5. 2016.11.14.

c) sprzeczność jako źródło ruchu

gdy dialektyka uznaje sprzeczność jako źródło ruchu i rozwoju (sprzeczność to jedność i walka przeciwieństw), metafizyka stara się sprzeczności likwidować,

przykłady:

kapitaliści i robotnicy

przyciąganie planet przez słońce i siła odśrodkowa

d) ilość przechodzi w jakość

gdy dialektyka podkreśla rolę przechodzenia zmian ilościowych w jakościowe (stopniowe zmiany ilościowe przechodzą nagle w zmianę jakościową), metafizyka nie zdaje sobie sprawy z tego prawa,

e) rozwój po spirali

metafizyka ignoruje także inne prawo dialektyki: zaprzeczenia zaprzeczenia (negacji negacji) i rozwoju po spirali.

Marksistowska dialektyka ma materialistyczny charakter, a w metafizyce mówi się także o bytach wobec materii transcendentnych - spór między nimi ma więc także charakter ideologiczny. Wrogość wobec metafizyki pociągała wrogość wobec religii.

Odrzucając metafizykę, marksiści akceptowali jednak ontologię. Ontologia jest rozumiana jako najogólniejsza teoria rzeczywistości materialnej. Jest ściśle związana z wynikami nauk szczegółowych, których wyniki uogólnia i syntetyzuje.

komentarz:

Tak werbalnie. W rzeczywistości prawa dialektyki nie były wnioskiem z wyników badań naukowych. Przeciwnie, pochodziły z filozofii Hegla, tylko zastosowano je do rzeczywistości materialnej, a nawet próbowano przy ich pomocy kształtować te nauki (słynne zwroty o nauce materialistycznej, nauce dialektycznej czy nawet nauce radzieckiej).

Kształtowanie nauki przy pomocy założeń spoza nauki nie jest niczym złym. Tak się robi powszechnie, choć rzadko uczeni to sobie uświadamiają. Czasami przynosi to pozytywne skutki, czasami negatywne. Dopiero skutki pozwalają ocenić taką praktykę.

Krytyka Heideggera

Martin Heidegger 1889-1976

Fenomenologia Martina Heideggera również krytycznie odnosi się do metafizyki, ale do tej dotychczas istniejącej.

Heidegger uważa, że metafizyka porzuciła właściwy przedmiot badań - Bycie (Sein) - i ogranicza się do badania bytu (das Seiende). Ten błąd popełnili już Platon i Arystoteles, a za nimi inni metafizycy. Tylko wielka poezja do pewnego stopnia realizowała to zadanie. Prawdziwa metafizyka powinna więc przekraczać granice nauki, także granice dotychczasowej metafizyki.

Nie jest jednak pewne, czy zdaniem Heideggera program stworzenia właściwej postaci metafizyki jest w ogóle wykonalny.

▲ Metafizyka i ontologia w niektórych koncepcjach filozoficznych

tomizm (np. Mieczysław A. Krąpiec, 1921-2008)

Mieczysław A. Krąpiec 1921-2008

W tomizmie metafizyka jest dyscypliną podstawową. Metafizyka

• poszukuje ostatecznych uzasadnień rzeczywistości (czego nie robią nauki szczegółowe)

• poznanie metafizyczne dotyczy bytu (tego, co rzeczywiście istnieje)

• punktem wyjścia tego poznania jest potoczne, zdroworoz­sądkowe doświadczenie świata. To doświadczenie jest rozpatrywane w świetle tzw. pierwszych zasad bytu i myśli: tożsamości, niesprzeczności i przyczynowości.

• metafizyka jest racjonalna (do każdego pojęcia czy sądu dochodzi się ściśle określoną drogą, którą każdy może powtórzyć)

• jest niepowątpiewalna, koniecznościowa, gdyż dane empirii (poznanie zmysłowe) w punkcie wyjścia są pewne, a zasady intelektu - oczywiste.

Dotąd 2016.11.14.

---