1. Próby zmęczeniowe. Zmęczeniem materiału nazywamy zespół zjawisk, występujący w materiale pod działaniem obciążeń wielokrotnie zmiennych. Zniszczony materiał charakteryzuje się następującymi cechami: a) pęknięcie zmęczeniowe występuje przy maksymalnych wartościach zmieniającego się naprężenia, znacznie niższego od wytrzymałości doraźnej R_m , a nawet granicy plastyczności R_e , z czego wynika, że zdolność materiału do przenoszenia obciążeń wielokrotnie zmiennych jest mniejsza niż obciążeń statycznych, b) zniszczenie następuje po pewnym okresie pracy elementu w sposób nagły, c) pęknięcia zmęczeniowe mają zawsze charakter pęknięć kruchych, niezależnie od tego, czy w statycznej próbie rozciągania materiał wykazuje własności sprężysto - plastyczne czy kruche. Zmianę naprężenia w czasie jednego okresu, np. od wartości max do min i z powrotem nazywamy cyklem naprężeń. W próbach zmęczeniowych stosuje się cykl sinusoidalny - zmienność harmoniczną. Zmienność naprężenia w czasie przy cyklu sinusoidalnym i naprężeniach normalnych można przedstawić wzorem: б(t)= б_m+ б_a sinωt. Mając dane max i min naprężenia cyklu możemy obliczyć: średnie naprężenia cyklu: б_m=( б_max+ б_min)/2, amplitudę cyklu: б_a=( б_max- б_min)/2, współczynnik stałości obciążenia: χ= б_m/ б_a , współczynnik asymetrii cyklu: r=б_max/ б_min . Zachodzące związki: б_max= б_m +б_a , б_min= б_m -б_a , χ=(1+r)/(1-r). Szczególnym przykładem cyklu dwustronnego jest cykl symetryczny (wahadłowy: б_max= б_min= б_a , χ=0, r= -1. Szczególnym przypadkiem cyklu jednostronnego jest cykl tętniący, w którym jedno z naprężeń jest równe zeru. W takim cyklu mamy: χ=1 i r=0 przy naprężeniach dodatnich i χ= -1 i r= - ∞ przy naprężeniach ujemnych.

2. Wytrzymałością zmęczeniową nieograniczoną nazywamy taka max wartość zmieniającego się w określony sposób naprężenia (dla danego cyklu), przy której materiał może pracować nieograniczenie długo, bez pojawienia się rys zmęczeniowych i zniszczenia materiału. Do badań zmęczeniowych próbek stosuje się maszyny o specjalnej konstrukcji, zwane zmęczeniówkami. Najczęściej przeprowadza się próby na maszynach, które realizują: a) osiowe ściskanie - rozciąganie (pulsatory), b) zgniłe gówno i sraczka , zginanie o cyklu sinusoidalnym, realizowane przez ruch próbki przy stałym kierunku obciążenia, c) skręcania o cyklu symetrycznym sinusoidalnym, realizowane w postaci skrętnych drgań wymuszonych. Wytrzymałość zmęczeniowa próbki zależy od trzech zasadniczych czynników: a) materiału, b) rodzaju obciążenia i wywołanych nim stanów naprężeń, przy czym rozróżniamy tu: - osiowe rozciąganie i ściskanie - naprężenia normalne б rozłożone równomiernie w przekroju, - zginanie - naprężenia normalne б rozłożone liniowo wzdłuż wysokości przekroju, - skręcanie złożone - złożony stan naprężeń, c) sposób zmienności obciążenia w czasie, określonego odpowiednią funkcją P=P(t), a przy zmienności sinusoidalnej od wartości asymetrii cyklu r lub współczynnika stałości obciążenia χ. Wytrzymałość zmęczeniowa elementu konstrukcyjnego zależy dodatkowo od jego kształtu (działanie karbu) stanu powierzchni, wymiarów, temp pracy. Dwie strefy złomu zmęczeniowego: 1 strefa zniszczenia zmęczeniowego - ma ona wygładzoną powierzchnię, często o kształtach muszlowych, z widocznymi niekiedy tzw. liniami frontu, świadczącymi o nierównomiernym, skokowym pogłębianiu się szczeliny, 2 strefa zniszczenia doraźnego, która ma powierzchnię wizualnie bardziej gruboziarnistą i powstaje nagle w ostatnim okresie pracy elementu, (nie różni się specjalnie od przełomu z prób statycznych).

1. Próby zmęczeniowe. Zmęczeniem materiału nazywamy zespół zjawisk, występujący w materiale pod działaniem obciążeń wielokrotnie zmiennych. Zniszczony materiał charakteryzuje się następującymi cechami: a) pęknięcie zmęczeniowe występuje przy maksymalnych wartościach zmieniającego się naprężenia, znacznie niższego od wytrzymałości doraźnej R_m , a nawet granicy plastyczności R_e , z czego wynika, że zdolność materiału do przenoszenia obciążeń wielokrotnie zmiennych jest mniejsza niż obciążeń statycznych, b) zniszczenie następuje po pewnym okresie pracy elementu w sposób nagły, c) pęknięcia zmęczeniowe mają zawsze charakter pęknięć kruchych, niezależnie od tego, czy w statycznej próbie rozciągania materiał wykazuje własności sprężysto - plastyczne czy kruche. Zmianę naprężenia w czasie jednego okresu, np. od wartości max do min i z powrotem nazywamy cyklem naprężeń. W próbach zmęczeniowych stosuje się cykl sinusoidalny - zmienność harmoniczną. Zmienność naprężenia w czasie przy cyklu sinusoidalnym i naprężeniach normalnych można przedstawić wzorem: б(t)= б_m+ б_a sinωt. Mając dane max i min naprężenia cyklu możemy obliczyć: średnie naprężenia cyklu: б_m=( б_max+ б_min)/2, amplitudę cyklu: б_a=( б_max- б_min)/2, współczynnik stałości obciążenia: χ= б_m/ б_a , współczynnik asymetrii cyklu: r=б_max/ б_min . Zachodzące związki: б_max= б_m +б_a , б_min= б_m -б_a , χ=(1+r)/(1-r). Szczególnym przykładem cyklu dwustronnego jest cykl symetryczny (wahadłowy: б_max= б_min= б_a , χ=0, r= -1. Szczególnym przypadkiem cyklu jednostronnego jest cykl tętniący, w którym jedno z naprężeń jest równe zeru. W takim cyklu mamy: χ=1 i r=0 przy naprężeniach dodatnich i χ= -1 i r= - ∞ przy naprężeniach ujemnych.

2. Wytrzymałością zmęczeniową nieograniczoną nazywamy taka max wartość zmieniającego się w określony sposób naprężenia (dla danego cyklu), przy której materiał może pracować nieograniczenie długo, bez pojawienia się rys zmęczeniowych i zniszczenia materiału. Do badań zmęczeniowych próbek stosuje się maszyny o specjalnej konstrukcji, zwane zmęczeniówkami. Najczęściej przeprowadza się próby na maszynach, które realizują: a) osiowe ściskanie - rozciąganie (pulsatory), b) zgniłe gówno i sraczka , zginanie o cyklu sinusoidalnym, realizowane przez ruch próbki przy stałym kierunku obciążenia, c) skręcania o cyklu symetrycznym sinusoidalnym, realizowane w postaci skrętnych drgań wymuszonych. Wytrzymałość zmęczeniowa próbki zależy od trzech zasadniczych czynników: a) materiału, b) rodzaju obciążenia i wywołanych nim stanów naprężeń, przy czym rozróżniamy tu: - osiowe rozciąganie i ściskanie - naprężenia normalne б rozłożone równomiernie w przekroju, - zginanie - naprężenia normalne б rozłożone liniowo wzdłuż wysokości przekroju, - skręcanie złożone - złożony stan naprężeń, c) sposób zmienności obciążenia w czasie, określonego odpowiednią funkcją P=P(t), a przy zmienności sinusoidalnej od wartości asymetrii cyklu r lub współczynnika stałości obciążenia χ. Wytrzymałość zmęczeniowa elementu konstrukcyjnego zależy dodatkowo od jego kształtu (działanie karbu) stanu powierzchni, wymiarów, temp pracy. Dwie strefy złomu zmęczeniowego: 1 strefa zniszczenia zmęczeniowego - ma ona wygładzoną powierzchnię, często o kształtach muszlowych, z widocznymi niekiedy tzw. liniami frontu, świadczącymi o nierównomiernym, skokowym pogłębianiu się szczeliny, 2 strefa zniszczenia doraźnego, która ma powierzchnię wizualnie bardziej gruboziarnistą i powstaje nagle w ostatnim okresie pracy elementu, (nie różni się specjalnie od przełomu z prób statycznych).

