ZABIEGI OPERACYJNE NA KROCZU
SYTUACJE W KTÓRYCH USPOSABIAJĄ DO PLASTYKI KROCZA :
NIESZCZELNOŚĆ SROMU
Sytuacja ta spotykana jest u starszych samic, które wielokrotnie rodziły
Dochodzi u nich do rozluźnienia aparatu więzadłowego
Wpływa na ten stan : wiek i częste porody
KŁOPOTY Z PRZEMIANA MATERII
Zanik tkanki tłuszczowej
URAZY, RANY, UBYTKI
Często zdarzają się w okresie krycia i porodu
Okres krycia : jeżeli klacze w stadzie to w czasie ruji są pobudzone i często się kąsają w okolicy ogona i krocza nawzajem
Okres porodu : wynik najczęściej źle udzielonej pomocy porodowej
W czasie badania widać: świeże lub już częściowo zagojone ran, albo blizny
GUZY I ZMIANY ROZROSTOWE
Zdarzają się bardzo rzadko
CZYNNIKI WARUNKUJĄCE PRAWIDŁOWĄ ODPORNOŚĆ POCHWY :
SZCZELNA SZPARA SROMOWA
ODPOWIEDNI KĄT MIĘDZY PRZEDSIONKIEM POCHWY, A POCHWĄ WŁAŚCIWĄ
45 stopni to optymalny kąt w tym trójkącie. Im większy ten kąt tym lepiej. Fizjologicznie pochwa szczelnie zamknięta.
BŁONA DZIEWICZA ( potem pierścień dziewiczy )
ODCHYLENIA BUDOWY :
Nieszczelność sromu powoduje wiele negatywnych następstw
Dochodzi do zasysania powietrza, które wysusza błonę śluzową pochwy
Z powietrzem dostają się również patogenne drobnoustroje, które bez większego problemu zasiedlają błonę śluzową. Flory saprofitycznej nie ma ponieważ występuje ona w śluzie pokrywającym błonę, a który na wskutek napływu powietrza wysycha
Wysuszenie błony śluzowej doprowadza do otarć śluzówki
U klaczy jest szczególnie ważna szczelność pochwy ponieważ szyjka nie stanowi tak ważnej ochrony przed przedostawaniem się patogenów do macicy. Ponadto w czasie cyklu dochodzi do otwarcia się szyjki macicy, a dokładnie wtedy gdy na jajniku jest ciałko żółte ( co jest wykorzystywane przy określaniu momentu owulacji - rozwarcie na 4 palce ). Szyjka macicy u krów jest przez cały czas bardzo szczelnie zamknięta i nie ma możliwości aby czynniki chorobotwórcze przenikały do macicy.
U starszych krów występuje następująca sytuacja :
Zmniejszą się kąty tego trójkąta. Srom wystaje poza krawędź kości łonowej. Pochwa jest częściowo otwarta i nieszczelna. Z czasem pochwa całkowicie wystaje ponad kość łonową i podąża za odbytnicą. Wynikiem tego jest duża nieszczelność, i powietrze już bez problemu się dostaje do pochwy i wychodzi też. Nie ma już tego trójkąta, a jest tylko otwarty kanał, i nie ma różnicy w budowie między przedsionkiem, a pochwą właściwą.
Sytuacja ta nie jest dobra bo do pochwy oprócz powietrza dostaje się kał, który tam często zalega.
JAK TE PROBLEMY U KLACZY ZDIAGNOZOWAĆ ????
Kłopoty z zaźrebieniem ( pomimo unasienniania klacz nie jest w ciąży )
Musimy pamiętać o tym, że przy nieszczelności występują stany zapalne związane z powietrzem, które dostaje się do pochwy, a wraz z nim patogeny.
Postępowanie : badanie przez prostnicę i pobranie wymazu w celu określenia bakterii chorobotwórczych i wykonania antybiogramu.
