Wskaźniki dotyczące rynku kapitałowego
Wskaźniki dotyczące ryku kapitałowego związane są z oceną rynkowej wartości akcji i kapitału. Ocena efektywności przedsiębiorstwa dokonywana jest przez:
- zarządzających,
- posiadaczy akcji,
- konkurentów,
- inne podmioty.
Do rynkowej wartości akcji stosuje się następujące wskaźniki:
Wskaźnik P/E ( price earnings ratio)
P/E |
=
|
CENA RYNKOWA AKCJI |
|
|
ZYSK NETTO PRZYPADAJĄCY NA JEDNĄ AKCJE |
Wskaźnik ten określa liczbę lat, po upływie których nastąpi zwrot kapitału wykorzystanego na zakup akcji, przy założeniu, że przedsiębiorstwo będzie generowało zyski takie jak obecnie. Na wartość wskaźnika P/E mają wpływ: zyskowność i sytuacja rynkowa. Wskaźnik ten ma duże znaczenie dla inwestorów. Wskaźnik price earnings ratio ma wyższą wartość dla spółek rozwijających się w szybkim tempie z rosnącą skalą zysków. Wskaźnik ten odzwierciedla także ryzyko związane z danym przedsięwzięciem. Im niższy wskaźnik tym wyższe ryzyko.
Aby obliczyć graniczą cenę akcji należy zastosować wzór:
P/E x zysk netto |
Ilość wyemitowanych akcji |
Graniczna cena akcji =
Poziom wskaźnika P/E uzależniony jest od zysku na jedną akcję. Zysk na jedną akcje można obliczyć ze wzoru:
Zysk netto |
Ilość wyemitowanych akcji |
Zysk na jedną akcje (EPS) =
Do obliczeń wykorzystuje się ogólną liczbę wyemitowanych akcji danej spółki, które są uwzględniane przy podziale zysku. Wskaźnik EPS obrazuje skale potencjalnych korzyści akcjonariusza. W przeciwieństwie do wskaźnika P/E wskaźnik EPS nie jest używany do porównywania zyskowności inwestycji w akcje różnych firm.
Cenę giełdową możemy odnieść również do:
nadwyżki finansowej ( zysk netto + amortyzacja),
zysku z działalności operacyjnej,
EBIT ( zysk przed spłatą odsetek i opodatkowaniem),
przychodów ze sprzedaży na jedną akcje,
wartości księgowej akcji.
Uzupełnieniem wskaźnika P/E jest wskaźnik P/CE liczony zgodnie ze wzorem:
cena rynkowa akcji |
suma zysku netto i amortyzacji przypadającą na jedną akcje |
P/CE =
Dzięki temu wskaźnikowi uzyskujemy informację o tym za ile lat zwróci się kapitał zainwestowany w akcje przy założeniu, że spółka generować nadwyżkę finansową tak jak obecnie. CE (Cash earnings) to suma zysku netto i amortyzacji za dwa ostatnie półrocza podzielona przez liczbę akcji.
Kolejny ze wskaźników to relacja ceny do przychodów ze sprzedaży:
cena rynkowa akcji |
przychody netto ze sprzedaży przypadające na jedną akcję |
P/S =
Relacja ta ma zastosowanie do branż w których wyznacznikiem sukcesu jest sprzedaż.
Kolejnym ze wskaźników dotyczących rynku kapitałowego jest wskaźnik P/BV:
cena rynkowa akcji |
wartość rynkowa akcji |
P/BV =
BV (book value) - wartość księgową akcji oblicza się zgodnie ze wzorem:
aktywa ogółem - zobowiązania ogółem |
ilość wyemitowanych akcji |
wartość księgowa akcji =
Wskaźnik P/BV jest obrazuje różnice pomiędzy wyceną spółki przez inwestorów a jej wartością księgową. Spółki które dużo inwestują mają wysoki poziom P/BV, zaś wartość wskaźnika poniżej 1 świadczy o niedowartościowaniu rynkowym przedsiębiorstwa i o słabym wykorzystaniu majątku przedsiębiorstwa.
Praktyce często stosowany jest wskaźnik Q Tobina:
cena rynkowa firmy |
koszt odtworzenia aktywów firmy |
wskaźnik Q Tobina =
Wskaźnik ten wykorzystywany jest w analizach gdy chodzi o przejęcie firmy przez wykup jej akcji lub stworzenie firmy od podstaw. Gdy wartość wskaźnika jest mniejsza od jeden korzystniej jest kupić akcje danej spółki niż budować firmę od podstaw. Miski wskaźnik Q Tobina będą miały firmy działające w warunkach silnej konkurencji również te działające na kurczących się rynkach.
W celu porównania atrakcyjności lokowania kapitału w różnych spółkach stosuje się stopę zyskowności akcji:
zysk netto przypadający na jedną akcje |
cena rynkowa akcji |
stopa zyskowności akcji =
Stopa zyskowności akcji obrazuje jaki procent zysku przynosi akcja w stosunku do jej ceny giełdowej.
Powyższe wskaźniki były stosowane w sytuacji gdy inwestor chciał nabyć akcje, poniżej znajdują się wskaźniki wykorzystywane w sytuacji odwrotnej.
