Udowodnij, że Człowiek jest twórcą samego siebie, losy ludzi zależą od samych ludzi


Udowodnij, że „Człowiek jest twórcą samego siebie, losy ludzi zależą od samych ludzi"

Włoski humanista Pico delia Mirandola Giovanni żył w latach 1563-94. Jako dominikanin i przedstawiciel idealistycznego synkretyzmu, usiłujące­go pogodzić różne systemy filozoficzne, twierdził że człowiek jest twórcą własnego losu.

Podobną koncepcję przedstawia Szekspir w ,,Makbecie", ukazując losy tytułowego bohatera i jego żony. Początkowo odznaczał się patriotyzmem i zasłużył na miano szlachetnego rycerza. W nagrodę za męstwo i zasługi wojenne został obdarzony wieloma godnościami. Wielkim wyróżnieniem i zaszczytem była również wizytą króla Dunkana w jego zamku. Od­niesione sukcesy wpłynęły jednak niekorzystnie na jego dalszą postawę. Uzewnętrzniła się złożoność charakteru Makbeta, zadominowały takie cechy, jak wygórowana ambicja, żądza zaszczytów i władzy. Wielki wpływ na zmianę postępowania wywarły słowa czarownic, przepowiadaj-ce zaszczyty i koronę królewską. Wróżba ta zapadła głęboko w świado­mość Makbeta, nie dawała mu spokoju. Od tej chwili toczył wewnętrzną walkę, górowała jednak nieokiełznana przez wolę i rozum ambicja, nurtowała go myśl o zabiciu króla, by w ten sposób dopomóc swej fortunie. Zbrodnicze myśli tkwiące w bohaterze podsyca i umacnia ukochana żona, co zdecydowało definitywnie o jego czynach. Zabija w nocy śpiącego króla, stwarzając pozory, że mordu dokonali pijani królewscy wartownicy, których Makbet zaraz po wykryciu zbrodni zamor­dował w udanym oburzeniu, aby się nie mogli usprawiedliwić i wskazać prawdziwego winowajcę. Pierwsza zbrodnia popycha Makbeta do dal­szych morderstw, ponieważ pragnie pozbyć się świadka przepowiedni - Bańka. Z chwilą objęcia władzy w Szkocji Makbet z pełną świadomoś­cią ogromu planowanej zbrodni, decyduje się na kolejne morderstwa i obawia się już tylko niepowodzenia w wykonaniu planów, które przygotowuje z premedytacją. Wyrachowana ambicja, pycha i zatwardziałość zatarły w nim resztki szlachetniejszych rysów charakteru. Spra­wuje władzę w sposób despotyczny, rządzi coraz bardziej krwawo i tyrańs-ko. Chce za wszelką cenę utrzymać się przy władzy, każe zabić żonę i dzieci Makdufa, który połączył się ze sprzymierzeńcami Malkolma, by wyzwolić kraj spod władzy tyrana. Mordując rodzinę Makdufa Makbet osiąga szczyt okrucieństwa i dowodzi swego ostatecznego upadku moral­nego. Zapełnia państwo szpiegami, mordercami, dopatrując się wszędzie zdrady. Makbet świadomie zaprzepaścił takie wartości, jak waleczność, dobre imię, godność. Rozterki i wyrzuty sumienia są dowodem jasnego rozeznania zbrodniczości własnego czynu. Wewnętrzna walka między mroczną stroną jego natury a niewątpliwie wrażliwym sumieniem trwa aż do końca. Liczą się jednak konkretne czyny jednostki. Postawę szekspirowskiej koncepcji ludzkiej osobowości stanowi prze­konanie, że istotą człowieka odsłaniają jego czyny i zachowania, podej­mowane decyzje, wybory, jakich dokonuje. To one określają charakter i zachodzące w nim przemiany. Przez to kształtują losy bohaterów, obdarzonych jako cechą niezwykle istotną - wolną wolą postępowania. Nad losem Makbeta nie ciąży antyczne Fatum, to on sam decyduje o swoich czynach. Przepowiednia czarownic nie ogranicza jego woli. Nie musi ufać ani kierować się otrzymanym proroctwem. Wróżby w tym dramacie, w przeciwieństwie do wyroczni z tragedii klasycznej - nie determinują dalszych wypadków, stawiają jedynie bohatera przed koniecz­nością wyboru. W zachowaniu Makbeta i jego żony widoczne jest potwierdzenie tego, że sami stworzyli sobie taki los. Depresja żony połączona z kompleksem winy doprowadzają ją do samobójczej śmierci. Człowiekiem o niezwykłej energii i sile, łamiącym przeszkody na drodze do upatrzonego celu okazał się Stanisław Wokulski. Wytrwałością, inteligencją i pieniędzmi zdobywa przychylność Łęckiej. Salony arysto­kracji otwierają się dla niego, Izabela przyjmuje jego oświadczyny. Przekonawszy się jednak, jak bardzo ukochana odbiega od ideału, z jakim ją utożsamiał, zrywa z nią. Gdy więc zdobyty cel okazał się pomyłką - odrzuca go. Woli zrezygnować ze świata niż przystać na reguły nim rządzące. Wiara w naukę, przekonanie, że poprawa warunków życia jest lekarst­wem na demoralizację warstw najniższych, charakteryzuje Tomasza Judy-ma, który pozostaje wiemy swym ideałom za cenę rezygnacji ze szczęścia osobistego. Natomiast Zenon Ziembiewicz najpierw chce być uczciwy. Za pieniądze na ukończenie studiów godzi się jednak postępować wbrew swoim poglądom. Potem idzie na coraz dalsze ustępstwa wobec władzy, dobudowując różnego rodzaju samousprawiedliwienia. Jego granica od­porności moralnej coraz bardziej się przesuwa. Dąży do zrobienia kariery za cenę rezygnacji z młodzieńczych ideałów. „Granica" jest powieścią psychologiczną i wyraża przekonanie, że odpowiedzi na pytanie, kim jest człowiek, nie da się sformułować jednoznacznie, jest on bowiem istotą duchową i biologiczną, wolną i zdeterminowaną, niepowtarzalną in­dywidualnością i wcieleniem powszechnego schematu. Jednocześnie wo­bec niewspółmiemości między mniemaniem jednostki o sobie a sądem otoczenia o niej - Nałkowska formułuje myśl, że ostatecznym określeniem tożsamości człowieka jest obiektywny sens jego czynów. Ponieważ żyjemy wśród innych ludzi, to, czy naszym działaniem przynosimy im dobro, czy krzywdę, jest ważniejsze od naszych intencji: „Jest się takim, jak myślą o nas inni, nie jak myślimy o sobie my".