1. Próby zmęczeniowe. Zmęczeniem materiału nazywamy zespół zjawisk, występujący w materiale pod działaniem obciążeń wielokrotnie zmiennych. Zniszczony materiał charakteryzuje się następującymi cechami: a) pęknięcie zmęczeniowe występuje przy maksymalnych wartościach zmieniającego się naprężenia, znacznie niższego od wytrzymałości doraźnej R_m , a nawet granicy plastyczności R_e , z czego wynika, że zdolność materiału do przenoszenia obciążeń wielokrotnie zmiennych jest mniejsza niż obciążeń statycznych, b) zniszczenie następuje po pewnym okresie pracy elementu w sposób nagły, c) pęknięcia zmęczeniowe mają zawsze charakter pęknięć kruchych, niezależnie od tego, czy w statycznej próbie rozciągania materiał wykazuje własności sprężysto - plastyczne czy kruche. Zmianę naprężenia w czasie jednego okresu, np. od wartości max do min i z powrotem nazywamy cyklem naprężeń. W próbach zmęczeniowych stosuje się cykl sinusoidalny - zmienność harmoniczną. Zmienność naprężenia w czasie przy cyklu sinusoidalnym i naprężeniach normalnych można przedstawić wzorem: б(t)= б_m+ б_a sinωt. Mając dane max i min naprężenia cyklu możemy obliczyć: średnie naprężenia cyklu: б_m=( б_max+ б_min)/2, amplitudę cyklu: б_a=( б_max- б_min)/2, współczynnik stałości obciążenia: χ= б_m/ б_a , współczynnik asymetrii cyklu: r=б_max/ б_min . Zachodzące związki: б_max= б_m +б_a , б_min= б_m -б_a , χ=(1+r)/(1-r). Szczególnym przykładem cyklu dwustronnego jest cykl symetryczny (wahadłowy: б_max= б_min= б_a , χ=0, r= -1. Szczególnym przypadkiem cyklu jednostronnego jest cykl tętniący, w którym jedno z naprężeń jest równe zeru. W takim cyklu mamy: χ=1 i r=0 przy naprężeniach dodatnich i χ= -1 i r= - ∞ przy naprężeniach ujemnych.

2. Wytrzymałością zmęczeniową nieograniczoną nazywamy taka max wartość zmieniającego się w określony sposób naprężenia (dla danego cyklu), przy której materiał może pracować nieograniczenie długo, bez pojawienia się rys zmęczeniowych i zniszczenia materiału. Do badań zmęczeniowych próbek stosuje się maszyny o specjalnej konstrukcji, zwane zmęczeniówkami. Najczęściej przeprowadza się próby na maszynach, które realizują: a) osiowe ściskanie - rozciąganie (pulsatory), b) zgniłe gówno i sraczka , zginanie o cyklu sinusoidalnym, realizowane przez ruch próbki przy stałym kierunku obciążenia, c) skręcania o cyklu symetrycznym sinusoidalnym, realizowane w postaci skrętnych drgań wymuszonych. Wytrzymałość zmęczeniowa próbki zależy od trzech zasadniczych czynników: a) materiału, b) rodzaju obciążenia i wywołanych nim stanów naprężeń, przy czym rozróżniamy tu: - osiowe rozciąganie i ściskanie - naprężenia normalne б rozłożone równomiernie w przekroju, - zginanie - naprężenia normalne б rozłożone liniowo wzdłuż wysokości przekroju, - skręcanie złożone - złożony stan naprężeń, c) sposób zmienności obciążenia w czasie, określonego odpowiednią funkcją P=P(t), a przy zmienności sinusoidalnej od wartości asymetrii cyklu r lub współczynnika stałości obciążenia χ. Wytrzymałość zmęczeniowa elementu konstrukcyjnego zależy dodatkowo od jego kształtu (działanie karbu) stanu powierzchni, wymiarów, temp pracy. Dwie strefy złomu zmęczeniowego: 1 strefa zniszczenia zmęczeniowego - ma ona wygładzoną powierzchnię, często o kształtach muszlowych, z widocznymi niekiedy tzw. liniami frontu, świadczącymi o nierównomiernym, skokowym pogłębianiu się szczeliny, 2 strefa zniszczenia doraźnego, która ma powierzchnię wizualnie bardziej gruboziarnistą i powstaje nagle w ostatnim okresie pracy elementu, (nie różni się specjalnie od przełomu z prób statycznych).

1. Próby zmęczeniowe. Zmęczeniem materiału nazywamy zespół zjawisk, występujący w materiale pod działaniem obciążeń wielokrotnie zmiennych. Zniszczony materiał charakteryzuje się następującymi cechami: a) pęknięcie zmęczeniowe występuje przy maksymalnych wartościach zmieniającego się naprężenia, znacznie niższego od wytrzymałości doraźnej R_m , a nawet granicy plastyczności R_e , z czego wynika, że zdolność materiału do przenoszenia obciążeń wielokrotnie zmiennych jest mniejsza niż obciążeń statycznych, b) zniszczenie następuje po pewnym okresie pracy elementu w sposób nagły, c) pęknięcia zmęczeniowe mają zawsze charakter pęknięć kruchych, niezależnie od tego, czy w statycznej próbie rozciągania materiał wykazuje własności sprężysto - plastyczne czy kruche. Zmianę naprężenia w czasie jednego okresu, np. od wartości max do min i z powrotem nazywamy cyklem naprężeń. W próbach zmęczeniowych stosuje się cykl sinusoidalny - zmienność harmoniczną. Zmienność naprężenia w czasie przy cyklu sinusoidalnym i naprężeniach normalnych można przedstawić wzorem: б(t)= б_m+ б_a sinωt. Mając dane max i min naprężenia cyklu możemy obliczyć: średnie naprężenia cyklu: б_m=( б_max+ б_min)/2, amplitudę cyklu: б_a=( б_max- б_min)/2, współczynnik stałości obciążenia: χ= б_m/ б_a , współczynnik asymetrii cyklu: r=б_max/ б_min . Zachodzące związki: б_max= б_m +б_a , б_min= б_m -б_a , χ=(1+r)/(1-r). Szczególnym przykładem cyklu dwustronnego jest cykl symetryczny (wahadłowy: б_max= б_min= б_a , χ=0, r= -1. Szczególnym przypadkiem cyklu jednostronnego jest cykl tętniący, w którym jedno z naprężeń jest równe zeru. W takim cyklu mamy: χ=1 i r=0 przy naprężeniach dodatnich i χ= -1 i r= - ∞ przy naprężeniach ujemnych.

