Referat o organizacjach miedzynarodowych


Organizacje międzynarodowe

Organizację międzynarodową można określić jako formę współpracy państw bądź też innych osób prawnych (najczęściej krajowych związków lub stowarzyszeń) lub osób fizycznych z różnych krajów, działających dla realizacji wspólnych celów.

Podstawowa rola organizacji międzynarodowych polega na wywieraniu wpływu na swe środowisko: postępowanie członków, stan i rozwój spraw należących do ich kompetencji. W tym celu muszą one posiadać odrębną od sumy swych członków osobowość. Jest to warunek posiadania przez każdą organizację podmiotowości prawnej. Posiadają także władzę wobec swych członków, tym większą, im bardziej decyzje, które podejmują, dotyczą żywotnych interesów państw członkowskich.

Podstawowym podziałem organizacji międzynarodowych jest podział na organizacje rządowe (zwane również organizacjami międzyrządowymi) i organizacje pozarządowe.

Struktura organizacji międzynarodowych

Jeżeli chodzi o strukturę organizacji międzynarodowych, to można ją sprowadzić do jednego podstawowego wzorca:

a) organ, w którym wszyscy członkowie posiadają swoich reprezentantów, posiadający najogólniejsze kompetencje - zgromadzenie ogólne,

b) organ wykonawczy, posiadający funkcje wykonawcze, o węższym składzie - radę,

c) organ działający stale i spełniający przede wszystkim czynności techniczne oraz biurowe - sekretariat.

Uchwały organizacji międzynarodowych

Organizacje międzynarodowe działają głównie przez podejmowanie uchwał. Mogą się one odnosić zarówno do postępowania państwa poza organizacją międzynarodową, jak również do wewnętrznej struktury i funkcjonowania organizacji. Uchwały te mogą mieć charakter zarówno wiążący jak i występować w formie zaleceń, życzeń czy propozycji.

Podejmowanie uchwał powinno podlegać procedurze na tyle elastycznej, by zapewniała sprawne i efektywne działanie organizacji, jak również by uniemożliwiała jednej grupie państw podporządkowania jej sobie. Dlatego też w dzisiejszych organizacjach międzynarodowych obowiązuje najczęściej system podejmowania uchwał zwykłą większością głosów, bezwzględną większością głosów oraz większością kwalifikowaną.

W ONZ rozwinęła się praktyka uzgadniania niektórych uchwał w drodze konsultacji (consensus), co daje im większą szansę prawidłowej realizacji.

Funkcje organizacji

Uznaje się, że organizacje międzynarodowe funkcjonują wg trzech typów funkcji:

1) funkcje regulacyjne, polegające na ustanawianiu norm i wzorców o charakterze moralnym, politycznym, prawnym, mających odpowiednio kształtować postępowanie uczestników stosunków międzynarodowych;

2) funkcje kontrolne polegające na ustalaniu stanu faktycznego oraz na konfrontowaniu go z treścią norm i wzorców w celu przystosowania do nich postępowania uczestników stosunków międzynarodowych;

3) funkcje operacyjne polegające na bezpośrednim świadczeniu przez organizację różnych usług na podstawie jej własnych decyzji, za pomocą jej zasobów.

Siedziba organizacji międzynarodowych

Siedzibą organizacji międzynarodowej jest miejsce, gdzie na stałe został ulokowany sekretariat danej organizacji. Zazwyczaj wybiera się takie miejsce, które jest najdogodniejsze do odbywania posiedzeń oraz utrzymywania stałej łączności z członkami organizacji.

W organizacjach o szerokim zasięgu kompetencji i rozległej działalności może być ustanowionych kilka siedzib. Jedna ma charakter siedziby głównej, w której znajduje się centralny sekretariat, pozostałe mają charakter siedzib regionalnych lub biur terenowych. Na przykład ONZ ma siedzibę główną w Nowym Jorku, a część sekretariatu w Wiedniu i Genewie.

Wybór siedziby zależy od takich czynników jak warunki materialne, prawne i polityczne oferowane przez poszczególne państwa. Zlokalizowanie siedziby organizacji na danym terytorium może mieć istotne znaczenie dla interesów państwa - przynosi korzyści gospodarcze (Genewa, Wiedeń) oraz polityczne (Austria, Szwajcaria - gwarancja ich neutralności).

