dnia popełnienia takiego czynu
  *zasada prawa do sądu równych- członkami komisji dyscyplinarnej mogą być wyłącznie urzędnicy mianowani, zatrudnieni w urzędzie conajmniej 5 lat, dający rękojmę należytego pełnienia tej funkcji
  *zasada niezawisłości członków komisji- członkowie komisji dysyplinarnej są w zakresie orzekania niezawiśli i podlegają tylko ustawom, nie są związani z poleceniami kierownika urzędu
  *zasada dwuinstancyjności- postępowanie dyscyplinarne zawsze jest dwuinstancyjne, nawet gdy dotyczy ono naruszenia obowiązku przez urzędnika mianowanego zatrudnionego w urzędzie naczelnego organu państwa
  *zasada kontradyktoryjności- typ pstępowania, w którym uczestniczą 2 strony: rzecznik dyscyplinarny obwiniający urzędnika omianowanego o naruszenie obowiązku i obwiniony urzędnik
  *zasada wyłączenia kontroli sądowej orzeczeń dyscyplinarnych- NSA ani sąd powszechny nie jest właściwy do kontroli rozstrzygnięć komisji dyscyplinarnych

5. Wymogi na kandydata na urzędnika

• posiadanie polskiego obywatelstwa

• ukończenie 18 lat życia i posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych oraz korzystanie z pełni praw publicznych

• nieskazitelny charakter

• odpowiednie wykształcenie i odbycie aplikacji administracyjnej

• stan zdrowia pozwalający na zatrudnienie na określonym stanowisku

6. Tryby rozwiązanie stosunku pracy urzędnika mianowanego

• w drodze wypowiedzenia dokonanego przez kierownika urzędu - stosunek pracy może być rozwiązany gdy: a) otrzymanie przez urzędnika ujemnej oceny kwalifikacyjnej, b) likwidacja urzędu lub jego reorganizacja, c) niezawiniona utrata uprawnień wymaganych do wykonywania pracy, d) trwała utrata zdolności fizycznej lub psychicznej do pracy na zajmowanym stanowisku, e) nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów dotyczących ogółu pracowników

• bez wypowiedzenia z winy urzędnika - stosunek pracy ulega rozwiązaniu z winy urzędnika w razie: a) prawomocnego skazania na karę pozbawienia praw publicznych, b) prawomocnego ukarania karą dyscyplinarna wydalenia pracy w urzędzie, c) zawinionej utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku

• bez wypowiedzenia - rozwiązanie stosunku pracy jest dokonane niepalenie od woli urzędnika i ma charakter mieszany, gdyż obejmuje obligatoryjną przesłanke - utratę obywatelstwa , a także przesłanki fakultatywne - w razie jego nieobecności w pracy z powodu choroby trwającej dłużej niż rok

IV. STATUS PRAWNY PRACOWNIKA KORPUSU SŁUŻBY CYWILNEJ

1. Nawiązanie stosunku pracy

Każdy kandydat na cżłonka korpusu służby cywilnej winien :

• mieć obywatelstwo polskie

• korzystać z pełni praw publicznych

• nie być karanym za przestępstwo popełnione umyślnie

• posiadać kwalifikacje wymagane w służbie cywilnej

• cieszyć się nieposzlakowaną opinią

Pracownik służby cywilnej może ubiegać się o mianowanie, jeżeli spełnia następujące warunki :

• odbył służbę przygotowawczą (nie dotyczy to absolwentów Krajowej Szkoły Administracji Publicznej)

• posiada tytuł magistra lub równorzędny

• zna co najmniej jeden język obcy

• jest żołnierzem rezerwy lub nie podlega powszechnemu obowiązkowi obrony.

2. Stałość stosunku służby urzędnika służby cywilnej

3. Dyspozycyjność urzędnika służby cywilnej

4.Obowiązki i prawa członka korpusu służby cywilnej

5. Odpowiedzialność dyscyplinarna służby cywilnej

V. STATUS PRACOWNIKA SAMORZĄDOWEGO

Pracownikiem samorządowym może być osoba, która spełnia następujące przesłanki :

• jest obywatelem polskim

• ma odpowiedni staż pracy

• ukończyła 18 rok życia i ma zdolność do czynność prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych

• posiada stan zdrowia pozwalający na zatrudnienie na określonym stanowisku

Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę nie muszą spełniać wymogu posiadania obywatelstwa polskiego oraz pełnoletniości. Mogą także mieć ograniczoną zdolność do czynności prawnych.

Kontrola w administracji

I. KONTROLA- sprawdzanie działalności innych jednostek, bez stałych możliwości wpływania na działalność jednostek kontrolowanych poprzez wydawanie im nakazów czy poleceń.

Kontrola administracji polega na badaniu jej stanu organizacyjnego oraz zachowania się (działania v niedziałania) za względu na określone kryteria.