Wskaźnik rentowności akcji:
(cena sprzedaży akcji - cena zakupu akcji) + suma dywidendy |
cena zakupu akcji |
Ra = x 100
Suma dywidendy = łączna suma wypłaconych akcjonariuszowi dywidend w okresie posiadania przez nie go akcji. Dla inwestora korzystne jest gdy Ra przyjmuje jak największa wartość. Do określania tego jak rentowna okaże się inwestycja w akcje danej spółki można stosować wspomniany już wskaźnik P/E, ale również:
Wskaźnik PEQ (price to equity ratio)
cena giełdowa akcji |
kapitał własny przypadający na jedną akcję |
PEQ =
Wskaźnik zysku zatrzymanego - zysk zatrzymany = zysk netto - wypłacone dywidendy - tantiemy dla zarządu i rady nadzorczej
zysk zatrzymany na jedną akcję |
zysk netto na jedną akcję |
wskaźnik zysku zatrzymanego =
Wskaźnik rentowności kapitałów własnych RQ
zysk netto na jedną akcję |
kapitał własny na jedną akcję |
RQ =
Wskaźnik wzrostu kapitałów własnych
zysk zatrzymany na jedną akcję |
x |
zysk netto na jedną akcję |
zysk netto na jedną akcję |
x |
średni stan kapitałów własnych na jedną akcję |
wskaźnik wzrostu =
kapitałów własnych
Gdy chcemy porównywać przedsiębiorstwa o podobnych perspektywach rynkowych, podobnej strukturze finansowej, podobnej rentowności kapitałów własnych, podobnym tempie przyrostu zysku najbardziej adekwatnymi wskaźnikami do oceny będą P/E i PEQ.
Do grupy wskaźników obrazujących bezpośrednie korzyści dla posiadaczy akcji należą:
Wskaźnik DPS ( dividend per share)
dywidendy ogółem |
ilość wyemitowanych akcji |
DPS =
Wskaźnik ten pozwala obliczyć dywidendę przypadającą na jedną akcję, daje mało informacji na temat opłacalności inwestycji w akcje spółki, jest wykorzystywany we wskaźnikach służących do pomiaru poziomu wypłaty dywidendy.
Stopa dywidendy (dywidend field) inaczej to wydajność akcji.
dywidenda na jedną akcję |
cena rynkowa akcji |
Stopa dywidendy = x 100
Stopę dywidendy obliczonej dla konkretnej spółki porównuje się stopami zagregowanymi obliczanymi dla branży lub runku.
Wskaźnik stopy wypłaty dywidendy:
dywidenda na jedną akcję |
zysk netto na jedną akcję |
wskaźnik stopy = x 100
wypłaty dywidendy
Wskaźnik ten pokazuje jaki jest udział dywidendy w zysku. Dywidenda może być wypłacana akcjonariuszom, ale środki te mogą również zostać zainwestowane w przedsiębiorstwo, co może prowadzić do wzrostu cen akcji przedsiębiorstwa w dłuższym okresie.
Wskaźnik gotówki przypadającej na jedną akcję
przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej |
ilość wyemitowanych akcji |
wskaźnik gotówki =
przypadającej na jedną akcję
Wskaźnik ten określa jaka część środków pieniężnych z działalności operacyjnej przypada na jedną akcję.
Przykład
Kształtowanie się wskaźników rynku kapitałowego w spółce ALFA
Wyszczególnienie |
2001 |
2002 |
2003 |
Cena giełdowa akcji (zł) |
22,3 |
17,1 |
18,5 |
Zysk netto (tys. zł) |
15148 |
12908 |
14169 |
Liczba akcji na początek okresu (tys. sztuk) |
2210 |
5525 |
6725 |
Liczba akcji na koniec okresu (tys. sztuk) |
5525 |
6725 |
6725 |
Amortyzacja + zysk netto (CE) (tys. zł) |
20893 |
28460 |
32993 |
CE na jedną akcję (zł) |
3,78 |
4,23 |
4,91 |
Kapitał własny (tys. zł) |
60110 |
101791 |
113704 |
Kapitał własny na jedną akcję (zł) |
10,88 |
15,14 |
16,91 |
Dywidendy ogółem (tys. zł) |
5667 |
1227 |
2256 |
Zysk zatrzymane (tys. zł) |
13921 |
10652 |
11143 |
Stopa zysków zatrzymanych (%) |
92 |
82,5 |
78,6 |
Planowane dywidendy w 2004 r. (tys. zł) |
|
|
3026 |
Planowane dywidendy w 2004 r. na jedną akcję (zł) |
|
|
0,45 |
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (tys. zł) |
43733 |
26797 |
47481 |
Rozwiązanie:
Wskaźniki |
2001 |
2002 |
2003 |
Wskaźniki zysku na jedną akcję (zł) |
2,74 |
1,92 |
2,11 |
P/E (lata) |
8,13 |
8,91 |
8,78 |
P/CE (lata) |
5,9 |
4,04 |
3,77 |
P/BV (krotność) |
2,05 |
1,13 |
1,09 |
Stopa zyskowności akcji (%) |
12,3 |
11,2 |
11,4 |
Rentowność kapitału własnego (RQ) (%) |
25,18 |
12,68 |
12,48 |
Dywidenda na jedną akcję (zł) |
2,56 |
0,22 |
0,34 |
Stopa dywidendy (%) |
11,48 |
1,3 |
1,81 |
Wskaźnik stopy wypłaty dywidendy (%) |
8 |
17,5 |
21,4 |
Gotówka operacyjna na jedną akcję (zł) |
7,92 |
3,98 |
7,06 |
Referat powstał na podstawie książki M. Sierpińska, T. Jachna, Ocena przedsiębiorstwa według standardów Światowych, PWN, Warszawa 2004.
1