Funkcjonariusze międzynarodowi

Liczba istniejących organizacji międzynarodowych oraz ich rozbudowa, spowodowały, że wzrosła również liczba osób zatrudnionych przez te organizacje. Osoby te określane są mianem funkcjonariuszy międzynarodowych. Ich działalność ma charakter stały, wyłączny (nie mogą w tym samym czasie podejmować innych zajęć zawodowych) i winny być podejmowane w interesie całej organizacji międzynarodowej. Dlatego też muszą być zupełnie niezależni, nawet od władz państwa, którego są obywatelami. Aby było to możliwe, przysługują im określone przywileje i immunitety (mające głównie charakter funkcyjny tzn. związane są z wykonywaną funkcją), które mają swoje źródło w umowach międzynarodowych i w statutach organizacji międzynarodowych.

0x01 graphic

Organizacje międzynarodowe rządowe

Organizacje międzynarodowe rządowe to związki państw utworzone na podstawie umów międzynarodowych dla osiągnięcia różnych celów. Członkami organizacji rządowych są państwa, reprezentowane przez rządy lub pełnomocników rządowych. Z uwagi na to, że organizacje rządowe rozwijają działalność w sferze stosunków międzynarodowych, podstawy prawne ich działalności określa prawo międzynarodowe, dlatego powołanie do życia tych organizacji i przyjęcie statutu następuje w drodze zawarcia umowy międzynarodowej.

Wśród elementów składających się na definicję organizacji rządowych wymienia się: zrzeszenie się co najmniej trzech suwerennych państw, zawarcie wielostronnej umowy międzynarodowej mającej charakter statutu, określenie w tej umowie celów i sposobów funkcjonowania organizacji, a w szczególności powoływanie organów o wyznaczonych kompetencjach.

Zadaniem organizacji międzynarodowych rządowych jest regulowanie działalności państw członkowskich w zakresie wspólnych interesów, kontrolowanie stanu faktycznego z ustalonymi normami i wzorcami oraz własna działalność organizacji w zakresie świadczenia różnych usług przy użyciu środków pozostających w ich dyspozycji.

Organizacje rządowe w swych stosunkach z państwami i innymi organizacjami rządowymi występują jako podmioty prawa międzynarodowego: zawierają umowy o charakterze międzynarodowym, występują jako strony przed sądami międz., uczestniczą w konferencjach międzynarodowych.

Podmiotowość tych organizacji ma charakter ograniczony i nie może wykraczać poza granice działalności opartej na umowach międzynarodowych. Żadna organizacja międz. nie posiada jednak pełnej podmiotowości takiej jak suwerenne państwa, nie może bowiem występować jako podmiot w stosunkach wynikających z posiadania własnego terytorium i własnej ludności.

Organizacje międzynarodowe mają pewne uprawnienia w sprawach międzynarodowych, co wynika z ich statutów. Mają one prawo zawierania umów międzynarodowych, a szczególnie umów w sprawie stałej siedziby i czasowego przebywania organów organizacji na terytorium państwa, umów w sprawie udzielania pomocy przez organizację, umów w sprawie stowarzyszenia państw z organizacją i umów o współpracy i koordynacji działania zawieranych między organizacjami międzynarodowymi. Jednak niektóre z nich, jak Wspólnoty Europejskie, czy Rada Bezpieczeństwa ONZ mają uprawnienia do zawierania umów w sprawie utrzymania pokoju międzynarodowego, lub umów celnych i handlowych z państwami członkowskimi lub państwami trzecimi. Korzystają one z przywilejów i immunitetów, dających ułatwienia komunikacyjne, nietykalność siedziby organizacji, czy immunitet sądowy i egzekucyjny majątku i aktywów itp. Mają też bierne prawo legacji, mogą występować z roszczeniami międzynarodowymi i ponoszą odpowiedzialność międzynarodową.

Podział organizacji międzynarodowych

  1. powszechne - obejmują wszystkie państwa świata np. ONZ

  2. regionalne lub partykularne - obejmują tylko niektóre państwa, określonego regionu geograficznego, np. UE.

  1. ogólne - zajmujące się całym kompleksem spraw środowiska międzynarodowego, np. ONZ,

  2. specjalne i funkcjonalne, których kompetencje ograniczone są do określonych dziedzin stosunków międzynarodowych, np. NATO, organizacje wyspecjalizowane ONZ.