Przedmiotem kontroli może być:

• struktura organizacyjna administracji bada się ja pod katem racjonalnej organizacji pracy adm. państwowej, zasad budowania adm., zgodności z przepisami ustrojowymi itp.

• działalność administracji bada się z punktu widzenia zgodności z prawem (legalności) v polityką państwa, celowości, rzetelności, zasad sprawiedliwości itp.

Do kontroli administracji mogą być powołane:

• podmioty na zew. adm. mówi się wtedy o KONTROLI ZEWNETRZNEJ ADMINISTRACJI. Wykonuja ja osoby fizyczne i prawne oraz inne jednostki organizacyjne, niepaństwowe i państwowe.

• podmioty znajdujące się w wew. adm. mów się wtedy o KONTROLI WEWNĘTRZNEJ ADMINISTRACJI. Wykonywana jest przez pracownika, wewnętrzną jednostkę organizacyjna <jedn. organ.> v inny podmiot należący do systemu jedn. organ. adm. Kontrola wykonywana przez pracownika może mieć charakter samokontroli. Do kontroli pracy pracowników urzędu (instytucji) może być powołana odrębna jedn. organ. tego urzędu (instytucji).

KONTROLA SPOŁECZNA- sprawowana przez osoby fizyczne, organ. społeczne, a także organy państwowe, jeżeli w ich skład wchodzą przedstawiciele społeczeństwa wykonujące swoje funkcje niezawodowo.

KONTROLA ZAWODOWA- sprawowana przez pozostałe organy państwowe i państwowe jedn. organ., a także pracownika organizacji społecznej (np. związkowej, samorządowej).

II. KONTROLA NIEPAŃSTWOWA

• nie jest uregulowana w przepisach prawa w sposób pełny. Przepisy prawa ograniczają się do ogólnych podstaw.

• prawo osób fizycznych do kontroli administracji państwowej wynika pośrednio z przepisów konstytucji. Obywatel ma prawo do: składania petycji, wniosków i skarg w interesie publicznym, własnym v innej osoby, za jej zgodą , do organów władzy publicznej. Ma także prawo do: uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publ. oraz osób pełniących funkcje publ., obejmujące dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publ. i pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością dźwięku i obrazu.

• organizacje społeczne- organizacje powołane (czasem) do kontroli. Np. ustawa z 31 stycznia 1980r. o ochronie i kształtowaniu środowiska określa udział samorządu mieszkańców miast i wsi, samorządu pracowniczego oraz związków zawodowych i innych organizacji społecznych w tworzeniu warunków ochrony środowiska.

III.KONTROLA PAŃSTWOWA

Kontrolę państwową sprawują organy i instytucje, które są wewnętrznymi organizacjami państwowymi, ale nie administracyjnymi. Są to: Sejm RP, Prezydent RP, Trybunał Konstytucyjny, Trybunał Stanu, Najwyższa Izba Kontroli, Rzecznik Praw Obywatelskich, Państwowa Inspekcja Pracy, Generalny Inspektor Danych Osobowych, sądy powszechne i szczególne.

1. SEJM RP- podstawowy organ władzy ustawodawczej, uchwala ustawy, podejmuje uchwały określające podstawowe kierunki działalności państwa oraz sprawuje kontrolę nad działalnością organów adm. państwowej. Konstytucja i regulamin sejmu stanowi, że Sejm może powołać komisje śledczą do zbadania określonej sprawy. Kontrole mogą sprawować także poszczególni posłowie. Mogą zgłaszać interpelacje v zapytania do Prezesa RM v poszczególnych jej członków. Interpelacje składa się na piśmie, a odpowiedz na nią powinna być w terminie 21 dni, a zapytania są zgłaszane ustnie na każdym posiedzeniu Sejmu i wymagają bezpośredniej odpowiedzi.

2. PREZYDENT RP- jego kontrola wiąże się z jego funkcjami określonymi w Konstytucji RP i ustawach. Prezydent ma czuwać nad przestrzeganiem Konstytucji, stać na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa, nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium.

3. NIK- jest naczelnym organem kontroli państwa, jest powoływany przez Sejm do kontroli działalności adm. państwowej i gospodarczej, a także innych organizacji.

Nowa ustawa określa, że obligatoryjnej kontroli ze strony NIK będzie poddana cała działalność wszystkich organów adm. rządowej, NBP, państwowych osób prawnych i innych państwowych jedn. organ., ze szczególnym uwzględnieniem wykonania budżetu państwa oraz realizacji ustaw i innych aktów prawnych. Może fakultatywnie kontrolować działalność organów adm. samorządu terytorialnego, samorządowych osób prawnych i innych samorządowych jedn. organ.

NIK przeprowadza kontrole pod względem określonych kryteriów: legalności, gospodarności, celowości i rzetelności. Jednak z 2 wyjątkami: kontrola działalności samorządu terytorialnego w zakresie wykonywania zadań własnych nie jest przeprowadzana pod wzglądem celowości, a prywatnych jedn. organ. i przedsiębiorców nie jest wykonywana pod względem gospodarności.

