ANEKS 3

Scenariusz zajęć logopedycznych dla grupy 3 osób z klasy "O" ­reedukacja rotacyzmu

Temat zajęć: Ćwiczenia przygotowujące do adekwatnej wymowy głoski "r". Cele zajęć. Dzieci:

1. Potrafią w sposób właściwy wykonać wszystkie ćwiczenia oddechowe doskonalące długość fa­zy wydechowej.

2. Znają położenie języka przy artykułowaniu głoski "r" oraz jego ruchy realizowane, by daną gło­skę wypowiedzieć.

3. Wiedzą, jakie ćwiczenia narządów mowy należy wykonać, aby usprawnić język na tyle, by uzy­skać właściwą artykulację dźwięku "r".

4. Są w stanie nazwać głoski, które uważane są za dźwięki pomocnicze przy korygowaniu rotacyz­mu ("l-t-d-n").

5. Klasyfikują nazwy przedmiotów przedstawionych na obrazkach, zaczynających się na głoski będące głoskami pomocniczymi w pracy logopedycznej nad rotacyzmem ("l-t-d").

6. Wiedzą o tym, że ich artykulacja dźwięku "r" jest niepoprawna.

Metody pracy: słowna, naśladownictwa, ćwiczeń praktycznych. Forma zajęć: zajęcia grupowe dla 3 osób.

Środki dydaktyczne: lusterko, instrumentarium logopedyczne, słomki oraz dwa stawy (jeden z wo­dą czysta i drugi z wodą brudną) wycięte z papieru i 5 papierowych rybek, obrazki: lekarz, talerz, lew, lis, lalka, domy, drzewo, długopis, zagadki "Smoka Obiboka", część l.

Plan zajęć:

l. Przywitanie dzieci oraz zakomunikowanie tematu zajęć.

2. Ćwiczenia oddechowe.

3. Ćwiczenia usprawniające narząd artykulacyjny.

4. Nazywanie obrazków zaczynających się na głoski: "l-d-t".

5. Klasyfikowanie obrazków według głoski w nagłosie na trzy grupy.

6. Zagadki "Smoka Obiboka".

7. Utrwalenie tematu zajęć oraz wskazanie ćwiczeń do wykonywania w domu.

8. Pożegnanie.

Przebieg zajęć:

1. Przywitanie dzieci oraz zakomunikowanie tematu zajęć.

2. Ćwiczenia oddechowe:

- przenoszenie słomką rybek ze stawu z brudną wodą do stawu z czystą wodą x 2

- wdychanie powietrza ustami i wydychanie ustami x 5

- wdychanie powietrza nosem i wydychanie ustami x 5

- wdychanie powietrza ustami i wydychanie nosem x 5

- wdychanie powietrza nosem i wydychanie nosem x 5

- liczenie do 10 w rytm wystukiwany przez logopedę

3. Ćwiczenia usprawniające narząd artykulacyjny:

- oblizywanie ("malowanie") językiem policzków, podniebienia i ust

93

94

- dotykanie czubkiem języka na zmianę do nosa o do brody

dotykanie czubkiem języka kącików ust, tak by nie oblizywać wargi dolnej oblizywanie czubkiem języka zewnętrznej powierzchni zębów od góry do dołu oblizywanie czubkiem języka wewnętrznej powierzchni zębów od góry do dołu kląskanie językiem

parskanie ustami

"źrebaczek" - parskanie ustami przy języku znajdującym się pomiędzy \yargami parskanie ustami przy jednoczesnym wypowiadaniu głoski "b"

wypowiadanie głoski ,,1" - wolno i potem coraz szybciej

wypowiadanie głoski "t' - wolno i potem coraz szybciej

wypowiadanie głoski "d" - wolno i potem coraz szybciej

wypowiadanie głosek "t-d" - wolno i coraz szybciej

wypowiadanie głosek "t-d-n" - wolno i coraz szybciej

podbijanie palcem wskazującym wędzidełka podjęzykowego.

4. Nazywanie obrazków zaczynających się na głoski: "l-d-t".

5. Klasyfikowanie obrazków według głoski w nagłosie na trzy grupy.

6. Zagadki "Smoka Obiboka" - odpowiedziami są słowa zaczynające się na głoski: "l-t-d", w których nie występuje dźwięk "r".

7. Utrwalenie tematu zajęć oraz wskazanie ćwiczeń do wykonywania w domu.

8. Pożegnanie.

ANEKS 4

Scenariusz zajęć logopedycznych w klasie I (zajęcia grupowe)

Temat: Głoska "s" w izolacji i nagłosie. Cele zajęć. Dzieci:

1. Potrafią w miarę poprawnie oddychać, operować swoim głosem, wykonywać zadane ćwiczenia

aparatu artykulacyjnego.

