ADAM MICKIEWICZ

Dzieciństwo i młodość

Mickiewicz przyszedł na świat 24 grudnia 1798 r. w Zaosiu na dawnych ziemiach litewskich. Wychowywał się w pobliskim Nowogródku, gdzie ojciec jego, Mikołaj, zdeklasowany szlachcic herbu Poraj, pracował jako obrońca sšdowy. Na własne więc siły i umiejętności - nie zaś na szlacheckie pochodzenie czy też dziedziczne majštki - mógł liczyć również Adam.

Po ukończeniu miejscowej, prowadzonej przez dominikanów, szkoły (1815) udał się na studia filologiczno-historyczne do Wilna. Utrzymywał się ze stypendium, które po ukończeniu studiów (1819) musiał odpracować jako nauczyciel szkoły powiatowej w Kownie (1819 - 1823). W czasie studiów wpływ na kształtowanie się jego osobowości, poziomu wiedzy i poetyckiego talentu wywarli zwłaszcza tacy profesorowie, jak filolog klasyczny Ernest Groddeck, historyk i teoretyk literatury Leon Borowski oraz historyk Joachim Lelewel.

Filomaci i filareci

W roku 1811 wspólnie z najbliższymi przyjaciółmi - Tomaszem Zanem, Janem Czeczotem, Józefem Jeżowskim, Onufrym Pietraszkiewiczem, Franciszkiem Malewskim - Mickiewicz założył tajne Towarzystwo Filomatów (Miłośników Nauki), a następnie Towarzystwo Filaretów (Miłośników Cnoty). Stowarzyszenia te, prowadzšc zróżnicowane formy pracy samokształceniowej, miały na celu przygotowanie młodzieży do działalności w różnych dziedzinach życia narodu pozbawionego własnej państwowości. Pierwszym znaczšcym doświadczeniem stał się więc dla Mickiewicza udział w młodzieżowym "zwišzku bratnim", w którym zdobywał umiejętność kierowania tajnš organizacjš, pisania dokumentów programowych oraz posługiwania się literaturš i towarzyskš zabawš w celach patriotyczno-wychowawczych. Literackim wyrazem tej atmosfery i doświadczeń stała się m. in. Pieśń filaretów (1820), a najogólniejszym programem ideowym "Oda do młodości" (1820).

Twórczość

Debiutował Zimą miejską na łamach "Tygodnika Wileńskiego" w 1818.

W 1820 opublikował Odę do młodości - utwór przynależy jeszcze do poetyki postklasycyzmu, ale już wyłamuje się z ideałów oświecenia. W Odzie jednostka jest podporządkowana ideałom zbiorowości:

Razem, młodzi przyjaciele!...

W szczęściu wszystkiego są wszystkich cele;

Jednością silni, rozumni szałem,

Razem, młodzi przyjaciele!...

I ten szczęśliwy, kto padł wśród zawodu,

Jeżeli poległym ciałem

Dał innym szczebel do sławy grodu.

Razem, młodzi przyjaciele!...

Odwolania do emocji, wizjonerstwo zapowiadają jednak przełom romantyczny:

Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga;

Łam, czego rozum nie złamie

Oda nawołuje do czynnej walki, wyraża wiarę w moc rewolucyjnego przekształcania rzeczywistości i siłę młodości. Była śpiewana podczas powstań narodowych. Przetłumaczona na prawie wszystkie języki europejskie.

Poezje t. 1 - wydane w Wilnie w roku 1822; zawierały Ballady i Romanse a także przedmowę O poezji romantycznej. Ten tom poezji miał przełomowe znaczenie w literaturze polskiej, zapoczątkowując nurt romantyczny oparty o ludowość, poezję ludową, obyczaje i wyobrażenia ludu