Wyniki przeprowadzonej kontroli są przedstawiane w tzw. protokole kontroli- opis stanu faktycznego. Kierownik kontroli może w terminie 7 dni zgłosić na piśmie umotywowane zastrzeżenia co do ustaleń zawartych w protokole, do dyrektora właściwej jedn. NIK. Zastrzeżenia przekazywane są do rozpatrzenia przez komisję odwoławczą. W razie nie zatwierdzenia uchwały komisji odwoławczej powoływana jest komisja rozstrzygająca, której uchwała jest ostateczne. Po kontroli NIK przekazuje kierownikowi kontrolowanej jedn. wystąpienie pokontrolne, które zawiera ocenę kontrolowanej działalności oraz uwagi i wnioski służące usunięciu stwierdzonych nieprawidłowości.

Protokoły kontroli oraz wystąpienia pokontrolne stanowią podstawę do opracowania informacji o wynikach przeprowadzonej kontroli. Informacje takie NIK ma obowiązek przekazać Sejmowi, Prezydentowi RP, Prezesowi RM, właściwym wojewodom i sejmikom samorządowym oraz organom stanowiącym samorządu terytorialnego.

4. PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY- składa się z Głównego Inspektora Pracy, okręgowych inspektorów pracy oraz inspektorów pracy działających w ramach terytorialnej właściwości okręgowych inspektorów pacy. Głównego Inspektora Pracy powołuje Marszałek Sejmu po opinii Rady Ochrony Pracy.

Funkcje PIP:

1. nadzór i kontrola przestrzegania przez zakłady pracy prawa pracy

2. kontrola przestrzegania BHP

3. analizowanie przyczyn wypadków przy pracy i chorób zawodowych

4. opiniowanie projektów aktów prawnych z zakresu prawa pracy

5. inicjowanie przedsięwzięć oraz prac badawczych w dziedzinie przestrzegania prawa pracy, w szczególności BHP

5. URZĄD GENERALNEGO INSPEKTORA PRACY- został utworzony ustawą z 29 sierpnia 1997r. o ochronie danych osobowych. Generalny Inspektor wykonuje zadania przy pomocy Biura Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. Organizację i zasady działania Biura określa statut nadany w drodze rozporządzania przez Prezydenta RP.

Funkcje Generalnego Inspektora należy:

1. kontrola zgodności przetwarzania danych z przepisami o ochronie danych osobowych

2. wydawanie decyzji administracyjnych i rozpatrywanie skarg w sprawach wykonania przepisów o ochronie danych osobowych

3. prowadzenie rejestru zbiorów danych i udzielanie informacji o zarejestrowanych zbiorach

4. opiniowanie projektów ustaw i rozporządzeń dotyczących ochrony danych osobowych.

6. TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY i TRYBUNAŁ STANU-

Funkcje Trybunału Kon.:

1. orzekanie w sprawach zgodności:

• ustaw i umów międzynarodowych z Kon.

• ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody w ustawie

• przepisów prawa wydawanych przez centralne organy państwowe, z Kon., ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami.

2. Orzekanie w sprawach:

• skargi konstytucyjnej; • zgodności z Konstytucją celów i działalności partii politycznych; • sporów kompetencyjnych miedzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa. Orzeczenia TK są ostateczne i powszechnie obowiązujące.

3. Stwierdzenia, na wniosek Marszałka Sejmu, istnienia przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta RP

4. Udzielanie sądom odpowiedzi na pytania prawne dotyczące zgodności aktu normatywnego z Konstytucją itp.

5. Informowanie Sejmu i Senatu o istotnych problemach wynikających z działalności o orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego.

Trybunał rozstrzyga sprawę wyrokiem v postanowieniem. Wyrokiem rozstrzyga sprawę zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją, sprawę zgodności ustawy z ratyfikowanymi umowami, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody w ustawie. Wyroki orzekające o niezgodności są ogłaszane w tym organie publikacyjnym, w którym akt był ogłoszony, a gdy nie był ogłoszony to Monitorze Polskim.

Trybunału Stanu- zajmuje się odpowiedzialnością konstytucyjną osób w państwie. Odpowiedzialność konstytucyjna- odpowiedzialność ponoszona za naruszenie Konstytucji v ustawy w związku z zajmowanym stanowiskiem v w zakresie swego rządzenia. Do osób zajmujące najwyższe stanowiska w państwie należą:

1. Prezydent Rp

2. osoby wchodzące w skład RM

3. Prezes NIK, Prezes NBP

4. kierownik urzędów centralnych

5. Naczelny Wódz

6. osoby, którym PRM powierzył kierowanie ministerstwem v urzędem centralnym

7. członkowie KRRiTv

8. posłowie i senatorowie.