2. Rozumieją zasady wymowy głoski "s" w izolacji.

3. Podejmują próby adekwatnego artykułowania głoski "s" w sylabach otwartych i zamkniętych.

4. Podejmują próby poprawnej wymowy "s" w nagłosie.

5. Potrafią zlokalizować głoskę "s" w nagłosie.

Metody pracy: słowna, naśladownictwa, ćwiczeń praktycznych. Środki dydaktyczne: lusterka, balony, świeczki, obrazki, rysunki. Forma zajęć: zajęcia grupowe.

Plan zajęć:

l. Wprowadzenie - część organizacyjna.

2. Ćwiczenia oddechowe, głosowe, usprawniające motorykę artykulacyjną (warg, żuchwy, języka,

policzków).

3. Określenie tematu zajęć i ich celu.

4. Omówienie zasad wymowy głoski "s" w izolacji.

5. Ćwiczenia wymowy "s" w sylabach i nagłosie.

6. Utrwalenie percepcji głoski "s" - ćwiczenia pisemne.

7. Zakończenie.

Przebieg zajęć:

1. Wprowadzenie.

Powitanie dzieci oraz zakomunikowanie, że zajęcia rozpoczną się od ćwiczeń usprawniających wszystkie części, które uczestniczą w mowie.

2. Ćwiczenia oddechowe, głosowe, usprawniające motorykę artykulacyjną.

Ćwiczenia oddechowe:

- nadmuchiwanie baloników

- dmuchanie na płomień świecy

- wdychanie powietrza ustami i wydychanie ustami (5 razy)

- wdychanie powietrza nosem i wydychanie ustami (5 razy)

- wdychanie powietrza ustami i wydychanie nosem (5 razy)

- wdychanie i wydychanie powietrza nosem (5 razy)

Ćwiczenia głosowe:

- przeciąganie samogłosek: a, o, u, i, e, y

- śpiewanie samogłosek w tonacji: a-a-a

Ćwiczenia usprawniające motorykę artykulacyjną - bajka o języczku, który robił porządki w domku.

95

3. Określenie tematu zajęć oraz ich celu.

Zagadka, której odpowiedzią jest wyraz sanki. Jaką głoskę słyszycie na początku tego słowa? Dzi­siaj będziemy uczyć się poprawnej wymowy głoski "s".

4. Omówienie zasad wymowy głoski "s".

Aby właściwie wymawiać głoskę "s" należy mieć szeroko rozsunięte usta, a czubek języka trzy­mać za dolnymi zębami. Teraz spróbujemy powiedzieć tę głoskę.

5. Ćwiczenia głoski "s" w sylabach i nagłosie.

Teraz wszystkie dzieci będą powtarzać za mną sylaby: sa, so, su, se, sy, asy, osy, esy, ysy, isy, as, os, us, es, ys, iso

Obecnie każde dziecko otrzyma pięć obrazków. Obrazki są różne. Każdy po kolei nazwie co widzi na obrazku oraz powie na jaką głoskę zaczynają się nazwy przedmiotów przedstawionych na obraz­kach. Wśród obrazków jest jeden, który nie pasuje do pozostałych. Musicie powiedzieć, który to jest obrazek i dlaczego tu nie pasuje?

6. Utrwalenie percepcji głoski "s" - ćwiczenia pisemne.

Każde dziecko otrzymuje ksero przedstawiające przedmioty. Nazwy części z nich zaczynają się na "s", a części nie. Dzieci łączą ze sobą tylko te obrazki, których nazwy rozpoczynają się głoską "s". Inne ćwiczenia pisemne o podobnym charakterze.

7. Zakończenie.

Jaką głoskę ćwiczyliśmy w dniu dzisiejszym na zajęciach? W jaki sposób należy poprawnie wy­mawiać tę głoskę? Jeszcze raz wszyscy spróbujemy powiedzieć "s" najładniej jak potrafimy.

96

ANEKS 5

Scenariusz zajęć logopedycznych z uczniami klasy "O"

Temat: Głoski "s-z" w nagłosie, wygłosie i śródgłosie. Cele zajęć. Dzieci:

1. Znaj ą zasady poprawnej wymowy głosek "s-z".

2. Potrafią określić różnice w wymowie pomiędzy głoskami "s-z".

3. Są w stanie właściwie określić obecność głosek "s-z" w podanych słowach.

4. Właściwie zachowują się na zajęciach.

5. Mają świadomość potrzeby rozwijania własnej mowy i dbania o jakość swoich wypowiedzi

werbalnych.

6. Potrafią w miarę poprawnie oddychać - płynność wdechu i wydechu.

7. Operują głosem - modyfikują wysokość oraz siłę i natężenie głosu zależnie od sytuacji.

8. Potrafią wykonać zadane ćwiczenia poszczególnych części składowych aparatu artykulacyjnego (język, wargi, policzki, podniebienie miękkie).

9. Angażują się w próby poprawnego wypowiadania głosek "s-z" w izolacji, nagłosie, wygłosie i śródgłosie.

Metody pracy: słowna, naśladownictwa, ćwiczeń praktycznych.