Poezje t. 2 - wydane w roku 1823, zawierały Grażynę oraz II i IV część Dziadów

Sonety krymskie Wydane w roku 1826 w Rosji

w Dreźnie powstała III część Dziadów najwybitniejszy polski dramat romantyczny

Konrad Wallenrod Wydane w roku 1828 w Rosji

epopeja Pan Tadeusz czyli Ostatni zajazd na Litwie napisana w Paryżu w latach 1832-1834; wydana 1834. W Panu Tadeuszu Mickiewicz przedstawił pełną nostalgii i humoru wizję ginącej Polski szlacheckiej

Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego - broszura polityczna z 1832 roku

liryki lozańskie wydane dopiero pośmiertnie

pisana przez całe życie I część Dziadów

Historia przyszłości - traktat prekursorski wobec osiągnięć europejskiej fanastyki naukowej. Mickiewicz zniszczył rękopisy dzieła, zachowało się jedynie kilka kart oraz relacje przyjaciół autora.

Mickiewicz pozostawił ogromną i zróżnicowaną spuściznę literacką, obejmującą lirykę, poematy epickie, dramaty, publicystykę, w tym wiele fragmentów i utworów niedokończonych. Po wczesnych próbach utrzymanych w konwencji klasycystycznej opublikował w 1822 "Poezje", t. I, które uznaje się za początek polskiego romantyzmu (II wyd. rozszerzone - 1829). W "Przedmowie" i balladzie ROMANTYCZNOŚĆ sformułował nowy program literatury odwołującej się do wierzeń i wyobrażeń ludowych, świata uczuć i wyobraźni przeciwko "mędrca szkiełku i oku", wrażliwości na przyrodę i obecność "niewidzialnego". W poezji tej zatarte zostały sztywne granice gatunków, wykorzystana została poetyka klechdy, ballady i dumy (najbardziej znane utwory to wspomniana ROMANTYCZNOŚĆ, ŚWITEŹ, ŚWITEZIANKA, TRZECH BUDRYSÓW, PARYS).

Tom II "Poezji" (1823) zawierał DZIADY cz. II i IV oraz poemat historyczny GRAŻYNA. POWIEŚĆ LITEWSKA. Ta wywodząca się z tradycji scottowsko- byronicznej epicka opowieść o litewskiej księżnej, która w przebraniu mężczyzny staje na czele walki z Zakonem Krzyżackim jest pierwszą próbą wykreowania romantycznego pojęcia patriotyzmu i ojczyzny jako lokalnej wspólnoty.

W 1829 w wyniku podróży po Rosji opublikował Mickiewicz SONETY (Krymskie i Odesskie), które w wyrafinowanej klasycystycznej formie opisywały mistyczne poczucie jedności z przyrodą, przeżycie jej jako sacrum.

Ogłoszony w 1828 KONRAD WALLENROD. POWIEŚĆ HISTORYCZNA Z DZIEJÓW LITEWSKICH I PRUSKICH jest wzorem romantycznego poematu historycznego: akcja osadzona w XIV w., staranny koloryt lokalny, bohater uwikłany w sprzeczne systemy wartości. Opowieść o Wielkim Mistrzu Krzyżackim, który odkrywa swoje litewskie korzenie i kierowany patriotycznymi uczuciami doprowadza do klęski Zakonu, sprzeniewierzając się tym samym honorowi i kodeksowi rycerskiemu odczytywana była jako metafora konfliktu moralnego przeżywanego wówczas przez uczestników spisków patriotycznych. Fragmenty poematu: POWIEŚĆ WAJDELOTY i ALPUHARA zyskały autonomię i funkcjonują w żywej tradycji poetyckiej (wciąż ulubione utwory w konkursach recytatorskich).