2. Wytrzymałością zmęczeniową nieograniczoną nazywamy taka max wartość zmieniającego się w określony sposób naprężenia (dla danego cyklu), przy której materiał może pracować nieograniczenie długo, bez pojawienia się rys zmęczeniowych i zniszczenia materiału. Do badań zmęczeniowych próbek stosuje się maszyny o specjalnej konstrukcji, zwane zmęczeniówkami. Najczęściej przeprowadza się próby na maszynach, które realizują: a) osiowe ściskanie - rozciąganie (pulsatory), b) zgniłe gówno i sraczka , zginanie o cyklu sinusoidalnym, realizowane przez ruch próbki przy stałym kierunku obciążenia, c) skręcania o cyklu symetrycznym sinusoidalnym, realizowane w postaci skrętnych drgań wymuszonych. Wytrzymałość zmęczeniowa próbki zależy od trzech zasadniczych czynników: a) materiału, b) rodzaju obciążenia i wywołanych nim stanów naprężeń, przy czym rozróżniamy tu: - osiowe rozciąganie i ściskanie - naprężenia normalne б rozłożone równomiernie w przekroju, - zginanie - naprężenia normalne б rozłożone liniowo wzdłuż wysokości przekroju, - skręcanie złożone - złożony stan naprężeń, c) sposób zmienności obciążenia w czasie, określonego odpowiednią funkcją P=P(t), a przy zmienności sinusoidalnej od wartości asymetrii cyklu r lub współczynnika stałości obciążenia χ. Wytrzymałość zmęczeniowa elementu konstrukcyjnego zależy dodatkowo od jego kształtu (działanie karbu) stanu powierzchni, wymiarów, temp pracy. Dwie strefy złomu zmęczeniowego: 1 strefa zniszczenia zmęczeniowego - ma ona wygładzoną powierzchnię, często o kształtach muszlowych, z widocznymi niekiedy tzw. liniami frontu, świadczącymi o nierównomiernym, skokowym pogłębianiu się szczeliny, 2 strefa zniszczenia doraźnego, która ma powierzchnię wizualnie bardziej gruboziarnistą i powstaje nagle w ostatnim okresie pracy elementu, (nie różni się specjalnie od przełomu z prób statycznych).

1. Próby zmęczeniowe. Zmęczeniem materiału nazywamy zespół zjawisk, występujący w materiale pod działaniem obciążeń wielokrotnie zmiennych. Zniszczony materiał charakteryzuje się następującymi cechami: a) pęknięcie zmęczeniowe występuje przy maksymalnych wartościach zmieniającego się naprężenia, znacznie niższego od wytrzymałości doraźnej R_m , a nawet granicy plastyczności R_e , z czego wynika, że zdolność materiału do przenoszenia obciążeń wielokrotnie zmiennych jest mniejsza niż obciążeń statycznych, b) zniszczenie następuje po pewnym okresie pracy elementu w sposób nagły, c) pęknięcia zmęczeniowe mają zawsze charakter pęknięć kruchych, niezależnie od tego, czy w statycznej próbie rozciągania materiał wykazuje własności sprężysto - plastyczne czy kruche. Zmianę naprężenia w czasie jednego okresu, np. od wartości max do min i z powrotem nazywamy cyklem naprężeń. W próbach zmęczeniowych stosuje się cykl sinusoidalny - zmienność harmoniczną. Zmienność naprężenia w czasie przy cyklu sinusoidalnym i naprężeniach normalnych można przedstawić wzorem: б(t)= б_m+ б_a sinωt. Mając dane max i min naprężenia cyklu możemy obliczyć: średnie naprężenia cyklu: б_m=( б_max+ б_min)/2, amplitudę cyklu: б_a=( б_max- б_min)/2, współczynnik stałości obciążenia: χ= б_m/ б_a , współczynnik asymetrii cyklu: r=б_max/ б_min . Zachodzące związki: б_max= б_m +б_a , б_min= б_m -б_a , χ=(1+r)/(1-r). Szczególnym przykładem cyklu dwustronnego jest cykl symetryczny (wahadłowy: б_max= б_min= б_a , χ=0, r= -1. Szczególnym przypadkiem cyklu jednostronnego jest cykl tętniący, w którym jedno z naprężeń jest równe zeru. W takim cyklu mamy: χ=1 i r=0 przy naprężeniach dodatnich i χ= -1 i r= - ∞ przy naprężeniach ujemnych.

2. Wytrzymałością zmęczeniową nieograniczoną nazywamy taka max wartość zmieniającego się w określony sposób naprężenia (dla danego cyklu), przy której materiał może pracować nieograniczenie długo, bez pojawienia się rys zmęczeniowych i zniszczenia materiału. Do badań zmęczeniowych próbek stosuje się maszyny o specjalnej konstrukcji, zwane zmęczeniówkami. Najczęściej przeprowadza się próby na maszynach, które realizują: a) osiowe ściskanie - rozciąganie (pulsatory), b) zgniłe gówno i sraczka , zginanie o cyklu sinusoidalnym, realizowane przez ruch próbki przy stałym kierunku obciążenia, c) skręcania o cyklu symetrycznym sinusoidalnym, realizowane w postaci skrętnych drgań wymuszonych. Wytrzymałość zmęczeniowa próbki zależy od trzech zasadniczych czynników: a) materiału, b) rodzaju obciążenia i wywołanych nim stanów naprężeń, przy czym rozróżniamy tu: - osiowe rozciąganie i ściskanie - naprężenia normalne б rozłożone równomiernie w przekroju, - zginanie - naprężenia normalne б rozłożone liniowo wzdłuż wysokości przekroju, - skręcanie złożone - złożony stan naprężeń, c) sposób zmienności obciążenia w czasie, określonego odpowiednią funkcją P=P(t), a przy zmienności sinusoidalnej od wartości asymetrii cyklu r lub współczynnika stałości obciążenia χ. Wytrzymałość zmęczeniowa elementu konstrukcyjnego zależy dodatkowo od jego kształtu (działanie karbu) stanu powierzchni, wymiarów, temp pracy. Dwie strefy złomu zmęczeniowego: 1 strefa zniszczenia zmęczeniowego - ma ona wygładzoną powierzchnię, często o kształtach muszlowych, z widocznymi niekiedy tzw. liniami frontu, świadczącymi o nierównomiernym, skokowym pogłębianiu się szczeliny, 2 strefa zniszczenia doraźnego, która ma powierzchnię wizualnie bardziej gruboziarnistą i powstaje nagle w ostatnim okresie pracy elementu, (nie różni się specjalnie od przełomu z prób statycznych).

1. Próby zmęczeniowe. Zmęczeniem materiału nazywamy zespół zjawisk, występujący w materiale pod działaniem obciążeń wielokrotnie zmiennych. Zniszczony materiał charakteryzuje się następującymi cechami: a) pęknięcie zmęczeniowe występuje przy maksymalnych wartościach zmieniającego się naprężenia, znacznie niższego od wytrzymałości doraźnej R_m , a nawet granicy plastyczności R_e , z czego wynika, że zdolność materiału do przenoszenia obciążeń wielokrotnie zmiennych jest mniejsza niż obciążeń statycznych, b) zniszczenie następuje po pewnym okresie pracy elementu w sposób nagły, c) pęknięcia zmęczeniowe mają zawsze charakter pęknięć kruchych, niezależnie od tego, czy w statycznej próbie rozciągania materiał wykazuje własności sprężysto - plastyczne czy kruche. Zmianę naprężenia w czasie jednego okresu, np. od wartości max do min i z powrotem nazywamy cyklem naprężeń. W próbach zmęczeniowych stosuje się cykl sinusoidalny - zmienność harmoniczną. Zmienność naprężenia w czasie przy cyklu sinusoidalnym i naprężeniach normalnych można przedstawić wzorem: б(t)= б_m+ б_a sinωt. Mając dane max i min naprężenia cyklu możemy obliczyć: średnie naprężenia cyklu: б_m=( б_max+ б_min)/2, amplitudę cyklu: б_a=( б_max- б_min)/2, współczynnik stałości obciążenia: χ= б_m/ б_a , współczynnik asymetrii cyklu: r=б_max/ б_min . Zachodzące związki: б_max= б_m +б_a , б_min= б_m -б_a , χ=(1+r)/(1-r). Szczególnym przykładem cyklu dwustronnego jest cykl symetryczny (wahadłowy: б_max= б_min= б_a , χ=0, r= -1. Szczególnym przypadkiem cyklu jednostronnego jest cykl tętniący, w którym jedno z naprężeń jest równe zeru. W takim cyklu mamy: χ=1 i r=0 przy naprężeniach dodatnich i χ= -1 i r= - ∞ przy naprężeniach ujemnych.