Odpowiadają oni przed Trybunałem Stanu za czyny, którymi w zakresie swego urzędowania v w związku z zajmowanym stanowiskiem, w sposób zawiniony, naruszyły Konstytucje v inne ustawy (odpowiedzialność konstytucyjna). Trybunał wymierza łącznie v osobno kary (np. utratę prawa wyborczego, zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk.....). Trybunał wymierza kary przewidziane w ustawach karnych.

7. RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH- stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji i innych przepisach prawa. Organy, instytucje i inne zobowiązane są do przestrzeganie i realizacji praw obywatelskich zagwarantowanych w Konstytucji i innych przepisach prawa. Rzecznik bada czy nie nastąpiło naruszenie prawa i zasad współżycia społ. i sprawiedliwości społ.

Rzecznik może wystąpić z wnioskiem o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie v zmianę innych aktów prawnych. Także do Trybunału Kons. z wnioskiem o stwierdzenie zgodności aktu ustawodawczego, normatywnego z Konstytucją v aktem ustawodawczym.

Rzecznik co roku informuje Sejm i Senat o swojej działalności i przedstawia uwagi o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela.

Rzecznik wykonuje swoje zadania przy pomocy biura rzecznika praw obywatelskich , którego organizacje określa statut nadane przez Prezydium Sejmu na wniosek Rzecznika.

8. SĄDY- Naczelny Sąd Administracyjny (dwuinstancyjny) oraz sąd ubezpieczeń społecznych .

• NSA nie bada sprawy ze strony merytorycznej, a bada ze strony legalności, czyli zgodności z prawem.

• Sąd ubezpieczeń społecznych- stanowi odrębną jedn. od sądu powszechnego. Minister może utworzyć bądź wspólną jedn. organ. dla rozpatrywania spraw z zakresu prawa pracy oraz ubezpieczeń społ. (sąd pracy i ubezpieczeń społ.). Sądy ubezpieczeń rozpatrują odwołania od decyzji w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społ.

IV. KONTROLA WEWNĘTRZNA:

1. KONTROLA MIĘDZYRESORTOWA- pomiędzy działami administracji. Mogą ja wykonywać: • specjalistyczne jedn. instytucjonalnej kontroli zawodowej, • instytucje powołane do wykonywania w zasadzie innych rzeczowo określonych zadań, • prokuratura. Są to np. Główny Inspektor Kontroli Państwowej, Inspekcja Handlowa...

2. KONTROLA WEWNĄTRZ RESORTOWA:

• Kontrola funkcjonalna (niesamoistna)- związana ze wszystkimi rodzajami i formami działalności. Obejmuje ona tylko część funkcji danej jedn.

• Kontrola instytucjonalna (samoistna)- pełnią wyspecjalizowane jedn. organ., a kontrola jest ich wyłączną funkcją.

3. KONTROLA NIEZAWODOWA (SPOŁECZNA)- wiąże się z niezawodową kontrolą przeprowadzaną wew. adm. państwowej, np. obowiązek dbania o dobro zakładu pracy przez każdego pracownika

Komercjalizacja i prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych

I. Podstawa prawna

Cel, przedmiot i tryb komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych określa ustawa z 30 sierpnia 1996r. Zastąpiła ona ustawę z 13 lipca 1990r.

II. Komercjalizacja

W rozumieniu ustawy, polega na przekształceniu przedsiębiorstwa państwowego w spółkę akcyjną lub w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Tak rozumiana komercjalizacja może być dokonywana w celu prywatyzacji albo w celu restrukturyzacji przedsiębiorstwa lub sektora rynku, utworzenia grupy kapitałowej z dotychczasowych przedsiębiorstw państwowych itp.

Komercjalizacja nie następuje z mocy ustawy (nie jest to komercjalizacja „powszechna”) ani też nie obejmuje wszystkich przedsiębiorstw państwowych. Ustawa wyłącza więc spod komercjalizacji przedsiębiorstwa działające na podstawie odrębnych ustaw oraz przedsiębiorstwo użyteczności publicznej „Poczta Polska”.

Organem właściwym w sprawie komercjalizacji jest Minister Skarbu Państwa. Do jego kompetencji należy sporządzenie tzw. aktu komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego. Akt komercjalizacji zastępuje czynności określone w kodeksie handlowym, poprzedzające złożenie wniosku o wpisanie spółki do rejestru handlowego.

Na komercjalizację przedsiębiorstwa państwowego w celu innym niż prywatyzacja potrzebna jest zgoda Rady Ministrów

III. Prywatyzacja

W rozumieniu ustawy, polega na :

• Zbywaniu należących do Skarbu Państwa akcji lub udziałów spółek powstałych w wyniku komercjalizacji

• Rozporządzaniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przedsiębiorstwa państwowego lub spółki powstałej w wyniku komercjalizacji przez :

• Sprzedaż przedsiębiorstwa

• Wniesienie przedsiębiorstwa do spółki

• Oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania

Prywatyzacja pośrednia (kapitałowa) - zbywanie akcji należących do Skarbu Państwa lub udziałów spółek powstałych w wyniku komercjalizacji. Ustawa przewiduje trzy tryby zbywania takich akcji :

• oferta publiczna

• przetarg publiczny

• rokowania podjęte na podstawie publicznego zaproszenia

Istnieje jeszcze jeden tryb zbywania akcji. Ustawa przyznała pracownikom prywatyzowanych przedsiębiorstw prawo do nieodpłatnego nabycia 15% należących do Skarbu Państwa akcji.