W Dreźnie (1832) powstały DZIADY cz. III. Wraz z wcześniejszą cz. II i IV tworzą całość charakterystyczną dla dramatu romantycznego: fragmentaryczną, luźno skomponowaną, niejednolitą stylistycznie. Cz. II i IV nawiązują do pogańskiego obrzędu wywoływania duchów zmarłych. Przedstawiają ludową wiarę w jedność świata widzialnego i niewidzialnego i możliwość wzajemnej ingerencji oraz aprobatę dla prostego, intuicyjnego kodeksu moralnego. Cz. IV kreuje także jedną z wersji bohatera romantycznego - nieszczęśliwego kochanka (Gustaw). Cz. III osadzona jest we współczesnych Mickiewiczowi realiach, nawiązuje do uwięzienia i procesu młodzieży filomackiej. Dzieje się w celach więziennych i w salonach carskich urzędników. Cz. IV i III łączy osoba bohatera: nieszczęśliwy kochanek Gustaw przeistacza się w Konrada - patriotę i buntownika. Kulminacyjnymi fragmentami tej części są tzw. Wielka Improwizacja (monolog Konrada skierowany przeciwko Bogu, który dopuszcza do zbrodni na narodzie) oraz Widzenie ks. Piotra (w pokorze i miłości bożej doznaje on wizji przyszłej odrodzonej Polski). Ostatnią częścią DZIADÓW drezdeńskich jest epicki USTĘP skierowany przeciw carskiemu despotyzmowi, a zakończony wierszem DO PRZYJACIÓŁ MOSKALI.

W Paryżu Mickiewicz napisał i opublikował (1834) bodaj najważniejsze swoje dzieło: PAN TADEUSZ CZYLI OSTATNI ZAJAZD NA LITWIE. HISTORIA SZLACHECKA Z ROKU 1811 WE DWUNASTU KSIĘGACH WIERSZEM. Wykorzystując m.in. tradycje powieści historycznej, powieści poetyckiej, eposu, poematu opisowego, stworzył "poemat narodowy" jedyny w swoim rodzaju, nie mający odpowiednika w literaturze. Posługując się różnorodnymi konwencjami, używając liryzmu, patosu, ironii, realizmu, odtworzył świat szlachty litewskiej w przededniu nadejścia armii napoleońskiej. Barwny korowód sarmatów, skłóconych często i intrygujących jednoczy się w poemacie w poczuciu więzi patriotycznej w nadziei na rychłe odzyskanie wolności. Jednym z głównych bohaterów poematu jest otoczony tajemnicą ksiądz Robak, emisariusz napoleoński, w przeszłości - jak się okazuje - szlachecki zawadiaka odkupujący grzechy młodości służbą ojczyźnie. Zakończenie poematu przepojone jest radością i nadzieją, której - jak autor już wiedział - historia nie potwierdziła. Dzieło miało służyć "pokrzepieniu serc" w oczekiwaniu na lepszą przyszłość.

Z ważniejszych utworów Mickiewicza warto jeszcze wymienić pisane w latach 1839-40 tzw. liryki lozańskie - cykl wierszy przepojonych mistycznym poczuciem jedności z przyrodą, zawierających refleksję nad czasem, wiecznością i przemijaniem. Teksty publicystyczne Mickiewicza wpisane są w nurt romantycznego mesjanizmu, obecnego również m.in. w myśli francuskiej (Saint-Martin, de Maistre, de Lamennais, saint-simoniści) oraz w filozofii i literaturze niemieckiej. Różne nurty mesjanizmu łączyło przekonanie, że po okresie cierpień i chaosu nastąpi Wielka Przemiana, porównywalna z powtórnym przyjściem Zbawiciela, a przyniesie ona wcielenie zasad chrześcijańskich w życie społeczne i polityczne. W różnych wersjach mesjanizmu rola odkupiciela miała przypaść bądź wybitnym jednostkom, bądź zbiorowościom.

Wątki mesjaniczne, obecne już wcześniej (głównie w III cz. DZIADÓW) wyłożył Mickiewicz w dziele KSIĘGI NARODU I PIELGRZYMSTWA POLSKIEGO (1832). Wydane w postaci książeczki do nabożeństwa, odwołujące się do stylistyki biblijnej, miały być KSIĘGI pociechą i wskazówką dla licznych emigrantów przybyłych do Francji po upadku powstania listopadowego (rozdawane były bezpłatnie). Poeta sformułował tu przekonanie o szczególnej przywódczej roli Polski w walce ludów z tyranią rządów, o jej obowiązkach religijnych i politycznych w dziejach ludzkości. Książka została potępiona w bulli papieskiej za używanie religijnych argumentów dla uzasadnienia radykalnego programu społecznego (m.in. uwłaszczenie chłopów, powszechne prawa obywatelskie, w tym dla kobiet i żydów).