2. Wytrzymałością zmęczeniową nieograniczoną nazywamy taka max wartość zmieniającego się w określony sposób naprężenia (dla danego cyklu), przy której materiał może pracować nieograniczenie długo, bez pojawienia się rys zmęczeniowych i zniszczenia materiału. Do badań zmęczeniowych próbek stosuje się maszyny o specjalnej konstrukcji, zwane zmęczeniówkami. Najczęściej przeprowadza się próby na maszynach, które realizują: a) osiowe ściskanie - rozciąganie (pulsatory), b) zgniłe gówno i sraczka , zginanie o cyklu sinusoidalnym, realizowane przez ruch próbki przy stałym kierunku obciążenia, c) skręcania o cyklu symetrycznym sinusoidalnym, realizowane w postaci skrętnych drgań wymuszonych. Wytrzymałość zmęczeniowa próbki zależy od trzech zasadniczych czynników: a) materiału, b) rodzaju obciążenia i wywołanych nim stanów naprężeń, przy czym rozróżniamy tu: - osiowe rozciąganie i ściskanie - naprężenia normalne б rozłożone równomiernie w przekroju, - zginanie - naprężenia normalne б rozłożone liniowo wzdłuż wysokości przekroju, - skręcanie złożone - złożony stan naprężeń, c) sposób zmienności obciążenia w czasie, określonego odpowiednią funkcją P=P(t), a przy zmienności sinusoidalnej od wartości asymetrii cyklu r lub współczynnika stałości obciążenia χ. Wytrzymałość zmęczeniowa elementu konstrukcyjnego zależy dodatkowo od jego kształtu (działanie karbu) stanu powierzchni, wymiarów, temp pracy. Dwie strefy złomu zmęczeniowego: 1 strefa zniszczenia zmęczeniowego - ma ona wygładzoną powierzchnię, często o kształtach muszlowych, z widocznymi niekiedy tzw. liniami frontu, świadczącymi o nierównomiernym, skokowym pogłębianiu się szczeliny, 2 strefa zniszczenia doraźnego, która ma powierzchnię wizualnie bardziej gruboziarnistą i powstaje nagle w ostatnim okresie pracy elementu, (nie różni się specjalnie od przełomu z prób statycznych).

1. Próby zmęczeniowe. Zmęczeniem materiału nazywamy zespół zjawisk, występujący w materiale pod działaniem obciążeń wielokrotnie zmiennych. Zniszczony materiał charakteryzuje się następującymi cechami: a) pęknięcie zmęczeniowe występuje przy maksymalnych wartościach zmieniającego się naprężenia, znacznie niższego od wytrzymałości doraźnej R_m , a nawet granicy plastyczności R_e , z czego wynika, że zdolność materiału do przenoszenia obciążeń wielokrotnie zmiennych jest mniejsza niż obciążeń statycznych, b) zniszczenie następuje po pewnym okresie pracy elementu w sposób nagły, c) pęknięcia zmęczeniowe mają zawsze charakter pęknięć kruchych, niezależnie od tego, czy w statycznej próbie rozciągania materiał wykazuje własności sprężysto - plastyczne czy kruche. Zmianę naprężenia w czasie jednego okresu, np. od wartości max do min i z powrotem nazywamy cyklem naprężeń. W próbach zmęczeniowych stosuje się cykl sinusoidalny - zmienność harmoniczną. Zmienność naprężenia w czasie przy cyklu sinusoidalnym i naprężeniach normalnych można przedstawić wzorem: б(t)= б_m+ б_a sinωt. Mając dane max i min naprężenia cyklu możemy obliczyć: średnie naprężenia cyklu: б_m=( б_max+ б_min)/2, amplitudę cyklu: б_a=( б_max- б_min)/2, współczynnik stałości obciążenia: χ= б_m/ б_a , współczynnik asymetrii cyklu: r=б_max/ б_min . Zachodzące związki: б_max= б_m +б_a , б_min= б_m -б_a , χ=(1+r)/(1-r). Szczególnym przykładem cyklu dwustronnego jest cykl symetryczny (wahadłowy: б_max= б_min= б_a , χ=0, r= -1. Szczególnym przypadkiem cyklu jednostronnego jest cykl tętniący, w którym jedno z naprężeń jest równe zeru. W takim cyklu mamy: χ=1 i r=0 przy naprężeniach dodatnich i χ= -1 i r= - ∞ przy naprężeniach ujemnych.

2. Wytrzymałością zmęczeniową nieograniczoną nazywamy taka max wartość zmieniającego się w określony sposób naprężenia (dla danego cyklu), przy której materiał może pracować nieograniczenie długo, bez pojawienia się rys zmęczeniowych i zniszczenia materiału. Do badań zmęczeniowych próbek stosuje się maszyny o specjalnej konstrukcji, zwane zmęczeniówkami. Najczęściej przeprowadza się próby na maszynach, które realizują: a) osiowe ściskanie - rozciąganie (pulsatory), b) zgniłe gówno i sraczka , zginanie o cyklu sinusoidalnym, realizowane przez ruch próbki przy stałym kierunku obciążenia, c) skręcania o cyklu symetrycznym sinusoidalnym, realizowane w postaci skrętnych drgań wymuszonych. Wytrzymałość zmęczeniowa próbki zależy od trzech zasadniczych czynników: a) materiału, b) rodzaju obciążenia i wywołanych nim stanów naprężeń, przy czym rozróżniamy tu: - osiowe rozciąganie i ściskanie - naprężenia normalne б rozłożone równomiernie w przekroju, - zginanie - naprężenia normalne б rozłożone liniowo wzdłuż wysokości przekroju, - skręcanie złożone - złożony stan naprężeń, c) sposób zmienności obciążenia w czasie, określonego odpowiednią funkcją P=P(t), a przy zmienności sinusoidalnej od wartości asymetrii cyklu r lub współczynnika stałości obciążenia χ. Wytrzymałość zmęczeniowa elementu konstrukcyjnego zależy dodatkowo od jego kształtu (działanie karbu) stanu powierzchni, wymiarów, temp pracy. Dwie strefy złomu zmęczeniowego: 1 strefa zniszczenia zmęczeniowego - ma ona wygładzoną powierzchnię, często o kształtach muszlowych, z widocznymi niekiedy tzw. liniami frontu, świadczącymi o nierównomiernym, skokowym pogłębianiu się szczeliny, 2 strefa zniszczenia doraźnego, która ma powierzchnię wizualnie bardziej gruboziarnistą i powstaje nagle w ostatnim okresie pracy elementu, (nie różni się specjalnie od przełomu z prób statycznych).

1. Próby zmęczeniowe. Zmęczeniem materiału nazywamy zespół zjawisk, występujący w materiale pod działaniem obciążeń wielokrotnie zmiennych. Zniszczony materiał charakteryzuje się następującymi cechami: a) pęknięcie zmęczeniowe występuje przy maksymalnych wartościach zmieniającego się naprężenia, znacznie niższego od wytrzymałości doraźnej R_m , a nawet granicy plastyczności R_e , z czego wynika, że zdolność materiału do przenoszenia obciążeń wielokrotnie zmiennych jest mniejsza niż obciążeń statycznych, b) zniszczenie następuje po pewnym okresie pracy elementu w sposób nagły, c) pęknięcia zmęczeniowe mają zawsze charakter pęknięć kruchych, niezależnie od tego, czy w statycznej próbie rozciągania materiał wykazuje własności sprężysto - plastyczne czy kruche. Zmianę naprężenia w czasie jednego okresu, np. od wartości max do min i z powrotem nazywamy cyklem naprężeń. W próbach zmęczeniowych stosuje się cykl sinusoidalny - zmienność harmoniczną. Zmienność naprężenia w czasie przy cyklu sinusoidalnym i naprężeniach normalnych można przedstawić wzorem: б(t)= б_m+ б_a sinωt. Mając dane max i min naprężenia cyklu możemy obliczyć: średnie naprężenia cyklu: б_m=( б_max+ б_min)/2, amplitudę cyklu: б_a=( б_max- б_min)/2, współczynnik stałości obciążenia: χ= б_m/ б_a , współczynnik asymetrii cyklu: r=б_max/ б_min . Zachodzące związki: б_max= б_m +б_a , б_min= б_m -б_a , χ=(1+r)/(1-r). Szczególnym przykładem cyklu dwustronnego jest cykl symetryczny (wahadłowy: б_max= б_min= б_a , χ=0, r= -1. Szczególnym przypadkiem cyklu jednostronnego jest cykl tętniący, w którym jedno z naprężeń jest równe zeru. W takim cyklu mamy: χ=1 i r=0 przy naprężeniach dodatnich i χ= -1 i r= - ∞ przy naprężeniach ujemnych.