Prywatyzacja bezpośrednia - są to pozostałe formy rozporządzania przedsiębiorstwem państwowym lub częścią jego majątku albo spółką powstałą w wyniku komercjalizacji.

Organem właściwym do wszczęcia prywatyzacji bezpośredniej jest organ założycielski przedsiębiorstwa państwowego. Jest on uprawniony do wydania, za zgodą ministra skarbu państwa, a w przypadku większych przedsiębiorstwa - za zgodą Rady Ministrów, tzw. zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej.

PRAWNA FORMA DZIAŁANIA ADMINISTRACJI

- jest to prawnie określony typ konkretnej czynności organu administracji. Formy działania adm.:

• akty normatywne

• akty administracyjne

• ugody

• porozumienia adm.

• czynności cywilno prawne

• czynności faktyczne.

W działalności adm. można wyróżnić dwie sfery działanie: zewnętrzna i wewnętrzna.

Sfera zewnętrzna- działalność adm. podejmowana w stosunku do podmiotów nie podporządkowanych organizacyjną ani służbową podległością danemu organowi adm.

Sfera wewnętrzna- stosunki prawne z organami czy jedn. organizacyjnymi lub z pracownikami bezpośrednio służbowo podległych danemu organowi adm. Formy działań adm. dzielimy na władcze i niewładcze = pozawładcze.

Działania władcze- akt administracyjny i normatywny. Cechą jest to, że organ jednostronnie, mocą swoich kompetencji, rozstrzyga o pozycji prawnej drugiej strony stosunku prawnego, a więc o pozycji obywatela czy innego podmiotu.

Działania niewładcze- pozycja adm. i pozycja drugiej strony stosunku prawnego są sobie równe, np. porozumienia adm., akty cywilno- prawne.

• AKTY NORMATYWNE- władcze rozstrzygnięcie organu władzy publicznej (władzy wykonawczej= organu adm. rządowej v samorządu terytorialnego. Zawiera normy postępowania skierowane do ogólnie określonego adresata w abstrakcyjnie określonej sytuacji, nie odnosi się do jednorazowego działania. Inne nazwy: rozporządzenie, zarządzenie, uchwała. Mogą mieć charakter wew. na mocy postanowienia Konstytucji RP uchwały RM v zarządzenia PRM.

Procedura legislacyjna- obowiązek powiadomienia o przygotowaniu aktów normatywnych. Trybunał Konstytucyjny orzeka o zgodności z Konstytucją, ratyfikowaną umową v ustawą aktów normatywnych wydawanych przez naczelne i centralne organy adm. państwowej. W konkretnych sytuacjach Prezes NSA może zwrócić się do Trybunału Kons.

• AKT ADMINISTRACYJNY- oparte na przepisach prawa adm. władcze, jednostronne oświadczenie woli organu adm. publicznej, określające sytuację prawną konkretnie wskazanego adresata w indywidualnie oznaczonej sprawie. Akt musi być wydany zawsze w oparciu o właściwą podstawę prawną, którą powinny być przepisy rangi ustawowej v przepisy wydane z wyraźnego upoważnienia ustawy. Inne nazwy: postanowienie, decyzja adm., postanowienie.

Tryb wydawania aktów adm., zwany postępowaniem administracyjnym, jest szczegółowo uregulowany w kodeksie postępowania adm. <k.p.a>.

Oświadczenie woli- przejaw woli, który wyraża zamiar wywołania skutku prawnego w postaci ustanowienia, zmiany v zniesienia stosunku prawnego ⇒ akt adm. jest władczym oświadczeniem woli.

Oświadczenie wiedzy- stwierdzenie istnienia pewnego stanu prawnego v faktów urzędowo potwierdzonych ⇒ jest charakterystyczne dla informacji urzędowej(zaświadczenie).