Wykłady z College de France zostały wydane z notatek słuchaczy jako COURS DE LA LITTERATURE SLAVE (w całości w 1849). W I i II Kursie Mickiewicz omawiał literaturę polską, rosyjską, czeską i serbską w kontekście historii i kultury tych narodów, odkrywając ją dla intelektualistów zachodnich. W Kursie III przedstawiał - często polemicznie - literaturę mu współczesną. W Kursie IV powrócił do historiozofii mesjanicznej. Przedstawił tu własną wizję życia filozoficznego i religijnego Słowian. Wskazując na kryzys życia duchowego Europy zachodniej zdominowanej przez wąski racjonalizm, widział przeciwwagę w głębi duchowej Słowian, którzy przechowują "prawdy żywe" i zdolni są poprowadzić ludzkość do odrodzenia moralnego. Teraz jednak misja mesjaniczna została rozciągnięta na cały świat słowiański, a także na Francję, której przypadł tytuł "narodu czynu".

Twórczość Mickiewicza wywarła trwały wpływ na polską kulturę: na świadomość zbiorową, literaturę i sztukę. Przez dwa wieki była stałym elementem edukacji literackiej i wychowania patriotycznego. Jego poezja oddziaływała na język i wyobraźnię, znalazła nawet miejsce w mowie potocznej. Literatura XIX i XX wieku pełna jest metafor, cytatów i aluzji do dzieł Mickiewicza.Inspirował m.in. takich twórców, jak J. Słowacki, B. Prus, S.Wyspiański, S. Żeromski. Do dziś nawiązują do niego współcześni poeci, jak np. Cz. Miłosz czy T. Różewicz.

Konrad z DZIADÓW stał się archetypem polskiego bohatera tragicznego. DZIADY były wyzwaniem dla najlepszych polskich teatrów, a Wielka Improwizacja - dla najwybitniejszych aktorów. Każda inscenizacja jest wydarzeniem kulturalnym. (Najważniejsze spektakle: S. Wyspiański - Kraków 1901; L. Schiller - Lwów 1932, Warszawa 1934; K. Dejmek - Warszawa 1967; K. Swinarski - Kraków 1973. W 2000 w Brukseli A. Seweryn wystawił fragmenty w jęz. francuskim).

Podejmowano również próby przekładu PANA TADEUSZA na język teatru i filmu. W formie żywych obrazów wystawił go M. Kotlarczyk (Kraków 1945). A. Hanuszkiewicz stworzył serial telewizyjny (1970-71); w 1928 nakręcił film R. Ordyński, a w 2000 - A. Wajda. Film Wajdy zyskał duże uznanie w kinie światowym.

Mickiewicz inspirował także malarzy i grafików (ilustracje do jego utworów wykonywali m.in. Gerson, Andriolli, Smokowski, Lesser), kompozytorów (muzykę pisali m.in. Chopin, Moniuszko, Szymanowski, Paderewski, Czajkowski, Rimski-Korsakow).

Sama osoba Mickiewicza, często przekształcona w symbol Poety-Wieszcza Narodowego, była tematem portretów, rysunków i medalionów (uwieczniali go m.in. Wańkowicz, Oleszkiewicz, Norwid, Delacroix).

Najsłynniejsze pomniki Mickiewicza znajdują się obecnie w Warszawie (C. Godebski), w Krakowie (T. Rygier), w Poznaniu (B. Wójtowicz) i w Paryżu (E. Bourdelle).

Duży wpływ wywierały także poglądy filozoficzne i społeczne Mickiewicza. Szczególne połączenie religijności, romantycznego nacjonalizmu i radykalizmu społecznego sprawiało, że powoływały się na niego różne ugrupowania polityczne - od lewicowych do skrajnie prawicowych. Jego mesjanizm słowiański miał duże znaczenie dla kształtowania się świadomości narodowej w krajach Europy środkowej i wschodniej, pozbawionych własnej państwowości.

