• ZADANIA ZESPOŁU KONTROLI ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH I PIELĘGNIARKI /POŁOŻNEJ EPIDEMIOLOGICZNEJ - mgr Elżbieta Horodyska
  
  
  

• ORGANIZACJA SYSTEMU KONTROLI ZAKAŻEŃ

Podstawa prawna - ustawa z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U nr 234 poz. 1570)

Art. 11. ust 1.

Kierownicy zakładów opieki zdrowotnej oraz inne osoby udzielające świadczeń zdrowotnych są obowiązani do podejmowania działań zapobiegawczych szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych, w szczególności:

• ocenę ryzyka wystąpienia zakażenia związanego z wykonywaniem świadczeń zdrowotnych;

• monitorowanie czynników alarmowych i zakażeń związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w zakresie wykonywanych świadczeń;

• ORGANIZACJA SYSTEMU KONTROLI ZAKAŻEŃ

• opracowanie, wdrożenie i nadzór nad procedurami zapobiegającymi zakażeniom i chorobom zakaźnym związanym z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, w tym dekontaminacji:

- skóry, błon śluzowych i innych tkanek,

- wyrobów medycznych oraz powierzchni pomieszczeń i urządzeń

• stosowanie środków ochrony indywidualnej i zbiorowej w celu zapobieżenia przeniesienia na inne osoby biologicznych czynników chorobotwórczych;

• wykonywanie badań laboratoryjnych oraz analizę lokalnej sytuacji epidemiologicznej w celu optymalizacji profilaktyki i terapii antybiotykowej;

• prowadzenie kontroli wew. w zakresie realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych

• ORGANIZACJA SYSTEMU KONTROLI ZAKAŻEŃ

Art. 14. ust 1.

Kierownicy szpitali lub zespołów zakładów opieki zdrowotnej, w skład których wchodzi szpital są obowiązani do wdrożenia i zapewnienia funkcjonowania systemu zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych, obejmującego:

• powołanie i nadzór nad działalnością zespołu i komitetu kontroli zakażeń szpitalnych;

• ocenę ryzyka i monitorowanie występowania zakażeń szpitalnych i czynników alarmowych;

• ORGANIZACJA SYSTEMU KONTROLI ZAKAŻEŃ

• organizację udzielania świadczeń zdrowotnych, w sposób zapewniający;

- zapobieganie zakażeniom szpitalnym i szerzeniu się czynników alarmowych,

- warunki izolacji pacjentów z zakażeniem lub chorobą zakaźną oraz pacjentów szczególnie podatnych na zakażenia szpitalne,

- możliwość wykonywania badań laboratoryjnych w ciągu całej doby,

- wykonywanie badań laboratoryjnych, umożliwiających identyfikację biologicznych czynników chorobotwórczych wywołujących zakażenia i choroby zakaźne, oraz ich weryfikację,

- ograniczenie narastania lekooporności biol. czynników chorobotwórczych w wyniku niewłaściwego stosowania profilaktyki i terapii antybiotykowej;

• ORGANIZACJA SYSTEMU KONTROLI ZAKAŻEŃ

Art. 15. ust 1.

• W skład zespołu kontroli zakażeń szpitalnych wchodzą:

1. Lekarz jako przewodniczący zespołu;

2. Pielęgniarka lub położna jako specjalista ds. epidemiologii lub higieny i epidemiologii , w liczbie nie mniejszej niż 1 na 200 łóżek szpitalnych;

3. Diagnosta laboratoryjny jako specjalista ds. mikrobiologii, jeżeli lekarz, wymieniony w pkt 1, nie posiada specjalizacji z dziedziny mikrobiologii lekarskiej.

• ORGANIZACJA SYSTEMU KONTROLI ZAKAŻEŃ

Art. 15. ust 2.

• Do zadań zespołu kontroli zakażeń szpitalnych należy;

1. Opracowywanie i aktualizacja systemu zapobiegania i zwalczania zakażeń;

2. Prowadzenie kontroli wew., w zakresie realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych;, oraz przedstawianie wyników i wniosków z tej kontroli kierownikowi szpitala i komitetowi kontroli zakażeń szpitalnych;

3. Szkolenie personelu w zakresie kontroli zakażeń szpitalnych;

4. Konsultowanie osób podejrzanych o zakażenie lub chorobę zakaźną oraz tych, u których rozpoznano zakażenie lub chorobę zakaźną.

• ORGANIZACJA SYSTEMU KONTROLI ZAKAŻEŃ

Art. 15. ust 3.

