Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego w Chodzieży
„Zasłużeni dla Ziemi Chodzieskiej w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919”
Autorami książki są pasjonaci historii regionu. Pomysł na jej powstanie został zapoczątkowany przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Chodzieży, dzięki cyklu „ Zasłużeni dla Ziemi Chodzieskiej”. Autorzy wyrazili nadzieje, że ona zapoczątkuje wiele innych książek o tej tematyce, o podstwawch w fachowym, historycznym opracowaniu,opartych na badaniach archiwalnych, gdyż „Dopiero takie podejście do tematu, może zbliżyć nas do obiektywnego spojrzenia na te wydarzenia.” Książke utworzno dzięki wspomnieniom córek i synów powtańców, wykorzystano także listy powstańcze i zdjęcia z tamtej epoki.
Za bezpośrednią przyczynę wybuchu Powstania Wielkopolskiego, uznaje się przyjazd do Poznania I. J. Paderewskiego. Poznań był głownym ośrodkiem dowódczym powstania. Pierwszym dowódcą został mjr Stanisław Taczak. Rozwój walk powstańczych błyskawicznie rozszerzył się na całą Wielkopolskę, w tym także na tzw. region nadnotecki.
Natężenie walk w Wielkopolsce spowodowało zmiany zainicjonowane przez Naczelną Radę Ludową w dowództwie Powstania. Powołane wówczas zostało naczelne dowództwo Armii Wielkopolskiej z generałem Dowbór-Muśnickim na czele.
W tym czasie linia rzeki Noteć staje się północną rubieżą walk powstańczych, a oddziały z Czarnkowa, Wągrowca i Obornik wraz z chodzieżanami stoczyły zwycięski bój o Chodzież w dniach 6-8 stycznia 1919 roku.
Książka ma na celu ukazanie roli w powstani młodych Polaków, którzy mając wybór pozostania w domu i przeczekania nawałnicy, niejednokrotnie 17-letni i jeszcze młodsi poszli do powstania, walcząc dając dowód swego patriotyzmu.
Książka jest podzielona na kilka częśći,według miast w rejonie Chodzieży: Chodzież, Budzyń, Margonin i Szamocin. Zostały opisane bardzo barwnie wszelkie walki w tym rejonie, a to dzięki zachowanym opisom wielu osób, dzięki czemu można bardziej obiektywnie spojrzeć na dawne wydarzenia. Zawiera ona też listy powstańców, którzy śa wymienieni z imienia, nazwiska oraz stopnia wojskowego (wielu z powstańców nie jest znanych do dziś).
Możemy sobie przybliżyć ich sylwetki dzięki krótkich biogramów postaci - co daje mam świadomość, że byli tylko zwykłymi ludzmi, których wyróżniał patriotyzm, dzięki któremu potrafili walczyć o polską przynależność Wielkopolski.
Książke tę pzryjemnie się czyta, zwłaszcza dzięki wielości zdjęć regionu z okresu Powstania i samych powstańców. Jest nie tylko świadectwem waleczności i bohaterstwa Polaków, ale i też upływu czau od tego wydarzenia. Mimo, że wiele budynków z tamtego okresu pozostało, które były świadkami, tak ważnych wydarzeń, upływ czasu zamazuje w nas świadomość ich wagi. Nie powinny nam przypominać o wadze, tego wydarzenia tylko pomniki czy groby powstańców.
Książka ta nie jest przeznaczona tylo dla mieszkańców terenu nadnoteckiego, ale też dla wszystkich, którzy chcieliby przybliżyć sobie znajomość tematu Powstania Wielkopolskiego. Czyta się ją bardzo dobrze, gdyż wydana jest w bardzo zrozumiałym języku i została napisana przez ludzi, którzy bardzo dobrze zaznajomili się z tematem, z którym mieli się zmierzyć.