RODZAJE AKTÓW ADM.-

1a) akty wewnętrzne- akty wydawane w sferze wew. adm. Akty wew. nie wymagają żadnej szczególnej podstawy prawnej, wystarcza tu ogólne upoważnienie. Brak jest ustawowej procedury wydawania aktów. Nie stosuje się tu egzekucji adm., a ewentualne sankcje za niewykonanie tych aktów maja charakter porządkowy v dyscyplinarny.	1b) akty zewnętrzne- akty kierowane do wszystkich innych podmiotów. np. decyzja adm. Pewne rozstrzygnięcia adm. zapadają w sferze reglamentacji- ograniczenia wolności (policji adm.). Inne nazwy: nakazy, zakazy, pozwolenia i zezwolenia, koncesje, licencje- decyzje związane z nadawaniem uprawnień zawodowych.
2a) akty deklaratoryjne= orzeczenie- nie tworzą nowych sytuacji prawnych, lecz stwierdzają ich powstanie z mocy samego prawa. Np. po 60' prawo do emerytury. Jest to potwierdzenie danego stanu prawnego. 'Ex tunc'- skutki prawne wstecz, czyli od momentu, w jakim dany stan prawny zaistniał.	2b) akty konstytutywne- tworzą, znoszą v zmieniają stosunki prawne, "powstaje coś z niczego". Wywołują skutki prawne dopiero od chwili ich wydania- 'ex nunc'. Np. aby dostać koncesje trzeba spełnić wszystkie warunki.
3a) akty zależne od woli adresata- do ich wydania konieczny jest uprzedni wniosek adresata o wydanie aktu. Np. zezwolenie na wykonanie pewnego zawodu, decyzja o zmianie nazwiska.	3b) akty niezależne od woli strony- są wydawane z urzędu , ale mogą być wydane na wniosek. Nakładają one obowiązek, np. nakaz rozbiórki.
4a) akty wywołujące skutki cywilnoprawne- wszystkie akty adm. wywołują skutki w dziedzinie prawa adm., ale niektóre też w prawie cywilnoprawnym, np. decyzja uwłaszczeniowa .	4b) akty nie wywołujące skutków cywilnoprawnych-
5a) akty regulujące sytuację prawną osób- wszystkie akty adm. regulują sytuacje prawną osób.	5b) akty regulujące sytuację prawną rzeczy- określone akty adm. mogą być powiązane z konkretna rzecz, np. w przypadku zmiany osoby właściciela rzeczy przechodzą automatycznie na nabywcę.
6a) akty adm. związane- wydawane ściśle na podstawie przepisów prawa.	6b) akty tzw. swobodne- wydawane na zasadzie uznania adm.

UZNANIE ADMINISTRACYJNE- takie uregulowanie kompetencji organu adm., że organ ten może rozstrzygnąć sprawę w różny sposób przy tym samym stanie faktycznym i każde rozstrzygnięcie sprawy jest legalne. Przepis zazwyczaj posługuje się sformułowaniem: "[...] organ może [...]", i przy klauzulach generalnych. Uznanie adm. nie oznacza dowolności organów adm. w decydowaniu. Organ jest związany wieloma czynnikami znacznie ograniczającymi jego swobodę, określa się legalność, a nie celowość.

MOC OBOWIĄZUJĄCA AKTU ADM.- akt adm. jest prawidłowy, gdy pod każdym względem jest zgodny z przepisami prawa: materialnego, formalnego; musi być wydany przez organ właściwy, w przepisanym postępowaniu i wymaganej formie. Regulacja postępowania zawarta jest w k.p.a. Akt wadliwy- akt niespełniający warunków określonych przepisami. Wadliwość nieistotna- rodzaj wadliwości, który nie pociąga za sobą żadnych nieważności. Sposobem naprawiania jest sprostowanie v uzupełnienie. Ta wadliwość nie ma wpływu na byt prawny decyzji, nie powoduje utraty mocy. Wadliwość istotna- aktu adm. może stanowić podstawę do jego uchylenia lub stwierdzenia nieważności.

• UGODA- pisemne porozumienie zawarte między stronami postępowania adm., przed organem I i II instancji, przed którym toczy się postępowanie adm. i zatwierdzonym przez ten organ po skontrolowaniu jego prawidłowości.

PRZESŁANKI:

sporny charakter sprawy- mają sprzeczne interesy w toczącym się postępowaniu adm.,

postępowanie adm. musi być w toku,

ugoda ma przyczynić się do jego uproszczenia v przyśpieszenia.

Termin zawarcia umowy jest tzw. terminem wyznaczonym- jego długość jest określona przez urzędnika prowadzącego postępowanie w danej sprawie. W przypadku niedotrzymania przez strony rzeczonego terminu organ adm., przed którym toczy się postępowanie, załatwia sprawę w drodze decyzji. Organ wyda decyzję w sprawie spornej v gdy odmówi zatwierdzenia ugody v gdy nigdy takiego zamiaru nie powzięły i nie złożyły oświadczenia o zamiarze jej zawarcia. Niezbędne do zatwierdzenia umowy przez organ adm. prowadzący postępowanie. Zatwierdzona umowa zastępuje akt adm., kończący postępowanie adm. Zatwierdzenie następuje w formie postanowienia. Wydaje się je gdy ugoda: jest zgodna z prawem, z interesem społ., ze słusznym interesem stron i uwzględnia stanowisko organu. Zatwierdzona ugoda wywołuje skutki= decyzji adm. egzekucja obowiązków wynikających z ugody odbywa się w trybie postępowania egzekucyjnego w adm.