• W skład komitetu kontroli zakażeń szpitalnych wchodzą pracownicy szpitala:

1. Kierownik szpitala lub jego przedstawiciel oraz wyznaczeni przez niego kierownicy komórek organizacyjnych szpitala, w tym działu diagnostyki mikrobiologicznej, centralnej sterylizatorni, apteki szpitalnej - jeżeli szpital posiada takie komórki organizacyjne;

2. Przewodniczący oraz członkowie zespołu kontroli zakażeń szpitalnych;

3. Osoba kierująca pracą pielęgniarek w szpitalu;

4. Lekarz wykonujący zadania służby medycyny pracy (….).

• ORGANIZACJA SYSTEMU KONTROLI ZAKAŻEŃ

Art. 15. ust 4.

• Do zadań komitetu kontroli zakażeń szpitalnych należy;

1. Opracowywanie planów i kierunków systemu zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych;

2. Ocena wyników kontroli wew. przedstawianych przez zespół kontroli zakażeń szpitalnych;

3. Opracowywanie i aktualizacja standardów farmakoprofilaktyki i farmakoterapii zakażeń i chorób zakaźnych w szpitalu.

• ORGANIZACJA SYSTEMU KONTROLI ZAKAŻEŃ

Art. 15. ust 5.

Minister właściwy ds. zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, wymagane kwalifikacje członków zespołu kontroli zakażeń szpitalnych uwzględniając konieczność realizacji zadań zespołu kontroli zakażeń szpitalnych.

• ORGANIZACJA SYSTEMU KONTROLI ZAKAŻEŃ

(Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2004 r w sprawie kwalifikacji członków zespołu kontroli zakażeń zakładowych)

• Kwalifikacje wymagane od członków Zespołu Kontroli Zakażeń Zakładowych:

1. Lekarz, pełniący funkcję przewodniczącego zespołu:

- posiada co najmniej 3 - letnie doświadczenie

w wykonywaniu zawodu;

- posiada tytuł specjalistyczny lub specjalizację II⁰ w jednej

z następujących dziedzin medycyny:

a) epidemiologia lub higiena i epidemiologia,

b) mikrobiologia lub mikrobiologia lekarska

c) choroby zakaźne

d) zdrowie publiczne

- jest zatrudniony w zakładzie.

• ORGANIZACJA SYSTEMU KONTROLI ZAKAŻEŃ

2. Pielęgniarka wchodząca w skład zespołu:

- posiada średnie medyczne lub wyższe wykształcenie w
dziedzinie pielęgniarstwa;

- posiada co najmniej 3 - letnie doświadczenie w zawodzie
pielęgniarki lub położnej;

- posiada specjalizację w dziedzinie pielęgniarstwa

epidemiologicznego lub higieny i epidemiologii;

- jest zatrudniona w zakładzie.

Zespół Kontroli Zakażeń Szpitalnych

Zadania Zespołu:

• Opracowywanie rocznych programów zapobiegania i kontroli zakażeń szpitalnych oraz nadzór nad jego realizacją;

• Regularne przedstawianie dyrektorowi naczelnemu raportów dotyczących realizacji przyjętego programu z wyszczególnieniem istotnych przypadków zakażeń, rezultatów kontroli i wniosków;

• Identyfikacja i kontrola ognisk epidemicznych; określenie czynników ryzyka zakażeń;

• Podejmowanie doraźnych decyzji dotyczących postępowania z zakażonymi pacjentami i innych problemów związanych z zakażeniami szpitalnymi;

• Przygotowanie dokumentacji obowiązujących procedur we współpracy z przedstawicielami personelu szpitala;

• Edukacja wszystkich pracowników w zakresie zapobiegania i kontroli zakażeń;

• Współpraca ze wszystkimi zespołami funkcjonującymi na terenie szpitala, ordynatorami i kierownikami wszystkich działów w celu podnoszenia standardów opieki nad chorym, kontroli zakażeń i prowadzenia badań naukowych;

• Ustalanie zasad stosowania antybiotyków

• Opracowane przez Zespół zasady i procedury postępowania w zakresie zapobiegania i kontrolowania zakażeń obowiązujących we wszystkich oddziałach i działach szpitala, są zawsze dostępne w formie pisemnej. Procedury przynajmniej raz w roku powinny podlegać ocenie i ewentualnej korekcie przez Komitet Kontroli Zakażeń Szpitalnych.

