KNS - KATOLICKA NAUKA SPOŁECZNA - SŁOWNIK KNS - GRUPA SPOŁECZNA

Zbiór osób, które pozostaj± we wzajemnych komunikacjach, interakcjach i

relacjach, podzielaj± wzajemne interesy i warto¶ci, ukierunkowuj± się na wspólne

cele, spełniaj±c przy tym okre¶lone role według zajmowanego statusu. Grupa

społeczna tworzy przez to cał± mozaikę powi±zań. Tworzy j± poczucie "my", choć

nie zawsze jest ono u¶wiadomione. Wspomniane elementy strukturalne występuj± w

każdej grupie społecznej, choć z różn± intensywno¶ci±.

Grupy społeczne dziel± się według różnych kryteriów, np. trwało¶ci, wielko¶ci,

celu, struktury organizacyjnej. Najczę¶ciej wyróżnia się następuj±ce typy: grupy

własne i obce (in group - -out group). W grupie własnej członkowie darz± się

wzajemn± sympati±; w grupie obcej występuje lekceważenie i pogarda wobec

innych. Ł±czy się to z jednej strony z wyobrażeniem o grupie społecznej (np.

"stereotypy"), z drugiej za¶ z przeciwstawieniem "my" - "oni" (np. przy

rozbudzonym etnocentryzmie oraz dyskryminacji). Można jeszcze wyróżnić grupy

odniesienia (reference group). Jest to typ grupy, do której formalnie się nie

przynależy, ale jest się zorientowanym na jej warto¶ci i normy, co może zachwiać

przynależno¶ci± do własnej grupy społecznej.

Grupy formalne i nieformalne (zorganizowane i niezorganizowane). Pierwsze oparte

s± na relacjach funkcjonalnych, wynikaj±cych z d±żenia członków do okre¶lonego

celu i zbudowanych racjonalnie, np. grupy zawodowe. Grupy te przybieraj± formę

organizacji. W przeciwieństwie do nich, grupy nieformalne kształtuj± się

spontanicznie na zasadzie sympatii i międzyludzkich relacji. Decyduj±ce s± w

nich emocje, a nie ¶wiadczenia. Cele i normy u¶wiadamiane s± w nich stopniowo.

Organizacja stanowi przeszkodę w ich rozwoju. Mog± one powstawać i w

istniej±cych strukturach formalnych, takich jak: wojsko, szkoły, parafie.

Grupy pierwotne i wtórne. Rozróżnienie to pochodzi od Ch. H. Cooleya. Pierwsze

charakteryzuj± się częstymi i ¶cisłymi kontaktami, wysokim zaangażowaniem

emocjonalnym, poczuciem solidarno¶ci i głębokim przywi±zaniem do warto¶ci

wspólnych. S± one dlatego "pierwotne", ponieważ ich powstawanie wi±że się z

wcze¶niejszym cyklem życia ludzkiego, tzn. występuj± najczę¶ciej w fazie

socjalizacji i kształtowania osobowo¶ci, np. rodzina, s±siedztwo, grupy

rówie¶nicze. Wszystkie inne grupy s± wtórne. Cechuj± się kontaktami rzeczowymi,

w±skimi celami, bezosobowymi relacjami, racjonalno¶ci±.

Grupy małe i wielkie. Ten podział nakłada się na poprzednie i nie wnosi nowych

elementów strukturalnych i funkcjonalnych. Małe grupy tworz± zwykle wspólnoty,

za¶ duże - organizacje. Do wspólnoty wchodzi się "cało¶ciowo", a do organizacji

"czę¶ciowo" - ze względu na osi±gane cele.

Osoba ludzka skazana jest na życie społeczne. Rodzi się bowiem w grupie

społecznej, dzięki niej się rozwija oraz realizuje swoje cele i zadania życiowe.

Kształtowanie grup społecznych nabiera przeto podstawowego znaczenia w ramach

tzw. "socjalizacji permanentnej". Współcze¶nie wzrasta rola małych grup

(wspólnot), maleje za¶ rola organizacji, a przy tym coraz większe zagrożenie

stanowi± instytucje wychowania "po¶redniego", m.in. mass media,

słownik kns - spis tre¶ci

strona główna

---