Lord Jim w chwili słabości i nieopanowania porzucił swój posterunek - uciekł z uszkodzonego statku, pozostawiając na łasce losu dziesiątki nieświadomych niebezpieczeństwa ludzi. Ten czyn, za który wykluczono go ze społeczności żeglarzy, zaciążył decydująco nad jego przyszłością. Jim jest przekonany, że haniebny skok z pokładu statku na łódź ratunkową był czymś właściwie przypadkowym i całym swoim późniejszym po­stępowaniem chce udowodnić sobie i światu ludzi morza, że zasługuje na to, by uważali go za jednego z nich. Miejscem jego rehabilitacji staje się zagubiona wśród mórz wyspa, na której Jim z narażeniem życia, z męsKą odwagą zaprowadza ład, sprawiedliwość i bezpieczeństwo. Otoczonego powszechną miłością i szacunkiem spotyka jednak nowy cios, gdyż decyduje się przybyłym na wyspę awanturnikom dać szansę opuszczenia jej i ocalenia. Awanturnicy zbrodnią odpłacają za dobroć, dochodzi do bitwy, w której ginie syn władcy wyspy. Jedynie ucieczka mogłaby uratować Jima przed gniewem zrozpaczonego ojca, ale postanawia nie uciekać: bezbronny, mężny staje przed obliczem księcia by swą gotowoś­cią na śmierć dowieść, że jest człowiekiem honoru, wiernym swemu romantycznemu ideałowi szlachetności i odpowiedzialności. Bohater Con-radowski sam decyduje o swych czynach i czuje się za nie odpowiedzial­ny. Postępując szlachetnie, bezinteresownie, zachowuje swą godność.