Procedury medyczne, chirurgiczne, pielęgnacyjne i fizjoterapeutyczne są to wszystkie procedury prowadzące do zminimalizowania ryzyka infekcji, zwłaszcza, choć nie wyłącznie, na oddziałach zabiegowych i OIOM, dotyczą one między innymi:

• Chirurgicznego i higienicznego mycia rąk;

• Zakładania i pielęgnacji cewników naczyniowych

• Postępowania z cewnikami moczowymi;

• Pielęgnacji ran i postępowania w przypadku założonych drenów;

• Przygotowania przedoperacyjnego skóry;

• Rejestracji zakażeń

• Kontroli ruchu w salach operacyjnych i innych obszarach o wysokich wymaganiach czystościowych;

• Stosowania odzieży ochronnej;

• fizjoterapii

W przypadku obszarów lub osób objętych wysokim ryzykiem zakażeń powinny być opracowane szczegółowe zasady:

• Izolacji zakażonych pacjentów (identyfikacja pacjentów wymagających izolacji, dostępność środków niezbędnych do prawidłowej izolacji, zapewnienie wysokiej jakości opieki nad izolowanym pacjentem;

• Zgłaszania przypadków infekcji Zespołowi Kontroli Zakażeń Szpitalnych;

• Sposobu przekazywania informacji o pacjencie w ruchu międzyoddziałowym.

Środowisko szpitalne

Zadaniem Zespołu jest opracowanie:

• Instrukcji mycia i dezynfekcji bloku operacyjnego, sal zabiegowych, sal chorych, sanitariatów i innych pomieszczeń szpitala;

• Zasad kontroli środowiska szpitalnego;

• Zasad przekazywania do pralni pościeli od zakażonego pacjenta.

Zespól ds. Zakażeń przy współpracy z kierownikiem apteki i pielęgniarkami oddziałowymi raz w roku uzgadnia listę preparatów dezynfekcyjnych.

Sterylizacja i dezynfekcja sprzętu medycznego

Zespół opracowuje szczegółowe pisemne instrukcje dotyczące:

• Oczyszczania, dezynfekcji i/lub sterylizacji sprzętu medycznego oraz metod monitorowania tych procesów;

• Odkażania sprzętu medycznego oddawanego do konserwacji lub naprawy.

Żywienie

Zespół jest zobowiązany do:

• Ustalenia zasad przechowywania i przygotowywania żywności (wg zaleceń SAN-EPID );

• Szkolenia pracowników mających kontakt z żywnością.

Odpady kliniczne i śmieci

Zespół opracowuje procedury dotyczące:

• Segregacji i usuwania odpadów klinicznych i gospodarczych

• Usuwania zużytych igieł i ostrzy.

Program kontroli procedur szpitalnych

Zespół opracowuje zasady kontroli przestrzegania obowiązujących procedur:

• Opracowuje formularze kontroli poszczególnych procedur;

• Analizuje otrzymane wyniki i wraz z wnioskami przedstawia je zainteresowanym.

Edukacja

Zespół nadzoruje lub prowadzi:

• Przeszkolenia każdego nowo przyjętego pracownika w pierwszym tygodniu pracy;

• Szkolenia ciągłe pracowników zatrudnionych w obszarach o podwyższonym ryzyku zakażeń.

Ewidencje szkoleń swoich podwładnych prowadzą przełożeni.

Monitorowanie zakażeń szpitalnych

Zespół określa program monitorowania zakażeń szpitalnych obejmujących zasady zbierania analizowania danych oraz przekazywania wyników; określa:

• Rodzaj monitorowanych zakażeń;

• Kategorie pacjentów i oddziałów objętych nadzorem;

• Czas trwania nadzoru

Metody nadzoru

• Są określane w danym szpitalu

• Zawierają definicje zakażeń wg CDC;

• Uwzględniają istotne drobnoustroje szpitalne i/lub grupy pacjentów, drobnoustroje rzadko występujące, o nietypowych wzorach oporności

• Podlegają ocenie i ewentualnej korekcie;

• Są przygotowane w formie pisemnej i ogólnie dostępne.

Zasady przedstawiania danych nadzoru:

• Miesięczne sprawozdania do Komitetu Kontroli Zakażeń Szpitalnych (lub dyrektora jednostki)

• Kwartalne lub półroczne sprawozdania przedstawiane zainteresowanym jednostkom szpitala - najlepiej prezentacja ustna (bezpośrednie spotkanie daje możliwość dyskusji) z dodatkowym przedstawieniem wyników w formie pisemnej.