W aktualnych dyskusjach o kształcie przyszłej zjednoczonej Europy przywoływany jest Mickiewicz jako prekursor wizji federacji wolnych narodów i obywateli oraz twórca idei ojczyzny jako wspólnoty zbudowanej na poczuciu więzi kulturowej i systemie wartości. Wątki te obecne są w wydanej w Paryżu (2001) księdze zbiorowej "Le Verbe et Histoire. Mickiewicz, la France et l'Europe".

Liczne pamiątki po Mickiewiczu znajdują się w Bibliotece Polskiej w Paryżu, w której syn poety Władysław założył w 1903 muzeum jego pamięci.

Utwory Mickiewicza, w całości lub we fragmentach, były wielokrotnie przekładane na ponad 20 języków. Najważniejsze wydania polskie: "Pisma", t. 1-11, 1860-61; "Dzieła", t. 1-16, 1948-55 (Wyd. Narodowe); "Dzieła" t. 1-16, 1953 (Wyd. Jubileuszowe). Literatura dotycząca Mickiewicza jest ogromnie bogata i wciąż się powiększa. Cennym źródłem informacji o poecie jest wydawana w Instytucie Badań Literackich "Kronika życia i twórczości Mickiewicza" t. 1-9 ( t. 2 i 3 w przygotowaniu).

opracowanie:

Halina Floryńska-Lalewicz

polonistka, historyk idei

luty 2003

źródła:

"Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny", Warszawa 1984 (zbior.)

A. Witkowska, R. Przybylski, "Romantyzm", Warszawa 1997

Najbardziej znane wiersze poety

-"Oda do młodości"

-"Romantyczność"

-"Sonety krymskie"

-"Reduta Ordona"

Bibliografia:

http://pl.wikipedia.org/wiki/Adam_Mickiewicz

http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_mickiewicz_adam

31 lipca 1832 roku przybył z Drezna do Paryża, gdzie osiadł na emigracji. Tam nawiązał współpracę z działaczami emigracyjnymi, francuskim środowiskiem artystycznym i intelektualnym. Był członkiem Towarzystwa Literackliego oraz Komitetu Narodowego Lewela. W latach 1839 - 1840 był profesorem literatury łacińskiej w Lozanie w Szwajcarii, póxniej objął także katedrę języków słowiańskich wCollega de France. W Paryżu w 1841 roku związał się z reprezentantem nurtu polskiego Mesjanizmu - Andrzejem Towiańskim. W 1844 roku władze francuskie zawiesiły Mickiewicza w czynnościach profesoraz powodu politycznej wymowy wykładów oraz propagowania towianizmu. W swoich wykładach głosił on podobno jawnie antykatolickie poglądy. Głównymi utworami związanymi z pobytem Mickiewicza w Paryżu są m. in. „Księgi narodu polskiego”, „Księgi pielgrzymstwa polskiego” oraz artykuły ogłaszane w „Pielgrzymie Polskim”, którego przez pewien czas był także redaktorem naczelnym (kwiecień-czerwiec `1833).