Możemy też usłyszeć w trakcie ruchu klaczy charakterystyczny odgłos
Przy leczeniu zapalenia macicy trzeba brać pod uwagę też wyniki antybiogramu. I na podstawie tego dobrać antybiotyk
Choć samo podawanie tylko antybiotyku ogólnie nie jest zbyt skuteczne i zaleca się także płukanie macicy
Po zabiegu plastyki krocza klacz powinna jeszcze odpoczywać przez 2-3 miesiące
W Anglii, Ameryce zabieg plastyki krocza stosuje się profilaktycznie po każdym porodzie u klaczy powyżej 6 roku życia. Zabiegu tego nie robi się tego w tym samym dniu co poród. U klaczy ruja po porodzie występuje już 9 dni w związku z tym inseminuje się klacz. Po inseminacji bada się klacz na źrebność i jeżeli okaże się ona w ciąży to dopiero wtedy można wykonać plastykę krocza.
W Polsce nie wykonuje się tego zabiegu zbyt często. Być może wiąże się to z tym, że nie mamy tak cennych koni.
PRZYGOTOWANIE KLACZY DO ZABIEGU:
Głodówka 24 h przed zabiegiem
uspokojenie
u klaczy spokojnych: KSYLAZYNA 20 ml i.v
u bardziej pobudliwych: DOMOSEDAN 1ml, BUTORFANOL ( torbugesic ) 3 ml.
Tylko poinformować właściciela o kosztach operacji ( pierwsza opcja- to koszt około 15 zł, a domosedan z butorfanolem - 150 zł )
znieczulenie nadopononowe :
między ostatnim krzyżowym, a pierwszym ogonowym
między pierwszym ogonowym, a drugim
u koni wykonuje się znieczulenie niższe, dalsze
nie powinno się wykonywać bliższego bo zwierzę się się położy. Często też wpada w szał ponieważ ciągle ma zachowana świadomość a musi się połozyć
ilość śródka do zniaczulenia : 6-10 ( 12) ml. 2% POLOKAINY, KSYLOKAINY
znieczulenie miejscowe ( nasiękowe)
w lini cięcia
wywiązać ogon
można zastosować kilka metod do tej czynności :
użyć specjalnych zapinek na ogon
zwykły bandaż okręcić go 4 razy wokół podstawy ogona ( rzepa ), i w czasie obwiązywania ogona w dół wyciągać kępkę włosów i tak kilka razy. Wtedy będziemy mieli pewność, że poatrunek się nie zsunie. Tak zawiązany ogon pozostawić na 3-4 dni po operacji. Nie zawiązywać ogona bandażem elastycznym
zrobić opaskę z rękawicy rektalnej ( włożyć cały ogon do rękawicy i zawiązać, albo poprzez rozerwanie końca rękawicy, lub też przez zawiązanie plastrem)
oczyścić prostnicę z kału
mycie i dezynfekcja
METODY POBIERANIA MATERIAŁU DO BADAŃ :
KLESZCZE ALBRESTCHENA
KATETER ZE SPRĘŻYNKĄ
GOTOWE KATETERY DO POBIERANIA PRÓBEK
METODY OPERACYJNE :
Operacja metoda Caslica
Przed przystąpieniem do operacji, zrobić te spełnić te 7 punktów
W metodzie tej wykonuje się zaszycie tej części sromu, która wystaje ponad kość łonową
Ważne jest tu wykonanie znieczulenia miejscowego tzn. wbijamy igłę od dołu ( na wysokości kości łonowej )i kierujemy ją do góry a następnie powoli cofamy deponując środek znieczulający, to samo na obu wargach sromowych ( powstaną dwa taki bąbelki, w których będzie płyn )
Ponadto wkłuwamy się igłą tuz pod górną krawędzią warg sromowych i deponujemy na głębokość 5 cm środek znieczulający około 10 ml
Przecinamy obie wargi sromowe, na wysokości kości łonowej
Odcinki, które odstają ( bąbelki ), odciąć, ale od strony wewnętrznej. Miejsce po wycięciu powinno silnie krwawić, tylko gdy zabieg był już przeprowadzany kilkakrotnie i w tym miejscu jest blizna krwawienie może być mniejsze
wargi sromowe szyć szwem materacowy- szyjemy to co wystaje ponad kość łonową
sposób szycia : pierwsze wkłucie przed miejscem wycięcia fragmentu wargi sromowej na zewnątrz, drugie pod linią cięcia wargi trzecie- przechodzimy na drugą stronę i to samo tylko w odwrotnej kolejności. Przy wiązaniu łączymy pierwszy punkt szycia z ostatnim. Kilka tych samych szwów posuwając się w dół.