Pielęgniarka epidemiologiczna

Pielęgniarka epidemiologiczna jest dyplomowaną pielęgniarka; która zdobyła dodatkowe wykształcenie i praktyczne przeszkolenie, co pozwala jej działać we wszystkich sprawach związanych z kontrolą zakażeń szpitalnych. Pielęgniarka epidemiologiczna wykonuje swoje obowiązki służbowe na podstawie przepisów:

1. Ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej z dnia 5.07.1996 r. (Dz. U. Nr 91 poz. 410).

2. Ustawy o zakładach opieki zdrowotnej z dnia 30.08.1991r. (Dz. U. Nr 91)

3. Kodeksu pracy.

4. Kodeksu etyki zawodowej.

5. Ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi z dnia 5 grudnia 2008 r.

6. Innych aktów prawnych dotyczących zapobiegania i kontroli zakażeń szpitalnych.

7. Regulaminów i zarządzeń obowiązujących w szpitalu.

Zakres obowiązków pielęgniarki epidemiologicznej

1. Organizuje i wpływa na prawidłową realizację zadań z zakresu zapobiegania i kontroli zakażeń szpitalnych, opracowuje roczne plany pracy, kontroli, szkoleń

2. W realizacji zadań współpracuje z bezpośrednim przełożonym, Zespołem Kontroli Zakażeń, kierownikami komórek organizacyjnych szpitala oraz kierownikami innych działów i służbami pomocniczymi.

3. W oddziałach w zakresie rejestracji pacjentów i personelu z zakażeniem szpitalnym współpracuje z lekarzami, pielęgniarkami oddziałowymi i/lub pielęgniarkami łączniczkami.

4. Prowadzi rejestr pacjentów i personelu z zakażeniem szpitalnym.

5. Uczestnicy w odprawach z pielęgniarkami oddziałowymi i spotkaniach innych zespołów doradczych powołanych w celu podnoszenia standardów zapobiegania i kontroli zakażeń.

6. Współuczestniczy w wypracowaniu standardów organizacyjnych dotyczących systemu pracy w szpitalu, szczególnie:

• Systemu transportu wewnętrznego;

• Sposobów zbierania, gromadzenia i przekazywania do utylizacji odpadów;

• Procesów dekontaminacji (oczyszczania, dezynfekcji i sterylizacji);

• Procesów dezynsekcji i deratyzacji.

7. Monitoruje przestrzeganie standardów dotyczących organizacji pracy we wszystkich oddziałach i komórkach organizacyjnych.

8. Monitoruje, ocenia i analizuje stan sanitarno-epidemiologiczny szpitala.

9. Przeprowadza dochodzenie epidemiologiczne, inicjuje działania zmierzające do likwidacji ogniska zakażenia oraz usunięcia jego przyczyn;

10. Uczestniczy w planowaniu opieki nad pacjentami z zakażeniem szpitalnym.

11. Organizuje właściwy przepływ informacji w zakresie zapobiegania i kontroli zakażeń między wszystkimi członkami zespołu terapeutycznego.

12. Określa zapotrzebowanie edukacyjne, organizuje i prowadzi systematyczną edukacje personelu z zakresu zakażeń szpitalnych.

13. Udziela porad w zakresie zapobiegania i kontroli zakażeń.

14. Składa okresowe sprawozdania bezpośredniemu przełożonemu.

Pielęgniarka epidemiologiczna prowadzi nadzór nad:

1. Realizacją programu zapobiegania i kontroli zakażeń.

2. Stanem sanitarno-higienicznym oddziałów/komórek organizacyjnych.

3. Procesami dekontaminacji (oczyszczanie, dezynfekcja i sterylizacja).

4. Prowadzeniem dokumentacji dotyczącej kontroli zakażeń szpitalnych a szczególnie związanej z rejestracją pacjentów i personelu z zakażeniem szpitalnym.

5. Izolacją pacjentów; którzy stwarzają ryzyko zakażeń dla innych.

6. Przestrzeganiem przez personel zasad aseptyki oraz obowiązujących standardów we wszystkich komórkach organizacyjnych i pomieszczeniach szpitalnych w tym szczególnie:

• Pomieszczeniach związanych z pobytem pacjenta -oddziały szpitalne, blok operacyjny, pracownie diagnostyczne, gabinety zabiegowe;

• W centralnej sterylizatorni;

• W magazynach sprzętu sterylnego;

• W pomieszczeniach przeznaczonych do przygotowywania leków (cytostatyków);

• W innych komórkach organizacyjnych.

Kształcenie i doskonalenie

1. Ustala cele, metody i formy doskonalenia zawodowego w zakresie zapobiegania i kontroli zakażeń z uwzględnieniem oczekiwań personelu, a także możliwości organizacyjnych szpitala.