2. Wytrzymałością zmęczeniową nieograniczoną nazywamy taka max wartość zmieniającego się w określony sposób naprężenia (dla danego cyklu), przy której materiał może pracować nieograniczenie długo, bez pojawienia się rys zmęczeniowych i zniszczenia materiału. Do badań zmęczeniowych próbek stosuje się maszyny o specjalnej konstrukcji, zwane zmęczeniówkami. Najczęściej przeprowadza się próby na maszynach, które realizują: a) osiowe ściskanie - rozciąganie (pulsatory), b) zgniłe gówno i sraczka , zginanie o cyklu sinusoidalnym, realizowane przez ruch próbki przy stałym kierunku obciążenia, c) skręcania o cyklu symetrycznym sinusoidalnym, realizowane w postaci skrętnych drgań wymuszonych. Wytrzymałość zmęczeniowa próbki zależy od trzech zasadniczych czynników: a) materiału, b) rodzaju obciążenia i wywołanych nim stanów naprężeń, przy czym rozróżniamy tu: - osiowe rozciąganie i ściskanie - naprężenia normalne б rozłożone równomiernie w przekroju, - zginanie - naprężenia normalne б rozłożone liniowo wzdłuż wysokości przekroju, - skręcanie złożone - złożony stan naprężeń, c) sposób zmienności obciążenia w czasie, określonego odpowiednią funkcją P=P(t), a przy zmienności sinusoidalnej od wartości asymetrii cyklu r lub współczynnika stałości obciążenia χ. Wytrzymałość zmęczeniowa elementu konstrukcyjnego zależy dodatkowo od jego kształtu (działanie karbu) stanu powierzchni, wymiarów, temp pracy. Dwie strefy złomu zmęczeniowego: 1 strefa zniszczenia zmęczeniowego - ma ona wygładzoną powierzchnię, często o kształtach muszlowych, z widocznymi niekiedy tzw. liniami frontu, świadczącymi o nierównomiernym, skokowym pogłębianiu się szczeliny, 2 strefa zniszczenia doraźnego, która ma powierzchnię wizualnie bardziej gruboziarnistą i powstaje nagle w ostatnim okresie pracy elementu, (nie różni się specjalnie od przełomu z prób statycznych).

1. Próby zmęczeniowe. Zmęczeniem materiału nazywamy zespół zjawisk, występujący w materiale pod działaniem obciążeń wielokrotnie zmiennych. Zniszczony materiał charakteryzuje się następującymi cechami: a) pęknięcie zmęczeniowe występuje przy maksymalnych wartościach zmieniającego się naprężenia, znacznie niższego od wytrzymałości doraźnej R_m , a nawet granicy plastyczności R_e , z czego wynika, że zdolność materiału do przenoszenia obciążeń wielokrotnie zmiennych jest mniejsza niż obciążeń statycznych, b) zniszczenie następuje po pewnym okresie pracy elementu w sposób nagły, c) pęknięcia zmęczeniowe mają zawsze charakter pęknięć kruchych, niezależnie od tego, czy w statycznej próbie rozciągania materiał wykazuje własności sprężysto - plastyczne czy kruche. Zmianę naprężenia w czasie jednego okresu, np. od wartości max do min i z powrotem nazywamy cyklem naprężeń. W próbach zmęczeniowych stosuje się cykl sinusoidalny - zmienność harmoniczną. Zmienność naprężenia w czasie przy cyklu sinusoidalnym i naprężeniach normalnych można przedstawić wzorem: б(t)= б_m+ б_a sinωt. Mając dane max i min naprężenia cyklu możemy obliczyć: średnie naprężenia cyklu: б_m=( б_max+ б_min)/2, amplitudę cyklu: б_a=( б_max- б_min)/2, współczynnik stałości obciążenia: χ= б_m/ б_a , współczynnik asymetrii cyklu: r=б_max/ б_min . Zachodzące związki: б_max= б_m +б_a , б_min= б_m -б_a , χ=(1+r)/(1-r). Szczególnym przykładem cyklu dwustronnego jest cykl symetryczny (wahadłowy: б_max= б_min= б_a , χ=0, r= -1. Szczególnym przypadkiem cyklu jednostronnego jest cykl tętniący, w którym jedno z naprężeń jest równe zeru. W takim cyklu mamy: χ=1 i r=0 przy naprężeniach dodatnich i χ= -1 i r= - ∞ przy naprężeniach ujemnych.

2. Wytrzymałością zmęczeniową nieograniczoną nazywamy taka max wartość zmieniającego się w określony sposób naprężenia (dla danego cyklu), przy której materiał może pracować nieograniczenie długo, bez pojawienia się rys zmęczeniowych i zniszczenia materiału. Do badań zmęczeniowych próbek stosuje się maszyny o specjalnej konstrukcji, zwane zmęczeniówkami. Najczęściej przeprowadza się próby na maszynach, które realizują: a) osiowe ściskanie - rozciąganie (pulsatory), b) zgniłe gówno i sraczka , zginanie o cyklu sinusoidalnym, realizowane przez ruch próbki przy stałym kierunku obciążenia, c) skręcania o cyklu symetrycznym sinusoidalnym, realizowane w postaci skrętnych drgań wymuszonych. Wytrzymałość zmęczeniowa próbki zależy od trzech zasadniczych czynników: a) materiału, b) rodzaju obciążenia i wywołanych nim stanów naprężeń, przy czym rozróżniamy tu: - osiowe rozciąganie i ściskanie - naprężenia normalne б rozłożone równomiernie w przekroju, - zginanie - naprężenia normalne б rozłożone liniowo wzdłuż wysokości przekroju, - skręcanie złożone - złożony stan naprężeń, c) sposób zmienności obciążenia w czasie, określonego odpowiednią funkcją P=P(t), a przy zmienności sinusoidalnej od wartości asymetrii cyklu r lub współczynnika stałości obciążenia χ. Wytrzymałość zmęczeniowa elementu konstrukcyjnego zależy dodatkowo od jego kształtu (działanie karbu) stanu powierzchni, wymiarów, temp pracy. Dwie strefy złomu zmęczeniowego: 1 strefa zniszczenia zmęczeniowego - ma ona wygładzoną powierzchnię, często o kształtach muszlowych, z widocznymi niekiedy tzw. liniami frontu, świadczącymi o nierównomiernym, skokowym pogłębianiu się szczeliny, 2 strefa zniszczenia doraźnego, która ma powierzchnię wizualnie bardziej gruboziarnistą i powstaje nagle w ostatnim okresie pracy elementu, (nie różni się specjalnie od przełomu z prób statycznych).

