Metoda opowieści ruchowej J.G. Thulina
Twórcą tej metody jest szwedzki pedagog Józef Gotfryd Thulin. Wpadł on na pomysł wykorzystania bajek, legend i innych opowieści jako tła do rozwijania działalności ruchowej dzieci, które ruchem odtwarzały sytuacje i zdarzenia występujące w fabule. W czasie opowiadania przez nauczyciela dziecko koncentruje uwagę, myśli, czuje, przeżywa i wypowiada to ruchem na swój własny sposób. Jak pisze W. Gniewkowski „polega ona na uruchomieniu głównie analizatora słuchu oraz bujnej fantazji dziecka. Słucha ono opowiadania nauczycielki (bajki, zdarzeń i historyjek prawdziwych lub zmyślonych, mówionych prozą lub wierszem) i na podstawie wyobrażeń o ruchu wynikającym z fabuły wykonuje odpowiednie ruchy (czynności) w trakcie opowiadania. Niepotrzebne są do tego przybory ani przyrządy, albowiem fantazja zastępuje wszystko.”
Dzięki tej metodzie zostały pogodzone w sposób niezwykle szczęśliwy postulaty zajęć ruchowych z możliwościami fizycznymi i światem fantazji dziecka. Można więc stwierdzić, że metoda opowieści ruchowej polega na tym, że nauczyciel, poprzez odpowiedni dobór atrakcyjnego i ciekawego tematu wymyślonego przez siebie opowiadania, działa na wyobraźnię dziecka, skłaniając je do odtwarzania ruchem treści opowiadania, przedstawia czynności ludzi dorosłych, sposób poruszania się zwierząt, ptaków, różnych sytuacji, zdarzeń itp.
Metoda opowieści ruchowej zdaniem B. Przysiężnej „jest doskonałym sposobem pracy z dzieckiem przedszkolnym. Polega ona na ilustrowaniu ruchem słów historyjki opowiadanej przez nauczycielkę. Tekst opowieści tworzy zamkniętą fabułę, a obrazy, które powstają w wyobraźni dziecka, powinny prowokować do wykonania określonych ruchów. Dziecko wykona je w sobie tylko właściwy sposób, w charakterystycznym dla siebie tempie i z intensywnością.”
Zakłada się, że każde wykonane zadanie jest poprawne. Nauczycielka nie stosuje pokazu, aby uniknąć naśladowania jej ruchów. Dzieci nie powinny bowiem naśladować jej, lecz wypowiadane przez nią słowa. Opowiadaną historyjką należy zainteresować ćwiczących. Trzeba stworzyć klimat niesamowitości, opowiadać, różnicując sposób wypowiadania słów. Dzieci bardzo szybko wczuwają się w atmosfer opowieści i łatwo utożsamiają się z osobami, zwierzętami, przedmiotami i zjawiskami pojawiającymi się w toku historyjki.
Fabuła opowieści ruchowej, jej tempo są uzależnione od celu, który za jej pomocą zamierza się osiągnąć. Należy wplatać dodatkowo słowa, które zmobilizują dzieci do aktywniejszego udziału we wspólnej zabawie. Opowiadaniu nauczycielki może towarzyszyć odpowiednio dobrana, dostosowana do charakteru fabuły, muzyka. Pozwala to zwielokrotnić przeżycia, ułatwia osadzenie dziecka w wymyślonej rzeczywistości, a także reguluje tempo ćwiczeń. Ćwiczenia z podkładem muzycznym są ponadto bardziej atrakcyjne.
Metoda opowieści ruchowej sprzyja rozwojowi fantazji, która w życiu dziecka odgrywa dominującą rolę; fantazja bowiem może pobudzić i utrzymać dziecko w ruchu, wywołać przeróżne obrazy; sprawia, że dziecko bawiąc się raz jest „ptakiem”, raz „psem”, a jeszcze innym razem „kierowcą pociągu, samochodu, pojazdu kosmicznego” itp.
Metoda opowieści ruchowej wymaga jednak od nauczyciela dobrego, starannego przygotowania i zrozumienia, że stosowane opowiadanie w czasie trwania zajęć jest tylko środkiem do odtworzenia przez dzieci poprawnego ruchu. Układ opowiadania zatem musi opierać się na zasadach wszechstronności ruchu, stopniowaniu wysiłku i zmienności pracy mięśniowej.
opracowała
mgr Kubica Ewa
nauczyciel PP Gorzyce
Gniewkowski W. „O metodach wychowania fizycznego w przedszkolu” w: Wychowanie w przedszkolu nr 4. 1983 r.
Przysiężna B. „Opowieść ruchowa w pracy z dzieckiem” w: Wychowanie w przedszkolu nr 9. 1992 r.
Gniewkowski W., Wlaźnik K. 1985. Wychowanie fizyczne. WSiP, Warszawa, s.149