Środki dydaktyczne: lusterka, waciki, słomki, baloniki, zestawy obrazków z tzw. fonetycznym vi­deo oraz wybranych obrazków, w których występują głoski "s-z" z pomocy pt. "Od obrazka do słowa".

Forma zajęć: zajęcia grupowe. Plan zajęć:

1. Wprowadzenie.

2. Ćwiczenia oddechowe.

3. Ćwiczenia usprawniające motorykę artykulacyjną.

4. Zakomunikowanie tematu zajęć.

5. Wyjaśnienie zasad wymowy głosek "s-z".

6. Utrwalenie wymowy głosek "s-z" w sylabach i słowach.

7. Zabawa z fonetycznym video.

8. Ćwiczenia kształtujące umiejętność określania miejsca głosek "s-z" w słowach.

1. Ćwiczenia utrwalające umiejętność określania miejsGa głosek "s-z" w słowach. 10. Zakończenie zajęć.

Przebieg zajęć:

1. Wprowadzenie.

Wyjaśnienie celu zajęć oraz podkreślenie potrzeby pracy nad własną wymową i korzyści z tego

płynących.

2. Ćwiczenia oddechowe.

1. Dmuchanie wacików.

2. Unoszenie wacików do góry za pomocą słomki oraz utrzymywanie ich przez pewien czas w po­wietrzu nad powierzchnią ławki.

3. Nadmuchiwanie baloników.

97

3. Ćwiczenia usprawniające motorykę artykulacyjną.

Opowiadanie bajki o języczku, który pewnego razu postanowił pomalować oraz generalnie po­sprzątać swój domek. W czasie prezentowania bajki dzieci oblizują czubkiem języka podniebienie twarde, policzki, górne i dolne zęby, wargi, nadymają policzki i wypuszczają powietrze, cmokają wargami, kląskająjęzykiem.

4. Zakomunikowanie tematu zajęć. Dzieci rozwiązują zagadkę:

"Sosnowy, dębowy, stary lub młody. Rosną w nim grzyby, Rosnąj agody."

- Co to jest? Odpowiedź - las.

- Jaką głoskę słyszycie na końcu tego słowa?

- Odpowiedź - "s".

- A teraz inna zagadka. Co to jest?

"Stoją przy drogach na długich nogach wcale nie ptaki. Nauczyć mogą,

jak jeździć drogą, drogowe ... ".

- Odpowiedź - drogowe znaki.

- Jaką głoskę słyszycie na początku wyrazu "znaki"?

- Odpowiedź - głoskę "z".

- Na dzisiejszych zajęciach będziemy uczyć się poprawnie wymawiać głoskę "s" i "z".

5. Wyjaśnienie zasad wymowy głosek "s-z".

Omówienie ułożenia języka przy artykułowaniu "s-z". Zwrócenie uwagi na sposoby różnicowania

dźwięczności i bezdźwięczności tych głosek. Podjęcie prób ich poprawnej wymowy w izolacji.

6. Utrwalenie wymowy głosek "s-z" w sylabach i słowach.

- Proszę powtórzyć za mną:

sa, so, su, se, sy

as, oso, us, es, ys, lS za, zo, zu, ze,zy az,oz, uz, ez,yz, iz

- A teraz proszę powtórzyć słowa:

las, lis, los, kos, nos, głos, sok, sala, osa, klasa, oset, włosy;

zamek, zając, zegar, zupa, bluza, wózek, koza, wazon, gazeta, obraz.

7. Zabawa z fonetycznym video.

-Za chwilę dam Wam obrazki. Na pierwszym obrazku dziewczynka mówi głoskę "a", na drugim głoskę "i", na trzecim głoskę "o", na czwartym "s".

- Zadanie będzie polegało na ułożeniu słów: las, lis, sok oraz określeniu w każdym z tych słów miej sca głoski "s".

8. Ćwiczenia kształtujące umiejętność określania miejsca głosek "s-z" w słowach.

- Dam Wam zestaw obrazków oraz cyfry od 1 do 3. Zadanie polega na położeniu pod cyfrą 1 ob­razka, którego nazwa zaczyna się na głoskę "s"; pod cyfrą 2 - obrazka w nazwie, którego głoska "s" występuje na końcu; pod cyfrą 3 - obrazka w nazwie, którego głoska "s" występuje w środku.

- Identyczne ćwiczenie wykonuj emy z głoską "z"

Obrazki: zestaw 1 -las, osa, ser; zestaw 2 - zegar, koza, obraz.

98

9. Ćwiczenia utrwalające umiejętność określania miejsca głosek "s-z" w słowach.

- Rozdam Wam kartki z narysowanymi przedmiotami. Zadanie polega na połączeniu linią tylko tych z nich, w nazwie których zawarta jest głoska "s". Podobnie z głoską "z".

10. Zakończenie zajęć.

- Jakie głoski ćwiczyliśmy?

- W jaki sposób należy je poprawnie wymawiać?

99

---