1. Próby zmęczeniowe. Zmęczeniem materiału nazywamy zespół zjawisk, występujący w materiale pod działaniem obciążeń wielokrotnie zmiennych. Zniszczony materiał charakteryzuje się następującymi cechami: a) pęknięcie zmęczeniowe występuje przy maksymalnych wartościach zmieniającego się naprężenia, znacznie niższego od wytrzymałości doraźnej Rm , a nawet granicy plastyczności Re , z czego wynika, że zdolność materiału do przenoszenia obciążeń wielokrotnie zmiennych jest mniejsza niż obciążeń statycznych, b) zniszczenie następuje po pewnym okresie pracy elementu w sposób nagły, c) pęknięcia zmęczeniowe mają zawsze charakter pęknięć kruchych, niezależnie od tego, czy w statycznej próbie rozciągania materiał wykazuje własności sprężysto - plastyczne czy kruche. Zmianę naprężenia w czasie jednego okresu, np. od wartości max do min i z powrotem nazywamy cyklem naprężeń. W próbach zmęczeniowych stosuje się cykl sinusoidalny - zmienność harmoniczną. Zmienność naprężenia w czasie przy cyklu sinusoidalnym i naprężeniach normalnych można przedstawić wzorem: б(t)= бm+ бa sinωt. Mając dane max i min naprężenia cyklu możemy obliczyć: średnie naprężenia cyklu: бm=( бmax+ бmin)/2, amplitudę cyklu: бa=( бmax- бmin)/2, współczynnik stałości obciążenia: χ= бm/ бa , współczynnik asymetrii cyklu: r=бmax/ бmin . Zachodzące związki: бmax= бm +бa , бmin= бm -бa , χ=(1+r)/(1-r). Szczególnym przykładem cyklu dwustronnego jest cykl symetryczny (wahadłowy: бmax= бmin= бa , χ=0, r= -1. Szczególnym przypadkiem cyklu jednostronnego jest cykl tętniący, w którym jedno z naprężeń jest równe zeru. W takim cyklu mamy: χ=1 i r=0 przy naprężeniach dodatnich i χ= -1 i r= - ∞ przy naprężeniach ujemnych. 2. Wytrzymałością zmęczeniową nieograniczoną nazywamy taka max wartość zmieniającego się w określony sposób naprężenia (dla danego cyklu), przy której materiał może pracować nieograniczenie długo, bez pojawienia się rys zmęczeniowych i zniszczenia materiału. Do badań zmęczeniowych próbek stosuje się maszyny o specjalnej konstrukcji, zwane zmęczeniówkami. Najczęściej przeprowadza się próby na maszynach, które realizują: a) osiowe ściskanie - rozciąganie (pulsatory), b) zgniłe gówno i sraczka , zginanie o cyklu sinusoidalnym, realizowane przez ruch próbki przy stałym kierunku obciążenia, c) skręcania o cyklu symetrycznym sinusoidalnym, realizowane w postaci skrętnych drgań wymuszonych. Wytrzymałość zmęczeniowa próbki zależy od trzech zasadniczych czynników: a) materiału, b) rodzaju obciążenia i wywołanych nim stanów naprężeń, przy czym rozróżniamy tu: - osiowe rozciąganie i ściskanie - naprężenia normalne б rozłożone równomiernie w przekroju, - zginanie - naprężenia normalne б rozłożone liniowo wzdłuż wysokości przekroju, - skręcanie złożone - złożony stan naprężeń, c) sposób zmienności obciążenia w czasie, określonego odpowiednią funkcją P=P(t), a przy zmienności sinusoidalnej od wartości asymetrii cyklu r lub współczynnika stałości obciążenia χ. Wytrzymałość zmęczeniowa elementu konstrukcyjnego zależy dodatkowo od jego kształtu (działanie karbu) stanu powierzchni, wymiarów, temp pracy. Dwie strefy złomu zmęczeniowego: 1 strefa zniszczenia zmęczeniowego - ma ona wygładzoną powierzchnię, często o kształtach muszlowych, z widocznymi niekiedy tzw. liniami frontu, świadczącymi o nierównomiernym, skokowym pogłębianiu się szczeliny, 2 strefa zniszczenia doraźnego, która ma powierzchnię wizualnie bardziej gruboziarnistą i powstaje nagle w ostatnim okresie pracy elementu, (nie różni się specjalnie od przełomu z prób statycznych).

1. Próby zmęczeniowe. Zmęczeniem materiału nazywamy zespół zjawisk, występujący w materiale pod działaniem obciążeń wielokrotnie zmiennych. Zniszczony materiał charakteryzuje się następującymi cechami: a) pęknięcie zmęczeniowe występuje przy maksymalnych wartościach zmieniającego się naprężenia, znacznie niższego od wytrzymałości doraźnej Rm , a nawet granicy plastyczności Re , z czego wynika, że zdolność materiału do przenoszenia obciążeń wielokrotnie zmiennych jest mniejsza niż obciążeń statycznych, b) zniszczenie następuje po pewnym okresie pracy elementu w sposób nagły, c) pęknięcia zmęczeniowe mają zawsze charakter pęknięć kruchych, niezależnie od tego, czy w statycznej próbie rozciągania materiał wykazuje własności sprężysto - plastyczne czy kruche. Zmianę naprężenia w czasie jednego okresu, np. od wartości max do min i z powrotem nazywamy cyklem naprężeń. W próbach zmęczeniowych stosuje się cykl sinusoidalny - zmienność harmoniczną. Zmienność naprężenia w czasie przy cyklu sinusoidalnym i naprężeniach normalnych można przedstawić wzorem: б(t)= бm+ бa sinωt. Mając dane max i min naprężenia cyklu możemy obliczyć: średnie naprężenia cyklu: бm=( бmax+ бmin)/2, amplitudę cyklu: бa=( бmax- бmin)/2, współczynnik stałości obciążenia: χ= бm/ бa , współczynnik asymetrii cyklu: r=бmax/ бmin . Zachodzące związki: бmax= бm +бa , бmin= бm -бa , χ=(1+r)/(1-r). Szczególnym przykładem cyklu dwustronnego jest cykl symetryczny (wahadłowy: бmax= бmin= бa , χ=0, r= -1. Szczególnym przypadkiem cyklu jednostronnego jest cykl tętniący, w którym jedno z naprężeń jest równe zeru. W takim cyklu mamy: χ=1 i r=0 przy naprężeniach dodatnich i χ= -1 i r= - ∞ przy naprężeniach ujemnych. 2. Wytrzymałością zmęczeniową nieograniczoną nazywamy taka max wartość zmieniającego się w określony sposób naprężenia (dla danego cyklu), przy której materiał może pracować nieograniczenie długo, bez pojawienia się rys zmęczeniowych i zniszczenia materiału. Do badań zmęczeniowych próbek stosuje się maszyny o specjalnej konstrukcji, zwane zmęczeniówkami. Najczęściej przeprowadza się próby na maszynach, które realizują: a) osiowe ściskanie - rozciąganie (pulsatory), b) zgniłe gówno i sraczka , zginanie o cyklu sinusoidalnym, realizowane przez ruch próbki przy stałym kierunku obciążenia, c) skręcania o cyklu symetrycznym sinusoidalnym, realizowane w postaci skrętnych drgań wymuszonych. Wytrzymałość zmęczeniowa próbki zależy od trzech zasadniczych czynników: a) materiału, b) rodzaju obciążenia i wywołanych nim stanów naprężeń, przy czym rozróżniamy tu: - osiowe rozciąganie i ściskanie - naprężenia normalne б rozłożone równomiernie w przekroju, - zginanie - naprężenia normalne б rozłożone liniowo wzdłuż wysokości przekroju, - skręcanie złożone - złożony stan naprężeń, c) sposób zmienności obciążenia w czasie, określonego odpowiednią funkcją P=P(t), a przy zmienności sinusoidalnej od wartości asymetrii cyklu r lub współczynnika stałości obciążenia χ. Wytrzymałość zmęczeniowa elementu konstrukcyjnego zależy dodatkowo od jego kształtu (działanie karbu) stanu powierzchni, wymiarów, temp pracy. Dwie strefy złomu zmęczeniowego: 1 strefa zniszczenia zmęczeniowego - ma ona wygładzoną powierzchnię, często o kształtach muszlowych, z widocznymi niekiedy tzw. liniami frontu, świadczącymi o nierównomiernym, skokowym pogłębianiu się szczeliny, 2 strefa zniszczenia doraźnego, która ma powierzchnię wizualnie bardziej gruboziarnistą i powstaje nagle w ostatnim okresie pracy elementu, (nie różni się specjalnie od przełomu z prób statycznych).

