Alfabet dźwięków

Klucz wiolinowy

• Odpowiedz, jaki dźwięk wskazuje klucz wiolinowy. Podaj przykład innego klucza muzycznego.

• Zagraj na flecie lub na dzwonkach dźwięk g1.

• Zaśpiewaj lub wyrecytuj pierwszą zwrotkę i refren piosenki „Zaczarowany klucz”.

• Napisz na tablicy klucz wiolinowy.

Rytm, metrum i melodia

• Wyjaśnij pojęcie, które jest rozwiązaniem rebusu.

Hasło: .....................................................................

• Odpowiedz, jakie informacje zawierają zapisy:

3, 3, 3.

4 2 8

• W trakcie słuchania fragmentu utworu wskaż moment zmiany metrum.

• Wykonaj odpowiedni schemat taktowania podczas słuchania fragmentu utworu muzycznego.

• Wyjaśnij, kiedy mówimy o melodii, że ma kierunek wznoszący, a kiedy - opadający.

• Rozwiąż rebus i wyjaśnij otrzymane hasło.

Hasło: .....................................................................

• Rozwiąż krzyżówkę i wyjaśnij otrzymane hasło.

				1.
	2.
3.
		4.

1. Jedzie po nich tramwaj lub pociąg.

2. Tworzą go kolejne litery od A do Z.

3. Instrument lub figura geometryczna.

4. Muzyczne „litery” na pięciolinii.

Hasło: .....................................................................

• Wypisz na tablicy wszystkie znane Ci wartości rytmiczne.

• Napisz nazwy podanych wartości nut i pauz.

.....................................................................

.....................................................................

.....................................................................

.....................................................................

.....................................................................

.....................................................................

.....................................................................

.....................................................................

• Zilustruj ruchem rąk zmiany kierunku melodii w wybranym utworze.

• Przyporządkuj odpowiednie metrum do podanych schematów rytmicznych.

Nazwy dźwięków

• Odpowiedz, za pomocą czego zapisujemy dźwięki na pięciolinii. Podaj 2 sposoby nazywania dźwięków.

• Podpisz klawisze na rysunku, stosując nazwy literowe i solmizacyjne dźwięków.

• Rozwiąż rebus, a następnie wyjaśnij pojęcie oktawa.

Hasło: .....................................................................

• Zagraj na flecie lub na dzwonkach dźwięki od c1 do c2.

• Rozwiąż rebusy, zapisując nazwy literowe podanych dźwięków. Pamiętaj o uwzględnieniu dodatkowych liter.

• Zaśpiewaj lub wyrecytuj fragment piosenki „Do, do, c, c”.

Dźwięki ciche i głośne, czyli dynamika

• Wyjaśnij, jaką rolę odgrywa dynamika w utworze muzycznym.

• Odpowiedz na pytania.

1. Kim był Józef Haydn?

2. W którym wieku żył?

3. Skąd pochodził?

4. Jakie utwory komponował?

• Wymień 2 przykłady oznaczeń dynamicznych w języku włoskim.

• Napisz, jak oznaczamy crescendo i decrescendo. Jakie jest ich znaczenie?

................................................................................................

Tempo i jego oznaczenia

• Wysłuchaj fragmentu utworu i określ jego tempo. Wytłumacz, jaki jest związek między tempem a nastrojem utworu muzycznego.

• Wyjaśnij, co określa tempo.

• Odpowiedz, z jakiego języka pochodzą oznaczenia tempa. Podaj 3 przykłady i wyjaśnij ich znaczenie.

• Wyjaśnij znaczenie słów: allegro, adagio.

Dźwięki łączone i odrywane, czyli sposoby artykulacji

• Wyjaśnij, co to jest artykulacja. Wymień typy artykulacji.

• Wytłumacz, jaka jest różnica między wykonaniem melodii staccato i legato. Napisz na tablicy, jak się je oznacza w zapisie muzycznym.

• Określ, jakie typy artykulacji przedstawiają podane zapisy nutowe.

• Wysłuchaj fragmentów 2 utworów. Określ, w którym z nich zastosowano legato, a w którym staccato.

• Wykonaj fragment wybranej piosenki na 2 sposoby: legato i staccato.

• Rozwiąż krzyżówkę i wyjaśnij otrzymane hasło.

			1.
	2.
		3.
		4.
					5.
	6.
				7.
		8.

1. Twórca polskiej opery narodowej.

2. Osoba tworząca muzykę.

3. Polski taniec narodowy zwany „kołysanym”.

4. Jeden z najstarszych instrumentów smyczkowych.

5. Angielski lub wiedeński.

6. Określa sposób wykonywania dźwięków.

7. Płynne następowanie dźwięków po sobie.

8. Inaczej taktomierz.

Hasło: .....................................................................