2. Systematycznie organizuje szkolenia.

3. Nadzoruje przebieg staży zawodowych i ocenia poziom uzyskanych umiejętności.

Zakres odpowiedzialności

1. Pielęgniarka epidemiologiczna odpowiada za całokształt spraw należących do jej obowiązków.

2. Odpowiedzialność pielęgniarki epidemiologicznej w jednakowym stopniu dotyczy realizacji powierzonych zadań, podejmowania decyzji, jak i inicjatywy wymaganej na jej stanowisku pracy.

3. Odpowiada za decyzje podjęte, jak i za nie podjęcie decyzji w sytuacjach tego wymagających

Zakres uprawnień

1. Samodzielne organizowanie pracy własnej.

2. Ustalanie sposobu realizacji programu zapobiegania i kontroli zakażeń szpitalnych zgodnie z wiedzą, standardami ustalonymi w szpitalu oraz zasadami etyki zawodowej.

3. Dobieranie metod i sposobów realizacji programów profilaktycznych oraz ustalanie zakresu i treści informacji przekazywanych pracownikom.

4. Prawo dostępu do informacji o pacjentach, metodach diagnozowania, leczenia i rehabilitacji.

5. Uczestniczenie w szkoleniach i kursach podnoszących kwalifikacje zawodowe.

6. Prawo do awansu zawodowego, okresowej i sprawiedliwej oceny jakości pracy.

7. Prawo delegowania części swoich obowiązków i uprawnień na innych pracowników szpitala (pielęgniarki oddziałowe, pielęgniarki łączniczki).

8. Zgłaszanie uwag, spostrzeżeń i propozycji dotyczących zmian w zakresie realizacji programu zapobiegania i kontroli zakażeń szpitalnych/zakładowych.

9. Od każdej decyzji bezpośredniego przełożonego może odwoływać się do zwierzchnika wyższego szczebla.

Imię i nazwisko:
Nazwa jednostki:	Sekcja Zakażeń Szpitalnych
Nazwa stanowiska:	Pielęgniarka epidemiologiczna
Podległość służbowa
Zastępstwa:	Zastępuje: Jest zastępowana przez:
Cel stanowiska:	Realizacja programu zapobiegania i kontroli zakażeń szpitalny.
Udział w komisjach:	Komisja zapobiegania i kontroli zakażeń szpitalnych Komitet kontroli jakości Zespół ds. AIDS Zespół ds.. odleżyn
Kwalifikacje i formalne wymogi:	Dyplom szkoły pielęgniarek Posiadane prawa wykonywania zawodu Dodatkowe wymogi Tytuł magistra pielęgniarstwa Kurs kwalifikacyjny i/lub specjalizacja z zakresu zakażeń szp.
cd. Kwalifikacji i formalnych wymogów:	Inna specjalizacja przydatna na stanowisku pracy Inne formy doskonalenia zawodowego przydatne do realizacji przypisanych zadań
Doświadczenie:	W zakresie organizacji i funkcjonowania zespołu ds.. zakażeń szpitalnych W zakresie organizacji i funkcjonowania oddziałów i komórek organizacyjnych szpitala W zakresie edukacji personelu medycznego
Umiejętności podstawowe:	Efektywne komunikowanie się Planowanie pracy Rozwiązywanie sytuacji problemowych Współpraca z zespołem i w zespole Dokonywanie wyboru zagadnień kluczowych i działań o charakterze priorytetowym Szybkie podejmowanie decyzji Określenie polityki i strategii działań w zakresie zapobiegania i kontroli zakażeń szpitalnych w oddziale/ jednostce organizacyjnej Zarządzanie i organizacja pracy
Umiejętności szczególne:	Monitorowanie higieny szpitalnej Monitorowanie zakażeń szpitalnych Analizowanie zebranych informacji, dokonywanie oceny sytuacji oraz określanie sposobów postępowania Obsługa komputera Opracowanie i wdrażanie rozwiązań innowacyjnych
Cechy osobowości:	Operatywność Uczciwość Kreatywność Kultura osobista Komunikatywność Pracowitość Otwartość Odpowiedzialność Zaangażowanie Rzetelność
Współpraca:	Z członkami Komitetu i Zespołu Kontroli Zakażeń Szpitalnych Pielęgniarkami oddziałowymi i/lub pielęgniarkami łączniczkami Lekarzami Z innym personelem szpitala Z kierowniczą kadrą szpitala Z WSSE i innymi instytucjami
Kryteria oceny:	Zakres realizacji planu pracy

---