1. Próby zmęczeniowe. Zmęczeniem materiału nazywamy zespół zjawisk, występujący w materiale pod działaniem obciążeń wielokrotnie zmiennych. Zniszczony materiał charakteryzuje się następującymi cechami: a) pęknięcie zmęczeniowe występuje przy maksymalnych wartościach zmieniającego się naprężenia, znacznie niższego od wytrzymałości doraźnej Rm , a nawet granicy plastyczności Re , z czego wynika, że zdolność materiału do przenoszenia obciążeń wielokrotnie zmiennych jest mniejsza niż obciążeń statycznych, b) zniszczenie następuje po pewnym okresie pracy elementu w sposób nagły, c) pęknięcia zmęczeniowe mają zawsze charakter pęknięć kruchych, niezależnie od tego, czy w statycznej próbie rozciągania materiał wykazuje własności sprężysto - plastyczne czy kruche. Zmianę naprężenia w czasie jednego okresu, np. od wartości max do min i z powrotem nazywamy cyklem naprężeń. W próbach zmęczeniowych stosuje się cykl sinusoidalny - zmienność harmoniczną. Zmienność naprężenia w czasie przy cyklu sinusoidalnym i naprężeniach normalnych można przedstawić wzorem: б(t)= бm+ бa sinωt. Mając dane max i min naprężenia cyklu możemy obliczyć: średnie naprężenia cyklu: бm=( бmax+ бmin)/2, amplitudę cyklu: бa=( бmax- бmin)/2, współczynnik stałości obciążenia: χ= бm/ бa , współczynnik asymetrii cyklu: r=бmax/ бmin . Zachodzące związki: бmax= бm +бa , бmin= бm -бa , χ=(1+r)/(1-r). Szczególnym przykładem cyklu dwustronnego jest cykl symetryczny (wahadłowy: бmax= бmin= бa , χ=0, r= -1. Szczególnym przypadkiem cyklu jednostronnego jest cykl tętniący, w którym jedno z naprężeń jest równe zeru. W takim cyklu mamy: χ=1 i r=0 przy naprężeniach dodatnich i χ= -1 i r= - ∞ przy naprężeniach ujemnych. 2. Wytrzymałością zmęczeniową nieograniczoną nazywamy taka max wartość zmieniającego się w określony sposób naprężenia (dla danego cyklu), przy której materiał może pracować nieograniczenie długo, bez pojawienia się rys zmęczeniowych i zniszczenia materiału. Do badań zmęczeniowych próbek stosuje się maszyny o specjalnej konstrukcji, zwane zmęczeniówkami. Najczęściej przeprowadza się próby na maszynach, które realizują: a) osiowe ściskanie - rozciąganie (pulsatory), b) zgniłe gówno i sraczka , zginanie o cyklu sinusoidalnym, realizowane przez ruch próbki przy stałym kierunku obciążenia, c) skręcania o cyklu symetrycznym sinusoidalnym, realizowane w postaci skrętnych drgań wymuszonych. Wytrzymałość zmęczeniowa próbki zależy od trzech zasadniczych czynników: a) materiału, b) rodzaju obciążenia i wywołanych nim stanów naprężeń, przy czym rozróżniamy tu: - osiowe rozciąganie i ściskanie - naprężenia normalne б rozłożone równomiernie w przekroju, - zginanie - naprężenia normalne б rozłożone liniowo wzdłuż wysokości przekroju, - skręcanie złożone - złożony stan naprężeń, c) sposób zmienności obciążenia w czasie, określonego odpowiednią funkcją P=P(t), a przy zmienności sinusoidalnej od wartości asymetrii cyklu r lub współczynnika stałości obciążenia χ. Wytrzymałość zmęczeniowa elementu konstrukcyjnego zależy dodatkowo od jego kształtu (działanie karbu) stanu powierzchni, wymiarów, temp pracy. Dwie strefy złomu zmęczeniowego: 1 strefa zniszczenia zmęczeniowego - ma ona wygładzoną powierzchnię, często o kształtach muszlowych, z widocznymi niekiedy tzw. liniami frontu, świadczącymi o nierównomiernym, skokowym pogłębianiu się szczeliny, 2 strefa zniszczenia doraźnego, która ma powierzchnię wizualnie bardziej gruboziarnistą i powstaje nagle w ostatnim okresie pracy elementu, (nie różni się specjalnie od przełomu z prób statycznych).

1. Próby zmęczeniowe. Zmęczeniem materiału nazywamy zespół zjawisk, występujący w materiale pod działaniem obciążeń wielokrotnie zmiennych. Zniszczony materiał charakteryzuje się następującymi cechami: a) pęknięcie zmęczeniowe występuje przy maksymalnych wartościach zmieniającego się naprężenia, znacznie niższego od wytrzymałości doraźnej Rm , a nawet granicy plastyczności Re , z czego wynika, że zdolność materiału do przenoszenia obciążeń wielokrotnie zmiennych jest mniejsza niż obciążeń statycznych, b) zniszczenie następuje po pewnym okresie pracy elementu w sposób nagły, c) pęknięcia zmęczeniowe mają zawsze charakter pęknięć kruchych, niezależnie od tego, czy w statycznej próbie rozciągania materiał wykazuje własności sprężysto - plastyczne czy kruche. Zmianę naprężenia w czasie jednego okresu, np. od wartości max do min i z powrotem nazywamy cyklem naprężeń. W próbach zmęczeniowych stosuje się cykl sinusoidalny - zmienność harmoniczną. Zmienność naprężenia w czasie przy cyklu sinusoidalnym i naprężeniach normalnych można przedstawić wzorem: б(t)= бm+ бa sinωt. Mając dane max i min naprężenia cyklu możemy obliczyć: średnie naprężenia cyklu: бm=( бmax+ бmin)/2, amplitudę cyklu: бa=( бmax- бmin)/2, współczynnik stałości obciążenia: χ= бm/ бa , współczynnik asymetrii cyklu: r=бmax/ бmin . Zachodzące związki: бmax= бm +бa , бmin= бm -бa , χ=(1+r)/(1-r). Szczególnym przykładem cyklu dwustronnego jest cykl symetryczny (wahadłowy: бmax= бmin= бa , χ=0, r= -1. Szczególnym przypadkiem cyklu jednostronnego jest cykl tętniący, w którym jedno z naprężeń jest równe zeru. W takim cyklu mamy: χ=1 i r=0 przy naprężeniach dodatnich i χ= -1 i r= - ∞ przy naprężeniach ujemnych. 2. Wytrzymałością zmęczeniową nieograniczoną nazywamy taka max wartość zmieniającego się w określony sposób naprężenia (dla danego cyklu), przy której materiał może pracować nieograniczenie długo, bez pojawienia się rys zmęczeniowych i zniszczenia materiału. Do badań zmęczeniowych próbek stosuje się maszyny o specjalnej konstrukcji, zwane zmęczeniówkami. Najczęściej przeprowadza się próby na maszynach, które realizują: a) osiowe ściskanie - rozciąganie (pulsatory), b) zgniłe gówno i sraczka , zginanie o cyklu sinusoidalnym, realizowane przez ruch próbki przy stałym kierunku obciążenia, c) skręcania o cyklu symetrycznym sinusoidalnym, realizowane w postaci skrętnych drgań wymuszonych. Wytrzymałość zmęczeniowa próbki zależy od trzech zasadniczych czynników: a) materiału, b) rodzaju obciążenia i wywołanych nim stanów naprężeń, przy czym rozróżniamy tu: - osiowe rozciąganie i ściskanie - naprężenia normalne б rozłożone równomiernie w przekroju, - zginanie - naprężenia normalne б rozłożone liniowo wzdłuż wysokości przekroju, - skręcanie złożone - złożony stan naprężeń, c) sposób zmienności obciążenia w czasie, określonego odpowiednią funkcją P=P(t), a przy zmienności sinusoidalnej od wartości asymetrii cyklu r lub współczynnika stałości obciążenia χ. Wytrzymałość zmęczeniowa elementu konstrukcyjnego zależy dodatkowo od jego kształtu (działanie karbu) stanu powierzchni, wymiarów, temp pracy. Dwie strefy złomu zmęczeniowego: 1 strefa zniszczenia zmęczeniowego - ma ona wygładzoną powierzchnię, często o kształtach muszlowych, z widocznymi niekiedy tzw. liniami frontu, świadczącymi o nierównomiernym, skokowym pogłębianiu się szczeliny, 2 strefa zniszczenia doraźnego, która ma powierzchnię wizualnie bardziej gruboziarnistą i powstaje nagle w ostatnim okresie pracy elementu, (nie różni się specjalnie od przełomu z prób statycznych).