W efekcie szpara sromowa ustawi się pionowo.
W czasie kolejnego porodu, blizna pęknie i zabieg trzeba będzie powtórzyć po raz kolejny
Operacja modyfikowaną metodą Caslika
Metodę tą stosuje się gdy zmiany są bardzo nasilone
Przedzielamy błonę górnego sklepienia pochwy n dwie części tak by oddzielić błonę śluzową . odcięta błona śluzowa powinna mieć kształt trójkąta
W związku z tym, że dostęp jest tu utrudniony, można przekłuć z dwóch stron wargi sromowe przeciągnąć przez te dziurki nitkę i dwie osoby mogą delikatnie pociągać za te sznureczki co znacznie ułatwi dostęp do pola operacyjnego
Odciąć fragment który odpreparowaliśmy
Zaletą tej metody jest to, że dużo rzadziej pęka ta blizna w trakcie porodu i dochodzi do znacznego zwężenia i pionowego ustawienia przedsionka pochwy
Metoda Pureta
Nacinamy tkankę na głebokość 4-5 cm między odbytem a pochwą
Następnie zaszywamy tak by rana była pionowa, a nie pozioma
Metoda gizeńska
Trochę podobna do modyfikowanej metody Caslika
tu sklepienie pochwy górne jest odpreparowywane na głębokość 10-15 cm.
w tej metodzie bardzo ważne jest szycie: pierwsze wkłucie na zewnątrz warg sromowych, przekłuwamy to co odreparowaliśmy, potem jeszcze raz, następnie przechodzimy na przeciwległą ścianę , wracamy i wkłuwamy się poniżej pierwszego wkłucia oba końce pozostawiamy nie związane-wolno wiszące. To samo robimy poniżej i tak kilka razy. Gdy przeszyliśmy wszystkie warstwy, to dopiero zawiązujemy razem kolejne nitki. Nie zawiązywać od razu, ponieważ ciągle będzie za mało miejsca do zakładania kolejnych szwów.
REKONSTRUKCJE KROCZA
Przy rozerwaniu :
całkowitym
częściowym
może zdarzyć się to przy : ciężkim porodzie gdy nóżka płodu zawinie się na jego głowie i dojdzie do rozerwania pochwy i prostnicy.
Jeżeli dojdzie do rozerwania krocza, ale nie pęknie prostnica _ wówczas mamy rozerwanie częściowe
Gdy razem z kroczem rozerwanie prostnicy to mamy wówczas rozerwanie całkowite]
Liczne przypadki pokazują mam, że nie warto zszywać tu po porodzie, tych ran ponieważ bardzo szybko dojdzie do rozejścia się szwów i cała operacja pójdzie na nic
postępowanie : toaleta rany, antybiotyki ogólnie, przepłukiwanie , środki przeciwzapalne i przeciwbólowe, po pewnym część tkanek ulegnie martwicy, a rana się zacznie goić
operacja może się odbyć po 2-3 miesiącach od porodu
zabieg ten jest zabiegiem trudnym i często występują po nim powikłania
PRZYGOTOWANIE DO OPERACJI PLASTYKI KROCZA :
na dwa tygodnie przed operacją zmienić klaczy paszę, wyeliminować pasze treściwe i siano. Do jedzenia dawać tylko marchewkę i buraki, po to ,żeby upłynnić kał
klacz powinna stać na trocinach bo jeżeli będzie miała słomę to jeżeli zabierzemy jej siano koń zacznie jeść słomę
nie zaleca się podawania parafiny, ponieważ będzie ona penetrować później do rany i dojdzie do rozejścia się jej brzegów.