Dźwięki lubią towarzystwo

• Odpowiedz, jak nazywamy najmniejszą odległość między dźwiękami.

• Zaznacz krzyżykiem zdania nieprawdziwe i popraw występujące w nich błędy.

[ ] Półtony naturalne znajdują się między dźwiękami d i e oraz a i h.

[ ] Cały ton na klawiaturze tworzą 2 sąsiednie białe klawisze przedzielone jednym czarnym.

[ ] Z 4 półtonów składa się cały ton.

• Wyjaśnij, co to jest interwał. Wytłumacz, jaka jest różnica między interwałem melodycznym i harmonicznym.

• Wyjaśnij, co to jest harmonia.

• Odpowiedz, z ilu półtonów składa się oktawa w muzyce europejskiej.

• Odpowiedz, z jakiego języka pochodzą nazwy interwałów. Podaj 3 przykłady.

• Od podanych dźwięków utwórz kolejno interwały prymy, sekundy i tercji.

• Odpowiedz, jakie interwały występują w piosence „Pojedziemy na łów”.

Znaki chromatyczne

• Wymień znaki chromatyczne. Wyjaśnij, jaką funkcję pełni każdy z nich.

• Wśród podanych znaków graficznych zaznacz znaki chromatyczne.

• Odpowiedz, jakie końcówki dodajemy do nazw literowych dźwięków z krzyżykiem, a jakie do dźwięków z bemolem.

• Wymień znaki przedłużające dźwięk oraz znaki chromatyczne występujące w piosence „Czerwone jabłuszko”.

• Zaśpiewaj lub wyrecytuj fragment piosenki „Tratwa blues”. Jaki charakterystyczny rytm posiada ta piosenka?

• Wytłumacz, jak zmienia wysokość dźwięku krzyżyk, a jak bemol.

• Rozwiąż rebus, zapisując nazwy literowe podanych dźwięków. Pamiętaj o uwzględnieniu

dodatkowej litery.

....................................................................

• Odpowiedz, jak długo obowiązuje znak chromatyczny (krzyżyk lub bemol) znajdujący się przy kluczu wiolinowym.

• Napisz nazwy dźwięków przedstawionych na pięciolinii.

....................................................................

Skala. Gama i jej odmiany

• Uzupełnij zdania.

W gamach durowych półtony znajdują się między .......... i .......... oraz 7. i 8. stopniem. Natomiast w gamach molowych półtony występują między 2. i 3. oraz .......... i .......... stopniem.

• Odpowiedz, jak zbudowana jest gama. Wymień 2 rodzaje gam, które są najczęściej stosowane w muzyce popularnej.

• Wytłumacz, co to jest pentatonika. Zagraj na dzwonkach lub na pianinie dźwięki pentatoniki.

• Wyjaśnij, co to jest skala w muzyce.

• Odpowiedz, jak zapisujemy nazwy gam i tonacji durowych, a jak gam i tonacji molowych.

Podaj 2 przykłady.

• Zaśpiewaj lub wyrecytuj fragment piosenki „Jakem jechał”.

• Uzupełnij zdania.

Tercja jest to odległość między co .......... dźwiękiem skali (na przykład: drugim i czwartym).
W gamie .......... tercja znajduje się między następującymi dźwiękami: c - e, d - .........., .......... - g, f - a, g - .........., a - c, .......... - d.

• Odpowiedz, w jakich tonacjach skomponowano piosenki: „Kto chce” i „Nie płacz, Zosiu”. Zaśpiewaj lub wyrecytuj fragment jednej z nich.

• Wyjaśnij różnicę między melodią skomponowaną w tonacji durowej i w tonacji molowej.

• Wyjaśnij, co to jest akompaniament.

• Zapisz nazwy akordów triady harmonicznej, na przykład w tonacji C-dur. Zagraj podane dźwięki na dzwonkach.

• Wytłumacz, jak powstają akordy.

Znaki przedłużające czas trwania nut i pauz

• Podkreśl nazwy znaków, które służą do przedłużania wartości rytmicznych.

krzyżyk, łuk, klucz wiolinowy, fermata,

kasownik, kropka, bemol

Zapisz na tablicy ich graficzne symbole.

• Rozwiąż rebus i wyjaśnij otrzymane hasło.

Hasło: .....................................................................

• Wyjaśnij, jaką funkcję pełni łuk.

• Uzupełnij schemat odpowiednimi wartościami rytmicznymi.

• Odpowiedz, o ile przedłuża nutę stojąca przy niej kropka.

---