Romantyczne podróże W maju 1829 r. poecie udało się opuścić Rosję i rozpoczšć prawie dwuletniš wędrówkę po Europie. Z Petersburga trasa prowadziła przez Hamburg, Berlin (tu słuchał wykładów Hegla), Drezno, Pragę (spotkanie z czeskim poetš Yaclavem Hankš), Karlove Vary (spotkanie z Antonim Odyńcem, towarzyszem dalszej podróży), Weimar (słynna wizyta u Goethego), Bonn (wizyta u Augusta W. Schlegla), Szwajcarię, przełęcz Splugen - do Wenecji, Florencji, Rzymu (miłość do hrabianki Ankwiczówny), Neapolu, na Sycylię, a stšd do Genewy (spotkanie z Zygmuntem Krasińskim, wycieczka w Alpy) i z powrotem do Rzymu (przeżycia religijne), dokšd w grudniu 1830 r. dotarła także wiadomość o wybuchu powstania w Warszawie. Próba przyłšczenia się do powstania Romantyczna wędrówka, stanowišca kolejny charakterystyczny rys biografii poety, została zakończona. Mickiewicz zdecydował się wracać do ojczyzny z zamiarem przyłšczenia się do powstania. Po bezowocnych, okrytych tajemnicš oczekiwaniach przybył w czerwcu 1831 r. do Paryża, a stšd pod przybranym nazwiskiem (Adam Muhl) został skierowany przez Legację Polskš (przedstawicielstwo rzšdu powstańczego) do Warszawy. W sierpniu dotarł do Wielkopolski. Wobec jednak wyraźnych oznak zbliżajšcej sig klęski z zamiaru przedostania się do Królestwa zrezygnował. Gotowość wzięcia udziału w walce zbrojnej o niepodległość oraz zwišzane z tym przeżycia - to dalszy znamienny rys biografii romantycznego poety. Literackim rezultatem tych doświadczeń stały się m. in. napisane w 1831 r. wiersze o tematyce powstańczej: "mierć pułkownika", "Nocleg", "Reduta Ordona". W Wielkopolsce pozostał do wiosny 1832 r., bawišc w ziemiańskich dworach, m. in. Skórzewskich w Kopaszewie, Górzeńskich w Śmiełowie (obecnie muzeum poety), Turnów w Objezierzu i Grabowskich w Łukowle. Tutaj po raz pierwszy "nadychał się polszczyzny" i zebrał mnóstwo obserwacji, które spożytkował następnie w Panu Tadeuszu. Według relacji pamiętnikarskiej wyglšdał wtedy następujšco: "brunet, oczy ciemnozielone, włosy czarne, nos piękny, w ustach częsty grymas, a że nosi po parysku brodę, więc się wydaje jak uczony Żyd. Fizjonomia nic nie pokazuje, często zamyślony, a rzadko wesoły, liberalista wielki, głęboko uczony". (A. Turno, zapis w pamiętniku pod datš 25 grudnia 1831). Emigracja. Drezno - Paryż - Lozanna    Wyjeżdżajšc z gościnnej Wielkopolski do Drezna, poeta podzielił losy wielu rozbitków powstania i rozpoczšł kolejny, typowy rozdział swojej biografii - przymusowš wieloletniš emigrację. W atmosferze klęski powstania stworzył w Dreźnie w 1832 r. swoje główne dzieło romantyczne - "Dziadów część III". 31 lipca 1532 r. przybył z Drezna do Paryża, gdzie z niewielkimi przerwami spędził resztę tułaczego życia. Wkrótce po przyjeździe nawišzał bliskie stosunki z francuskim środowiskiem artystycznym i intelektualnym (m. in. rzeźbiarzem Dawidem d'Angers, poetš Hugues Felicite Lamennais, historykiem Charlesem de Montalambertem. Odnowił znajomość z poznanym jeszcze w Wilnie Słowackim. Włšczył się także aktywnie w życie emigracji (czlonkostwo w Towarzystwie Literackim, Towarzystwie Litewskim i Ziem Ruskich, Towarzystwie Pomocy Naukowej, Komitecie Narodowym Lelewela i in.), chcšc przygotować jš do powrotu do kraju. Przewidujšc rychły wybuch ogólnoeuropejskiej rewolucji, sšdził, podobnie jak cała emigracja, że pobyt na obczyźnie nie potrwa długo. Głównymi więc utworami zwišzanymi z tš działalnościš poety stały się "Księgi narodu polskiego" i "Księgi pielgrzymstwa polskiego" (1832) oraz artykuły ogłaszane w "Pielgrzymie Polskim", którego przez pewien okres był także głównym redaktorem (kwiecień - czerwiec 1833). Zmęczony emigracyjnym życiem oraz rozczarowany