na 48 godzin przed operacją nie podawać nic do jedzenia dla klaczy
przygotowanie farmakologiczne ( jak wyżej)
opróżnić prostnicę przed przygotowaniem pola operacyjnego
mycie i dezynfekcja
OPERACJA PLASTYKI KROCZA :
trudności duże gdy duże ubytki, bo brakuje materiału do odtworzenia ściany prostnicy
przeciąć przegrodę pozioma między prostnicą a pochwą na pól
ważne jest żeby odreparować jak najwięcej, ponieważ gdy będzie za mało materiału, to światło macicy będzie tez małe i w czasie oddawania kału dojdzie do rozerwania prostnicy
wiele jest metod szycia, ale najważniejsze jest przeszycie błony śluzowej, szew ciągły materacowy
szyjemy tak, jak jelita nie przekłuwamy błony śluzowej i grzebień, który powstaje na wskutek szycia powinien wpulkać się do światła prostnicy
dodatkowo przeszywamy pionowo odcinek łączący odbyt z pochwą
szyć nitką 3.0 z obłą igłą nie ściskać bo dojdzie do przecięcia tkanek i martwicy
SĄ RÓŻNE METODY SZYCIA : Klarka, Heinze,
Przy rozerwaniu całkowitym rokowanie : wątpliwe
POSTĘPOWANIE POOPERACYJNE I POWIKŁANIA :
pierwszy okres powikłań to czas 3-4 dni po zabiegu : obrzęki rozejście się szwu
etap drugi 9-10 dzień po operacji : bo tu dają o sobie znać nieszczelności- obrzęk, zakażenia
15-16 dzień zbyt mocne ściśnięcie szwu - martwica
żywienie : buraki i marchew przez kilka dni, bo kał powinien być lekko płynny ( stopniowo wprowadzać pasze objętościowe)
antybiotyki ogólnie
środki przeciwbólowe
przez kilka dni opróżniać mechanicznie prostnicę z kału
Czasem jest tak, że właściciel nie zgłosi się do lekarza tylko czeka. Może to trwać nawet 2-3 lata. I u takich klaczy często już brak odruchu oddawania kału, bo masy kałowe do prostnicy i sobie dalej same wypadają. U takich koni po operacji, często trzeba mechanicznie opróżniać prostnicę nawet 1 miesiąc. Ale często tez tu już doszło do zaniku mięsni zwieraczy odbytu i tu sytuacja troche się komplikuje.
POSTĘPOWANIE Z PRZETOKAMI KAŁOWYMI - POCHWOWYMI :
Powstaje na wskutek rozerwania kawałka odtworzonej wcześniej przegrody
Jest to jeszcze trudniejsza operacja ponieważ jest tam bardzo mało miejsca
Zanim przystąpimy do szycia przetoko trzeba odpowiednio przygotować klacz, a przede wszystkim odświeżyć brzegi rany co jest prawie niemożliwe gdy nie ma miejsca, choć czasem się to udaje szyjemy wtedy od strony pochwy i na wyczucie jednak nie jest to zbyt dobre
Obecnie zaleca się przeprowadzić cała operacje od początku, tzn. Rozdzielić przegrodę i ponownie zszyć ( tu najlepiej położyć i odwrócić ją na grzbiet, tym samym będziemy mieli dużo miejsca )
Były próby z biomateriałami, ale się to nie sprawdziło. Ponieważ nie jest to operacja, którą można przeprowadzić w bardzo jałowych warunkach. Często zdarza się, że dostanie się tu kał
POSTĘPOWANIE PRZY CZĘŚCIOWYM ROZERWANIU KROCZA :
Stosuje się tu szycie GETSCHA
Osiem wkłuć : pierwsze po wewnętrznej stronie pochwy, na druga stronę wkłucie trochę poniżej i tak dalej )
8