Niestety, w czasie II wojny światowej człowiek nie mógł decydować o swym losie, proponowany w renesansie wszechstronny rozwój człowie­czeństwa - nie mógł mieć zastosowania w epoce obozów koncentracyj­nych i komór gazowych. Nałkowska w „Medalionach" stwierdziła, że to „ludzie ludziom zgotowali ten los". Słowa te świadczą o stopniu okru­cieństwa i zezwierzęcenia, jaki może osiągnąć człowiek oraz jakich zbrodni ten człowiek potrafi się dopuścić wobec innego człowieka. Opowiadania autorki stanowią kolejny wstrząsający dokument ludobójst­wa i cierpień ludzkich podczas ostatniej wojny, ale zarazem sygnalizują spustoszenie, jakie wojna wywołała w psychice człowieka, a którego skutki długo jeszcze miały zdecydowany wpływ na życie i postępowanie tych, którzy przetrwali. Popieram myśl Giovanniego, że „człowiek powi­nien być twórcą samego siebie", dążyć do zdobycia wykształcenia i w życiu swoim kierować się rozumem. Chciałbym, żeby zgodnie z maksymą humanistów: ,,człowiekiem jestem..." zainteresowania współ­czesnych dotyczyły natury człowieka i sposobów jego społecznych za­chowań. Jedno jest pewne, że człowiek powinien odpowiadać za swoje czyny i kierować się dobrem oraz życzliwością wobec innych.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
człowiek jest twórcą samego siebie, Szkoła, Język polski, Wypracowania
Rozwiń myśl Błażeja Pascala Człowiek jest dla samego siebie
W oparciu o Inny Świat udowodnij że człowiek jest ludzki w ludzkich warunkach
Emocje i motywacja, Emocje, silne wzruszenie, podniecenie, przeżycie - związane z tym, że człowiek j
Może być wstyd że człowiek jest szczęśliwy Refleksje na temat różnych koncepcji szczęścia na przyk
Stary człowiek i morze - udowodnij że człowieka można zniszczyc ale nie pokonać, Przydatne do szkoły
EGOIZM I EGOCENTRYZM, POKOCHAC SAMEGO SIEBIE, Naszym zadaniem jest pokochać samego siebie taką wycho
Przekonałem się wielokrotnie, że człowiek jest ludzki w ludzkich warunkach – uzasadnij słowa Gru2
rozprawka udowodnij że edyp jest bohaterem tragicznym
Mierząc się z przeszkodą człowiek poznaje samego siebie
Maryja uczy nas, że najważniejszy jest człowiek, Dzie˙ 2
Udowodnij, że twórczość Jana Kochanowskiego była ilustracją hasła Nic co ludzkie nie jest mi obce
Może być wstyd, że człowiek sam jest szczęśliwy
alchemia sprzedazy czyli jak skutecznie sprzedawac produkty uslugi pomysly i wizerunek samego siebie
Człowiek jest zdumiewający, wypracowania
Rodzaje zmysłów u konia i u człowieka jest tyle samo czyli 5
Bóg ukrywający i objawiający Samego Siebie w prostocie 630317m
List do samego siebie, PSYCHOLOGIA, Arkusze do pracy z dzieckiem
człowiek jest zdumiew MZI3WOQIF3KLXZZPPRKUQZ4ZI563PAQLI26WIRI

więcej podobnych podstron