wobec monarchistycznej Europy, poddawany wraz z całš emigracjš różnym zakazom i szykanom (m. in. zakaz przenoszenia się z miejsca na miejsce), wskrzeszał wartość narodowej historii, tworzšc "Pana Tadeusza" (1833, wyd. 1834), lub zagłębiał się w lektury dzieł mistycznych, czego owocem stał się m. in. cykl uniwersalnych aforyzmów zatytułowany "Zdania i uwagi" (1833 - 1834). W 1834 r. ożenił się z córkš słynnej ówczesnej polskiej pianistki Marii Szymanowskiej - Gelinš (1812 - 1855), która urodziła mu sześcioro dzieci. Trudna sytuacja materialna zmusiła poetę do napisania po francusku dwu dramatów ("Konfederatów barskich" i "Jakuba Jasińskiego",1836), przeznaczonych dla francuskiego teatru, których jednakże nie udało się wystawić. Na rok akademicki 1839 / 1840 przeniósł się więc do szwajcarskiej Lozanny, gdzie otrzymał stanowlsko profesora literatury łacińskiej. Tutaj stworzył też cykl liryków, zwanych lozańskimi ("Gdy tu mój trup", "Nad wodš wielkš i czystš", "Snuć miłość", "Polały sig łzy"). Wykłady w College de France    Rozwinięte poczucie obowišzków patriotyczno-politycznych skłoniło go jednak do przerwania pracy w Lozannie i objęcia w 1840 r. nowo utworzonej katedry literatur słowiańskich w College de France w Paryżu. Jako profesor slawista pracował tutaj cztery lata. Wspólnie z francuskimi historykami - Julesem Micheletem i Edgarem Quinetem - reprezentował grono demokratycznej i postępowej profesury. Jego wykłady cieszyły się ogromnš popularnośclš zarówno wśród Polaków, jak i cudzoziemców. Poeta przekazywał nie tylko wiedzę o kulturach słowiańskich, ale także propagował antymonarchistyczne idee napoleońskie, a następnie mistycznš naukę Andrzeja Towiańskiego. W zwišzku z tym w 1844 r. jego działalność profesorska została przez władze francuskie zawieszona. W kole towiańczyków    Z Towiańskim, który przybył do Paryża z Litwy, zetknšł się Mickiewicz latem 1841 r. Wkrótce też stał się wyznawcš jego tajemnej, mistycznej nauki, zapowiadajšcej rychłš odnowš Europy, a przed emigrantami otwierajšcej perspektywę powrotu do kraju. Nauki i proroctwa Towiańskiego, który miał ponadto dobroczynny wpływ na psychicznie chorš żonę poety, wychodziły więc naprzeciw najgorętszym pragnieniom emigracji i w wielu punktach zgodne były z przemyśleniami i oczekiwaniami samego Mickiewicza. Nić też dziwnego, że wkrótce stanšł on na czele Koła Sprawy Bożej zrzeszajšcego towiańczyków, a po jego rozłamie w 1846 r. założył własne koło, radykalniejsze politycznie i społecznie. Propagujšc swoje idee, towiańczycy usiłowali nakłonić do ich przyjęcia również czołowe osobistości Europy, m. in. cara Mikołaja I i papieża Piusa IX. Ostatnia próba walki o Polskę    Swoje nadzieje polityczne na odzyskanie przez Polskę niepodległości zwišzał Mickiewicz z osobš Napoleona III oraz rozpoczętš w 1854 r. wojnš między Francjš, Angliš i Rosjš (tzw. wojna krymska). Po śmierci żony zostawił nieletnie dzieci w Paryżu i jesieniš 1855 r. wyjechał do Koastantynopola (Istambułu), by swoim autorytetem wesprzeć akcję formowania tutaj oddziałów tzw.kozaków otomańskich, którzy mieli wzišć udział w walce z Rosjš. Dowódcš tej- formacji był romantyczny powieścioplsarz Michał Czajkowski (Sadyk Pasza). Monarchistyczne stronnictwo Czartoryskich (tzw. Hotel Lambert) usiłowało jednak podporzšdkować sobie powstajšce w Turcji poisko-kozackie oddziały. Zabiegom tym Mickiewicz zdecydowanie się sprzeciwiał. Rozgoryczony politycznymi tarciami, zmęczońy psychicznie i fizycznie uległ niespodziewanie atakowi cholery. Zmarł 26 listopada 1855 r. Jego śmierć wywołała ogromnš konsternację i żałobę wśród Polaków oraz wszystkich narodów słowiańskich, dostrzegajšcych w nim swego duchowego przywódcę.