• POROZUMIENIE ADM.- niewładcza forma działania adm., jest dwustronną czynnością z zakresu prawa adm., dokonaną przez podmioty wykonujące adm. publiczną, a dochodzącą do skutku na podstawie zgodnych oświadczeń woli tych podmiotów. Porozumienia są podobne do czynności cywilnoprawnych, bo opierają się na zasadzie równowagi stron. Zawierane pomiędzy podm. nie powiązanymi węzłami podległości organizacyjnej v służbowej. Przedmiotem porozumienia są zobowiązania ze sfery zadań adm. publicznej: •wspólne wykonanie zadań (np. gmina + gmina- porozumienie komunalne), •przeniesienie pewnych zadań (zlecenie zadań z zakresu adm. rządowej).

• CZYNNOŚCI CYWILNOPRAWNE- wykonywanie przez organy adm. czynności z zakresu prawa cywilnego w celu zaspokojenia potrzeb ludzi (np. dostarczanie energii, wody, usuwanie nieczystości itp.) v własnych (zakup mebli, materiałów biurowych ...). świadczenia nieodpłatne są wykonywane przez same ograny adm. publ. v za pośrednictwem zakładów adm.

• CZYNNOŚCI FAKTYCZNE-

kształtują stosunki przez fakty a nie reguły postępowania.

mają podstawę prawną.

brak procedury dokonywania tych czynności (nie wszystkie, np. skargi, wnioski mają procedurę w k.p.a.

GRUPA CZYNNOŚCI FAKTYCZNYCH-

1. działania społ.- organizacyjne- działania niewładcze; samoistne, gdy przepisy nakładają na organ obowiązek danego działania; subsydiarne- są obok jakiejś czynności.

2. czynności materialno- techniczne- oparte są na wyraźnej podstawie prawnej i wywołują konkretne skutki prawne.

1. wewnętrzne- w sferze wew. adm. , czyli czynności wykonywania poleceń, np. sporządzenia sprawozdania, statystyki...

2. zewnętrzne- organ adm. na zew., np. zajęcie mienia przez komornika, zatrzymanie przez policję.

Przedsiębiorstwa Państwowe

PRZEDSIĘBIORSTWO PAŃSTWOWE- jest samodzielnym,samorządnnym i samofinansującym się przedsiębiorcą posiadającym osobowość prawną.

ORGANY ZAŁOŻYCIELSKIE:

NBP

Banki państwowe

inny organ państwowy po porozumieniu z naczelnym/centralnym organem adm. państwowej

POSTĘPOWANIE:

~ Utworzenie przedsiębiorstwa poprzedza postępowanie przygotowawcze (badanie celi i warunków tworzenia przedsiębiorstwa).

~Dla jego przeprowadzenia organ tworzący przedsiębiorstwo powołuje zespół przygotowawczy ,który dokonuje niezbędnych ustaleń i przedstawia swoją opinię.Na ich podstawie organ wydaje akt o utworzeniu przedsiębiorstwa,w którym określa jego nazwę,rodzaj,siedzibę i przedmiot działania.

~ustanowienie statutu przedsiębiorstwa (ogólne zebranie pracowników na wniosek dyrektora przedsiębiorstwa)

~wydanie regulaminu organizacyjnego, który określa organizację władz (kto pełni jakie funkcje w przed)

~rejestracja przedsiębiorstwa

ORGANY PRZEDSIĘBIORSTWA:

1. DYREKTOR-

-zarządza przedsiębiorstwem i reprezentuje je na zewnątrz

- podejmuje on decyzje samodzielnie i ponosi za nie odpowiedzialność

-dokonuje czynności prawnych w imieniu przedsiębiorstwa

-ustanawia pełnomocników

Dyrektora powołuje Rada Pracownicza ,ale wybierany jest w drodze konkursu,jest to urząd kadencyjny, 5 letni.Odwołuje go RP,ale za zgodą organu założycielskiego.

2.OGÓLNE ZEBRANIE PRACOWNIKÓW-

-uchwala na wniosek dyrektora statut przedsiębiorstwa

-podejmuje uchwały w sprawie podziału zysku przeznaczonego dla załogi

-uchwala wieloletnie plany przedsiębiorstwa

-uchwala statut samorządu załogi przed.

-ma prawo wyrażania opinii we wszystkich sprawach dotyczących przed.

Powoływane jest przez pracowników.

3.RADA PRACOWNICZA-

-uchwalanie i zmiana planu rocznego przed

-przyjmowanie sprawozdania rocznego

-zatwierdzanie bilansu

-podejmowanie uchwał w sprawie inwestycji

-wyrażanie zgody na przystąpienie do spółki handlowej

-powoływanie/odwoływanie dyrektora

-podejmowanie uchwał w sprawie podziału dochodów na fundusze, np. fundusz socjalny

-prawo wyrażania opinii we wszystkich sprawach przedsiębiorstwa

-podejmowanie uchwał w sprawach zakładowego budownictwa mieszkaniowego

Składa się z 15 członków, ale statut może to inaczej ustalać,wybierana jest przez pracowników.