1. Próby zmęczeniowe. Zmęczeniem materiału nazywamy zespół zjawisk, występujący w materiale pod działaniem obciążeń wielokrotnie zmiennych. Zniszczony materiał charakteryzuje się następującymi cechami: a) pęknięcie zmęczeniowe występuje przy maksymalnych wartościach zmieniającego się naprężenia, znacznie niższego od wytrzymałości doraźnej Rm , a nawet granicy plastyczności Re , z czego wynika, że zdolność materiału do przenoszenia obciążeń wielokrotnie zmiennych jest mniejsza niż obciążeń statycznych, b) zniszczenie następuje po pewnym okresie pracy elementu w sposób nagły, c) pęknięcia zmęczeniowe mają zawsze charakter pęknięć kruchych, niezależnie od tego, czy w statycznej próbie rozciągania materiał wykazuje własności sprężysto - plastyczne czy kruche. Zmianę naprężenia w czasie jednego okresu, np. od wartości max do min i z powrotem nazywamy cyklem naprężeń. W próbach zmęczeniowych stosuje się cykl sinusoidalny - zmienność harmoniczną. Zmienność naprężenia w czasie przy cyklu sinusoidalnym i naprężeniach normalnych można przedstawić wzorem: б(t)= бm+ бa sinωt. Mając dane max i min naprężenia cyklu możemy obliczyć: średnie naprężenia cyklu: бm=( бmax+ бmin)/2, amplitudę cyklu: бa=( бmax- бmin)/2, współczynnik stałości obciążenia: χ= бm/ бa , współczynnik asymetrii cyklu: r=бmax/ бmin . Zachodzące związki: бmax= бm +бa , бmin= бm -бa , χ=(1+r)/(1-r). Szczególnym przykładem cyklu dwustronnego jest cykl symetryczny (wahadłowy: бmax= бmin= бa , χ=0, r= -1. Szczególnym przypadkiem cyklu jednostronnego jest cykl tętniący, w którym jedno z naprężeń jest równe zeru. W takim cyklu mamy: χ=1 i r=0 przy naprężeniach dodatnich i χ= -1 i r= - ∞ przy naprężeniach ujemnych. 2. Wytrzymałością zmęczeniową nieograniczoną nazywamy taka max wartość zmieniającego się w określony sposób naprężenia (dla danego cyklu), przy której materiał może pracować nieograniczenie długo, bez pojawienia się rys zmęczeniowych i zniszczenia materiału. Do badań zmęczeniowych próbek stosuje się maszyny o specjalnej konstrukcji, zwane zmęczeniówkami. Najczęściej przeprowadza się próby na maszynach, które realizują: a) osiowe ściskanie - rozciąganie (pulsatory), b) zgniłe gówno i sraczka , zginanie o cyklu sinusoidalnym, realizowane przez ruch próbki przy stałym kierunku obciążenia, c) skręcania o cyklu symetrycznym sinusoidalnym, realizowane w postaci skrętnych drgań wymuszonych. Wytrzymałość zmęczeniowa próbki zależy od trzech zasadniczych czynników: a) materiału, b) rodzaju obciążenia i wywołanych nim stanów naprężeń, przy czym rozróżniamy tu: - osiowe rozciąganie i ściskanie - naprężenia normalne б rozłożone równomiernie w przekroju, - zginanie - naprężenia normalne б rozłożone liniowo wzdłuż wysokości przekroju, - skręcanie złożone - złożony stan naprężeń, c) sposób zmienności obciążenia w czasie, określonego odpowiednią funkcją P=P(t), a przy zmienności sinusoidalnej od wartości asymetrii cyklu r lub współczynnika stałości obciążenia χ. Wytrzymałość zmęczeniowa elementu konstrukcyjnego zależy dodatkowo od jego kształtu (działanie karbu) stanu powierzchni, wymiarów, temp pracy. Dwie strefy złomu zmęczeniowego: 1 strefa zniszczenia zmęczeniowego - ma ona wygładzoną powierzchnię, często o kształtach muszlowych, z widocznymi niekiedy tzw. liniami frontu, świadczącymi o nierównomiernym, skokowym pogłębianiu się szczeliny, 2 strefa zniszczenia doraźnego, która ma powierzchnię wizualnie bardziej gruboziarnistą i powstaje nagle w ostatnim okresie pracy elementu, (nie różni się specjalnie od przełomu z prób statycznych).

1. Próby zmęczeniowe. Zmęczeniem materiału nazywamy zespół zjawisk, występujący w materiale pod działaniem obciążeń wielokrotnie zmiennych. Zniszczony materiał charakteryzuje się następującymi cechami: a) pęknięcie zmęczeniowe występuje przy maksymalnych wartościach zmieniającego się naprężenia, znacznie niższego od wytrzymałości doraźnej Rm , a nawet granicy plastyczności Re , z czego wynika, że zdolność materiału do przenoszenia obciążeń wielokrotnie zmiennych jest mniejsza niż obciążeń statycznych, b) zniszczenie następuje po pewnym okresie pracy elementu w sposób nagły, c) pęknięcia zmęczeniowe mają zawsze charakter pęknięć kruchych, niezależnie od tego, czy w statycznej próbie rozciągania materiał wykazuje własności sprężysto - plastyczne czy kruche. Zmianę naprężenia w czasie jednego okresu, np. od wartości max do min i z powrotem nazywamy cyklem naprężeń. W próbach zmęczeniowych stosuje się cykl sinusoidalny - zmienność harmoniczną. Zmienność naprężenia w czasie przy cyklu sinusoidalnym i naprężeniach normalnych można przedstawić wzorem: б(t)= бm+ бa sinωt. Mając dane max i min naprężenia cyklu możemy obliczyć: średnie naprężenia cyklu: бm=( бmax+ бmin)/2, amplitudę cyklu: бa=( бmax- бmin)/2, współczynnik stałości obciążenia: χ= бm/ бa , współczynnik asymetrii cyklu: r=бmax/ бmin . Zachodzące związki: бmax= бm +бa , бmin= бm -бa , χ=(1+r)/(1-r). Szczególnym przykładem cyklu dwustronnego jest cykl symetryczny (wahadłowy: бmax= бmin= бa , χ=0, r= -1. Szczególnym przypadkiem cyklu jednostronnego jest cykl tętniący, w którym jedno z naprężeń jest równe zeru. W takim cyklu mamy: χ=1 i r=0 przy naprężeniach dodatnich i χ= -1 i r= - ∞ przy naprężeniach ujemnych. 2. Wytrzymałością zmęczeniową nieograniczoną nazywamy taka max wartość zmieniającego się w określony sposób naprężenia (dla danego cyklu), przy której materiał może pracować nieograniczenie długo, bez pojawienia się rys zmęczeniowych i zniszczenia materiału. Do badań zmęczeniowych próbek stosuje się maszyny o specjalnej konstrukcji, zwane zmęczeniówkami. Najczęściej przeprowadza się próby na maszynach, które realizują: a) osiowe ściskanie - rozciąganie (pulsatory), b) zgniłe gówno i sraczka , zginanie o cyklu sinusoidalnym, realizowane przez ruch próbki przy stałym kierunku obciążenia, c) skręcania o cyklu symetrycznym sinusoidalnym, realizowane w postaci skrętnych drgań wymuszonych. Wytrzymałość zmęczeniowa próbki zależy od trzech zasadniczych czynników: a) materiału, b) rodzaju obciążenia i wywołanych nim stanów naprężeń, przy czym rozróżniamy tu: - osiowe rozciąganie i ściskanie - naprężenia normalne б rozłożone równomiernie w przekroju, - zginanie - naprężenia normalne б rozłożone liniowo wzdłuż wysokości przekroju, - skręcanie złożone - złożony stan naprężeń, c) sposób zmienności obciążenia w czasie, określonego odpowiednią funkcją P=P(t), a przy zmienności sinusoidalnej od wartości asymetrii cyklu r lub współczynnika stałości obciążenia χ. Wytrzymałość zmęczeniowa elementu konstrukcyjnego zależy dodatkowo od jego kształtu (działanie karbu) stanu powierzchni, wymiarów, temp pracy. Dwie strefy złomu zmęczeniowego: 1 strefa zniszczenia zmęczeniowego - ma ona wygładzoną powierzchnię, często o kształtach muszlowych, z widocznymi niekiedy tzw. liniami frontu, świadczącymi o nierównomiernym, skokowym pogłębianiu się szczeliny, 2 strefa zniszczenia doraźnego, która ma powierzchnię wizualnie bardziej gruboziarnistą i powstaje nagle w ostatnim okresie pracy elementu, (nie różni się specjalnie od przełomu z prób statycznych).

---