Gdy przyszli, by jak co dzień odebrać rozkazy,

Zaszli drogę im ludzie, co umarłych strzegš,

I rzekli: "Nie możemy wpuścić was do niego,

Bo ten człowiek umiera od strasznej zarazy".

Więc wtedy oni płakać zaczęli jak dzieci

I szeptali z przestrachem: "Przed nami noc ciemna!

Ten księżyc, który teraz nad Stambułem świeci

Patrzcie, jaki jest inny niż ten nasz znad Niemna".

A on w tej samej chwili myślał: "Jak to blisko!

Słyszę pieśń, co śpiewano nad mojš kołyskš,

Widzę zioła i kwiaty nad Świtezi toniš,

I jeszcze tylko chwila, a dotknę je dłoniš".

                    Jan Lechoń, "Śmierć Mickiewicza"

(1954)

   Po upływie kilku miesięcy zwłoki poety przewieziono do Paryża i złożono na cmentarzu polskim w Montmorency. W roku 1890 sprowadzono je na Wawel. Dzieło poety stało sig trwałš częściš naszej świadomości narodowej. Jego utwory towarzyszš nam od dzieciństwa. Sš nieustannie wznawiane i komentowane. Przełożono je niemalże na wszystkie języki świata. W Nowogródku, Wilnie, Paryżu, Istambule, Śmiełowie i Warszawie otwarto także muzea lub stałe ekspozycje poświęcone jego twórczości i postaci.

 WWW.mickiewicz.art.pl

portret Adama Mickiewicza, pędzla Walentego Wańkowicza

Dom Adama Mickiewicza w Nowogródku

Kraków	Poznań	Warszawa	Lwów
Wilno

Poraj (herb szlachecki)

Niektóre Pomniki Adama Mickiewicza w Polsce

Uniwersytet_Wilenski11.jpg Rysunek budynków U.Wileńskiego

Dziedziniec Uniwersytetu Wileńskiego z kościołem św. Jana

Uniwersytet Wileński - jedna z najstarszych uczelni w środkowej Europie. Powstała w 1579 r.

Różańcowa Karta z Cudownym Wizerunkiem Matki Bożej Ostrobramskiej. Wersja polskojęzyczna. ""PAN TADEUSZ"" Adam Mickiewicz i MATKA BOSKA OSTROBRAMSKA ""Pannoświęta, co Jasnej bronisz Częstochowy i w Ostrejświecisz Bramie!"" "

Zmęczony emigracyjnym życiem i poddawny wraz z całą emigracją róznym zakazom i szykanom (np. zakaz przenoszenia się z miejsca na miejsce), wskrzeszał wartość narodowej historii - twórczość „Pana Tadeusza” lub zagłębiał się w lektury dzieł mistycznych, czego owocem stał się m. in. cykl uniwersalnych aforyzmów zatytułowany „Zdania i uwagi” (1833-34). W 1834 roku ożenił się z córką słynnej ówczesnej pianistki Marii Szymanowskiej, Celiną, która urodziła mu sześcioro dzieci. Trudna sytuacja materialna zmusiła poetę do napisania po francusku dwóch dramatów: „Konfederatów barskich” oraz „Jakuba Jasińskiego”, wydanych w 1836 roku. Przeznaczone one były do teatrów francuskich, jednakże nie udało się ich wystawić. W tym zcasie ukazał się również cykl liryków: „Gdy tu mój trup”, Nad wodą wielką i czystą”, „Snuć miłość” i „Polały się łzy”.

---