2+3= ORGANY SAMORZĄDOWE ZAŁOGI PRZEDSIĘBIORSTWA

NADZÓR NAD PRZEDSIĘBIORSTWEM

Organ założycielski ma prawo dokonywani kontroli i oceny działalności przedsiębiorstwa oraz władczego wkraczania w sprawy przedsiębiorstwa (tylko w przypadkach przewidzianych przepisami ustawowymi):

*prawo nałożenia na przedsiębiorstwo obowiązku wprowadzenia do planu przedsiębiorstwa zadania lub wyznaczenia zadania poza planem

*prawo wstrzymania decyzji dyrektora, jeżeli stwierdzi, że decyzja ta jest sprzeczna z prawem (dyrektor może złozyć sprzeciw od decyzji organu założycielskiego do sądu)

ŁĄCZENIE I PODZIAŁ PRZEDSIĘBIORSTW

Łączenie i podział przed utworzonych przez organ państwowy zarządza organ założycielski z własnej inicjatywy za zgodą RP bądź na wniosek RP.Decyzję o podziale przed może też podjąc minister właściwy ze względu na przedmiot działania przedsiębiorstwa, jeżeli za podziałem będzie przemawiać efektywnośc gospodarki i lepsze wykorzystanie środków produkcjji.Minister taką decyzję podejmuje z własnej inicjatywy bądź na wniosek organu założycielskiego lub RP.

LIKWIDACJA PRZEDSIĘBIORSTWA

Decyzję o likwidacji przed podejmuje organ założycielski z własnej inicjatywy bądź na wniosek RP.Warunkiem ważności decyzji o likwidacji w tym trybie jest brak sprzeciwu Ministra Skarbu Państwa w ciągu 2 tygodni od doręczenia mu tej decyzji.Likwidacja może nastąpic,gdy:

1.przedsiębiorstwo prowadzi działalność ze stratą w ciągu kolejnych 6 miesięcy

2.prawomocnym wyrokiem sądu lub ostateczną decyzją adm zakazano przed działania we wszystkich dziedzinach objętych dotychczasowym podmiotem działania,a przed nie podjęło dział. w innej dziedzinie

3.z wnioskiem takim zwróci się zarząd komisaryczny

4.ponad połowę aktywów ogółem przedsiębiorstwa łącznie:

a)stanowią udziały, inne tytuły uczestnictwa w spółkach lub obligacje

b)oddano do używania innym osobom na podst umów prawa cywilnego

Przed podjęciem decyzji o podziale,połączeniu lub likwidacji przedsiębiorstwa przeprowadza się postępowanie przygotowawcze.Prowadzi je zespół przygotowawczy powołany przez organ założycielski.Projekt decyzji przedstawia się ogólnemu zebraniu pracowników, RP oraz związkom zawodowym w celu uzyskania opinii.

NAPRAWA

Naprawa przed.-postępowanie może być wszczęte, jeżeli np. przed. prowadzi działalność ze stratą.Zarządza to organ założycielski w porozumieniu z Ministrem Finansów, ustanawiając nad przedsiębiorstwem zarząd komisaryczny. Z chilą jego powstania organy przed. ulegają rozwiązaniu, a organ zał. odwołuje dyrektora.Zatem na osobę sprawującą zarząd komisaryczny przechodzą wszystkie kompetencje organów przed . z wyjątkiem :

*przyjmowania i zatwierdzania sprawozdania finansowego

*dokonywania podziału zysków na fundusze oraz zasad wykorzystania tych funduszy

W.w. kompetencje przyjmuje organ załozycielski.Osoba sprawująca zarząd komisaryczny jest obowiązana przedstawić org. zał. do zatwierdzenia program naprawy przed. oraz do przedstawiania org. zał. co 3 miesiące sprawozdania ze swojej działalności.Gdy zachodzi juz taka potrzeba org. zał. powinien wydać zarządzenie o uchyleniu zarz. kom.(a jeżeli stwierdzi,że dalsze postępowanie nie rokuje poprawy może wydać zarządzenie o likwidacji przed.)

SAMORZĄD PRACOWNICZY

Ustawa 25.09.1981 o zasadach organizacji i działalności przedsiębiorstwa państwowego.

Art. 2 ustawy:

• organami samorządu są: ogólne zebranie pracownikow przedsiębiorstwa, ogólne zebranie pracownikow zakładów oraz innych j. org. wchodzących w sklad przedsiębiorstwa, rada pracownicza przedsiębiorstwa, rada pracownicza zakładu w przedsiębiorstwie wielozakładowym

14

Prawo administracyjne - opracowanie materiału

WAiNS 2008/2009

Autorzy : Slimi, romaN

---