W okresie renesansu i baroku ratusze budowano w bardziej ozdobnej formie, architektonicznie zbliżonej do pałacowej.

W miastach, na rynkach, budowane są nowe lub przebudowywane średniowieczne ratusze. Zwartą bryłę ożywiają arkady, dekoracje rzeźbiarskie, boniowanie. Nad budynkiem górują wieże o smukłych proporcjach. Prototypem miejskich ratuszy był florencki Pałac Vecchio.

Ratusz w Poznaniu
Budynek stojący na poznańskim Starym Rynku, pełniący niegdyś funkcję ratusza. Z wieży ratuszowej codziennie odgrywany jest hejnał Poznania.

Fasada zwrócona jest na wschód.. Jej charakterystyczna, trójkondygnacyjna loggia jest bogato zdobiona. Między łukami arkad parteru znajdują się parami kobiece alegorie cnót: cierpliwość oraz roztropność, miłość i sprawiedliwość, wiara oraz nadzieja, męstwo oraz umiarkowanie

Ostatnią parę stanowią dwie sławne kobiety starożytności: Lukrecja oraz Kleopatra.

Pomiędzy parterem a pierwszym piętrem biegnie fryz z łacińskim tekstem, będącym przestrogą dla sędziów.

Ponad pierwszym piętrem biegnie pas medalionów z wielkimi postaciami starożytności: m.in. Brustusem, Witruwiuszem, Homerem czy Archimedesem,

Attykę zdobi poczet królów z dynastii Jagiellonów od Władysława II Jagiełły i Jadwigi Andegaweńskiej po Zygmunta II Augusta. Na osi symetrii znajduje się wieżyczka z zegarem połączonym z mechanizmem koziołków. Pod nim znajduje się monogram Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Poznań ratusz: L - loggia, T - schody do Wielkiej

Sali Rady (G), K - sala królewska, R - izba ławy

(sądowa)

Opis wnętrz

Wnętrze ratusza zajmuje obecnie Muzeum Historii Miasta Poznania, będące oddziałem poznańskiego Muzeum Narodowego.

Piwnice

Powstały na przełomie XIII i XIV wieku. Pierwotnie było to jedno pomieszczenie o sklepieniu krzyżowo-żebrowym, wspartym na jednej, stojącej na środku kolumnie. Obecnie podzielone na cztery sale. Pierwotnie izba pełniła funkcję magazynu kupieckiego, później znajdowało się tu więzienie z salą tortur. Do 1997 używane dotychczas muzeum piwnice, obecnie są w remoncie.

Parter

Izby na parterze powstały pierwotnie w stylu gotyckim, zostały przebudowane w stylu renesansowym, jedynie w jednej zachowało się pierwotne sklepienie. Architekt dobudował również dwie izby ze sklepieniami lunetowymi. Pierwotnie mieściło się tu między innymi miejskie archiwum.

Pierwsze piętro

Pierwsze piętro stanowiło zawsze najbardziej reprezentacyjny poziom ratusza. To tu mieściła się siedziba władz miejskich. Mieszczą się na nim najwspanialsze pomieszczenia ratusza.

Wielka Sień

Nazywana również Salą Wielką - renesansowa sala, dzieło Jana Baptysty di Quadro. Pierwotnie służyła jako miejsce obrad sądu miejskiego w sprawach zagrożonych najwyższymi wyrokami, głównie kryminalnymi. W Sali zachowało się oryginalne sklepienie żaglaste z lunetami, wsparte na dwóch filarach i konsolach przyściennych. Kasetony oraz piaskowcowe filary pokrywa ornament. W kasetonach w północnej części sali znajdują się polichromowane stiukowe dekoracje.

Na niższych kasetonach znajdują się herby.

W sali tej odbywają się koncerty, a także udzielane są specjalnie uroczyste śluby.

Sala Królewska

Niegdyś równie bogato zdobiona jak Wielka Sień służyła jako miejsce obrad rady miejskiej, jednak została zniszczona podczas II wojny światowej. Odrestaurowano ją w 1954 roku. Do dnia dzisiejszego ocalał renesansowy kominek wykonany w piaskowcu z 1541 roku.

Sala Sądowa

W przeszłości służyła jako miejsce rozpatrywania mniejszych spraw sądowych. Zachowała ona pochodzące z renesansowej przebudowy sklepienie lustrzane. Zdobią je polichromie powstałe począwszy od drugiej połowy XVI wieku po pierwszą połowę XIX.

Drugie piętro

Pierwotnie pełniło funkcje gospodarcze. Po zniszczeniach II wojny światowej odbudowano je, przystosowując do funkcji wystawienniczych. Stropy wzorowano na tych z kamienic przy Starym Rynku

Augsburg ratusz jest to niewątpliwie najznakomitsza budowla świecka po północnej stronie Alp, uznana za perłę niemieckiego manieryzmu. Znajduje się na Placu Ratuszowym, który uznawany jest za centrum Augsburga. Gmach ratusza wybudowany został w 1620 roku i reprezentuje styl renesansowy. Ratusz flankuje 80 metrowa wieża, z której rozciąga się przepiękna panorama okolicy. Wewnątrz budynku na szczególną uwagę zasługuje przepiękna „Złota Sala”. Kubiczna bryła z wyniesiona częścią środkową, w której na wysokości dwóch kondygnacji mieści się Złota sala z bogatym, rzeźbionym stropem kasetonowym. Dwie boczne wieże służą jako klatki schodowe. Architektura zewnętrzna oszczedna, V- wielka sień ze sklepieniem krzyżowym i 8 marmurowymi filarami T- schody ze sklepieniem koleblowym W- izba straży A- archiwum D-pokój przechodni G- Złota sala F- sale bankietowe

Fasada/ elementy dekoracyjne:
woluty

attyka

trójkątne przyczółki

boniowane naroża

gzyms koronujący

tympanon

ośmioboczne wieże

---