Irena Obuchowska –O procesie wyboru metod rehabilitacji

Nowatorskie i alternatywne metody w praktyce pedagogiki specjalnej:

Irena Obuchowska - O procesie wyboru metod rehabilitacji

Rehabilitacja - pomoc zorientowana personalnie, mająca na celu ochronę przed niepełnosprawnością, jej usunięcie, jej złagodzenie oraz przeciwdziałanie jej skutkom osobistym i społecznym, a także przygotowanie jednostki do radzenia sobie z nimi

Aspekty procesu wyboru metody rehabilitacji:

Osobista koncepcja niepełnosprawności (najważniejsza jest refleksja!)- obejmuje:

model danej N, który zawiera się w dopowiedziach na pytania: na czym polega dana N?, czym ona jest dla konkretnej osoby, dla jej funkcjonowania? Z tak ogólnie sformułowanych pytań wynikają pytania bardziej szczegółowe, dotyczące przyczyn, objawów i skutków określonej N.

Skutki, które są zarówno osobiste, jak i społeczne, można rozpatrywać uwzględniając straty i korzyści wynikające z N, straty i korzyści są tu rozumiane w znaczeniu psychologicznym i społecznym,
Na treść modelu N wpływa ogólna wiedza fachowa oraz nasza wiedza o konkretnych osobach dotkniętych daną N, ale również życiowe doświadczenie

osobisty stosunek do N: czym jest dla mnie N? dla mnie czyli osoby z brakiem tego typu doświadczeń, które są lub mogą być udziałem konkretnej jednostki N

Odpowiedź na te dwa pytania można rozpatrywać z dwóch poziomów:

Ogólny - poziom wartości, rozgrywa się tu konflikt pomiędzy dążeniem do samorealizacji a potrzebą wspólnoty, dla osób z N ważna jest jedna i druga wartość

„ Im bardziej indywidualna jest jednostka, tym bardziej jest ona niezbędna i wartościowa dla całości, ale też tym bardziej ona sama potrzebuje tej całości, aby móc egzystować”

Konkretny - staramy się odpowiedzieć sobie na oba pytania, obejmuje przede wszystkim sprawności oraz możliwości osoby N, może to być rozpatrywane z różnych punktów widzenia

Strategia postępowania rehabilitacyjnego (ustalenie warunków do realizacji tego, ku czemu zmierzamy)

Strategia jest drogowskazem, który wskazuje drogę od tego, co JEST, ku temu co MA BYĆ wychodząc od diagnozy, ujmujemy w perspektywie to, ku czemu rehabilitacja zmierza
Strategia to most łączący dwa brzegi: brzeg aktualnego stanu oraz brzeg oczekiwań
Stan aktualny to diagnoza ujęta w dwóch aspektach:

- diagnoza negatywna: określa defekty i dysfunkcje

- diagnoza pozytywna: określa pozytywne dla rozwoju jednostki właściwości jej samej oraz jej środowiska

Diagnoza może służyć różnym celom, wymienia się opisową, klasyfikacyjną, funkcjonalną, selekcyjną, normalizującą oraz wspierającą

Diagnoza wspierająca - nastawiona jest na wychwycenie możliwych do usprawniania funkcji w różnych obszarach rozwoju, natomiast normalizująca jest złączeniem tego, co odchylone od normy. Z tym, co według naszego rozumienia stanowi normę

Drugi brzeg rzeki, ten ku któremu zmierzamy, to cele postępowania rehabilitacyjnego, czyli to co zamierzamy osiągnąć
Pożyteczne jest określenie w ramach celów, tego, w jakim stopniu osoba niesprawna ma wykonać daną czynność na polecenie i z pomocą na polecenie bez pomocy, samodzielnie w sytuacji rehabilitacji, samodzielnie i spontanicznie w sytuacjach innych
To stopniowanie, co ma być, jest dlatego pożyteczne, gdyż przeciwdziała stagnacji celów rehabilitacji, staje się wyzwaniem dla osoby rehabilitującej
Posługując się analogią mostu można powiedzieć, że mocną poręczą są podstawy teoretyczne dla rehabilitacji. W tym zakresie można wyróżnić podejście:
behawioralne - ważną rolę odgrywa wysoce ustrukturowane uczenie się oraz zastosowane środki
kognitywne - uwzględniające samoświadomość
edukacyjne - nacisk na przyswajanie wiedzy
psychoanalityczne - uwzględniające nieświadome motywy
ekologiczne - ujmujące problemy jako wynikające z interakcji, głównie w rodzinie
humanistyczne - kierujące się głównie uczuciem zaufania i miłości
biogeniczne - oparte na koncepcjach interwencji fizjologicznej

Wybór form postępowania (uaktywnianie, usprawnianie, korekcja, kompensacja) decyduje o zastosowaniu określonej strategii rehabilitacji. Musi być ona dostosowana do diagnozy, ale przy ustaleniu strategii szczególnie znaczenie powinno być położone na wzmacnianie tego, co w każdym niesprawnym człowieku jest sprawne i prawidłowe. Strategię te zwie się strategią „pro”, w przeciwieństwie do strategii nastawionej na eliminowanie, którą nazywam strategią „kontra”. W R ważne są obie

Plan postępowania rehabilitacyjnego

Plan konkretnych kroków postępowania rehabilitacyjnego obejmuje 6 nadrzędnych kategorii:

- psychomotoryka

- percepcja

- procesy poznawcze

- mowa

- mocje

- zachowania społeczne

najprostszy i najczęściej realizowany plan postępowania obejmuje określenie konkretnego celu postępowania r, sformułowanie zadań, dobór metod i środków. Plan postępowania może być realizowany na podstawie różnych modeli metodycznych
Model oparty na spirali - R. Becker
Model oparty na stopniach - M.Egg

(xero)