Pokój
Wojna przyniosła nie tylko wielkie straty ludzkie i gospodarcze, ale także całkowitą zmianę politycznego układu sił europejskich. Trzy wielkie mocarstwa — Rosja, Cesarstwo Niemieckie i monarchia Austro-Węgier — przestały istnieć. W Rosji władzę objęli bolszewicy. W Niemczech w listopadzie 1918 r. została proklamowana republika i wkrótce kraj znalazł się w ogniu rewolucji. W październiku tegoż roku abdykował cesarz austriacki Karol Habsburg. W wyniku rozpadu jego państwa powstały: republika Austrii, niepodległe Węgry, Czechosłowacja i Polska. Wkrótce całe terytorium byłej monarchii austro--węgierskiej zostało rozdzielone między nowe państwa. Podobnie niepodległość ogłaszały kraje wchodzące dotąd w skład imperium rosyjskiego: Litwa, Łotwa, Estonia i Finlandia. W rezultacie jedyną potęgą na kontynencie została Francja. Trzy czynniki zdecydowały więc o całkowicie nowej konfiguracji politycznej w Europie — upadek mocarstw i związane z tym powstanie grupy nowych, niepodległych państw, potęga zwycięskiej Francji oraz obawa przed komunizmem, zarówno rosyjskim, jak i tym, który rozwijał się w krajach zachodniej Europy. Pod wpływem tych czynników kształtowały się koncepcje polityki zagranicznej mocarstw zachodnich.
Francja, której interesy fomułował premier Georges Clemenceau, zamierzała skorzystać z okazji i ostatecznie zgnieść Niemcy tak, by nigdy już nie były w stanie jej zagrozić. Wielka Brytania (i jej premier David Lloyd George) nie widziała natomiast potrzeby gnębienia przeciwnika. W jej oczach silne Niemcy były przeciwwagą dla Francji, a ponadto zaporą przed wschodnim bolszewizmem. Znane były bowiem liczne wypowiedzi Lenina i Trockiego głoszących hasła „marszu na zachód" i zaniesienia rewolucji na bagnetach do Europy Zachodniej.
Trzecią koncepcję stworzył prezydent Stanów Zjednoczonych Thomas Wodrodrow Wilson. Została ona ogłoszona w styczniu 1918 r. i w 14 punktach zawarła główne zasady, na których oprzeć się miała przyszła organizacja świata. Celem nadrzędnym, któremu te zasady podporządkowano, był pokój powszechny. Gwarancję jego utrzymania miała stanowić jawność wszelkich rokowań międzypaństwowych, wolność żeglugi i rozbrojenie. W sferze interesów kolonialnych dominować powinny bezstronność i wzgląd na interesy lokalnej ludności. Kolejne punkty zapowiadały wytyczenie granic w Europie według zasad etnicznych oraz powołanie międzynarodowej organizacji rozstrzygającej spory.
Słynne punkty Wilsona stworzyły płaszczyznę rokowań prowadzonych przez mocarstwa na konferencji pokojowej w Paryżu, która trwała od stycznia do czerwca 1919 r. Wszystkie państwa zaakceptowały propozycje Wilsona, ale w rzeczywistości o rozstrzygnięciach decydowały gra sił, przetargi i arbitralnie podejmowane interesy mocarstw, a nie szczytne ideały. Zasady etnicznej nikt nie zamierzał przestrzegać. Zresztą przy ówczesnym przemieszaniu narodowości w środkowej i południowej Europie i tak nie było to możliwe.
Traktat pokojowy z Niemcami został zawarty w czerwcu 1919 r. w Wersalu pod Paryżem (traktat wersalski). Alzację i Lotaryngię przyznano Francji, natomiast zachodnia Nadrenia została poddana czasowej okupacji wojsk alianckich i ogłoszona strefą zdemilitaryzowaną. Wyodrębniono Zagłębie Saary, oddając je w zarząd Francji na piętnaście lat. Po tym terminie o dalszej przynależności regionu zadecydować miał plebiscyt. Wschodnie granice Niemiec wytyczono wzdłuż zmodyfikowanej nieco linii ustalonej w toku powstania wielkopolskiego, zaś granicę na Śląsku i w Prusach Wschodnich określić miał plebiscyt.
Niemcom narzucono wszechstronną demilitaryzację, znosząc powszechny obowiązek obrony i ustalając liczbę żołnierzy na 100 tysięcy. Obowiązywał zakaz zbrojeń i ograniczenie floty wojennej. Niemcy ponadto miały zapłacić ogromne odszkodowania, tak zwane reparacje.
Problem kolonii niemieckich (podobnie jak posiadłości Turcji na Bliskim Wschodzie) rozwiązany został w ramach nowo utworzonej organizacji — Ligi Narodów. Liga, biorąc je pod opiekę, przekazywała mandat do sprawowania zarządu koloniami poszczególnym państwom. W ten sposób kolonie niemieckie zostały rozdzielone między mandatariuszy, do których zaliczały się Wielka Brytania i jej dominia (na przykład Związek Południowej Afryki czy Australia), Francja, Belgia i Japonia. W wypadku terytoriów należących dawniej do Turcji zastosowano mandaty o sprecyzowanym terminie ważności. Obejmowały one Liban i Syrię (francuskie), Irak, Palestynę, Transjordanię (brytyjskie).
Sprawy granic państw sukcesyjnych monarchii austro-węgierskiej oraz pokój ze wszystkimi pozostałymi sojusznikami Niemiec regulowały dodatkowe traktaty z Austrią (wrzesień 1919 r.), Węgrami (czerwiec 1920 r.), Bułgarią (listopad 1919 r.) i z Turcją (sierpień 1920 r.; nie wszedł w życie). Z austriackiej części byłej monarchii Habsburgów powstały republika czeska i austriacka. Włochom oddano południowy Tyrol i Istrię z Triestem; ziemie Bośni, Hercegowiny i Dalmacji utworzyły razem z Serbią Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców (od 1929 r. pod nazwą Jugosławii). Bukowinę przyłączono do Rumunii, a Galicję do Polski (po rzekę Zbrucz). Z węgierskiej części powstała republika Węgier, której odebrano przyłączoną do Czech i Moraw Słowację (powstała Czechosłowacja); Siedmiogród przyłączono do Rumunii, natomiast do Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców włączono terytoria Chorwacji, Słowenii, Wojwodiny i Banatu.
Szczególne miejsce w traktacie wersalskim zajmowały decyzje dotyczące powołania Ligi Narodów. Każde państwo członkowskie miało w zgromadzeniu Ligi jeden głos, ale główne decyzje podejmowała Rada, składająca się z 9 członków. Ponadto utworzono Międzynarodową Organizację Pracy (IOL — International Organization of Labour).
Traktat wersalski nie był w stanie skutecznie zorganizować nowego porządku. Pozostały w Europie silne napięcia i konflikty. Wiele z nich wynikało właśnie z traktatu. Porządek europejski oparł się na izolacji Niemiec i Związku Radzieckiego, a oba kraje rozpoczęły politykę zbliżenia przeciwko swym wrogom — krajom powstałym z ich byłych posiadłości oraz mocarstwom zachodnim. Do polityki izolacjonizmu wracały Stany Zjednoczone, których Kongres nie ratyfikował w ogóle traktatu.